Türk Ceza Kanununda Memur Kapsamı…Türk Ceza Kanununda Kamu Görevlisi Nedir?

 

Kamu görevlisi kavramı, birçok hukuk dalını ilgilendirmektedir. Bununla birlikte Türkiye Hukukunda tüm hukuk dalları için geçerli bir kamu görevlisi tanımına yer verilmemiştir. Kanun Koyucu, değişik hukuk dallarında kamu görevlileri ile ilgili birçok hüküm öngörmesine rağmen, kamu görevlisiyle ilgili genel bir tanım yapmaktan kaçınmıştır.

Kamu görevlisi kavramı ile ilgili genel ve bağlayıcı bir tanımın olmaması, değişik bakış açılarıyla bu kavrama farklı anlamlar yüklenmesine yol açmıştır. Yargıtay,

bu kavramı daha çok ceza hukuku açısından yorumlamaktadır. Bu bakış açısının temelinde kamu görevlisi olarak cezalandırılması gerekenlerin hukuki boşluk–tan yararlanarak cezadan kurtulmalarını engelleme ve suçsuzların da haksız yere cezalandırılmalarına mani olma düşüncesi yatmaktadır.

5237 sayılı Türk Ceza Kanunu’nda kamu görevlisi, kamusal faaliyetin
yürütülmesine atama veya seçilme yoluyla ya da herhangi bir surette sürekli, süreli
veya geçici olarak katılan kişi olarak tanımlanmıştır.

Bu tanımlama, 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun 4 üncü maddesinde sayılan istihdam şekillerinden daha
kapsayıcıdır.

Zira kamusal faaliyetin yürütülmesine giriş yönünden sınırlama olmadığı gibi süre yönünden de sınırlama yoktur.

Asıl olan yürütülen faaliyetin kamusal faaliyet olmasıdır.

 

765 sayılı TCK ile 5237 sayılı TCK’da “Kamu Görevlisi” Tanımı Bakımından Farklar

5237 sayılı Türk Ceza Kanunu’nda; memur kavramını da içerecek şekilde kamu görevlisi tanımına yer verilmişken, 765 sayılı TCK’nın “memur” tanımını düzenleyen 279. maddesinde, kamu görevi ve kamu hizmeti kavramları birbirinden ayrılarak açıklanmış ve yalnızca kamu görevi ifa eden kişiler memur statüsünde görülmüş, Devlet tarafından yürütülen faaliyetler kamu görevi kapsamında ise, bu görevi yerine getiren kişinin “memur”, kamu hizmeti ifa edecek şekilde iş gören kişinin ise “hizmetli” olduğu belirtilmiştir.

765 sayılı Türk Ceza Kanunu’nda yer alan düzenlemeye göre memur; “devamlı veya geçici şekilde teşrii, idari veya adli bir amme vazifesi gören devlet veya diğer her türlü kamu kurumları memur, müstahdemleri ile belirtilen kamu görevini devamlı veya geçici, ücretli veya ücretsiz, ihtiyari veya mecburi olarak yapan diğer kimseler” olup, hizmetli olarak değerlendirilen personel, memur olarak sayılmamakta, dolayısıyla kamu görevlisi olarak nitelendirilmemekte idi. 765 sayılı TCK döneminde; 5237 sayılı TCK anlamında “kamu görevlisi” sayılan “memur” ile kamu görevlisi sayılmayan “hizmetli” kavramlarını daha iyi anlayabilmek için, belediyede görev yapan yöneticinin “kamu görevlisi”, itfaiye erinin, aşçının, marangozun ve kadrolu işçilerin “kamu hizmetlisi” sayıldığının bilinmesi gerekir[7].

5237 sayılı TCK m.6/1-c’de; kamu görevlisinin kim olduğunun belirlenmesinde “kamusal faaliyet” ölçütü benimsenerek,

Ceza Hukuku açısından bir kişinin kamu görevlisi olup olmadığının tespiti için yalnızca kişinin “yürütmekte olduğu faaliyetin kamusal nitelikte olup olmadığına” bakılması esas alınmış, kamu personelinin idari fonksiyon altında yürüttüğü işleve bir önem atfedilmemiş, yalnızca yürüttüğü görevin “kamusal faaliyet niteliğinde” olması aranmıştır.

 

5018 Sayılı Kanunda Kamu Görevlisi Tanımı:

Dolayısıyla 5018 sayılı Kanun’daki kamu görevlisi kavramını 5237 sayılı Kanun’daki tanım çerçevesinde değerlendirmek daha doğru olacaktır. Zira 657 sayılı Kanun kapsamında olmamasına rağmen, 5018 sayılı Kanun çerçevesinde kendilerine mali sorumluluk yüklenen, belediye meclis üyeleri vb. kişiler bulunmaktadır. Bunun
içindir ki, kamu görevlisi kavramı her ne suretle olursa olsun kamu hizmeti gören
kişiler olarak düşünülmelidir.

 

kaynak:

–Ceza Hukukunda Kamu Görevlisi Kavramı*
Av. Hüseyin Aydın*

-Ceza Hukuku ve Ceza Yargılaması Hukukunda Kamu Görevlisi

Prof. Dr. Ersan Şen, Av. Buğra Şahin, Stj. Av. Cem Serdar

-KAMU ZARARI VE KİŞİ BORCU AYRIMI İLE TAHSİLİNE İLİŞKİN UYGULAMALAR

ÖZGEN MARTAL
Mali Hizmetler Uzman Yardımcısı