İdarelerin İsteklilerden Ciro (İş Hacmi) ile İlgili İstediği Belgeler Nelerdir?
İdareler isteklilerden ciro (İş Hacmi) ile ilgili belgeleri istemekle neyi hedeflemektedirler?
Toplantı No :2010/050
Gündem No :81
Karar Tarihi:12.07.2010
Karar No :
2010/UY.I-2036
Şikayetçi:
HMP İletişim İnşaat Enerji Taah. San. ve Tic. Ltd. Şti., Hilal Mahallesi Rabinattagore Caddesi (4.Cad.) No:46/6 Çankaya/ANKARA
İhaleyi yapan idare:
Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü Proje ve İnşaat Dairesi Başkanlığı, İsmet İnönü Bulvarı 06100 Yücetepe Çankaya/ANKARA
Başvuru tarih ve sayısı:
04.06.2010 / 13146
Başvuruya konu ihale:
2009/164528 İhale Kayıt Numaralı “Bayburt Barajı Sulaması Yenileme ve İkmal İnşaatı Yapım İşi” İhalesi
Kurumca Yapılan İnceleme ve Değerlendirme:
17.06.2010 tarih ve I.Y.16.15.0254/2010-29E sayılı Esas İnceleme Raporunda;
Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü Proje ve İnşaat Dairesi Başkanlığı tarafından 09.12.2009 tarihinde belli istekliler arasında ihale usulü ile yapılan “Bayburt Barajı Sulaması Yenileme ve İkmal İnşaatı Yapım İşi” ihalesine ilişkin olarak HMP İletişim İnşaat Enerji Taah. San. ve Tic. Ltd. Şti.’nin 17.05.2010 tarihinde yaptığı şikayet başvurusunun, idarenin 27.05.2010 tarihli yazısı ile reddi üzerine, başvuru sahibinin 04.06.2010 tarih ve 13146 sayı ile Kurum kayıtlarına alınan 04.06.2010 tarihli dilekçe ile itirazen şikayet başvurusunda bulunduğu,
İdare tarafından gönderilen bilgi ve belgelerin incelenmesinden;
4734 sayılı Kanunun 54 üncü maddesinin onuncu fıkrasının (c) bendi gereğince itirazen şikayet başvurusunun reddine,
Karar verilmesinin uygun olacağı hususlarına yer verilmiştir.
Karar:
Esas İnceleme Raporu ve ekleri incelendi:
İtirazen şikayet dilekçesinde özetle; firmalarının yeterlik kriteri olarak öngörülen ciro tutarının sağlanmadığı gerekçe gösterilerek ön yeterlik aşamasında değerlendirme dışı bırakıldığı, ancak gerekli ciro tutarının sağlandığı iddiasına yer verilmiştir.
Başvuru sahibinin iddialarının değerlendirilmesi sonucunda aşağıdaki hususlar tespit edilmiştir:
İtirazen şikayet konusu ile ilgili olarak 4734 sayılı Kamu ihale Kanununun “İhaleye katılımda yeterlik kuralları” başlıklı 10 uncu maddesinde;
“İhaleye katılacak isteklilerden, ekonomik ve malî yeterlik ile mesleki ve teknik yeterliklerinin belirlenmesine ilişkin olarak aşağıda belirtilen bilgi ve belgeler istenebilir:
a) Ekonomik ve malî yeterliğin belirlenmesi için;
1) Bankalardan temin edilecek isteklinin malî durumu ile ilgili belgeler,
2) İsteklinin, ilgili mevzuatı uyarınca yayınlanması zorunlu olan bilançosu veya bilançosunun gerekli görülen bölümleri, yoksa bunlara eşdeğer belgeleri,
3) İsteklinin iş hacmini gösteren toplam cirosu veya ihale konusu iş ile ilgili taahhüdü altındaki ve bitirdiği iş miktarını gösteren belgeler.
…” hükmü,
Yapım İşleri İhaleleri Uygulama Yönetmeliğinin “İsteklinin iş hacmini gösteren belgeler” başlıklı 36 ıncı maddesinde;
“İş hacmini gösteren belgeler;
a) İhalenin yapıldığı yıldan önceki son üç yıllık dönemdeki her yıla ait toplam ciroları gösteren gelir tabloları,
b) Taahhüt altında devam eden yapım işlerinin gerçekleştirilen kısmının veya bitirilen yapım işlerinin parasal tutarını gösteren son üç yılda düzenlenmiş faturalardır.
(2) İş hacmini gösteren belgelerin istenildiği
a) Yaklaşık maliyeti eşik değerin yarısına eşit ve bu değerin üzerinde olan ihalelerde; son üç yıla ilişkin bu iki belgenin,
b) Yaklaşık maliyeti eşik değerin onda birinden eşik değerin yarısına kadar olan ihalelerde ise; son üç yıla kadarki yıllara ait bu iki belgenin,
idarece istenilmesi zorunludur. Aday veya isteklilerin ise üçüncü fıkradaki yeterlik kriterini sağladıklarını göstermek üzere bu iki belgeden birini sunmaları yeterlidir.
(3) Birinci fıkrada sayılan belgelerin istenildiği durumlarda; belgeleri sunulan yıllara ait tutarların toplamının 1/3’ünün;
a) Açık ihale usulüyle yapılan ihaleler ile Kanunun 21 inci maddesinin (b) ve (c) bentlerine göre yapılan ihalelerde; ciro için, teklif edilen bedelin % 25’inden, taahhüt altında devam eden yapım işlerinin gerçekleştirilen kısmının veya bitirilen yapım işlerinin parasal tutarı için ise teklif edilen bedelin % 15’inden az olmaması,
b) Belli istekliler arasında ihale usulüyle yapılan ihalelerin ön yeterlik aşaması ile Kanunun 21 inci maddesinin (a), (d) ve (e) bentlerine göre yapılan ihalelerin yeterlik aşamasında; ciro için, yaklaşık maliyetin % 25’i ile % 35’i aralığında idarece belirlenen tutardan, taahhüt altında devam eden yapım işlerinin gerçekleştirilen kısmının veya bitirilen yapım işlerinin parasal tutarı için ise yaklaşık maliyetin % 15’i ile % 25’i aralığında idarece belirlenen tutardan az olmaması,
gerekir. Bu kriterlerden herhangi birini sağlayan ve sağladığı kritere ilişkin belgeyi sunan aday veya istekli yeterli kabul edilir.
(4) Üçüncü fıkradaki kriterleri son üç yılda sağlayamayanlar, son altı yıla kadarki belgelerini sunabilirler. Bu takdirde, belgeleri sunulan yılların parasal tutarlarının ortalaması üzerinden yeterlik kriterlerinin sağlanıp sağlanmadığına bakılır.
(5) İhale veya son başvuru tarihi yılın ilk dört ayında olan ihalelerde, bir önceki yıla ait gelir tablosunu sunmayanlar bakımından iki önceki yıl, ihalenin yapıldığı yıldan bir önceki yıl olarak kabul edilir ve bu yıl ile bu yıldan iki önceki yıla kadarki gelir tabloları dikkate alınarak, gelir tabloları sunulan yılların parasal tutarlarının ortalaması üzerinden yeterlik kriterlerinin sağlanıp sağlanmadığına bakılır. Bu gelir tabloları itibarıyle yeterlik şartının sağlanamaması halinde ise, iki önceki yıl, ihalenin yapıldığı yıldan bir önceki yıl olarak kabul edilmek üzere son altı yıla kadarki gelir tabloları sunulabilir ve bu durumda gelir tabloları sunulan yılların parasal tutarlarının ortalaması üzerinden yeterlik kriterlerinin sağlanıp sağlanmadığına bakılır.
(6) Taahhüt altında devam eden yapım işlerinin gerçekleştirilen kısmının veya bitirilen yapım işlerinin parasal tutarını tevsik etmek üzere; fatura örnekleri ya da bu örneklerin noter, yeminli mali müşavir veya serbest muhasebeci mali müşavir ya da vergi dairesince onaylı suretleri sunulur.
(7) Toplam ciro; gelir tablosundaki brüt satışlar tutarından, satıştan iadeler, satış iskontoları ve diğer indirimlerin tutarları düşülmek suretiyle ulaşılan net satışlar tutarıdır.
(8) Taahhüt altında devam eden yapım işlerinin gerçekleştirilen kısmının veya bitirilen işlerin parasal tutarının hesabında, yurt içinde ve yurt dışında gerçekleştirilen yapım işi faaliyetlerinden elde edilen gelirlerin toplamı dikkate alınır.
(9) 213 sayılı Vergi Usul Kanununun 174 üncü maddesine göre takvim yılından farklı hesap dönemi belirlenen aday ve isteklinin gelir tablosu için bu hesap dönemi esas alınır.
(10) Gelir tablosunun, yeminli mali müşavir veya serbest muhasebeci mali müşavir ya da vergi dairesince onaylı olması zorunludur. Yabancı ülkede düzenlenen gelir tablosunun o ülke mevzuatına göre düzenlenmesi ve bu belgeyi düzenlemeye yetkili merci tarafından onaylanmış olması gereklidir.
(11) İş ortaklığı olarak ihaleye katılan aday ve isteklilerde; iş hacmine ilişkin kriterlerin, her bir ortak tarafından iş ortaklığındaki hissesi oranında sağlanması zorunludur.
(12) Konsorsiyum olarak ihaleye katılan aday ve isteklilerde; iş hacmine ilişkin kriterlerin, her bir ortak tarafından kendi kısmı için sağlanması zorunludur.
(13) Aday veya isteklinin, ortak girişimin ortağı olarak taahhüdü altında devam eden yapım işlerinin gerçekleştirilen kısmının veya bitirdiği yapım işlerinin parasal tutarı, iş ortaklığındaki hissesi oranında, konsorsiyumda ise taahhüt edilen iş kısmı üzerinden hesaplanır.” hükmü,
Aynı yönetmeliğin “İş hacmine ilişkin belge tutarlarının güncellemesi” başlıklı 37 nci maddesinde;
“(1) İş hacmine ilişkin belge tutarları aşağıdaki şekilde güncellenir:
a) Yıllık toplam ciro, gelirin elde edildiği yılın Haziran ayına ait Türkiye İstatistik Kurumu Üretici Fiyatları Alt Sektörlere Göre Endeks Sonuçları Tablosunun “Genel” sütunundaki (2003=100 Temel Yıllı) endeksin, ilk ilan veya davet tarihinin içinde bulunduğu aydan bir önceki aya ait endekse oranlanması suretiyle bulunan katsayı üzerinden güncellenir.
b) Taahhüt altında devam eden işlerin gerçekleştirilen kısmının veya bitirilen işlerin parasal tutarı, fatura tarihinin içinde bulunduğu aydan bir önceki aya ait Türkiye İstatistik Kurumu Üretici Fiyatları Alt Sektörlere Göre Endeks Sonuçları Tablosunun “Genel” sütunundaki (2003=100 Temel Yıllı) endeksin, ilk ilan veya davet tarihinin içinde bulunduğu aydan bir önceki aya ait endekse oranlanması suretiyle bulunan katsayı üzerinden güncellenir.” hükmü,
Anılan yönetmeliğin Geçici 7 nci maddesinde;
“(1) İlanı veya duyurusu 1/5/2010 tarihinden önce yapılan ihalelerde, 36 ncı maddenin üçüncü fıkrasındaki yeterlik kriterlerinde aşağıdaki oranlar uygulanır:
a) Açık ihale usulüyle yapılan ihaleler ile Kanunun 21 inci maddesinin (b) ve (c) bentlerine göre yapılan ihalelerde; ciro için, teklif edilen bedelin % 15’inden, taahhüt altında devam eden yapım işlerinin gerçekleştirilen kısmının veya bitirilen yapım işlerinin parasal tutarı için ise teklif edilen bedelin % 12’sinden az olmaması,
b) Belli istekliler arasında ihale usulüyle yapılan ihalelerin ön yeterlik aşaması ile Kanunun 21 inci maddesinin (a), (d) ve (e) bentlerine göre yapılan ihalelerin yeterlik aşamasında; ciro için, yaklaşık maliyetin % 15’i ile % 25’i aralığında idarece belirlenen tutardan, taahhüt altında devam eden yapım işlerinin gerçekleştirilen kısmının veya bitirilen yapım işlerinin parasal tutarı için ise yaklaşık maliyetin % 12’si ile % 20’si aralığında idarece belirlenen tutardan az olmaması gerekir. Bu kriterlerden herhangi birini sağlayan ve sağladığı kritere ilişkin belgeyi sunan aday veya istekli yeterli kabul edilir.” hükmü,
Bulunmaktadır.
Anılan mevzuat hükümleri çerçevesinde idarece ön yeterlik şartnamesinin “İş hacmini gösteren belgeler” başlıklı 7.4.3 üncü maddesinde;
“İş hacmini gösteren belgeler;
Adaylardan, ihalenin yapıldığı yıldan önceki son üç yıllık dönemdeki her yıla ait toplam ciroları gösteren gelir tabloları ve taahhüt altında devam eden yapım işlerinin gerçekleştirilen kısmının veya bitirilen yapım işlerinin parasal tutarını gösteren son üç yılda düzenlenmiş faturaları istenecektir.
Adayların son üç yıla ilişkin bu iki belgeden birini sunması yeterlidir.
Belgelerin sunulan yıllara ait tutarlarının toplamının 1/3’ünün;
İhalenin yeterlik aşamasında, toplam ciro için 4.500.000,00 TL, taahhüt altında devam eden yapım işlerinin gerçekleştirilen kısmının veya bitirilen yapım işlerinin parasal tutarı için ise 4.000.000,00 TL yeterlik kriteri olarak öngörülmelidir. Bu kriterlerden herhangi birini sağlayan ve sağladığı kritere ilişkin belgeyi sunan aday yeterli kabul edilir.
Bu kriterleri son üç yılda sağlayamayanlar, son altı yıla kadarki belgelerini sunabilirler. Bu takdirde, belgeleri sunulan yılların parasal tutarlarının ortalaması üzerinden yeterlik kriterlerinin sağlanıp sağlanmadığına bakılır.
…” düzenlemesine yer verilmek suretiyle isteklilerin sağlaması gereken ciro miktarları ve bunları kanıtlayan belgelerin neler olduğu belirtilmiştir.
Başvuru sahibince sunulan iş hacmini gösteren belgeler incelendiğinde ise, yalnızca 2007 ve 2008 yıllarına ait gelir tablolarının sunulduğu görülmektedir. Bununla birlikte, gelir tablolarında yer alan ciro tutarlarının ortalamasının idarece istenen ciro tutarını karşıladığı gibi, sunulmayan yılın ciro tutarının “0” kabul edilerek toplam cironun 3’e bölümü sonucunda ulaşılan tutarında idarece istenen ciro tutarının üzerinde yer aldığı tespit edilmiştir.
Bu aşamada, sunulmayan yılın ciro oranının “0” kabul edilmesi halinde dahi idarece bir yeterlik kriteri olarak belirlenen ciro oranının karşılandığı, dolayısı ile sunulan belgelerin yeterli kabul edilmesi gerektiği yönünde bir yaklaşımda bulunulabilirse de, iş hacmine ilişkin belgeler ile ilgili mevzuatta yer alan düzenlemeler incelendiğinde, iş hacminin tevsiki amacıyla sunulacak olan belgelerin en az üç yıllık bir süreci kapsamasının bir yeterlik kriteri olarak kabul edilmesi yönündeki düzenlemeler ile, yalnızca belli bir ciro tutarını karşılayan isteklilerin ihalelere katılımda yeterli kabul edilmesine olanak tanımaktan öte, belirlenen ciro tutarını en az üç yıllık bir süre içerisinde sağlayan isteklilerin yeterli kabul edilmesinin amaçlandığı, başka bir anlatımla, belirlenen ciro oranını karşılamanın yanında, en az üç yıllık bir mesleki birikim ve organizasyon yapısına sahip isteklilerin ihalelere katılımın sağlanmasının da hedeflendiği görülecektir.
Aksinin kabulü halinde, ihalelerde iş hacminin tevsiki amacıyla son üç yıla ilişkin iş hacmini gösteren belgelerin istenmesinin de bir anlamının kalmayacağı ortadadır. Ancak, yapılan düzenlemelerin amacına bakıldığında, istenilen şartın yalnızca ciro tutarlarının sağlanmasından ibaret olmadığı, aynı zamanda belli bir zaman periyodu içerisinde, yerleşmiş bir işletme yapısıyla faaliyette bulunan isteklilerin ihalelere katılımlarının sağlanarak, söz konusu tecrübe ve birikim sayesinde ihale konusu işin görülmesi aşamasında hizmet kalitesinin artırılmasının da bir kriter olarak getirilmek istendiği ortadadır.
Dolayısı ile, ihale tarihinden önceki son iki yıla ilişkin gelir tablolarını sunan başvuru sahibinin idarece belirlenen ciro tutarını sağladığı yönündeki iddiasının, bir yeterlik kriteri olarak aranan ciro tutarının yine bir yeterlik kriteri olarak aranan son üç yıllık zaman periyodu içerisinde sağlandığının tevsik edilemediği görüldüğünden, başvuru sahibinin iddiasının yerinde olmadığı sonucuna varılmıştır.
Açıklanan nedenlerle, 4734 sayılı Kanunun 65 inci maddesi uyarınca bu kararın tebliğ edildiği veya tebliğ edilmiş sayıldığı tarihi izleyen 60 gün içerisinde Ankara İdare Mahkemelerinde dava yolu açık olmak üzere;
Anılan Kanunun 54 üncü maddesinin onuncu fıkrasının (c) bendi gereğince itirazen şikayet başvurusunun reddine,
Oyçokluğu ile karar verildi.