Faaliyet Kaldıracı Nedir? Finansal Kaldıraç Nedir?

Başabaş ve Kaldıraç Analizleri

İşletmelerde başabaş analizinin önemini ve başabaş analizinin işletme yönetimlerine sağlayacağı faydaları saptayabilmek.

– Başabaş analizi çeşitli üretim düzeylerinde kârla giderler arasındaki ilişkiyi analiz eden bir araçtır.
– Başabaş analiz tekniği, işletme giderlerinin sabit ve değişken olarak ayrımının yapıldığı kısa dönemli bir tekniktir. Başabaş analizi, kâr hedeflerine ulaşmada gerekli iş hacminin belirlenmesi; çeşitli üretim düzeylerinde birim maliyetlerin ve en az satış fiyatının belirlenmesi; değişken giderler, sabit giderler ve / veya birim satış fiyatındaki değişikliklerin, işletmenin kâra geçiş noktası ve toplam kârına olabilecek etkilerini incelemek, en kârlı mamul türlerinin seçilmesi ve üretim bileşiminin buna göre düzenlenmesi; yeni yapılacak yatırımlarda, risk derecesini veya emniyet marjını dikkate alarak, asgari üretim kapasitesinin ne olması gerektiğinin belirlenmesi; işletmenin üretim kapasitesini artırması halinde, bu tür bir büyümeyi haklı gösterecek satış hacminin belirlenmesi; işletmenin izleyeceği üretim, fiyat, yatırım politikaları konusunda yönetimin alacağı kararlara yardımcı olması; faaliyetlerin kontrol edilmesi; işletmenin izlediği politikaların ve işletme yönetiminin değerlendirilmesi şeklinde sayılabilecek yararlar sağlar.

İşletme giderlerini açıklayabilmek ve türlerini sıralayabilmek.

– Başabaş analizinin dayandığı varsayımların en önemlilerinden biri işletme giderlerinin sabit ve değişken (değişir) gider olarak iki grupta toplanmasıdır. Bu ayrıma göre işletmelerde sabit giderler, belirli bir dönem içinde üretim hacmine bağlı olarak değişiklik göstermeyen giderlerdir. İşletmelerdeki değişken giderler ise, bir dönem içinde iş hacmine bağlı olarak değişiklik gösteren giderlerdir.

Başabaş analizini yapabilecek hesaplama tekniklerini sıralayabilmek.

– Başabaş analizinin varsayımları altında işletmelerin başabaş noktası; grafik, deneme yanılma ve / veya matematiksel yolla hesaplanabilir. İşletmenin başabaş noktası matematiksel yöntem kullanılarak hem üretim / satış hacmi (adet) olarak hem de tutar olarak hesaplanabilir.

İşletmelerin kârlı çalışırken üretim hacimlerinde meydana gelecek değişikliklerden kârlarının nasıl etkileneceğini betimleyebilmek.

– Giderlerin hangi oranda değişken gider, hangi oranda sabit gider olduğunu açıklayan kavram “faaliyet (çalışma) kaldıracı”dır. Toplam yabancı kaynakların öz kaynaklar veya toplam kaynaklar üzerindeki etkisini açıklayan kavram ise “finansal kaldıraç”tır. Faaliyet (çalışma) kaldıracı bir bakıma işletme faaliyetlerinde sabit varlıkların kullanılma derecesidir. Faaliyet kaldıracı, sabit giderler ile değişir giderler arasında ilişki kurarak sabit giderlerin nereye kadar kabul edilebileceğini araştıran bir analiz tekniğidir. İşletme satışlarındaki küçük bir değişiklik, işletme kârında ciddi büyüklüklerde değişmelere neden oluyor ise bu durumda “kaldıraç etkisi” adı verilen etkinin yüksek olduğundan söz edilir.

İşletmenin kârındaki değişikliklerin hisse başına kâra etkisini açıklayabilmek.

– İşletmenin finansal kaldıraç derecesi, hisse başına kârdaki yüzde değişikliğin faaliyet kârındaki (FVÖK) değişikliğe bölünmesiyle bulunabilir. İşletmelerde faaliyet kaldıracı ile finansal kaldıracın birlikte olabilecek etkisi “birleşik kaldıraç derecesi” adını almakta ve faaliyet (çalışma) kaldıracı ile finansal kaldıracın çarpımına eşit olmaktadır.