Kendi Malı Olması İstenen Makine, Teçhizat ve Ekipmanın İhale Sonucuna Etkisi

BAŞVURU SAHİBİ:

Varyap Madencilik Nakliye İnşaat Taahhüt Sanayi ve Ticaret Limited Şirketi,

İHALEYİ YAPAN İDARE:

Karayolları 18. Bölge Müdürlüğü,

BAŞVURUYA KONU İHALE:

2018/209413 İhale Kayıt Numaralı “Karayolları 18 Bölge Müdürlüğü 181 ve 183 Şube Şeflikleri Yollarında Rutin Yol Bakım, Yapım ve Onarımı İle Kar ve Buzla Mücadele İşlerinin Yapılması” İhalesi

KURUM TARAFINDAN YAPILAN İNCELEME:

Karayolları 18. Bölge Müdürlüğü tarafından 21.06.2018 tarihinde açık ihale usulü ile gerçekleştirilen “Karayolları 18 Bölge Müdürlüğü 181 ve 183 Şube Şeflikleri Yollarında Rutin Yol Bakım, Yapım ve Onarımı İle Kar ve Buzla Mücadele İşlerinin Yapılması” ihalesine ilişkin olarak Varyap Madencilik Nakliye İnşaat Taahhüt Sanayi ve Ticaret Limited Şirketinin 04.06.2018 tarihinde yaptığı şikâyet başvurusunun, idarenin 08.06.2018 tarihli yazısı ile reddi üzerine, başvuru sahibince 18.06.2018 tarih ve 33697 sayı ile Kurum kayıtlarına alınan 18.06.2018 tarihli dilekçe ile itirazen şikâyet başvurusunda bulunulmuştur.

Başvuruya ilişkin olarak 2018/1005 sayılı itirazen şikâyet dosyası kapsamında yapılan inceleme neticesinde esas inceleme raporu tanzim edilmiştir.

KARAR:

Esas inceleme raporu ve ekleri incelendi.

İtirazen şikâyet dilekçesinde özetle, İdari Şartname’nin 7.5.5’inci maddesinde isteklinin kendi malı olması istenilen araçların ve araç üstü ekipmanların kaynakların verimli kullanılmasını rekabeti engellediği, araçlarda yer alan 2010 model olma şartının kaldırılmasının gerektiği, araç üstüne takılan ekipmanlara ait belirli özelliklerin seçilerek sadece bu özellikleri bulunan araç üstü ekipman sahiplerinin ihaleye katılımı durumunun ihaleye katılımı daraltacağı, araç üstü ekipmanların araca ait bir özellik olmadığı ve imalatı yapılıp gerektiğinde kısa sürede tadilatı yapılacağı, araç üstü ekipmana ait özellikler her ihalede farklı tanımlanacak olursa ve bu özellikler aracın şase numarasına işleneceğinden bir ihaleye göre çöp haznesi uygun olan bir istekli diğer başka bir idarenin belirleyeceği özelliklere uymayacağı ve yol bakım aracı olarak istenilen çift kabinli kamyon (Azami yük ağırlığı en az 7500 kg kapasiteli çift kabinli kamyon) ile yük ve yolcu taşımasının aynı araçta yapılması istenilmiş olmakla birlikte yük ve yolcu taşımasının esasen farklı araçlarla ya da daha küçük boyuttaki araçlarla (çift kabinli kamyonet) yapılmasının gerektiği,

Ayrıca İdari Şartname’nin 7.5.5’inci maddesinde yer alan “İsteklinin kendi malı olan tesis, makine, teçhizat ve diğer ekipman; ruhsat, demirbaş veya amortisman defterinde kayıtlı olduğuna dair noter tespit tutanağı ya da yeminli mali müşavir raporu veya serbest muhasebeci mali müşavir ve mali müşavir raporu ile tevsik edilir.” düzenlemesinin Yapım İşleri İhaleleri Uygulama Yönetmeliği’nin 41’inci maddesinde yer alan düzenlemeye aykırı olduğu iddialarına yer verilmiştir.

Başvuru sahibinin iddialarının değerlendirilmesi sonucunda aşağıdaki hususlar tespit edilmiştir.

4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun “Temel İlkeler” başlıklı 5’inci maddesinde “İdareler, bu Kanuna göre yapılacak ihalelerde; saydamlığı, rekabeti, eşit muameleyi, güvenirliği, gizliliği, kamuoyu denetimini, ihtiyaçların uygun şartlarla ve zamanında karşılanmasını ve kaynakların verimli kullanılmasını sağlamakla sorumludur.” hükmü,

Yapım İşleri İhaleleri Uygulama Yönetmeliği’nin “Makine, teçhizat ve diğer ekipmana ilişkin belgeler” başlıklı 41’inci maddesinde “(1) İşin yapılabilmesi için gerekli görülen tesis, makine, teçhizat ve diğer ekipmanın sayısına ve niteliğine dokümanda yer verilir. Tesis, makine, teçhizat ve diğer ekipman için kendi malı olma şartının aranmaması esastır.

(2) Ön yeterlik şartnamesi veya idari şartnamede, aday veya isteklinin kendi malı olması istenen ve teknik kriterlerine yönelik düzenleme yapılan, tesis, makine, teçhizat ve diğer ekipmana ait belgelerin de başvuru veya teklif kapsamında sunulması zorunludur.

(3) Adayın veya isteklinin kendi malı olan tesis, makine, teçhizat ve diğer ekipman; ruhsat, demirbaş veya amortisman defterinde kayıtlı olduğuna dair noter tespit tutanağı ya da yeminli mali müşavir, serbest muhasebeci mali müşavir veya serbest muhasebeci raporu ile tevsik edilir. Tevsik işleminin aslına uygunluğu noter tarafından onaylanmış ruhsat örneklerinin sunularak yapılması halinde örnek çıkarma işleminin ilan veya davet tarihinden sonra yapılmış olması zorunludur.

(4) Geçici ithalle getirilmiş veya finansal kiralama yoluyla edinilmiş tesis, makine, teçhizat ve ekipmanın, kira sözleşmesinin sunulması ve ihalenin ilk ilan veya davet tarihine kadar olan kiralarının ödendiğinin belgelenmesi şartı ile adayın veya isteklinin kendi malı sayılır.” hükmü yer almaktadır.

İdari Şartname’nin “İhale konusu işe ilişkin bilgiler” başlıklı 2’nci maddesinde ihale konusu işin adı “Karayolları 18 Bölge Müdürlüğü 181 ve 183 Şube Şeflikleri Yollarında Rutin Yol Bakım, Yapım ve Onarımı ile Kar ve Buzla Mücadele İşlerinin Yapılması” şeklinde belirtilmiş olup, anılan Şartname’nin ekinde işin türü ve miktarı tablo halinde

şeklinde gösterilmiştir.

Aynı Şartname’nin “İhaleye katılabilmek için gereken belgeler ve yeterlik kriterleri” başlıklı 7’nci maddesinde “7.5.5.

KENDİ MALI OLARAK İSTENEN MAKİNE PARKI LİSTESİ :

İsteklinin kendi malı olması istenen ve teknik kriterlerine yönelik düzenleme yapılan, tesis, makine, teçhizat ve diğer ekipmana ait belgelerin teklif kapsamında sunulması zorunludur.

1-İsteklinin kendi malı olan tesis, makine, teçhizat ve diğer ekipman; ruhsat, demirbaş veya amortisman defterinde kayıtlı olduğuna dair noter tespit tutanağı ya da yeminli mali müşavir raporu veya serbest muhasebeci mali müşavir ve mali müşavir raporu ile tevsik edilir. Bu belgelerin ihale ilan tarihinden sonra düzenlenmiş olması şartı aranacaktır.

2-Tevsik işleminin aslına uygunluğu noter tarafından onaylanmış ruhsat örneklerinin sunularak yapılması halinde, örnek çıkarma işleminin ilan veya davet tarihinden sonra yapılmış olması zorunludur.

3-Geçici ithalle getirilmiş veya finansal kiralama yoluyla edinilmiş tesis, makine, teçhizat ve ekipmanın, kira sözleşmesinin sunulması ve ihalenin ilk ilan veya davet tarihine kadar olan kiralarının ödendiğinin belgelenmesi şartı ile adayın veya isteklinin kendi malı sayılır.” düzenlemesinin bulunduğu, anılan düzenlemenin 23.05.2018 tarihli İhale İlanı’nda da yer aldığı görülmüştür.

181. ve 183. Şube Şeflikleri Yollarında Rutin Bakım, Onarım İle Kar ve Buzla Mücadele İşlerinin Yapılması İşine Ait Özel Teknik Şartname’nin “Makine Parkı ve Ekip Listesi” başlıklı düzenlemelerine göre

Sözleşme süresi boyunca bulundurulacak makine parkı çizelgesinin

 Yaz dönemi için makine parkı çizelgesinin(15Nisan-31 Ekim);

Kış dönemi makine parkı çizelgesinin (1 Kasım-15 Nisan);

şeklinde tablo halinde verildiği görülmektedir.

Yukarıda yer verilen mevzuat hükümlerine göre, işin yapılabilmesi için gerekli görülen makine, teçhizat ve diğer ekipmanın sayısına ve niteliğine dokümanda yer verilmesinin gerektiği, makine, teçhizat ve ekipman için kendi malı olma şartının aranmamasının esas olduğu, ancak ön yeterlik şartnamesinde veya idari şartnamede düzenlenmesi halinde kendi malı olması istenilen tesis, makine, teçhizat ve diğer ekipmana ait belgelerin başvuru veya teklif kapsamında sunulmasının zorunlu olduğu, bu çerçevede kendi malı olma şartının yeterlik kriteri olarak belirlenebileceği, öte yandan idarelerin gereksinimlerini 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun 5’nci maddesinde yer alan temel ilkeler doğrultusunda belirlemekle yükümlü olduğu, ihtiyacı olan hususların tespiti noktasında da belli bir serbestiye sahip olduğu ancak yeterlik değerlendirmesinde belirlenen kriterlerin ihaleye katılımı ve rekabeti engelleyici sonuç doğuracak şekilde tespit edilmemesi gerektiği anlaşılmıştır.

İnceleme konusu ihalede 47 adet ihale dokümanı satın alındığı, 21.06.2018 tarihinde yapılan ihaleye 9 isteklinin teklif verdiği ve ihale komisyonu tarafından söz konusu ihaleye ilişkin bir karar alınmadığı görülmüştür.

Söz konusu ihalede toplamda yaz dönemi için 58, kış dönemi için 57 adet, sözleşme süresi boyunca ise 33 araç ve ekipmana ihtiyaç duyulduğu, söz konusu araç ve ekipmanların 13 tanesi için kendi malı olma şartı getirildiği, kendi malı olma şartı getirilen araçların beş çeşidi için en az 2010 model, bir araç için ise en az 2006 model olma şartının getirildiği anlaşılmıştır.

Buna göre yukarıda yer verilen araç ve ekipmandan sadece 13 tanesi için kendi malı olma şartı getirildiği dikkate alındığında, kendi malı olması istenen makine, teçhizat ve ekipman miktarının ve bazı araç çeşitleri için istenilen model yılı şartının makul seviyede olduğu, başvuru sahibi istekli tarafından farklı ihaleler birbiri ile kıyaslanmakta ise de her ihalenin kendine özgü koşullarının bulunduğu, şikâyet başvurusu üzerine alınan kararda da belirtildiği üzere işin niteliği gereği yapılan düzenlemelerin verimliliği ve fonksiyonelliği arttırmaya ve ihale konusu işteki trafik, can ve mal güvenliğini tehlikeye düşerek unsurları ortadan kaldırmaya yönelik olduğu, bu kapsamda bazı araçların model yılı belirtilerek kendi malı olarak istenilmesi, araç üstü ekipmanlar ile yol bakım aracı olarak çift kabinli kamyon (Azami yük ağırlığı en az 7500 kg kapasiteli çift kabinli kamyon) istenilmesinin ihtiyaçlara yönelik olarak idarenin takdir yetkisi kapsamında değerlendirilebileceği ayrıca söz konusu ihaleye de 9 isteklinin teklif verdiği göz önüne alındığında, anılan düzenlemede mevzuata aykırılık bulunmadığı sonucuna varılmıştır.

İdari Şartname’nin 7.5.5’inci maddesinde yer alan “İsteklinin kendi malı olan tesis, makine, teçhizat ve diğer ekipman; ruhsat, demirbaş veya amortisman defterinde kayıtlı olduğuna dair noter tespit tutanağı ya da yeminli mali müşavir raporu veya serbest muhasebeci mali müşavir ve mali müşavir raporu ile tevsik edilir.” düzenlemesinin Yapım İşleri İhaleleri Uygulama Yönetmeliği’nin 41’inci maddesinde yer alan düzenlemeye aykırı olduğu iddiasına yönelik olarak yapılan incelemede;

Yukarıda aktarılan Yapım İşleri İhaleleri Uygulama Yönetmeliği’nin “Makine, teçhizat ve diğer ekipmana ilişkin belgeler” başlıklı 41’inci maddesinin 3’üncü fıkrasında adayın veya isteklinin kendi malı olan tesis, makine, teçhizat ve diğer ekipman; ruhsat, demirbaş veya amortisman defterinde kayıtlı olduğuna dair noter tespit tutanağı ya da yeminli mali müşavir, serbest muhasebeci mali müşavir veya serbest muhasebeci raporu ile tevsik edileceği belirtilmiştir.

İdari Şartname’nin 7.5.5’inci maddesinde “İsteklinin kendi malı olan tesis, makine, teçhizat ve diğer ekipman; ruhsat, demirbaş veya amortisman defterinde kayıtlı olduğuna dair noter tespit tutanağı ya da yeminli mali müşavir raporu veya serbest muhasebeci mali müşavir ve mali müşavir raporu ile tevsik edilir. Bu belgelerin ihale ilan tarihinden sonra düzenlenmiş olması şartı aranacaktır.” düzenlemesi yer almaktadır.

Söz konusu düzenlemede isteklinin kendi malı olan tesis, makine, teçhizat ve diğer ekipman; ruhsat, demirbaş veya amortisman defterinde kayıtlı olduğuna dair noter tespit tutanağı ya da yeminli mali müşavir raporu veya serbest muhasebeci mali müşavir ve mali müşavir raporu ile tevsik edileceğinin belirtilmiş olduğu, Yapım İşleri İhaleleri Uygulama Yönetmeliği’nin “Makine, teçhizat ve diğer ekipmana ilişkin belgeler” başlıklı 41’inci maddesinin 3’üncü fıkrasında yer alan düzenlemenin direkt olarak aktarılmadığı görülmekle birlikte, söz konusu mevzuat hükmünde bu tevsikin hangi yöntemler kullanılarak yapılacağının hüküm altına alındığı ve bu yöntemler arasında “yeminli mali müşavir”, “serbest muhasebeci mali müşavir” ve “serbest muhasebeci” raporlarının bulunduğu anlaşılmıştır.

İdarece dokümanda kendi malı olan tesis, makine, teçhizat ve diğer ekipmanın tevsikinde mevzuatta yer alan “… veya serbest muhasebeci raporu” şekli ile yazılmayıp “… ve mali müşavir” şeklinde düzenlenmesi ile mevzuatta yer almayan yeni bir belgenin istenilmediği, isteklilerin mevzuat hükmü uyarınca kendi malı olan tesis, makine, teçhizat ve diğer ekipmanı “yeminli mali müşavir”, “serbest muhasebeci mali müşavir” ve “serbest muhasebeci” raporu ile de tevsik edebilecekleri, ayrıca şikâyete cevap yazısında da “Yapım İşleri İhaleleri Uygulama Yönetmeliği’nin 41. maddesi’nde “… ” hükmünün yer aldığı ve ilgili maddede belirtildiği üzere tevsik işleminin ruhsat, demirbaş veya amortisman defterinde kayıtlı olduğuna dair noter tespit tutanağı ile yapılabileceği gibi “yeminli mali müşavir”, “serbest muhasebeci mali müşavir”, “serbest muhasebeci raporu” ile de rapor şeklinde sunabilecekleri, piyasada isteklilerin zaten bahsi geçen tacirlerden herhangi üçünden biri ile çalıştıkları, dolayısıyla tevsik işleminin bahsi geçen tacirlerden herhangi biri tarafından yapılabileceği, tevsik işleminin alınan hizmete göre (yeminli mali müşavir, serbest muhasebeci mali müşavir veya serbest muhasebeci raporu) şekillenebileceği, bu durumun kaldı ki ihale dokümanı ve ilgili yönetmelik maddeleri hükümlerinde açıkça ortada olduğu” bilgilerine yer verildiği, idare tarafından da isteklilerin anılan yönetmeliğe göre tevsik işleminin ruhsat, demirbaş veya amortisman defterinde kayıtlı olduğuna dair noter tespit tutanağı ile yapılabileceği gibi “yeminli mali müşavir”, “serbest muhasebeci mali müşavir”, “serbest muhasebeci raporu” ile de rapor şeklinde sunabilecekleri ve tevsik işlemi için üç meslek mensubu raporunun da kabul edileceğinin belirtildiği görüldüğünden isteklilerde tereddüt yaratarak teklif verilmesine engel bir durumun olmadığı anlaşılmış olup başvuru sahibinin bu yöndeki iddiasının yerinde olmadığı sonucuna varılmıştır.

Açıklanan nedenlerle, 4734 sayılı Kanun’un 65’inci maddesi uyarınca bu kararın tebliğ edildiği veya tebliğ edilmiş sayıldığı tarihi izleyen 30 gün içerisinde Ankara İdare Mahkemelerinde dava yolu açık olmak üzere,

Anılan Kanun’un 54’üncü maddesinin onbirinci fıkrasının (c) bendi gereğince itirazen şikâyet başvurusunun reddine,

Oybirliği ile karar verildi.