Geçici Vergilere Dava Açılırken Dikkat Edilmesi Gereken Hususlar
Geçici Vergi halk arasında peşin vergi olarak da bilinir. Teknik tanımını yapacak olursak; ticari kazanç sahipleri ( basit usulde vergilendirilenler hariç), serbest meslek erbabı ve kurumlar vergisi mükelleflerinin cari vergilendirme dönemlerinin Gelir ve Kurumlar Vergisi’ne mahsuben üçer aylık kazançları üzerinden hesaplanarak ödenen bir peşin vergi uygulamasıdır.
Daha pratik bir tanımlama ile Geçici Vergi, Gelir Vergisi ve Kurumlar Vergisi için tüm yılın kar/zarar hesaplamalarının tek seferde yapılması beklenmeden üçer aylık dönemlerde elde edilen kazancın vergisinin önden tahsil edilmesi amacıyla getirilmiştir. Bu nedenle peşin vergi olarak bilinir.
Kimler Geçici Vergi Öder?
Geçici Vergi kazancınız üzerinden ödeyeceğiniz verginin sizden üçer aylık dönemlerde parça parça tahsil edilmesidir. Yani Gelir/Kurumlar Vergisi dışında ayrıca ödenen bir vergi değildir. Ödediğiniz Geçici Vergiler yıl sonunda Gelir Vergisi mükellefi iseniz takip eden yılın Mart ayında vereceğiniz Gelir Vergisi Beyannamesi’nden, Kurumlar Vergisi mükellefi iseniz takip eden yılın Nisan ayında vereceğiniz Kurumlar Vergisi Beyannamesi’nden mahsup edilir.
Geçici Vergi Oranları Nedir?
Gelir Vergisi mükellefleri için Geçici Vergi oranı %15, Kurumlar Vergisi mükellefleri için ise %20’dir. Üçer aylık dönemlerde kar/zarar durumu kümülatif olarak (yıl başından ilgili dönemin sonuna kadar) hesaplanır ve bir önceki dönem hesaplanan Geçici Vergi tutarı beyannamede düşülür, böylece sadece bir önceki döneme ilave olarak elde edilen kar üzerinden vergi tahakkuk eder.
Geçici Vergi Beyannamesi
Her vergi türünde olduğu gibi geçici verginin de beyan edilmesi gerekir. Mükelleflerin durumlarına göre geçici vergi beyannamelerine aşağıdaki belgeleri de eklemeleri gerekir:
- Kurumlar vergisi mükellefleri ve bilanço defteri tutan mükelleflerin gelir tablosu eklemesi gerekir.
- <href=”https: www.parasut.com=”” blog=”” isletme-defteri-nedir”=””>İşletme defteri tutmakla yükümlü mükelleflerin beyannamelerine hesap özeti eklemeleri gerekir. </href=”https:>
- Serbest meslek kazanç defteri tutan mükelleflerin ise beyannamelerine serbest meslek kazancı bildirimi eklemeleri gerekir.
Geçici Vergi Beyanname Verme ve Ödeme Zamanı
Geçici Vergi beyannameleri, ilgili 3 aylık hesap döneminin bitimini takip eden 2. ayın 17. gününe kadar verilir ve ödenir. Örnek olarak Ocak-Şubat-Mart dönemine ait olan Geçici Vergi 14 Mayıs akşamına kadar verilir ve 17 Mayıs akşamına kadar ödenir.
Geçici Vergi Nasıl Hesaplanır?
Uygulama örnekleri ile Geçici Vergi’nin nasıl hesaplanacağını inceleyelim. Yukarıda da belirttiğimiz gibi Geçici Vergi kümülatif olarak hesaplanıp, önceki dönemde hesaplanan Geçici Vergi tutarları düşülür, böylece sadece son dönemde ilave elde edilen gelir vergilendirilmiş olur. Daha pratik olması için örneklerimizde 3 aylık dönemlerin karlarını ayrı ayrı göstereceğiz.
Örnek 1
Gelir Vergisi mükellefi olan Bay A’nın 2020 yılı içerisinde elde ettiği karlar dönemler itibarıyla aşağıdaki gibidir:
Ocak-Şubat-Mart -> 1500 TL
Nisan-Mayıs-Haziran -> 2000 TL
Temmuz-Ağustos-Eylül -> 1500 TL
Ekim-Kasım- Aralık -> 2500 TL
Geçici Vergi uygulaması olmasaydı, Bay A yıl içerisinde elde ettiği toplam kazanç üzerinden (7.500 TL) Mart ayında Gelir Vergisi Beyannamesi verecek ve 1125 TL Gelir Vergisi ödeyecekti. Ancak Geçici Gelir Vergisi uygulaması ile Bay A, her 3 aylık dönem için ayrı ayrı kar beyan edecek ve bu 4 beyanda ödediği tutarları Mart ayı Yıllık Gelir Vergisi beyanında mahsup edecektir.
Ocak-Şubat-Mart -> 1500 TL Kar – 225 TL Ödenmesi Gereken Geçici Gelir Vergisi
Nisan-Mayıs- Haziran -> 2000 TL Kar – 300 TL Ödenmesi Gereken Geçici Gelir Vergisi
Temmuz-Ağustos- Eylül -> 1500 TL Kar – 225 TL Ödenmesi Gereken Geçici Gelir Vergisi
Ekim-Kasım- Aralık -> 2500 TL Kar – 375 TL Ödenmesi Gereken Geçici Gelir Vergisi
Bay A’nın tüm yıl toplam elde ettiği toplam kazanç 7500 TL ‘dir. İlk vergi dilimine tekabül etmekte ve %15 Gelir Vergisi oranına göre Gelir Vergisi hesaplanacaktır.
7500 TL Yıllık Kar x 0,15 = 1125 TL Gelir Vergisi tahakkuk edecektir. Bay A daha önce Geçici Vergi dönemlerinde 225 TL+ 300 TL+ 225 TL+ 375 TL = 1125 TL yıl içerisinde parça parça hesaplayıp, beyan ettiği ve ödediği için yıl sonunda herhangi bir vergi ödemesi oluşmayacaktır. Geçici Vergi ödendiği taktirde Yıllık Gelir Vergisi’nden mahsup edilir, ödenmeyen Geçici Vergiler yıllık Gelir Vergisi beyannamesinden düşülmez ve ödenmediği süre için gecikme zammı uygulanır.
Örnekten de anlaşılacağı üzere Geçici Vergi ilave bir vergi yükü değildir, kamunun Gelir ve Kurumlar Vergisinde ileride alacağı vergiyi önden hesaplatıp tahsil etmesine dayanır.
Gelir Vergisi için Gelir arttıkça Gelir Vergisi oranları arttığından Mart ayında verilen yıllık beyannamede %15 diliminin üzerinde kazanç elde edildiği durumlarda ödenen Geçici Vergiler mahsup edildikten sonra kalan kısım için bir ödeme oluşacaktır. Buna benzer bir durumu örnek ile açıklayalım:
Örnek 2
Bay B’nin üçer aylık dönemler itibariyle elde ettiği kazançlar ve hesaplanan Geçici Vergi tutarları aşağıdaki gibidir.
Ocak-Şubat-Mart -> 4500 TL Kar – 675 TL Ödenmesi Gereken Geçici Gelir Vergisi
Nisan-Mayıs- Haziran -> 4500 TL Kar – 675 TL Ödenmesi Gereken Geçici Gelir Vergisi
Temmuz-Ağustos- Eylül -> 9000 TL Kar – 1350 TL Ödenmesi Gereken Geçici Gelir Vergisi
Ekim-Kasım- Aralık -> 12000 TL Kar – 1800 TL Ödenmesi Gereken Geçici Gelir Vergisi
Yıl içerisinde toplam 4500 TL Geçici Gelir Vergisi hesaplanmıştır. Yıl içerisinde toplam elde ettiği kar 30.000 TL olan Bay A Mart ayında Gelir Vergisini beyan ettiğinde 22.000 TL’ye kadar olan kazançları için %15, 22.000TL üzerindeki kazançları %20 olan Gelir Vergisi dilimine tekabül edeceğinden 30.000 TL için ödemesi gereken Gelir Vergisi 4700 TL olacaktır. Bay B yıl içerisinde ödediği 4500 TL’yi mahsup ederek Mart ayında vereceği Gelir Vergisi beyannamesinden kendisine 200 TL ödeme çıkacaktır ( 5700- 4500 TL).
Örnek 3
ABC Limited Şirketi’nin B’nin üçer aylık dönemler itibariyle elde ettiği kazançlar ve hesaplanan Geçici Vergi tutarları aşağıdaki gibidir.
Ocak-Şubat-Mart -> 12000 TL Kar – 2400 TL Ödenmesi Gereken Geçici Gelir Vergisi
Nisan-Mayıs- Haziran -> 10000TL Kar – 2000TL Ödenmesi Gereken Geçici Gelir Vergisi
Temmuz-Ağustos- Eylül -> 8000 TL Kar – 1600 TL Ödenmesi Gereken Geçici Gelir Vergisi
Ekim-Kasım- Aralık -> 5000 TL Kar – 1000 TL Ödenmesi Gereken Geçici Gelir Vergisi
ABC Limited Şirketi 4 Geçici Vergi tahakkukunu ödediği taktirde yıl sonunda bu ödediği tutarları Kurumlar Vergisi hesaplamasında mahsup edebilecektir.
Yıllık toplam karı 35.000 TL olan ABC Limited Şirketi’nin ödemesi gereken Kurumlar Vergisi 7700 TL’dir ( 35000 x 0,2 ). Yıl içerisinde tahakkuk eden tüm Geçici Kurumlar Vergisi tahakkuklarını ödediği taktirde ABC Limited Şirketine takip eden yılın Nisan ayında verdiği Kurumlar Vergisi beyannamesinde ödeme çıkmayacaktır.
2400+2000+1600+1000= 7000 TL. 35.000TL x 0,2 = 7000 TL.
Kurumlar Vergisi beyannamesinde ödemesi gereken tutar: 7000 TL-7000 TL= 0 TL
Geçici Vergi Hesaplamasını Kim Yapar?
Geçici vergi hesaplaması mali müşavirler tarafından yapılarak mükelleflere iletilir. Yine de ödeme ihtimaliniz olan geçici vergi tutarını hesaplamak için gelir gider takibinizi düzenli tutmanız gerekir.
Günlük koşturmanız içerisinde bu zorlu bir görev olsa da Paraşüt ile gelir giderlerinizi düzenli takip etmeniz ve karlılık oranınızı istediğiniz an görmeniz mümkün. Tek yapmanız gereken Paraşüt’ü 14 gün ücretsiz denemek ve memnun kalırsanız aboneliğinizi başlatmak!
Geçicilere dava açarken;
1- Resen tarh edilen geçici asıllarını dava etmeyin mahsup dönemi geçmiştir,
2- Bağlı olduğu gelir/kurumlarla dava edin,
3- Bir takvim yılını tek dilekçede dava edin,
4- Gelir/kurumlar raporundaki itirazları yazın,
Not: Geçicilere üç kat ceza kesilemez.
2- Bağlı olduğu gelir/kurumlarla dava edin,
3- Bir takvim yılını tek dilekçede dava edin,
4- Gelir/kurumlar raporundaki itirazları yazın,
Geçici vergi en kısa tabiri ile bir peşin vergi uygulamasıdır. Gerçek usulde vergilendirilen ticari gelir sahipleri , serbest meslek erbabı ve kurumlar vergisi mükellefleri, cari vergilendirme döneminin gelir ve kurumlar vergisi olarak üçer aylık kazançları üzerinden hesaplanarak ödenir.
Geçici Vergi Oranları
Kurumlar vergisi mükellefleri için geçici vergi oranı %20, gelir vergisi mükellefleri içinse %15’tir. Her üç aylık dönemde kar ve zarar durumları yeni yılın ilk zamanlarından yıl sonuna kadar olan süreci de kapsayarak hesaplanır. Bir önceki dönem hesaplanan geçici vergi tutarı ise beyannamede düşülür.Ödeme süreci ise ilgili üç ayın ardından takip eden 2. ayın 14 ile 17’si arasındadır.
Geçici Vergi Nasıl Hesaplanır ?
Kurumlar vergisi mükellefleri %20, gelir vergisi mükelleflerinin de %15 oranında geçici vergi ödemesi hesabı şöyle yapılır:
Dönemin her üç aylık kazançlarına, gelir vergisi tarifesinin ilk diliminde yer alan oran uygulanarak hesaplanır.
Geçici Vergi Beyannamesi Nedir ? Kimler Vermek Zorundadır ?
- Kurumlar Vergisi Mükellefleri
- Ticari Kazanç Sahipleri
- Serbest Meslek Kazanç Sahipleri
Kimler Geçici Vergi Ödemez ?
Kurumlar vergisi mükellefleri: Tasfiye halinde ve tasfiye dönemlerinde
Gelir vergisi mükellefleri: Basit usulde vergilendiriliyorlarsa
İnşaat ve onarma işi yapanlar: Yıllara sari olduğu durumda
Serbest meslek erbabı kişiler: Kazançları vergiden istisna edilenler ile
Menkul ve gayrimenkul sermaye sermaye iradı sahipleri ve noterlik görevini ifa ile mükellef olan kişiler ödemez.
Geçici Vergi Eksik Beyan Edilirse Ne Yapılır?
Eksik beyan edilen ve geçmiş dönemlere ait bir verginin %10’u aşması durumu tespit edildiğinde, bu kısım için ikmalen geçici vergi tarh edilmektedir. %10’luk yanılma payının beyan edilmesi gereken geçici vergi matrahı üzerinden hesaplanması gerekir. Verilen geçici vergi beyannamesinde matrah beyan etmeyen mükellefler için beyan edilmesi gereken vergi matrahının % 10’u kadar bir yanılma payı söz konusu olacaktır.
Dönemleri, Beyan ve Ödeme Zamanları Nelerdir ?
- Dönem ( Ocak, Şubat, Mart ) 14 Mayıs akşamına kadar beyan edilir. 17 Mayıs akşamına kadar ödenir.
- Dönem ( Nisan, Mayıs, Haziran ) 14 Ağustos akşamına kadar beyan edilir. 17 Ağustos akşamına kadar ödenir.
- Dönem ( Temmuz, Ağustos, Eylül ) 14 Kasım akşamına kadar beyan edilir. 17 Kasım akşamına kadar ödenir.
- Dönem ( Ekim, Kasım, Aralık ) 14 Şubat akşamına kadar beyan edilir. 17 Şubat akşamına kadar ödenir.
