Türkiye’nin Ham Petrol Ticareti
TÜRKİYE’NİN HAM PETROL TİCARETİ
Net petrol ithalatçısı durumundaki Türkiye’nin net petrol ithalatının değeri, genel olarak, küresel petrol fiyatları ile birlikte artmış veya azalmıştır.
Türkiye’nin ham petrol ithalatı 2000 ve 2002 yıllarında 4 milyar doların üzerine çıkmış, petrol fiyatlarının 10 dolara kadar düştüğü 1998 yılında ise 2 milyar dolar düzeyinde kalmıştır.
1998 yılından önce yok sayılacak düzeyindeki petrol ihracatı ise, 1999 yılında 5 milyon doların biraz üzerine çıkmış, 2001 ve 2002 yıllarında 3 milyon dolar civarlarında gerçekleşmiştir. Bu miktar, 2001 yılında Türkiye’nin toplam ithalatının ancak on binde 1’ine gelmektedir.
Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TUİK) geçtiğimiz hafta açıkladığı dış ticaret istatistiklerine göre Türkiye 2015 yılında tarihinin ham petrol ithalat rekorunu kırdı.
TUİK’in verilerine göre 2015’te ham petrol ithalatı yaklaşık 25 milyon 66 bin ton oldu.
Bu değer, 2014’e oranla % 43’lük bir artış demek.
Buna en yakın değer, 1995 yılındaki 24 milyon 700 bin ton.
Tamamına yakını Tüpraş rafinerilerinde işlenen ham petrolün ithalatı, hem ham petrol fiyatlarındaki büyük düşüşün, hem de Türkiye’nin 2015 yılında artan akaryakıt tüketiminin sonucu.
Brent tipi ham petrol fiyatı 2015 yılında ortalama $52,5/varil oldu. Bu fiyat 2014’teki $99/varil ortalamanın neredeyse yarısı.
Artışın kaynağı Irak
Ham petrol ithalatındaki artışın dörtte üçü Irak’tan kaynaklandı.
EPDK verilerine göre Irak’tan ithal ettiğimiz petrol, Ocak-Kasım ayları arasında bir yıl öncesinin iki katına çıktı ve 10 milyon 300 bin tonu geçti.
Image copyright Tuik
Bu rakam ile Irak, Türkiye’nin toplam ham petrol ithalinde yarıya yaklaşan bir paya sahip.
Buna ek olarak Türkiye’nin akaryakıt tüketimi büyük ölçüde arttı.
EPDK verilerine göre 2015 yılının Ocak-Kasım ayları arasında dağıtıcı lisansı sahipleri, toplam 20 milyon 780 bin ton akaryakıt sattılar.
Bu değer, 2014’e oranla %14,3 artışa tekabül ediyor.
Image copyright tuik
Geçtiğimiz yıl tüketimi en çok artan ürün %15,9 artış ile motorin olurken, benzin satışları da %9,1 oranında arttı.
Benzer bir şekilde havacılık yakıtı da %9’un üzerinde artış gösterdi.
Akaryakıt tüketimindeki bu yüksek büyüme rakamları, hem otomobil satışlarının, hem de artan uçak yolcularının doğrudan yansıması.
2015 yılında Türkiye’de otomobil ve hafif ticari araç satışları da bir önceki yıla oranla %26 artarak toplam 970 bin araca yaklaştı.
Türk Havayolları birkaç hafta önce 2015’te 61,2 milyon yolcu taşıdığını açıkladı ve bunun bir önceki yıla oranla %11,8 artışa denk düştüğünü belirtti.