Kamu İhale Mevzuatına Tabi İnşaat Sözleşmeleri-3
Kamu İhale Mevzuatına Tabi İnşaat Sözleşmeleri-3
Mütemmim cüz kavrami, esya hukuku anlaminda bir iliskinin varligini gerektirmektedir. Ancak
insa eseri kavraminin belirlenmesinde esya hukukundaki mütemmim cüz esas alinmamaktadir.
Zira esya hukukundaki mütemmim cüz kavrami, mülkiyet iliskisini düzenlemek için kabul
edilmisken, insa eserinin belirlenmesinde mütemmim cüzün tahsis amaci ve fiili iliskilere göre
belirlenir. Erten, 109.
20
Eren, Insaat, 54.
21
Tandogan, Sorumluluk, 173; Erten, 108.
22
Keller, 144; Von Tuhr/Peter, 457; Tandogan, Borçlar, 186; Erten, 105; Eren, Insaat, 53, 55.
23
Erdogan, 136; Aral, 332; Zevkliler, 327; Uygur, Insaat, 43; Altas, Eser, 43; Tandogan, Borçlar, 24-
25; Ayan, 29.
anlasmis olmalari gerekir.24 Taraflar insaat sözlesmesinde ücreti açikça veya örtülü
olarak kararlastirabilirler. Ücretin örtülü olarak kararlastirilip kararlastirilmadiginin
tayininde, taraflarin amaci ve meydana getirilen eserin çesidi dikkate alinmalidir.25
Ücretin miktarinin önceden belirlenmesi veya belirlenebilir olmasi zorunlu olmayip,
is sahibinin ücret ödeme taahhüdünde bulunmasi da yeterlidir.26 BK. 366 nci maddesi
geregince, taraflarin açikça kararlastirmadigi hallerde, ücret, yapilan seyin degeri ve
müteahhidin masraflari dikkate alinarak belirlenir.27
Insaat sözlesmesinde is sahibinin asli edim borcu olan ücretin para olarak
belirlenmesi sarttir.28 Ücret ya sözlesmenin basinda götürü olarak veya yaklasik
olarak29 ya da her ikisi birlikte kullanilarak belirlenebilir.30 BK. m. 364’de göre, is
sahibinin ücret ödeme borcu, insa eserinin teslimi aninda muaccel olur. Bu kuralin
istisnalari ise, ara hakedislerle ödeme usulü, kismi ödeme usulü, avans ödeme
usulüdür.31
24
Bir eserin meydana getirilmesi ivazsiz olarak taahhüt edilmisse, hakim görüse göre vekalet
sözlesmesi söz konusu olur. Bkz. Oser/Schönenberger, Art.363, Nr.7; Pedrazzini, 533; Bucher,
211; Tandogan, Borçlar, 24; Tandogan, Istisna Akdi, 321; Erman, Beklenilmeyen Haller, 18-19;
Erdogan, 136; Tunçomag, Borçlar Özel, 956; Velidedeoglu/Özdemir, 567. Eserin ücretsiz olarak
meydana getirilmesinin borçlanildigi sözlesmelerde diger bir görüse göre ise istisna sözlesmesi
benzeri, kendisine özgü yapisi olan isimsiz bir sözlesme söz konusudur. Bu görüsteki yazarlar için
bkz. Baygin, 14-15; Aral, 333; Kaplan, Ücret, 125; Hatemi/Serozan/Arpaci, 352; Eren, Insaat, 52;
Gauch, Nr.115; Bühler, Art.363, Nr.68; Zindel/Pulver, Art.363, Nr.6.
25
Guhl/Druey/Koller/Schnyder, 539-531; Oser/Schönenberger, Art.363, Nr.6; Zindel/Pulver,
Art.363, Nr.4-5; Tandogan, Borçlar, 24; Baygin, 14; Altas, Eser, 44.
26
Kamu insaat sözlesmelerinde Borçlar Kanunundaki düzenlemeden farkli olarak, bedelin önceden
belirlenmesi ve sözlesmede yer almasi zorunludur (KIK. m. 7/(e) bendi). Bkz. 1.Bölüm, §2, II, B.
27
Koller, Art.363-366, Nr.50; Gauch, 33; Gehrer,102; Yavuz, 485; Tandogan, Borçlar, 296-297;
Aral, 382; Kaplan, Ücret, 129; Dayinlarli, 147; Karahasan, Insaat, 194; Becker, 591.
28
Insaat sahibinin ücret borcu yerine baska bir is görme sözlesmesine konu olan bir edimi taahhüt
etmesi durumunda ise çift tipli bir karma sözlesme söz konusu olur. Arsa payi insaat
sözlesmelerini buna örnek olarak verebiliriz. Bu sözlesmede is sahibi insa eseri karsiliginda
müteahhide belli bir arsa payinin mülkiyetini devretmektedir. Erman, Arsa Payi, 1,4; Serozan,
Borçlar, 64 vd.; Kartal, 19; Altas, Eser, 44; Baygin, 14; Tandogan, Borçlar, 28; Öz, Eser
Sözlesmesi, 2; Seliçi, Insaat, 8; Koller, Art.363-366, Nr.149; Gauch, Nr.326, Akkanat, Insaat
Sözlesmeleri, 63.
29
BK. m. 366’ya göre bir insa eserinin meydana getirilmesi için ödenecek ücret taraflarca yaklasik
olarak belirlenmisse, sonradan kesin olarak yapilan isin degerine ve müteahhidin masraflarina göre
ücret tespit edilir. Ücrete genel masraflar ile müteahhit kari da eklenir. Altas, Eser, 236; Altas,
Yaklasik Ücret, 71 vd.; Gürpinar, 70; Erman, Beklenilmeyen Haller, 71 vd.
30
Gürpinar, 68; Aral, 382; Kaplan, Ücret, 141; Zeltner, 5; Nr.10; Gauch, 288, Nr.1030.
31
Kaplan, Ücret, 157 vd.; Gauch, 322; Nr.1162 vd.
Insaat sözlesmesinin bir diger unsuru ise, taraflarin anlasmasidir. Taraflarin
karsilikli ve birbirine uygun irade beyani ile meydana gelen insaat sözlesmesi rizai
bir sözlesmedir (BK. m. 1). Böylece taraflarin meydana getirilecek eser ve
karsiliginda ödenecek ücret konusunda anlasmis olmalari gerekli ve yeterlidir.32