Bireysel Emeklilik Sistemi-6

8)Katkı Payı İle İlgili Durumlar:

a) Katılımcıların Katkı Paylarını Belirlemeleri:

Emeklilik şirketleri katılımcılara sundukları her bir plan için asgari katkı payını belirleyecekler, katılımcı bu tutardan az olmamak şartıyla dilediği katkı payı tutarını ödeyebilecektir. Katılımcıların emeklilik dönemine ilişkin birikim ve emekli aylığı beklentileri belirlenecek, katılımcıya beklentilerini karşılamak için ödemesi gereken katkı payı hakkında bilgi verilecektir.

b) Bireysel Emeklilik Katkı Paylarını Dövize Endeksli Olarak Yaptırılması:

Katkı payı ödemelerinin Yeni Türk Lirası olarak yapabileceği gibi yabancı para birimleri cinsine (ABD Doları, Euro) endeksli olarak da yapılabilir. Yabancı paraya endeksli katkı payı ödemeleri, ödeme tarihindeki TCMB efektif satış kuru üzerinden Yeni Türk Lirası olarak tahsil edilmektedir.

Katkı paylarının dövize endeksli olarak belirlendiği takdirde; katkı payı ödeme tarihindeki TCMB Efektif Satış Kuru üzerinden tahsil edildiğinden ve fon birim fiyatları da Yeni Türk Lirası üzerinden belirlendiğinden YTL ya da dövize endeksli ödeme arasında bir fark yoktur. Ayrıca, emeklilik hakkı kazanıldığında, hesapta birikmiş olan tutar da TCMB Efektif Satış Kuru üzerinden alınacaktır. Bunun yanı sıra, katkılar YTL üzerinden ödenip fon dağılım seçeneğinin dövize endeksli fonların tercih edilmesi mümkündür.

c) Katkı paylarının istenilen zaman arttırılıp azaltılması:

Katkı payı (asgari katkı payının altında olmamak kaydıyla) istenildiği zaman artırıp azaltılabilir. Düzenli katkı payı ödemeleri dışında herhangi bir zamanda ve sıklıkta da ödeme yapılabilir.

d)Katkı Payı Tutarının Otomatik Olarak Arttırılması:

Asgari katkı payı tutarı, her yıl emeklilik planının tasdik tarihi itibariyle DİE tarafından açıklanan yıllık TÜFE artış oranında artırılır. Bunun dışında sözleşme yapılırken katılımcının, otomatik katkı artış oranı belirtmesi durumunda, belirtilen otomatik artış yapılır.

e) Katkı Payı Ödemeye Ara Verilmesi:

Katılımcı, emekliliğe hak kazanmadan önce bireysel emeklilik sistemine katkıda bulunmaya ara verebilir. Bu durumda katılımcının sahip olduğu birikimler fonlarda değerlenmeye devam eder. Emeklilik sözleşmesinde belirtilmiş olan kesintiler bu birikimler üzerinden yapılmaya devam edilir. Ancak, emekliliğe hak kazanmak için gerekli olan sürenin hesabında, katkı payı ödemeye ara verilen dönemlerin dikkate alınması için, bu dönemlere karşılık gelen işlem tarihindeki asgari katkı payı tutarlarının ödenmesi gereklidir.

f) Düzenli Katkı Payı Ödemeleri Dışında Ara Ödemeler Yapılması:

Katılımcı, dilediği her zaman bireysel emeklilik hesabına düzenli katkı dışında da ödeme yapabilir. Bu ara ödemeler de seçilen emeklilik planındaki fonlara yönlendirilerek değerlendirilir.

g) İşverenlerin Çalışanlar Adına Katkı Payı Ödeyebilmesi:

İşverenler ve dernek, vakıf gibi kuruluşlar emeklilik sözleşmesine taraf olarak çalışanları ya da üyeleri adına katkı payının tamamını ya da bir kısmını ödeyebilirler. İşverenler, çalışanları adına ödedikleri katkı paylarını, çalışanın aylık maaşının %10’unu ve yıllık olarak asgari ücretin yıllık tutarını aşmaması şartlarıyla gider olarak gösterebilirler.

h)Ödenen katkı paylarının yatırıma yönlendirilmesi:

Ödenen katkı payları şirkete intikalini takip eden en geç ikinci iş gününde yatırıma yönlendirmek zorundadır.

9-Bireysel Emeklilik Sisteminde Özellik Gösteren Durumlar:

a) Bireysel Emeklilik Sisteminin Şeffaflığı:

BES’ ne katılan herkesin birikimleri, kendi adlarına açılmış emeklilik hesaplarında izlenmektedir. Katılımcıların katkı payları, bu paylarla alınan fon adetleri, hesapta kalan bakiye tutarları katılımcı tarafından istenildiğinde öğrenilebilmektedir. Katılımcıların birikimleri, fon malvarlığı olarak Takasbank’ ta saklanmaktadır.

Emeklilik şirketleri, katılımcılara üç ayda bir hesap bilgilerini göndermek zorundadır. Ayrıca katılımcıların, emeklilik şirketinin çağrı merkezini arayarak, şirket web sitesinden sorgulama yaparak ya da yazılı olarak başvurarak kendilerine ait hesap bilgilerini öğrenme imkanı sunulmaktadır. Bunların yanı sıra, katılımcının hesabından yapılan kesintiler, sisteme girildiği andan itibaren katılımcının bilgisi dahilinde gerçekleştirilmek durumundadır.

Emeklilik şirketleri fonlar hakkında SPK’ ca belirlenen esaslara göre günlük, üç aylık ve yıllık olarak rapor hazırlar bu raporlar 10 yıl süreyle emeklilik şirketi nezninde saklanır.

Ayrıca emeklilik şirketi, SPK tarafından onaylanmış fon içtüzüğünü, İzahname ve tanıtım formunu, üç aylık ve yıllık raporları, merkezi, bölge müdürlükleri, şubeleri, temsilcilikleri ve internet sitesinde güncellenmiş olarak katılımcıların incelemesi amacıyla bulundurmak ve katılımcının talep etmesi halinde kendisine vermek zorundadır.

b)Bireysel Emeklilik Sisteminde, SSK ve Emekli Sandığı’nda Olduğu Gibi Sağlık vb. Hizmetleri Sunulmayacağı:

Bireysel emeklilik sistemi, birikimlerin toplanması, değerlendirilmesi ve kişiye toplu para ya da maaş ödenmesi esasına dayanmaktadır. Bu sistem, diğer sosyal güvenlik kurumlarında varolan sağlık hizmetlerini kapsamamaktadır. Katılımcının hayatını kaybetmesi halinde hak sahipleri hesaptaki birikimleri alabilir, onun dışında bir tazminat vb. ödenmesi söz konusu değildir.

c) Sosyal güvenlik kurumlarına ödenmiş primler ve bu kurumlarda geçen süre ile benzeri hakların bu sisteme aktarılamaması:

Sisteme katılanların sosyal güvenlik kurumlarıyla (SSK, Bağ-Kur,Emekli Sandığı ) olan ilişkileri değişmeden devam edecektir. Sosyal güvenlik ve bireysel emeklilik sistemine yapılan ödemeler, birbirinden bağımsızdır ve sistemler arası aktarma yapılamaz.

d)Katılımcıya sistemde biriken paradan borç verilemeyeceği:

BES’ nde, diğer sosyal güvenlik kurumları veya kurum sandıklarında mevcut olan birikimlerden borç verme uygulaması yoktur. BES birikimlerinden katılımcıya borç verilmemektedir.

e) Bireysel Emeklilik Hesap Numarası (BEH No):

Bireysel emeklilik sözleşmesi, T.C. Hazine Müsteşarlığı’nın belirlediği esaslara göre verilmiş olan numarayı alır. Bu numara sözleşme yürürlükte kaldığı sürece ve aktarım işlemleri sırasında sabit kalır.

f)Eş, ebeveyn ya da bir başkasının adına başvuruda bulunmak:

Şahıslar katkı paylarını kendileri ödemek suretiyle başkaları adına emeklilik sözleşmesi oluşturabilir. Adına sözleşme yapılan kişinin sözleşmeyi imzalaması gerekmektedir.

g) Katılımcının sistemden emeklilik hakkı kazanmadan ayrılabilmesi:

Katılımcı, sözleşme süresi içinde kendi isteğiyle ya da sürekli işgöremezlik nedeniyle sistemden ayrılabilir. Ölüm halinde de emeklilik sözleşmesi sona erer.

h) Birikimlerin başka bir emeklilik şirketine aktarılması:

Katılımcı, emeklilik sözleşmesinin yürürlük tarihinden itibaren 1 yıl geçtikten sonra birikimlerinin başka bir emeklilik şirketine aktarılmasını isteyebilir. Aktarım talebi 7 iş günü içinde gerçekleştirilir ve aktarım yapılan emeklilik şirketi yeni emeklilik sözleşmesi için giriş aidatı almaz.

Yeni emeklilik sözleşmesi katılımcının bireysel emeklilik hesabındaki birikimlerinin aktarıldığı tarihte yürürlüğe girmektedir. Tekrar aktarım isteği her yeni emeklilik sözleşmesinin yürürlük tarihinden itibaren bir yıl geçmesi kaydıyla yapılabilmektedir.

ı)Birikimli hayat sigortalarının bireysel emeklilik sistemine geçişi:

Emeklilik şirketine dönüşen hayat sigortası şirketlerinde ya da emeklilik şirketine asgari %10 payla ortak olan ve hayat sigortacılığı alanında yeni poliçe akdetme yetkisine sahip şirketlerde, birikimli hayat sigortası bulunan sigortalılar, yasanın yürürlüğe girmesinden sonra 5 yıl içinde (7.10.2006 tarihine kadar) giriş aidatı ve aktarıma ilişkin masraf kesintisine tabi tutulmaksızın birikimlerini tüm hak ve yükümlülükleriyle birlikte Bireysel Emeklilik Sistemine aktarabilirler. Aktarım işlemi her türlü vergi resim ve harçtan müstesnadır. Ancak 07.10.2006 tarihinden sonra yapılacak aktarımlar, söz konusu kesintilere tabi tutulacaktır.

j) Emeklilik birikimlerinin sistemden çekilebilmesi:

Emeklilik hakkı kazanan katılımcı, hesabındaki tutarın tamamının veya bir kısmının toplu olarak ödenmesini ya da yıllık gelir sigortası yaptırarak kendisine aylık, 3 aylık, 6 aylık veya yıllık dönemler halinde maaş bağlanmasını talep edebilir. Birikimlerin tamamı toplu olarak alınmaz ya da gelir sigortası sözleşmesine aktarılmazsa, kalan kısım katılımcının isteğine bağlı olarak emeklilik yatırım fonlarında değerlendirilmeye devam edilir.

k) Ödenen katkı payları ve tahmini emeklilik geliri arasındaki bağlantı:

Bireysel Emeklilik Sistemi’nin en önemli özelliği, katkı paylarının emeklilik fonlarında değerlendirildiği bir tasarruf ve yatırım sistemi olmasıdır.

Emeklilik geliri; ödenen katkı payları, tasarruf edilen süre, sahip olunan emeklilik fonlarının bu süre içindeki performansları ile seçilen plan ve fon dağılımına bağlıdır.

l)Katılımcıların Emeklilik Şirketleri Hakkındaki Talep ve Şikayetleri:

Katılımcılar, emeklilik sözleşmesinin uygulanması hakkında her türlü talep ve şikayetlerini elektronik posta, mektup, faks ya da telefon gibi yöntemlerle emeklilik şirketlerine, Emeklilik Gözetim Merkezi’ne, Hazine Müsteşarlığına iletebilirler.