Stajyer Öğrencilerin Yetim Aylıklarının Kesilmesi

5510 sayılı kanunun 34’üncü maddesine göre malul olmayan erkek çocuklara bağlanan yetim aylıkları; sosyal güvenlik kanununa tabi çalışmaları halinde, öğrenimi yoksa 18 yaşını, ortaöğrenim mezunu ise 20 yaşını, yükseköğrenim mezunu ise de 25 yaşını doldurduğunda kesilmektedir. Kız çocuklarının aksine malul olmayan erkek çocuklarının evlenmeleri halinde kesilmemektedir.

Hak sahibi olan kız ve erkek çocuklarının SGK sağlık kurulunca çalışma güçlerini en az yüzde 60 oranında yitirdiklerinde (yani malul olmaları durumunda); bu çocuklara bağlanan yetim aylıkları belirli yaşları doldurmaları(erkek çocuklar), öğrenciliklerinin sona ermesi (erkek çocuklar) ve evlenmeleri hallerinde (kız çocuklar) kesilmez.

Bu durumda 5510 sayılı kanun kapsamında yetim aylığı alan bütün çocukların (çocuğun malul olup olmaması; kız ya da erkek olup olmaması fark etmemektedir) aylıkları sosyal güvenlik kanuna tabi çalışmaları halinde kesilecektir.

Yalnız, bu ifadelerde yer alan “Çalışma” kavramı, yetim aylığı alan çocuğun bütün sigorta kollarına tabi olarak çalışması olarak anlaşılması gerekir. (İş kazası, meslek hastalığı, hastalık ve analık sigorta kolları ile malullük, yaşlılık ve ölüm sigortası kolları bütün sigorta kollarını kapsamaktadır.)

5510 sayılı Kanunun 5’nci maddesinin birinci fıkrasının (a),(b) ve (e) bentleri kapsamında yer alan, yetim aylığı alan çocukların aylıklarının kesilmesini gerektirmeyen çalışmalar ise şunlardır:

1) Ceza infaz kurumları ile tutukevleri bünyesinde oluşturulan tesis, atölye ve benzeri ünitelerde iş kazası ve meslek hastalığı ile analık sigortasına tabi çalıştırılan hükümlü ve tutukluların çalışmaları,

2) Haklarında iş kazası ve meslek hastalığı ile hastalık sigortası hükümleri uygulanan kişilerin çalışmaları,

3) 05.06.1986 tarihli ve 3308 sayılı Mesleki Eğitim Kanununda belirtilen aday çırak, çırak ve işletmelerde mesleki eğitim gören öğrenciler ile yine iş kazası ve meslek hastalığı sigortasına tabi meslek liselerinde okumakta iken veya yükseköğrenimleri sırasında zorunlu staja tabi tutulan öğrencilerin çalışmaları,

4) Türkiye İş Kurumu tarafından düzenlenen meslek edindirme, geliştirme ve değiştirme eğitimine katılan ve haklarında iş kazası ve meslek hastalığı sigortası hükümleri uygulanan kursiyerlerin çalışmaları,

5) 2547 sayılı Yükseköğretim Kanununun 46’ncı maddesine tabi olarak kısmi zamanlı (part-time) çalıştırılan öğrencilerden aylık prime esas kazanç tutarı asgari ücretten az olanların çalışmaları.

5510 sayılı kanun kapsamında yetim aylığı alırken, yukarıda belirttiğimiz bütün sigorta kollarına tabi olmayan şekilde çalışmaya başlayan çocukların yetim aylığının hiçbir şekilde kesilmemektedir. Yukarın açıklanan maddeler incelendiğinde, 05.06.1986 tarihli ve 3308 sayılı Mesleki Eğitim Kanununda belirtilen aday çırak, çırak ve işletmelerde mesleki eğitim gören öğrenciler ile yine iş kazası ve meslek hastalığı sigortasına tabi meslek liselerinde okumakta iken veya yükseköğrenimleri sırasında zorunlu staja tabi tutulan öğrencilerin çalışmaları, “Çalışma” kavramı, yetim aylığı alan çocuğun bütün sigorta kollarına tabi olarak çalışması olarak anlaşılması gerekir. (İş kazası, meslek hastalığı, hastalık ve analık sigorta kolları ile malullük, yaşlılık ve ölüm sigortası kolları bütün sigorta kollarını kapsamaktadır.) Buna göre staj yapan öğrencilerin yetim aylıkları kesilmemektedir.