Reeskont Faiz Oranı Nedir? Reeskont Faiz Oranı Ne İşe Yarar?
Faizlere ilişkin yapılan açıklamarda, en çok duyduğumuz kelimlerden biri reeskont faiz oranı kelimesidir….
Peki reeskont faiz oranı nedir? Reeskont faiz oranı ne işe yarar?
Reeskont işlemi, bankaların elinde olan senetlerin merkez bankasına kırdırılmasıdır….
Oranın yükselmesi, senet kırdırma maliyetinin yükselmesi anlamına gelir ve bu da tercih edilmeyen bir durum olması nedeniyle para arzı daralır….
Faizin düşük olması demek, kırdırma maliyetinin düşük olması demektir ve bankalar senedi kırdırarak para arzının genişlemesine yol açarlar……
Reeskont Faiz Oranı Nedir?
Bankalar Merkez Bankası’ndan kredi almak istediklerinde ellerindeki senet, bono gibi kıymetli evrakları Merkez Bankasına vererek iskonto ettirirler. Merkez Bankası’nın bu işleme uyguladığı faiz reeskont oranıdır. Bu oranın yükselmesi kredi hacminin daralmasına, azalaması ise kredi hacminin genişlemesine neden olur.
Iskonto edilmiş kıymetlerin yeniden iskonto edilmesine denirmiş. Re- ön eki tekrar anlamına geliyor, re-eskont tekrar eskont edilmiş demekmiş. Eskont edilmiş ne demek peki? Iskonto edilmiş demek. Iskonto edilmiş ne demek peki? Iskonto, ingilizce discount kelimesinin italyan karşılığı oluyor bildiğim kadarıyla, Türkçedeki karşılığı da “indirim”. Yani reeskont “yeniden indirilmiş” demekmiş. Neyi indiriyoruz peki?
Diyelim ki elinizdeki 1 ay sonra size 1000 TL nakit ödeme yapacak bir kağıt olsun (çek, bono, ne derseniz artık).
Siz bu kağıdı bankaya 990’a iskonto ile satıyorsunuz, banka da aynı kağıdı alıp Merkez Bankasına gidip atıyorum 991 TL’ye yeniden iskonto ile satıyor olsun, işte bu ikinci işleme reeskont deniyor. Yani yeniden iskonto ile elinizdeki çeki veya senedi kırdırıyorsunuz.
Bir de reeskont faiz oranı diye bir kavram var, o da reeskont yaparken Merkez Bankasının uyguladığı faiz oranına (reeskont faizi) verilen isimdir.
Merkez Bankası, bankacılık kesiminin geçici likidite ihtiyaçlarının karşılanması için, muteber saydığı en az üç imzayı taşımak ve vadelerine en çok 120 gün kalmış olmak şartıyla ve kendi belirleyeceği esaslar dahilinde bankalar tarafından verilecek ticari senet ve vesikaları reeskonta kabul edebilir. Reeskonta kabul edilecek ticari senet türleri ve diğer koşullar Merkez Bankasınca belirlenir. Bu işlemler için Merkez Bankası tarafından uygulanan faize reeskont oranı denilmektedir.
Verilecek kredilerin en yüksek sınırı ve kredi türlerine göre limitleri, para politikası ilkeleri göz önünde tutulmak suretiyle belirlenmektedir. Merkez Bankası reeskonta kabul edebileceği senetler karşılığında avans da verebilmektedir. Ekonomideki para arzı ve kredi genişlemesi dikkate alınarak belirlenen reeskont faiz oranı, mevcut durumda uygulanan para politikası kapsamında bir para politikası aracı olarak önemini kaybetmiştir.
Reeskont; iskonto edilmiş, diğer bir deyişle bir bedel karşılığı el değiştirmiş (iskonto) olan kıymetlerin, bir bedel karşılığında yeniden el değiştirmesini (reiskonto) ifade eder.
Reeskont ve avans işlemleri, Merkez Bankası Kanunu’nun 45. maddesine göre düzenlenmiştir.
Merkez Bankası, bankacılık kesiminin geçici likidite ihtiyaçlarının karşılanması için, bankalar tarafından verilecek ticari senet ve vesikaları reeskonta kabul edebilir. Türkiye’de reeskont işlemindeki tüm koşul ve kurallar, Merkez Bankası tarafından belirlenir. Bunun yanında, reeskont kredilerinin en yüksek sınırı ve kredi türlerine göre limitleri, para politikası ilkeleri doğrultusunda yine Banka tarafından konulur.
Bu işlemler için Merkez Bankası tarafından uygulanan faize “reeskont faiz oranı” adı verilmektedir. Merkez Bankası reeskonta kabul edebileceği senetler karşılığında avans da verebilmektedir. Avans için teminat olarak alınan bu senetler; ticari senet ve belgeler, devlet tahvilleri ve borsada kayıtlı tahvillerdir. Ekonomideki para arzı ve kredi genişlemesi dikkate alınarak belirlenen reeskont faiz oranı, mevcut durumda uygulanan para politikası kapsamında bir para politikası aracı olarak önemini kaybetmiştir.
| Yürürlük Tarihi (*) | Reeskont İşlemlerinde Uygulanan İskonto Oranı (%) | Avans İşlemlerinde Uygulanan Faiz Oranı (%) |
| 01.01.1990 | 40 | 45 |
| 20.09.1990 | 43 | 48,25 |
| 23.11.1990 | 45 | 50,75 |
| 15.02.1991 | 48 | 54,50 |
| 27.01.1994 | 56 | 65 |
| 21.04.1994 | 79 | 98 |
| 12.07.1994 | 70 | 85 |
| 27.07.1994 | 63 | 75 |
| 01.10.1994 | 55 | 64 |
| 10.06.1995 | 52 | 60 |
| 01.08.1995 | 50 | 57 |
| 02.08.1997 | 67 | 80 |
| 30.12.1999 | 60 | 70 |
| 17.05.2002 | 55 | 64 |
| 14.06.2003 | 50 | 57 |
| 08.10.2003 | 43 | 48 |
| 15.06.2004 | 38 | 42 |
| 13.01.2005 | 32 | 35 |
| 25.05.2005 | 28 | 30 |
| 20.12.2005 | 23 | 25 |
| 20.12.2006 | 27 | 29 |
| 28.12.2007 | 25 | 27 |
| 09.04.2009 | 19 | 20 |
| 12.06.2009 | 18 | 19 |
| 22.12.2009 | 15 | 16 |
| 30.12.2010 | 14 | 15 |
| 29.12.2011 | 17 | 17,75 |
| 19.06.2012 | 16 | 16,50 |
| 20.12.2012 | 13,50 | 13,75 |
| 21.06.2013 | 9,50 | 11 |
| 27.12.2013 | 10,25 | 11,75 |
| 14.12.2014 | 9 | 10,50 |
| 31.12.2016 | 8,75 | 9,75 |
| 29.06.2018 | 18,50 | 19,50 |
(*) Vadesine en çok 3 ay kalan senetler karşılığında