Dernek&Vakıf

Cemaat Vakıfları Ne Demek?

mevzuat-8

Cemaat Vakıfları Ne Demek?

Cemaat Vakıfları
 CEMAAT VAKIF SORGULAMA

Cemaat Vakıfları, Cumhuriyet öncesinde gayrimüslim Türk vatandaşlarının oluşturduğu hayır kurumlarıdır. 1936 yılında; düzenledikleri beyannameler ile Vakıflar Genel Müdürlüğündeki kütüğe tescil ve kayıtları yapılmıştır. Böylece, cemaatlere ait bu hayır kurumları “vakıf” olarak kabul edilmiştir.
 5737 sayılı Vakıflar Kanununun 3. maddesine göre cemaat vakfı “Vakfiyeleri olup olmadığına bakılmaksızın 2762 sayılı Vakıflar Kanunu gereğince tüzel kişilik kazanmış, mensupları Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı olan Türkiye’deki gayrimüslim cemaatlere ait vakıflar” olarak tanımlanmıştır. Bu vakıflar, 5737 sayılı Vakıflar Kanununun 4. maddesine göre ayrı ayrı özel hukuk tüzel kişisi olup; 6. maddesine göre de kendi mensuplarının seçtiği yönetim kurulları tarafından yönetilirler. Türk Medeni Kanununa göre belli bir cemaati desteklemek amacıyla vakıf kurulması mümkün olmadığından; yeni cemaat vakfı kurulması da hukuken mümkün değildir.
 Cemaat vakıfları yönetim kurulu kararıyla mal edinebilirler ve malları üzerinde her türlü tasarrufta bulunabilirler. (Kira, intifa, üst hakkı vb.) Cemaat vakıflarına başlangıçta özgülenen mal ve haklar, vakıf yönetiminin başvurusu üzerine, haklı kılan sebepler varsa, Denetim Makamının görüşü alınarak mahkeme kararı ile sonradan iktisap ettikleri mal ve hakları ise bağımsız ekspertiz kuruluşlarınca düzenlenecek rapora dayalı olarak vakıf yetkili organının kararı ile daha yararlı olanları ile değiştirilebilir veya paraya çevrilebilir. Cemaat vakıflarına ait, kısmen veya tamamen hayrat olarak kullanılmayan taşınmazlar, vakıf yönetiminin talebi halinde Meclis kararıyla; aynı cemaate ait başka bir vakfa tahsis edilebilir veya vakfın akarına dönüştürülebilir.
 Bu vakıflar Türkiye’deki diğer vakıflar gibi Vakıflar Genel Müdürlüğü tarafından denetlenmektedir.
Cemaat Vakıflarıyla İlgili Yapılan Düzenlemeler  

 Türkiye’de yerleşik azınlıkların hakları Lozan Antlaşması ile teminat altına alınmıştır. Bu çerçevede; 1935 Aralık ayında yürürlüğe giren 2762 sayılı Vakıflar Kanununa istinaden 1936 yılında vakıflar idaresine hesap vermemiş olan bütün mütevelliler veya mütevelli heyetlerine üç ay süre verilerek beyanname vermeleri istenmiştir. “1936 Beyannamesi” olarak anılan bu beyannamelerde gayelerini yürütmek için lüzumlu mevkufat açıklanmış ve hayra tahsis edilmiş malları (hayratları)  ile bunlara gelir temin eden malları (akarları) gösterilmiştir. Beyannameleri veren vakıflara ait tüzel kişilikler, günümüz hukukunda kendi cemaat mensuplarınca seçilen yöneticilerle idare edildiklerinden dolayı “cemaat vakfı” olarak tanımlanmaktadır. 1936 Beyannamesi gereği, tapuda kayıtlı mülk sahibinin kim olduğuna bakılmaksızın beyannamelerinde beyan ettikleri tüm taşınmazların kendi adlarına tapuda tescil edilmelerine imkân sağlanmıştır. Bu düzenleme ile Lozan’da azınlık olarak haklar elde eden cemaatler verdikleri beyanname ile hem cemaat vakfı olarak adlandırılmış, hem de sahip oldukları taşınmazları tapuda kendi adlarına kaydetme imkânına kavuşmuşlardır.Cemaat vakıfları 1936 yılından itibaren 1974 yılına kadar bağış, vasiyet ve satın alma yoluyla taşınmaz mal edinmişlerdir.1974 tarihli Yargıtay Hukuk Genel Kurulu kararı sonrası cemaat vakıflarınca 1936-1974 yılları arası bağış, vasiyet ve satın alma yoluyla edinilen taşınmazlar tekrar eski maliklerine iade edilmiş, bu malların bir kısmı Hazine, Vakıflar Genel Müdürlüğü veya üçüncü şahıslara geçmiştir.
 Gerek 1936’dan sonra edindikleri taşınmazların eski maliklerine devredilmesi, gerekse 1936 beyannamelerinde beyan edilen taşınmazların tapuya tescillerinde yaşanan sorunlar ve benzer problemleri çözmek için ilk defa 2003 yılında AB uyum yasaları çerçevesinde düzenleme yapılmıştır.Bu düzenleme ile ;

 – 365 adet taşınmaz mal, vakfı adına tescil edilmiştir.   Ayrıca cemaat vakıflarınca,  – 38 adet taşınmaz mal bağışı alınmış,  – 12 adet taşınmaz mal satın alınmış.  – 11 adet taşınmaz mal satılmış,  –   4 adet taşınmaz mal kat karşılığı olarak değerlendirilmiştir.
2008 yılında yürürlüğe giren 5737 sayılı Vakıflar Kanunu ile ;

 1936 beyannamelerinde kayıtlı olup, halen tasarruflarında bulunan nam-ı müstear veya nam-ı mevhumlar adına kayıtlı taşınmazlar ile mal edinememe gerekçesi ile Hazine ile Vakıflar Genel Müdürlüğüne geçen taşınmazların vakıfları adına iadesi öngörülmüştür. Bu düzenleme ile ;
• 181 adet taşınmaz mal vakfı adına tescil edilmiştir.Ayrıca;
• 150 adet taşınmazın tapuda isim tashihi yapılmak suretiyle mülkiyet sorunu çözümlenmiştir. Her iki düzenlemenin uygulaması esnasında görülen eksikliklerden, 1936 beyannamesinde kayıtlı olup, malik hanesi açık olan taşınmazlar, kamulaştırma, satış ve trampa dışındaki nedenlerle Hazine, Vakıflar Genel Müdürlüğü, belediye ve il özel idaresi adına kayıtlı taşınmazlar, kamu kurumları adına tescilli olan mezarlıkları ve çeşmelerin vakıfları adına tapuya tescilleri ile Cemaat vakıfları tarafından satın alınmış veya cemaat vakıflarına vasiyet edildiği veya bağışlandığı halde, mal edinememe gerekçesiyle Hazine veya Vakıflar Genel Müdürlüğü adına tapuda kayıt edilen taşınmazlardan üçüncü şahıslar adına kayıtlı olan taşınmazların rayiç bedelinin vakıfları adına ödenmesi gibi sorunların çözümü için 5737 sayılı Vakıflar Kanununa 27.08.2011 tarihinde geçici 11. madde eklenmiştir.
Yapılan bu düzenleme ile cemaat vakıflarının 1936 beyannamesinde kayıtlı olan taşınmazları ile sonradan edinilen ve üçüncü şahıslara geçen taşınmazlarına ilişkin mülkiyet sorunları çözüme kavuşturulması öngörülmüştür. GEÇİCİ MADDE 11: “Cemaat vakıflarının;
 a) 1936 Beyannamesinde kayıtlı olup malik hanesi açık olan taşınmazları,b) 1936 Beyannamesinde kayıtlı olup kamulaştırma, satış ve trampa dışındaki nedenlerle Hazine,  Vakıflar Genel Müdürlüğü, belediye ve il özel idaresi adına kayıtlı taşınmazları,
c) 1936 Beyannamesinde kayıtlı olup kamu kurumları adına tescilli olan mezarlıkları ve çeşmeleri, tapu kayıtlarındaki hak ve mükellefiyetleri ile birlikte bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihten itibaren on iki ay içinde müracaat edilmesi halinde, Meclisin olumlu kararından sonra, ilgili tapu sicil müdürlüklerince cemaat vakıfları adına tescil edilir. Cemaat vakıfları tarafından satın alınmış veya cemaat vakıflarına vasiyet edildiği veya bağışlandığı halde, mal edinememe gerekçesiyle Hazine veya Genel Müdürlük adına tapuda kayıt edilen taşınmazlardan üçüncü şahıslar adına kayıtlı olanların Maliye Bakanlığınca tespit edilen rayiç değeri Hazine veya Genel Müdürlük tarafından ödenir. Bu maddenin uygulanmasına ilişkin usul ve esaslar yönetmelikle düzenlenir.” hükmünü içermektedir. 5737 sayılı Vakıflar Kanunu’nun Geçici 11. Maddesinin Uygulanmasına İlişkin Yönetmelik 01/10/2011 tarih ve 28071 sayılı Resmi Gazete’ de yayımlanarak yürürlüğe girmiş ve bu kapsamda yapılan başvurulara ilişki değerlendirmeler 2014 sonu itibarıyla sonuçlandırılmıştır.Bu düzenleme ile ;

 333 adet taşınmaz malın vakfı adına tesciline, 21 adet taşınmaz için bedel ödenmesine karar verilerek çözüme ulaşılmıştır.Ayrıca cemaat vakıflarınca,Atıl vaziyette kullanılmayan okul vasıflı hayrat taşınmazlar, gelir getirici akara dönüştürülmektedir.Cemaat vakıfları, Vakıflar Genel Müdürlüğü’nün en üst karar organı olan Vakıflar Meclisi’nde kendilerinin seçtiği  1 temsilci ile temsil edilmektedir. 3. dönem Vakıflar Meclisi seçimleri sonucunda Vakıflar Meclis Üyesi seçilen Toros ALCAN, Cemaat Vakıflarını temsilen bu görevi yürütmektedir.Ayrıca, Genel Müdürlüğümüzce, farklı dinlere mensup vatandaşlarımız tarafından kullanılan ibadethaneler onarılmaktadır.
Onarımı Yapılan Taşınmazlar

    Edirne Merkez Havra (Büyük Sinagog)     Gökçeada Aya Nikola Kilisesi     Gökçeada Ayamarina Rum Ortodoks Kilisesi     Hatay İskenderun Süryani Katolik Kilisesi (Vakıflar Meclisi kararıyla İstanbul Süryani Katolik Vakfına tahsis edildi.)     Hatay İskenderun Rum Katolik Kilisesi (Vakıflar Meclisi kararıyla Antakya Rum Katolik Kilisesi Vakfına  tahsis edildi)     Diyarbakır Sur Ermeni Protestan Kilisesi     Diyarbakır Sur Ermeni Katolik Kilisesi     Gaziantep Nizip Fevkani Kilisesi     Gaziantep Şahinbey Havra     Ayvalık Cunda Taksiyarhis (Ayanikola ) Kilisesi Onarımı Devam Eden Taşınmazlar

    İstanbul Edirnekapı Aya Yorgi Kilisesi    İstanbul Bulgar Siveti Stefan Kilisesi    Hatay Arsuz Maryo Hanna Kilisesi Projesi Hazırlanmakta Olan Taşınmazlar

   Kilis Merkez Havra    Hatay Yayladağı Rum Ortodoks Kilisesi    Samandağ Yoğunoluk Köyü Ermeni Kilisesi    İstanbul Turisina Manastırı   Gökçeada Yıldız Köy Şapeli

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

Bu site, istenmeyenleri azaltmak için Akismet kullanıyor. Yorum verilerinizin nasıl işlendiği hakkında daha fazla bilgi edinin.