Klasik Bütçe Sistemi Nedir?

Klasik Bütçe Sistemi

Geleneksel bütçe sisteminde denilen ve bütçe sistemlerinin en eskisi olan  sistemde  kamu  giderlerinin  öncelikle  idari-siyasi  kuruluşlara  göre dağıtıldığı;   daha   sonra   her  kuruluş  bütçesinin  harcama  kalemlerinin belirlendiği,  bir  yıllık  esasa  göre  hazırlanıp  uygulanan  bütçe  sistemi geleneksel, bir diğer adıyla idari bütçe sistemidir.

Girdi esaslı olan klasik bütçe sisteminde, her bir harcamacı kuruluşun
bütçesi bölümlere ayrılmakta; her bölüm içindeki maddeler de harcama
kalemlerinin tahmini tutarları belirtilmekte; maddelerin toplamı bölümleri;
bölümlerin toplamı ise kuruluşun bir yıllık gider tahminlerini vermektedir.
Toplam ödenek tutarı, kuruluşun bir yıl boyunca istihdam edeceği üretim
faktörlerine  ödemesi  gereken  bedellere  ilişkin  harcama  yapma  iznidir;
karşılığında   gerekli   tutarda   gelirin   bulunması   sonucunda   harcamacı
kuruluşun,  yapması  beklenen  kamu  mal  ve  hizmetini  üretip  sunacağı
varsayılır.  Kısaca,  klasik  bütçe  sisteminde,  hizmet  miktarı  ile  bağlantı
kurulmadan, faaliyetin mali yönü ortaya konur; yani sadece girdilerin satın
alma  veya  kiralanma  bedelleri  ile  finansman  kaynakları  dengelenmeye
çalışılır.

Harcama  kalemlerine   (bir  kamu  hizmetinin  üretiminde  kullanılan
girdilere)  göre  sınıflandırmada,  her  bakanlık  ya  da  daire  için  önerilen
harcamalar bütçede madde madde sıralanır. Örneğin şu kadar görevli için bu
kadar maaş ya da ücret; şu kadar otomobil, makine, malzeme için şu kadar
harcama vb. harcamanın hangi işe harcanacağı ya da ne gibi bir yarar
sağlayacağı önem taşımaz. Önemli olan personel ya da satın alınan malzeme
için  harcanacak  paradır.  Ağırlık,  harcanan  paranın  miktarı  ve  bunun
muhasebe   kayıtları   ile   sıkı   bir   denetiminin   sağlanması   üzerinde
yoğunlaşmıştır. Dolayısıyla, harcamalar yapılan işler yerine alınan şeylere
(girdilere)   göre   ayrılmakta,   her   bir   programın   kaça   mal   olduğu

bilinmemekte,     ancak    girdilere       ne    kadar    harcama    yapıldığı öğrenilebilmektedir.

Bu bakımdan, sadece girdileri esas alması klasik bütçe sisteminin en büyük özelliğini teşkil eder.

Klasik bütçe görüşünün temelinde, devletin ekonomiye müdahale
etmemesi ve kamu hizmetlerinin çok sınırlı düzeyde kalması yatmaktadır.
Bütçe denkliği büyük önem taşımakta olup yalnızca bütçe açıkları değil, aynı
zamanda bütçe fazlaları da ekonominin doğal dengesi açısından sakıncalı
görülmüştür. Bütçe ödeneklerinin verilmesinde; kamu hizmetlerinin miktarı
ve nitelikleri değil, hizmetleri yapacak kuruluşların ihtiyaçları önemlidir. ⁹