Harcama Denetimi Nedir? Kişi Borcu Nasıl Çıkarılır?
Soru:
Harcama denetiminin kapsamı konusunda sizin şahsi yorumunuz nedir? denetim elemanının kişi borcu çıkarmasının hukuki dayanağı ve çıkartıldığı takdirde hukuki sonuç doğurup doğurmadığı konusu tartışmalı değil midir ? 5018 s. kanun sonrasında daralan sayman-muhasebe yetkilisi yetkilerine koşut olarak denetmen ve kontrolör yetkisi de daralmış sayılmaz mı? herhangi bir rapor sonrası kişi borcuna bu nedenle yapılan itiraz sonuçsuz mu kalır? bu konuda yapılan yorumlar kanun metni ve içeriğini fiiliyattaki yetki karmaşasına uydurmak amaçlı zorlamalar gibi gelmiyor mu size de. şimdiden teşekkürler.
Soru ve Cevaplar
Soru 1- denetim elemanının kişi borcu çıkarmasının hukuki dayanağı ve çıkartıldığı takdirde hukuki sonuç doğurup doğurmadığı konusu tartışmalı değil midir ?
Soru 3-herhangi bir rapor sonrası kişi borcuna bu nedenle yapılan itiraz sonuçsuz mu kalır?
Cevap 1 ve 3- Denetim elamanlarınca yazılan Raporlarda, denetim yapılan birimin yaptığı işlemlere ilişkin tespit edilen noksanlıklar eleştirilmekte ve düzeltilmesi istenilmektedir. Denetlenen birim, denetim elemanı taraafından eleştirilen konuya katılıp katılmamakta serbesttir. Yani haklılığını düşünüyorsa, haklılığının gerekçelerini rapora vereceği cevaba yazar ve konu hakkındaki son kararı Bakanlık verir. İlgili birim de Bakanlığın verdiği karar doğrultusunda idari işlem yapmak durumundadır. Rapor Bakanlıkça gereği yapılmak üzere gönderilmemiş, ilk önce denetlenen birime verilmişse, denetlenen birim ilk planda kişi borcuna almak zorunda değildir. Alınsa bile karşı görüşün iletilmesi ve haklı görülmesi halinde kişi borçları Bakanlık kararıyla silinecektir.
Burada temel olan denetim elamanı hatayı tespit eder ve tespit doğrultusunda ilgili daire, idare hukukunda bahsi geçen ?idari (gerek Bakanlıkça verilen talimatla, gerekse de res? en) işlem? yapar. İdarenin yaptığı işlemde hukuki sonuç doğurur. Bence hukukilik açısından bir sorun yoktur.
Kişi borcuna yapılan itiraz Bakanlıkça değerlendirilir ve sonuçlandırılır. Eğer itirazda haklıysanız itiraz lehine de karar çıkabilir. Muhasebe birimi, bu tür tartışmalı durumlarda Bakanlığın vereceği talimata uymak durumundadır.
3? üncü şahıslar açısından ise, aleyhlerinde kişi bocuna alınan tutatlar için her zaman yargı yolu açıktır. İdarenin her türlü eylem ve işlemi yargı denetimine açıktır. İdari mahkemeye dava açılabilir.
Rapor sonrası kişi borcuna alınan tutar için yapılan itiraz, ilgili mercilerce değerlendirilecektir. İdari olarak sonuç alınmazsa ilgili şahıslar yargı yoluna gidebilirler.