818 Sayılı Borçlar Kanununa (Mülga) Göre Zamanaşımı Süreleri
Mülga 818 Sayılı Borçlar Kanununa Göre Zaman Aşımı Süreleri ile zamanaşımının durması ve kesilmesine ilişkin süreler aşağıda gösterilmiştir…
Madde metni eski dilde yazılmıştır….ve bu metinler kanun metininden aynen alınmıştır…
Uygulamada tercüme eden yada bilen bir kişi ile yorumlanması gerekmektedir…
“(V) MÜRURU ZAMAN:
I – Müddetler:
1 – On senelik müruru zaman
Madde 125 – Bu kanunda başka suretle hüküm mevcut olmadığı takdirde, her dava on senelik müruru zamana tabidir.
2 – Beş senelik müruru zaman
Madde 126 – Aşağıdaki alacak veya davalar hakkında beş senelik müruru zaman cari olur:
1– Alelümum kiralar ile resülmal faizleri ve muayyen zamanlarda tediyesi meşrut aidat hakkındaki davalar,
2–Erzak bedeli ve nafaka ve otel ve lokanta masraflarına müteallik davalar.
3–Sanatkarların veya esnafın emeklerinin karşılığı, perakendecilerin sattıkları malların parası, noterlerin mesleki hizmetleri karşılığı, başkalarının maiyetinde çalışan veya müstahdemi olan kimselerin, hizmetçilerin, yevmiyecilerin ve işçilerin ücretleri hakkındaki davalar;
4 –Ticari olsun olmasın bir şirket akdine dayanan ve ortaklar arasında veya şirketle ortaklar arasında açılmış bulunan bütün davalar ile bir şirketin müdürleri, temsilcileri,murakıplariyle şirket veya ortaklar arasındaki davalar, vekalet akdinden, komüsyon aktinden,acentalık mukavelesinden, ticari tellallık ücreti davası hariç,tellallık akdinden doğan bütün davalar, mütaahhidin kasıt veya ağır kusuru ile akdi hiç veya gereği gibi yerine getirmemiş ve bilhassa ayıplı malzeme kullanmış veya ayıplı bir iş meydana getirmiş olması sebebiyle açılacak davalar hariç olmak üzere istisna akdinden doğan bütün davalar.
3 – Müruru zaman müddetlerinin katiyeti
Madde 127 – Bu üçüncü bapta tayin olunan müruru zaman müddetleri, mukavele ile tadil olunamaz.
4 – Müruru zamanın başlangıcı
a) Umumiyet itibariyle
Madde 128 – Müruru zaman alacağın muaccel olduğu zamandan başlar, alacağın muacceliyeti bir ihbar vukuuna tabi ise müruru zaman bu haberin verilebileceği günden itibaren cereyan eder.
b) Muayyen zamanlarda verilen ivazlarda
Madde 129 – Kaydi hayat şartiyle irat ve muayyen zamanlarda tediye olunan sair şeylerin tesviyesini talep hususunda müruru zaman ilk tediye edilmemiş olarak kalan taksitin muacceliyet kesp ettiği günden başlar.
Alacak hakkında müruru zaman vaki olunca mütedahil taksitler hakkında da müruru zaman vaki olmuş olur.
5 – Müddetlerin hesabı
Madde 130 – Müddetlerin hesabında müruru zamanın başladığı gün nazarı itibare alınmaz ve müruru zaman ancak müddetin son günü kullanılmaksızın geçtiği surette vaki olmuş olur.
Bununla beraber borçların ifası meselesinde müddetlerin hesabına müteallik kaideler burada da tatbik olunur.
II – Fer’iler hakkında müruru zaman:
Madde 131 – Asıl alacak hakkında müruru zaman vakı olunca faiz ve sair fer’i alacaklar hakkında da müruru zaman vakı olmuş olur.
III – Müruru zamanın cereyanına mani olan ve müruru zamanı tatil eden sebepler:
Madde 132 – Aşağıdaki hallerde müruru zaman cereyan etmez ve cereyana başlamış ise inkıtaa uğrar:
1 – Velayet devam ettiği müddetçe çocukların baba ve analarına karşı olan alacakları hakkında.
2 – Vesayet devam ettiği müddetçe vesayet altında bulunanların vasi veya Sulh Hakimi ve Mahkemei Asliye Hakimleri zimmetinde olan alacakları hakkında.
3 – Nikah devam ettiği müddetçe karı kocadan birinin, diğeri zimmetinde olan alacakları hakkında.
4 – Hizmet mukavelesinin devam ettiği müddetçe hizmetçilerin, istihdam edenlere karşı olan alacakları hakkında.
5 – Borçlu alacak üzerinde intifa hakkını haiz olduğu müddetçe.
6 – Alacağı, bir Türk mahkemesi huzurunda iddia etmek imkanı olmadığı müddetçe.
Müruru zaman, tatil eden sebeplerin zail olduğu günün hitamından itibaren başlar veya tevakkuftan evvel başlamış olan cereyanına devam eder.
IV – Müruru zamanın kat’ı:
1 – Katı sebepleri
Madde 133 – Aşağıdaki hallerde müruru zaman katedilmiş olur:
1 – Borçlu borcu ikrar ettiği, hususiyle faiz veya mahsuben bir miktar para veya rehin yahut kefil verdiği takdirde.
2 – Alacaklı dava veya defi zımnında mahkemeye veya hakeme müracaatla veya icrai takibat yahut iflas masasına müdahale ile hakkını talep eylediği halde.
2 – Borçlulara karşı kat’ın neticeleri
Madde 134 – Müruru zaman, müteselsilen borçlu olanlardan veya taksimi kabil olmıyan bir borcun müşterek borçlularından birine karşı katedilmiş olunca diğerlerine karşıda katedilmiş olur.
Müruru zaman, asıl borçluya karşı katedilmiş olunca kefile karşıda katedilmiş olur.
Müruru zaman, kefile karşı katedilmiş olunca asıl borçluya karşı katedilmiş olmaz.
3 – Yeni müddetin mebdei
a) İkrar ve hüküm halinde
Madde 135 – Müruru zaman katedilmiş olunca katıdan itibaren yeni bir müddet cereyan etmeğe başlar.
Borç bir senette ikrar edilmiş veya bir hüküm ile sabit olmuş ise yeni müddet daima on senedir.
b) Alacaklının fiili halinde
Madde 136 – Bir dava veya defi ile katedilmiş olan müruru zaman, dava devam ettiği müddetçe iki tarafın muhakemeye müteallik her muamelesinden ve hakimin her emir ve hükmünden itibaren yeniden cereyana başlar.
Katı, icrai takibattan neşet etmiş ise müruru zaman takibe müteallik her muameleden itibaren yeniden cereyana başlar.
Katı, bir iflasa müdahaleden neşet etmiş ise müruru zaman, iflasa müteallik hükümlere göre alacağı yeniden talep etmek mümkün olduğu zamandan itibaren yeniden cereyana başlar.”