Bireysel Emeklilik Sistemi Nedir?
10-Bireysel Emeklilik Sistemine İlişkin Değerlendirme ve Öneriler:
Bireysel emeklilik sistemi; ikinci emeklilik geliri ile bireylerin emeklilikte refah seviyelerinin artmasını sağlamak, uzun vadeli yatırımlara kaynak yaratılarak yeni yatırımlar ile istihdam olanakları yaratmak, sosyal güvenliğin kapsamının artması sonucunda kamunun sosyal güvenlikten kaynaklanan yükünün azalmasını sağlamak, kurumsal portföy yönetimi sayesinde piyasalardaki dalgalanmaları ve spekülatif hareketleri önlemek, sermaye piyasasının derinleşmesini sağlamak ve devletin iç borçlanmada kaynak bulmasında yardımcı olmak amaçlarını gerçekleştirmek için kurulmuştur.
Bireysel Emeklilik Sistemine katılımın zorunlu olmaması, gönüllülük esasına dayanması, katılımcının birikimlerini yönlendirme imkanının olması, vergi avantajına bağlı olarak uzun vadeli yatırımların artması, birikimlerin katılımcı tarafından ayrı bireysel hesaplarda direkt izlenme imkanının olması, şeffaf yatırımın ön planda tutulması, piyasalardaki kısa vadeli spekülatif baskıların azalması ve ekonomik istikrara katkı sağlaması, bireysel emeklilik hesabının başka bir emeklilik hesabına aktarabilmesi, Devlet kurumlarının (Hazine, SPK, Emeklilik Gözetim Merkezi) gözetim ve denetimi altında olması, şeffaflık ve katılımcıların bilgilendirilmesinin esas olması sistemin olumlu yanları arasında sayılabilir.
Bireysel Emeklilik Sistemine ilişkin öneriler;
-Birikimlerin yatırıma yönlendirilmesi ve yatırım sürecinde katılımcının olası risklere ve kayıplara karşı korunması bazında emeklilik ve yatırım şirketlerinin aktif olarak sorumluluk üstlenmeleri, bu sorumlulukların hukuksal alt yapıya kavuşturulması,
-Şeffaflık ve katılımcının bilgilendirilmesine yönelik mevcut düzenlemelere, emeklilik şirketlerinin uyması konusunda gözetim ve denetimle ilgili kurumların gerekli denetim faaliyetlerini yürütmeleri, kamunun bu konuda bilgilendirilmesinin sağlanması,
-BES ile diğer sosyal güvenlik kurumları ve kurum sandıkları arasında belirli şartlar dahilinde geçiş imkanının sağlanması,
-Emeklilik gözetim merkezince yapılan “bireysel emeklilik aracılık” sınavının gerekli ciddiyet içerisinde yapılmasının sağlanması, yetki belgesi olmayanların aracı olarak istihdam edilmemeleri,
-Emeklilik şirketlerinin bilançolarının düzenli olarak kamuoyuna sunulması, mali yapılarına ilişkin resmi kurumların (SPK) ve bağımsız denetim şirketlerince yapılan denetimlerin sonuçlarının kamuoyunun kolayca ulaşabileceği şekilde duyurulmasının sağlanması.
-Sistemin işleyişin yer alan kurumların koordinasyonunun tam olarak sağlanması, sistemin fiili olarak emeklilik şirketlerinin kontrolüne bırakılmaması,
-Kazanç sırasında vergiye tabi tutulmuş olan gelirin, toplu para alımı sırasında; ana paranın tekrar vergilendirilmemesi, ana para dışındaki getirinin vergiye tabi tutulması,
-Bireysel emeklilik şirketlerinin, artan katılımcı sayısı ölçeğinde altyapı ve personel yatırımlarının yapılması,
Katılımcı bazında ise, katılımcıların ödedikleri katkı paylarının yatırıma aktarılıp aktarılmadığının kontrolünü yapmaları,ödedikleri katkı payıyla takasbank kayıtlarını karşılaştırmaları, seçtikleri yatırım planlarının getirilerini sıklıkla kontrol ederek muhtemel zararlardan kaçınmaları, seçtikleri emeklilik şirketinin kendilerini muntazam olarak bilgilendirmeleri hususunda gerekli hassasiyeti göstermeleri halinde Bireysel Emeklilik Sistemiyle hedeflenen amaçlara ulaşılabilecektir.