Kobiler ve Kayıt Dışılık Sorunu

KOBİ’lerin Neler Yapması Gerek?

Önümüzdeki dönemde finans sektörünün sağlıklı risk ölçümüne ağırlık veren ve bu ölçümlerin sonuçlarına göre fiyatlama yapan bir yapıya kavuşması kaçınılmaz. Dış kaynak ihtiyacının en üst seviyede olduğu KOBİ’ler de doğal olarak bu değişime ayak uydurmak zorunda kalacak.

ürkiye’deki reel sektörün yüzde 95’ini oluşturan KOBİ’ler, büyümenin lokomotifi konumunda. Diğer taraftan kırılgan yapıları, gelişmiş ülkelerdeki örneklerinin aksine, bu büyümenin sağlam temellere oturmasını engelliyor, dönem dönem GSMH’da büyük iniş ve çıkışların oluşmasına neden oluyor.

Türkiye’de 2003 yılında kayıt dışılığın yüzde 66’lara kadar yükseldiği görülüyor. Bu oran, risklerin yarısının kayıt dışında kalması ve bankaların bunları ölçememesi olarak ifade edilebilir. Yasal otoritelerin de önemle üzerinde durduğu risk odaklı bir finansal sektör yapılanmasında, bankalar doğal olarak ölçemedikleri işletmelere ait bu riskleri almak istemeyecek veya yüksek fiyatlarla alacaklardır.

Neticede finansal sektördeki sermayenin azlığı, yüksek fiyatla alınan bu risklerin dahi kısıtlı olmasına neden olacak. Kayıt dışılığın bu kadar büyük olması, aldığı riskleri iyi ölçemeyen finansal şirketlerin korumacı bir yapı ile hareket etmesine ve fiyatlamada bir emniyet marjı bırakmasına neden oluyor. Önümüzdeki dönemde riske odaklanmanın, yasal otoritenin zorlayıcı tedbirlerinin de etkisiyle artacağı kaçınılmaz bir gerçek.

Ülkemizde risk odaklı yaklaşım hızla kabul görürken, bu anlamda bir çözüm ancak bilinçlenme ile sağlanabilir. Bu şeffaflık ve kayıt düzenindeki bilinçlenmenin, ekonomideki büyüklükleri de göz önüne alındığında, KOBİ’lerden başlaması gereğini ortaya koyuyor. KOBİ’ler hem fiyatlama avantajlarından yararlanabilmek, hem de banka kaynaklı fonlar bulabilmek için, kayıt düzenlerini geliştirerek, işletme faaliyetlerini kayıt içine almak, bu kayıtları da eksiksiz bir şekilde bankalarla paylaşmak durumunda kalacak.

Benzer uygulama ve farklı ülke deneyimlerinden de görülebileceği gibi, KOBİ’lerin bu süreçte yapacağı tüm bu yatırımların belli bir maliyeti var ve bu yatırımlar ancak uzun bir dönem içinde gerçekleştirilebilir. Dolayısıyla gerekli yatırımlara zamanında başlamayan KOBİ’ler bu yatırımlar için gerekli kaynakları bulmakta zorlanabilir ve kaynak bulmak konusunda içinden çıkılmaz bir kısır döngüye girebilirler. Firmalar kayıt düzenlerini gözden geçirerek düzenli bir yapıya kavuşturmalı ve şeffaflık sağlamalıdırlar.

Hazırlık İçin Neler Yapmak Gerekiyor?

> Esas faaliyet konularında çalışılmalı,

> Sermaye yapısı sağlamlaştırılmalı,

> Kayıt dışı işlemler kayıt içine alınmalı,

> Uluslararası standartta, şeffaf mali tablolar hazırlanmalı,

> Bu doğrultuda da raporlama ve veri tabanı konularında gerekli teknoloji yatırımları yapılmalı,

> Özellikle finansman ve muhasebe konusunda uzman insan kaynağına yatırım yapılmalı,

> ‘Kurumsal yönetim’ kültürü, en üst düzey yöneticilerden tüm kurum çalışanlarına kadar yaygınlaştırılmalı,

> BASEL II ile meydana gelecek değişikliklerin KOBİ’lere yönelik etkilerinin farkında olunmalı ve bu doğrultuda da aksiyon alınmalı.