Bağlama Yapım Tekniği Üzerine Bir Değerlendirme
ÇALGILAR VE BİLİMSELLİK.
Çalgı yapımının tarihsel seyrinde bilimsellik binlerce yıl sonra gündeme gelmiş, kendini göstermiştir. Çalgılar bilimsellik öncesi dönemlerde “deneme yanılma” (trial and error) yöntemi ile yapılmaya başlanmış, tesadüfler ve ihtiyaçlar da bu konuda büyük rol oynamıştır.
Bilimsellik, toplumların bu konudaki bilgilerinin artmasına bağlı olarak gündeme gelmiş ve gelişme göstermiştir. Türk çalgılarının bilimselliğinin ele alınması, ne yazık ki gecikmiş bir konudur.
Bağlamayı ele aldığımızda, şu acı gerçekle karşı karşıya geliriz; Bağlama hakkında tarihsel yazılı hiçbir bilimsel veri yoktur. Yaklaşık son 50 yıldır, batılılardan aldığımız perde taksimatı dışında hiçbir bilimsel çalışma yapılmamıştır. Hatta bunu bile yanlış yapmaktayız. Her ustanın perde yerlerinde farklılıklar göstermesi bunun bir örneğidir.
Bağlamanın “sapı ve perdesi” dışındaki en önemli bilimsel konu, tekne formunun hesabıdır.
Buna ilaveten; Ağaç biyolojisi, kütük yarma tekniği, Altın Oran/1.618- ve (hesaplanması, Matematik,Harzemi,Fibonnaci,Ehad), Gomalak/şellak ve uygulama tekniği, köprü yapımı ve hesabı, CNC’de (tekne oyma-sap yapımı-burgu yapımı), gibi bilimsel konular da ele alınmamıştır.
Bu konularda çalışma yapma gereğini duydum ve 45 yıldır konu üzerinde çalışmaktayım. Bu bir ilk ve başlangıçtır.
BAZI YANLIŞLAR:
Çalgı/saz türleri; Telli,nefesli,yaylı,vurmalı,klavyeli.. gibi çeşitlere ayrılır.
Bağlama bir saz türüdür.Davulun,gitarın,piyanonun da bir saz türü olduğu gibi.
O nedenle bağlamaya türü ile değil,ismi ile hitap ederiz. Yani “saz” demeyiz, “bağlama” deriz.
Pek çok kişi bu hatayı yapmaya devam etmektedir.
Klavye nedir: “Bazı müzik aletleri ve cihazlarında bulunan, çoğunlukla kaldıraç mekanizmasına sahip tuşlardan oluşan takım. Klavye aynı zamanda klavyeye sahip elektronik müzik cihazları için de kullanılan genel bir terimdir veya Parmakla basılan tuşlara bağlı olarak, sabit bir eksen üzerinde hareket eden kollardan oluşan mekanizma.”
Bu açıklamayı şu nedenle yaptım. Pek çok kişi bağlama perdelerine “klavye” demektedir.
Klavye hareketli bir mekanizmadır. Bağlamada klavye yoktur. Bağlamanın “sapı ve perdeleri” demek doğrusudur.
kaynak: A.Attila Obruk
Bağlama Yapım Hocası