Kayyımlara yapılan ödemelerden gelir vergisi tevkifatı yapılır mı?

TARİH : 19.02.2001
SAYI : B.07.0.GEL.0.42/4214-1308/10092
KONU : Kayyımlara yapılan ödemelerden tevkifat
yapılıp yapılmayacağı hk.

TOKAT VALİLİĞİNE
(Defterdarlık : Gelir Müdürlüğü)

İLGİ : 13.10.2000 tarih ve B.07.4.DEF.60.10/453/2645 sayılı yazınız.

İlgi’de kayıtlı yazınız ve ekinin incelenmesinden, 3561 sayılı Malmemurlarının Kayyım Tayin Edilmesine Dair Kanun gereğince kurulan Kayyım Bürosu Başkanlığının gaip kişilerin nakit paralarının bankaya yatırılarak vadeli mevduat hesabında takip edildiği ve Kayyımlık Bürosunun gelirlerinin faiz gelirlerinden oluştuğu, büro gelirlerinin % 40’ının kayyımlıkla ilgili işlemlerin yürütülmesinde görevli personele ücret olarak yapılacak ödemelerde, % 60’ının ise kayyımlıkla idare edilen malvarlığının yönetilmesiyle ilgili olarak kullanıldığı ifade edilerek, gaip kişiler adına açılan vadeli mevduat hesabına yürütülen faizler ile kayyımlık işlerinin yürütülmesinde görevli personele yapılan ücret ödemelerinden tevkifat yapılıp yapılmayacağı hususunda tereddüte düşüldüğü anlaşılmaktadır.
193 sayılı Gelir Vergisi Kanununun 94 üncü maddesinin 8 numaralı bendinde, dernek ve vakıflar ile tam mükellef kurumlara ödenenler de dahil olmak üzere mevduat faizlerinden stopaj yapılması öngörülmüştür. Ancak; kanunla kurulan dernek ve vakıflar ile dernek ve vakıf olmamakla birlikte, odalar, borsalar, meslek örgütleri ve bunların üst kuruluşları, siyasi partiler, emekli ve yardım sandıkları gibi vergi uygulamalarında dernek ve vakıf kabul edilenlerden bu tevkifat yapılmayacaktır.

Kayyımlık gaip olan kişilerin malvarlığını yönettiğinden, Kayyım Bürosu Başkanlığınca bankaya yatırılan gaip kişilere ait nakit paralar için tahakkuk ettirilen faizlerden Gelir Vergisi Kanununun 94/8 inci maddesi gereğince bu kişilerin gelir vergisine mahsuben tevkifat yapılması gerekmektedir.

Diğer taraftan, Gelir Vergisi Kanununun 61 inci maddesinde, “Ücret, işverene tabi ve belirli bir işyerine bağlı olarak çalışanlara hizmet karşılığı verilen para ve ayınlar ile sağlanan ve para ile temsil edilebilen menfaatlerdir.

Ücretin ödenek, tazminat, kasa tazminatı (Mali sorumluluk tazminatı), tahsisat, zam, avans, aidat, huzur hakkı, prim, ikramiye, gider karşılığı veya başka adlar altında ödenmiş olması veya bir ortaklık münasebeti niteliğinde olmamak şartı ile kazancın belli bir yüzdesi şeklinde tayin edilmiş bulunması onun mahiyetini değiştirmez.” denilmiş, aynı Kanunun 94 üncü maddesinde ise kimlerin tevkifat yapmak zorunda oldukları belirtilmiştir.

Öte yandan, Gelir Vergisi Kanununun 96 ncı maddesinde, “Vergi tevkifatı, 94 üncü madde kapsamına giren nakten veya hesaben yapılan ödemelere uygulanır. Bu maddede geçen hesaben ödeme deyimi, vergi tevkifatına tabi kazanç ve iratları ödeyenleri istihkak sahiplerine karşı borçlu durumda gösteren her türlü kayıt ve işlemleri ifade eder.” denilmiş, 98 inci maddede de “94 üncü madde gereğince vergi tevkifatı yapmaya mecbur olanlar bir ay içinde yaptıkları ödemeler veya tahakkuk ettirdikleri karlar ve iratlar ile bunlardan tevkif ettikleri vergileri ertesi ayın 20 nci günü akşamına kadar, ödeme veya tahakkukun yapıldığı yerin bağlı olduğu vergi dairesine bildirmeye mecburdurlar…” hükmü yer almıştır.

Bu hükümlere göre, kayyımlara yapılacak ücret ödemelerinin, anılan Kanunun 61, 94, 103 ve 104 üncü maddeleri gereğince gelir vergisi tevkifatına tabi tutulması ve tevkif edilen vergilerinde Kayyımlık Bürosunca bağlı bulunulan vergi dairesine beyan edilmesi gerekmektedir.

Bilgi edinilmesini rica ederim.