TOPLANTIYA KATILAN ÜYELER: Başkan: Mahmut GÜRSES Üyeler: Ali Kemal AKKOÇ, Ahmet ÖZBAKIR, Hasan KOCAGÖZ, Hamdi GÜLEÇ, Dr. Mehmet AKSOY BAŞVURU SAHİBİ: Figür Turz. ve Org. Serv. Tic. A.Ş., 19 Mayıs Cad. No: 4 Nova Baran Plaza Kat: 6 Şişli/İSTANBUL İHALEYİ YAPAN İDARE: Sağlık Bakanlığı Dış İlişkiler ve Avrupa Birliği Genel Müdürlüğü, Kültür Mah. İçel Sokak No: 2 06420 Çankaya/ANKARA BAŞVURUYA KONU İHALE: 2015/106443İhale Kayıt Numaralı “İslam İşbirliği Teşkilatı (İit) 5Sağlık Bakanları Konferansı” İhalesi KURUM TARAFINDAN YAPILAN İNCELEME: Sağlık Bakanlığı Dış İlişkiler ve Avrupa Birliği Genel Müdürlüğü tarafından 28.09.2015 tarihinde açık ihale usulü ile gerçekleştirilen “İslam İşbirliği Teşkilatı (İit) 5Sağlık Bakanları Konferansı” ihalesine ilişkin olarak Figür Turz. ve Org. Serv. Tic. A.Ş.nin 09.10.2015 tarihinde yaptığı şikâyet başvurusunun, idarenin 09.10.2015 tarihli yazısı ile reddi üzerine, başvuru sahibince 15.10.2015 tarih ve 82645 sayı ile Kurum kayıtlarına alınan 12.10.2015 tarihli dilekçe ile itirazen şikâyet başvurusunda bulunulmuştur. Başvuruya ilişkin olarak 2015/2639 sayılı itirazen şikâyet dosyası kapsamında yapılan inceleme neticesinde esas inceleme raporu tanzim edilmiştir. KARAR: Esas inceleme raporu ve ekleri incelendi. İtirazen şikâyet dilekçesinde özetle, 1) İhale üzerinde bırakılan isteklinin teklifini karşılayacak tutarda kamuya gerçekleştirilmiş bir işe ilişkin iş deneyim belgesi bulunmadığı, sunmuş olduğu iş deneyim belgesinin benzer iş tanımına uygun olmadığı, iş deneyim belgesi olarak sunulan belgenin tek bir sözleşmeden oluşmadığı, iş deneyim belgesi olarak sunulan sözleşmede tarafların imzalarının bulunmadığı, bu haliyle sözleşme niteliğinde olmadığı, ilgili sözleşme kapsamında personel çalıştırılmasına rağmen SGK dökümlerinin idareye sunulmadığı, sunulan fatura örnekleri ile sözleşme tutarlarının uyumsuz olduğu, 2) Kamu İhale Kurulu tarafından aşırı düşük teklif sorgulama yazılarının içeriği hakkında verilen onlarca karar bulunmasına ve önemli maliyet bileşenlerinin sorgulanmasının mevzuatın açık bir hükmü olmasına rağmen, idare tarafından yapılan aşırı düşük teklif sorgulamasında teklifte önemli maliyet bileşenlerinin belirlenmediği, teklifte önemli maliyet bileşenlerinin belirlenmemiş olması dolayısıyla birim fiyat teklif cetvelinde yer alan 158 kalem iş için aşırı düşük teklif açıklaması yapılması gerektiğinin kabulünün mevzuatta yer almadığı, kaldı ki böyle bir kabul yapılması durumunda, ihale üzerinde bırakılan istekli tarafından 1, 5, 12, 15, 17, 19, 21, 23, 24, 25, 28, 29, 50, 151, 152, 153 ve 155 numaralı iş kalemleri için herhangi bir açıklama yapılmadığı, isteklilerin kendi belirledikleri kalemler üzerinden aşırı düşük teklif açıklaması yapmalarının açıkça mevzuata aykırı olduğu, bununla beraber isteklinin açıklama sunduğu iş kalemlerinin ise mevzuata aykırı olarak açıklandığı şöyle ki; a) 99 numaralı iş kalemi için istekli tarafından yapılan açıklamada; isteklinin teklif etmiş olduğu araçların 2013 model ve üstü olma kriterini sağlamadığı, 60 araç için teklif alınması gerekirken yalnız bir araç için teklif alındığı, fiyat tekliflerinde meslek mensubu imza ve kaşelerinin eksik olduğu, b) Teklif edilen servis araçlarının yakıt giderine ilişkin olarak isteklinin kilometrede ortalama yakıt sarfiyatının ne kadar olduğuna dair bir açıklama yapmadığı, akaryakıt fiyatını uygun bir şekilde tevsik etmediği, c) İstekli tarafından araçların motorlu taşıtlar vergisi, muayene ücretleri, egzoz emisyon ölçümleri, pul maliyetleri gibi maliyetlerin ayrı ayrı olarak açıklanıp tevsik edilmesi gerekirken bu giderlerin araçların kiralanmasına ilişkin tekliflere dahil edildiği, d) Araçların bakım onarım giderini tevsik için sunulan fiyat tekliflerinde akü ve yedek parça maliyetlerine yer verilmediği, kendi malı olan araçlara ilişkin olarak alınan bakım onarım fiyat tekliflerinde araçların marka modelinin belirtilmediği, e) Bazı araçların kasko ve trafik sigortasına ilişkin bir açıklama yapılmadığı, yapılanlarda ise fiyat tekliflerine dair bölge müdürlüğünden alınmış teyit yazılarına yer verilmediği, 2013 model ve üstü araçlar istenmesine rağmen isteklinin kendi malı olan ve modeli eski araçlar için fiyat teklifi aldığı, ancak fiyat tekliflerinde araçların model yıllarının belirtilmediği, f) Organizasyon kapsamında kullanılacak otellerin teknik detaylarına ve olması gereken lokasyonlara dokümanda yer verildiği, dökümanda yer alan bu düzenlemelere göre ana konferansın Çırağan Sarayında yapılacağının aşikar olduğu, konaklama yapılacak otellerin yine aynı bölgede yer alan ve dokümanda belirtilen şartlara haiz birkaç otel olduğu, istekli tarafından bu otellerden teklif alınması gerekirken farklı otellerle çalışan bir acenteden teklif alınmış olmasının mevzuata ve gerçekliğe aykırı olduğu, konuya ilişkin olarak meslek mensubundan Ek-0.6 belgesinin istenmesi gerektiği,
g) İhale konusu iş kapsamında bazıları 24 saat esasına göre olmak üzere birçok personel çalıştırılacak olmasına karşın, istekli tarafından personel giderine dair açıklama yapılmadığı, h) İstekli tarafından sunulan fiyat tekliflerinde yer alan, ibarelerin mevzuata uygun olmadığı, aritmetik hataların bulunduğu, tutarların hayatın olağan akışına aykırı olduğu, bu belgeleri düzenleyen firmaların yasal defterlerinde bu tutarların çok üzerinde maliyetler olduğu, fiyat tekliflerinin 2015 yılı 2. vergi beyanname dönemi için alınmadığı, i) İstekli tarafından sözleme ve genel giderlere ilişkin bir açıklama yapılmadığı, j) İsteklinin teklif etmiş olduğu bedelle işin gerçekleştirilme imkânın olmadığı, böylelikle işin gerçekleştirilmesinin riske edildiğiiddialarına yer verilmiştir. A) Başvuru sahibinin iddialarının değerlendirilmesi sonucunda aşağıdaki hususlar tespit edilmiştir. 1) Başvuru sahibinin 1’inci iddiasına ilişkin olarak: İdari Şartname’nin “İhale konusu işe ilişkin bilgiler” başlıklı 2’nci maddesinde ihale konusu işin adının “İSLAM İŞBİRLİĞİ TEŞKİLATI (İİT) 5SAĞLIK BAKANLARI KONFERANSI” olarak, miktarı ve türünün ise “Bakanlığımızca düzenlenecek olan İSLAM İŞBİRLİĞİ TEŞKİLATI (İİT) 5.SAĞLIK BAKANLARI KONFERANSI organizasyonu hizmeti satın alınacaktır.” olarak belirtildiği, Aynı Şartname’nin “Teklif ve Sözleşme Türü” başlıklı 19’uncu maddesinde; isteklilerin tekliflerini, birim fiyatlarının miktarlarla çarpımı sonucu bulunan toplam bedel üzerinden vereceklerinin belirtildiği, ihale sonucu, ihale üzerine bırakılan istekliyle birim fiyat sözleşme imzalanacağının düzenlendiği işe ilişkin Sözleşme Tasarısı’nın “İşin süresi” başlıklı 9’ncu maddesinde “İşe başlama tarihi 13.11.2015; işin bitiş tarihinin 20.11.2015 olduğu görülmüştür. Hizmet Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliği’nin “Tanımlar” başlıklı 3’üncü maddesinde “a) Benzer iş: İhale konusu iş veya işin bölümleriyle nitelik ve büyüklük bakımından benzerlik gösteren, aynı veya benzer usullerle gerçekleştirilen, teçhizat, ekipman, mali güç ve uzmanlık ile personel ve organizasyon gerekleri bakımından benzer özellik taşıyan işleri… ifade eder.” hükmüne, Aynı Yönetmelik’in “İş deneyimini gösteren belgeler” başlıklı 39’uncu maddesinde “(1) İş deneyimini gösteren belgelerin istenildiği ihalelerde; teknolojik ürün deneyim belgesinin ve yurt içinde veya yurt dışında kamu veya özel sektörde bedel içeren tek bir sözleşme kapsamında taahhüt edilen ihale konusu iş veya benzer işlere ilişkin olarak; a) İlk ilan veya davet tarihinden geriye doğru son beş yıl içinde kabul işlemleri tamamlanan hizmet alımlarıyla ilgili iş deneyimini gösteren belgelerin, b) Devredilen işlerde devir öncesindeki veya sonrasındaki dönemde ilk sözleşme bedelinin en az % 80’inin gerçekleştirilmesi şartıyla, ilk ilan veya davet tarihinden geriye doğru son beş yıl içinde kabul işlemleri tamamlanan hizmet işleriyle ilgili iş deneyimini gösteren belgelerin… istenilmesi zorunludur. (3) İş deneyiminin belirlenmesi amacıyla; a) Açık ihale usulüyle yapılan ihaleler ile Kanunun 21 inci maddesinin (b), (c) ve (f) bentlerine göre yapılan ihalelerde, teklif edilen bedelin % 25’i ile % 50’si aralığında idarece belirlenecek bir orandan az olmamak üzere, ihale konusu iş veya benzer işlere ait tek sözleşmeye ilişkin iş deneyimini gösteren belgeler ile teknolojik ürün deneyim belgesinin sunulması istenir. (4) İlgili mevzuat uyarınca gelecek yıllara yaygın olarak gerçekleştirilecek işlerin, açık ihale usulüyle ve Kanunun 21 inci maddesinin (b), (c) ve (f) bentlerine göre ihale edilmesi halinde, iş deneyimine ilişkin oranlar üçüncü fıkranın (a) bendine göre belirlenen oranın, bir yıldan fazla süreli işlerde 4/5’i, iki yıldan fazla süreli işlerde 3/5’i, üç yıldan fazla süreli işlerde 2/5’i alınarak hesaplanır ve bu oranlar yeterlik kriteri olarak öngörülür.” hükmüne, Anılan Yönetmelik’in “Değerlendirmeye ilişkin esaslar” başlıklı 48’inci maddesinde “(1)İhale konusu iş veya benzer işlerle ilgili tek sözleşmeye dayalı olarak iş deneyimini gösteren belgeler değerlendirmeye alınır. Birden çok iş deneyimini gösteren belge hiçbir şekilde toplanamaz. (2) İş deneyimini gösteren belgelerde yer alan ancak, ihale konusu iş veya benzer iş kapsamında bulunmayan işlerin tutarları iş deneyiminde değerlendirmeye alınmaz…” hükmüne, Hizmet Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliği’nin “İş deneyim belgesi düzenlenemeyen hallerde iş deneyimini gösteren diğer belgeler ve bu belgelerde aranacak kriterler” başlıklı 47’nci maddesinde “(1) Gerçek kişilere veya iş deneyim belgesi düzenlemeye yetkili olmayan her türlü kurum ve kuruluşa bedel içeren tek bir sözleşmeye dayalı olarak gerçekleştirilen işlerde, iş deneyim belgesi düzenlenemez. Bu durumda, bitirilen işlere ilişkin iş deneyiminin belgelendirilmesinde aşağıdaki esaslar uygulanır: (a) Yurtdışında gerçekleştirilen işler hariç bu madde kapsamında yer alan işlerde; sözleşme ve bu sözleşmenin uygulanmasına ilişkin olarak 213 sayılı Vergi Usul Kanununun ilgili hükümleri çerçevesinde düzenlenen; fatura örnekleri veya bu örneklerin noter, yeminli mali müşavir, serbest muhasebeci mali müşavir veya vergi dairesi onaylı suretleri veya serbest meslek makbuzu nüshaları ya da bu nüshaların noter, yeminli mali müşavir, serbest muhasebeci mali müşavir veya vergi dairesi onaylı suretleri, personel çalıştırılan işlerde ise bu belgelere ek olarak o işe ait sözleşme kapsamında personel çalıştırıldığını gösteren Sosyal Güvenlik Kurumu internet sayfası üzerinden düzenlenmiş ve idarece teyidi yapılabilen belgeler, iş deneyimini gösteren belgelerdir. Aday veya istekli, iş deneyimini gösteren bu belgeleri başvuru veya teklifi kapsamında sunar. Bu maddede belirtilen işler için iş deneyim belgesi düzenlenmiş olsa bile, ihale komisyonunca dikkate alınamaz. (ç) Sözleşmenin, iş eksilişi yapılarak sona erdirilmesi durumunda, tarafların işin bu şekilde tamamlandığı hususunda anlaştığını gösterir belgenin iş deneyimini gösteren diğer belgelerle birlikte sunulması zorunludur. (d) İş deneyimini gösteren belgelerin değerlendirilmesinde ilk ilan veya davet tarihinden geriye doğru son beş yıl içinde kabulü gerçekleştirilen işlerde, iş deneyimini gösteren belge tutarı tam olarak dikkate alınır. Kabulü, ihale ve son başvuru tarihi ile ilk ilan veya davet tarihi arasında yapılmış olan işler de bu kapsamda değerlendirilir. Sözleşmede kabul tarihine ilişkin bir düzenleme bulunmuyor ise, iş deneyimini gösteren belgeler kapsamında sunulan faturalardan en son düzenlenen faturanın tarihi kabul tarihi olarak dikkate alınır. (e) Birim fiyat üzerinden bağıtlanan ve toplam sözleşme tutarı bulunmayan süresi belirli bir sözleşmeye dayalı olarak ve sözleşme süresi içinde gerçekleştirilen işin tutarını gösteren faturalardaki tutarların toplamı, toplam sözleşme tutarı olarak kabul edilir. (f) İş deneyimini gösteren belgelerin değerlendirilmesinde varsa fiyat farkları ile KDV hariç olarak belirlenen tutarlar dikkate alınır. İş ortaklığı tarafından gerçekleştirilen işlerde, ortakların iş ortaklığındaki hisse oranı esas alınarak iş deneyim tutarı hesaplanır. (Ek 16/07/2011-27996 R.G./ 7. md.) Ancak ihaleye katılan iş ortaklığının ortakları tarafından ortaklık oranları ve yapısı aynı olmak kaydıyla daha önce kurulmuş olan iş ortaklığının gerçekleştirdiği bir işten elde edilen iş deneyimini gösteren belgelerin sunulması halinde, iş ortaklığının iş deneyim tutarı, ortakların hisse oranlarına bakılmaksızın belge tutarı esas alınarak hesaplanır. (g) Konsorsiyum tarafından gerçekleştirilen işlerde, her bir ortak tarafından gerçekleştirilen iş kısmına yönelik tutar iş deneyim tutarı olarak kabul edilir.” hükmüne yer verilmiştir. İdari Şartname’nin “Mesleki ve teknik yeterliğe ilişkin belgeler ve bu belgelerin taşıması gereken kriterler” başlıklı 7.5’inci maddesinde “İstekli tarafından teklif edilen bedelin % 50’den az olmamak üzere, ihale konusu iş veya benzer işlere ait tek sözleşmeye ilişkin iş deneyimini gösteren belgelerin veya teknolojik ürün deneyim belgesinin sunulması gerekir. düzenlemesine, Yine aynı Şartname’nin 7.6’ncı maddesinde “Benzer özellikte Uluslararası kongre organizasyonu veya Uluslararası sempozyum organizasyonu hizmeti işin gerçekleştirmiş olmak.” düzenlemesine yer verilmiştir. Hizmet Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliği’nin yukarıda aktarılan hükmü uyarınca ihalelerde yeterlik kriteri olarak iş deneyim belgesinin sunulmasının istenilmesi durumunda isteklilerin iş deneyimini tevsik etmek üzere ihale konusu iş veya İdari Şartname’de belirtilen benzer işe ilişkin iş deneyim belgesini sunması gerekmektedir. İhale üzerinde bırakılan istekli Tan Turz. Havayolu Taş. Bilg. Elekt. San. ve Dış. Tic. A.Ş. tarafından teklif mektubu kapsamında, Türk Tarih Kurumu Başkanlığı tarafından düzenlenen 02.06.2015 tarihli iş bitirme belgesinin sunulduğu, söz konusu belgede işin kabul tarihinin 31.03.2015, belge tutarının 341.390,00 TL olduğu, T.C. Başbakanlık Yurtdışı Türkler ve Akraba Topluluklar Başkanlığı tarafından düzenlenen 11.08.2015 tarihli iş bitirme belgesinin sunulduğu söz konusu belgede işin kabul tarihinin 16.07.2015, belge tutarının 579.610,00 TL olduğu, Türkiye İş Kurumu Destek Hizmetleri Başkanlığı tarafından düzenlenen 25.08.2015 tarihli iş bitirme belgesinin sunulduğu söz konusu belgede işin kabul tarihinin 10.07.2015, belge tutarının 286.909,35 TL olduğu, sunulan her bir iş bitirme belgesinde yer alan tutarların İdari Şartname’de istenen tutarı karşılamadığı anlaşılmıştır. Yukarıda aktarılan iş bitirme belgeleri dışında, ilgili istekli tarafından New Millennium Co. Ltd. ile istekli arasında imzalanmış 31.08.2014 tarihli sözleşme örneğinin sunulduğu, sözleşme tutarının 829.663,05 USD olduğu, sözleşmenin her sayfasında tarafların imzalarının yer aldığı, sözleşme ekinde 15.08.2014, 31.08.2014 ve 11.09.2014 tarihli fatura örneklerinin sunulduğu anlaşılmıştır. Sunulan fatura örneklerinin ikisinin USD (Amerikan Doları) üzerinden, birinin EUR (Euro) üzerinden düzenlendiği, tutarların toplamının sözleşme tutarını karşıladığı ve sözleşme tutarı olan 829.663,05 USD’nin idarece istenen asgari iş deneyim tutarını sağladığı anlaşılmıştır. Öte yandan iş deneyimini tevsik için sunulan söz konusu sözleşmede, işin ifası sırasında tam zamanlı işçi çalıştırılması konusunda herhangi bir düzenleme bulunmadığından, ihale üzerinde bırakılan isteklinin Sosyal Güvenlik Kurumu internet sayfası üzerinden düzenlenmiş ve idarece teyidi yapılabilen belgeleri sunmasına gerek bulunmadığı anlaşılmıştır. Yukarıda yer verilen tespitler ışığında başvuru sahibi isteklinin iddialarının yerinde olmadığı sonucuna varılmıştır. 2) Başvuru sahibinin 2’nci iddiasına ilişkin olarak: 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun “Aşırı düşük teklifler” başlıklı 38’inci maddesinde “İhale komisyonu verilen teklifleri değerlendirdikten sonra, diğer tekliflere veya idarenin tespit ettiği yaklaşık maliyete göre teklif fiyatı aşırı düşük olanları tespit eder. Bu teklifleri reddetmeden önce, belirlediği süre içinde teklif sahiplerinden teklifte önemli olduğunu tespit ettiği bileşenler ile ilgili ayrıntıları yazılı olarak ister. İhale komisyonu; a) İmalat sürecinin, verilen hizmetin ve yapım yönteminin ekonomik olması, b) Seçilen teknik çözümler ve teklif sahibinin mal ve hizmetlerin temini veya yapım işinin yerine getirilmesinde kullanacağı avantajlı koşullar, c) Teklif edilen mal, hizmet veya yapım işinin özgünlüğü, gibi hususlarda yapılan yazılı açıklamaları dikkate alarak, aşırı düşük teklifleri değerlendirir. Bu değerlendirme sonucunda, açıklamaları yeterli görülmeyen veya yazılı açıklamada bulunmayan isteklilerin teklifleri reddedilir.” hükmü, Hizmet Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliği’nin “Aşırı Düşük Teklifler” başlıklı 59’uncu maddesinde “(1) İhale komisyonu verilen teklifleri değerlendirdikten sonra Kurum tarafından belirlenen yönteme göre sınır değeri hesaplar. (2) İhale ilanında ve dokümanında teklifi sınır değerin altında olan isteklilerden açıklama isteneceğinin belirtilmesi halinde, sınır değerin altında olan teklifler ihale komisyonunca aşırı düşük teklif olarak tespit edilir. Bu teklif sahiplerinden Kurum tarafından belirlenen kriterlere göre teklifte önemli olduğu tespit edilen bileşenler ile ilgili ayrıntılar yazılı olarak istenir. İhale komisyonu; a) Verilen hizmetin ekonomik olması, b) Seçilen teknik çözümler ve teklif sahibinin işin yerine getirilmesinde kullanacağı avantajlı koşullar, c) Teklif edilen hizmetin özgünlüğü, gibi hususlarda yapılan yazılı açıklamaları dikkate alarak aşırı düşük teklifleri değerlendirir. Bu değerlendirme sonucunda, açıklamaları yeterli görülmeyen veya yazılı açıklamada bulunmayan isteklilerin teklifleri reddedilir. İhale komisyonunca reddedilmeyen teklifler geçerli teklif olarak belirlenir. (3) İhale ilanında ve dokümanında ihalenin, Kanunun 38 inci maddesinde öngörülen açıklama istenmeksizin sonuçlandırılacağının belirtilmesi halinde; ihale, ekonomik açıdan en avantajlı teklif üzerinde bırakılır. Ancak Kanunun 20 nci maddesi uyarınca belli istekliler arasında ihale usulü ile yapılan ihalelerde ve niteliği gereği aşırı düşük teklif sorgulaması yapılamayacağı Kurumca belirlenen konularda yapılacak alımlarda, ihalenin aşırı düşük teklif açıklaması istenmeksizin sonuçlandırılacağının ihale ilanında ve dokümanında belirtilmesi zorunludur. (4) Yaklaşık maliyeti Kanunun 8 inci maddesinde öngörülen eşik değerin yarısına kadar olan ihalelerde, ihale ilanında ve dokümanında sınır değerin altında olan tekliflerin reddedileceğinin belirtilmesi halinde, sınır değerin altında olduğu tespit edilen isteklilerin teklifleri açıklama istenmeksizin reddedilir.” hükmü, Kamu İhale Genel Tebliği’nin “Hizmet alımı ihalelerinde aşırı düşük tekliflerin değerlendirilmesi” başlıklı 79’uncu maddesinde “79.1. Personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımı ihalelerinde kar hariç yaklaşık maliyet tutarı; personel çalıştırılmasına dayalı olmayan hizmet alımı ihalelerinde ise yaklaşık maliyetin 1,30 sayısına bölünmesinden elde edilen tutar sınır değer olarak kabul edilir. 79.2. İhale ilanında ve dokümanında teklifi sınır değerin altında kalan isteklilerden açıklama isteneceği belirtilen hizmet alımı ihalelerinde, aşırı düşük tekliflerin değerlendirilmesi aşamasında aşağıdaki düzenlemelere göre işlem tesis edilmesi gerekmektedir. 79.2.1. Aşırı düşük tekliflere yönelik açıklama istenmesine ilişkin yazıda, isteklilerin yapacakları açıklamalara esas olacak önemli teklif bileşenlerinin, bütün istekliler için aynı unsurları içerecek şekilde belirtilmesi zorunludur. Aşırı düşük teklif açıklaması sunulması için isteklilere üç (3) iş gününden az olmamak üzere uygun bir süre verilir. 79.2.2. İstekliler aşırı düşük olarak tespit edilen tekliflerini aşağıdaki yöntemleri kullanarak açıklayabilirler. 79.2.2.1. Üçüncü Kişilerden Alınan Fiyat Teklifleri: Teklifi oluşturan maliyet bileşenlerine ilişkin üçüncü kişilerden fiyat teklifi alınması durumunda, öncelikli olarak fiyat teklifini veren kişiyle tam tasdik sözleşmesi yapan veya beyannamelerini imzalamaya yetkili olan meslek mensubu tarafından ilgisine göre teklife konu mal veya hizmet için maliyet tespit tutanağı (Ek-O.5) veya satış tutarı tespit tutanağı (Ek-O.6) düzenlenecektir. Tutanaklar fiyat teklifinin dayanağı olarak düzenlenecek olup, meslek mensubu tarafından muhafaza edilecek ve fiyat teklifinin ekinde idareye verilmeyecektir. Ancak idare veya Kurum tarafından gerekli görülmesi halinde bu tutanaklar meslek mensubundan istenebilecektir. Maliyet tespit tutanağı dayanak alınarak fiyat teklifi sunulabilmesi için, fiyat teklifinin mamul/mala ilişkin olması halinde mamul/malın birim fiyatının, tutanakta tespit edilen ağırlıklı ortalama birim maliyetin altında olmaması; fiyat teklifinin hizmete ilişkin olması halinde ise bu hizmetin birim fiyatının, tutanakta tespit edilen toplam birim maliyetin altında olmaması, bu tespitin (Ek-O.5) formunda yapılması, fiyat teklifi üzerine meslek mensubu tarafından “Bu fiyat teklifindeki birim fiyatın, mükellefin yasal defter ve belgelerine göre tarafımca düzenlenerek onaylanan (…/…/…) tarih ve (…) sayılı maliyet tespit tutanağındaki ortalama/toplam birim maliyet tutarının altında olmadığını beyan ederim.” ibaresinin yazılarak imzalanması ve iletişim bilgileri de belirtilmek suretiyle kaşelenmesi/mühürlenmesi gerekmektedir. Satış tutarı tespit tutanağı dayanak alınarak fiyat teklifi sunulabilmesi için teklif edilen birim fiyatın, ilgili tutanakta tespit edilen ağırlıklı ortalama birim satış tutarının % 80’inin altında olmaması, bu tespitin (Ek-O.6) formunda yapılması, fiyat teklifi üzerine meslek mensubu tarafından “Bu fiyat teklifindeki birim fiyatın, mükellefin yasal defter ve belgelerine göre tarafımca düzenlenerek onaylanan (…/…/…) tarih ve (…) sayılı satış tutarı tespit tutanağındaki ağırlıklı ortalama birim satış tutarının % 80’inin altında olmadığını beyan ederim.” ibaresinin yazılarak imzalanması ve iletişim bilgileri de belirtilmek suretiyle kaşelenmesi/mühürlenmesi gerekmektedir. Üçüncü kişilerden alınan fiyat tekliflerinin teklife konu alanda faaliyet gösterenlerden alınması gerekmekte olup, bu belgelerin ihale tarihinden önce düzenlenmiş olması zorunlu değildir. Kaşeleme işlemi 8.4 üncü maddede belirtilen özel kaşe kullanılmak suretiyle yapılabileceği gibi, bu kaşe dışında meslek mensubuna ilişkin bilgileri içeren kaşe kullanılmak suretiyle de yapılabilir. … 79.2.3. Meslek mensubu; üçüncü kişilerden alınan fiyat teklifi üzerindeki beyanın ve emsal bedel beyanı ile Ek-O.5, Ek-O.6 ve Ek-O.7 numaralı tutanaklardaki bilgilerin doğruluğundan sorumludur. Meslek mensubu ibaresinden Yeminli Mali Müşavirler veya Serbest Muhasebeci Mali Müşavirler anlaşılır” 79.2.4. Ek-O.5, Ek-O.6 ve Ek-O.7 numaralı tutanakların son veya bir önceki geçici vergi beyanname dönemine ilişkin olarak düzenlenmesi zorunludur. Son veya bir önceki geçici vergi beyanname döneminin tespitinde; 4734 sayılı Kanunun 21 inci maddesinin birinci fıkrasının (a), (d) ve (e) bentlerine göre pazarlık usulü ile yapılan ihalelerde ilk yazılı fiyat tekliflerinin alındığı tarih, diğer ihale usulleri ile yapılan ihalelerde ise ihale tarihi esas alınır. Örneğin; 11.1.2014 tarihinde açık ihale usulü ile yapılan ihalede son geçici vergi beyanname dönemi “Ekim-Kasım-Aralık 2013”, 15.7.2014 tarihinde açık ihale usulü ile yapılan ihalede son geçici vergi beyanname dönemi “Nisan-Mayıs-Haziran 2014” tür. 79.2.5. İşletme hesabına göre defter tutuluyor olması durumunda; yukarıda belirtilen tutanaklar, işletme hesabı defteri ve işletme hesap özeti kayıtlarına göre düzenlenir. … 79.3. İdarelerin aşırı düşük teklif tespit ve değerlendirilmesine ilişkin aşağıdaki düzenlemeleri de dikkate almaları gerekmektedir. 79.3.1. Teklifi aşırı düşük olarak tespit edildikten sonra yukarıdaki yöntemlere göre usulüne uygun açıklama yapan isteklilerin teklifleri geçerli kabul edilir. Hayatın olağan akışına veya ticari gereklere aykırılık gibi nedenlerle teklifler reddedilemez. 79.3.2. 79.2.2 nci maddede yer alan yöntemlerden herhangi biri ile açıklama yapılmasının fiilen mümkün olmadığının anlaşıldığı durumlarda, istekli tarafından gerekçesi belirtilmek suretiyle, ilgili mevzuatına göre ihale tarihinden önceki son 12 ay içinde düzenlenen açıklamaya elverişli diğer bilgi ve belgeler kullanılarak da açıklama yapılabilir. 79.3.3. Kurumca hazırlanan “İşçilik Hesaplama Modülü” ne (www.ihale.gov.tr) adresinden ulaşılabilecek olup, personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımı ihalelerinde tekliflerin değerlendirilmesi bağlamında sözleşme ve genel giderler dahil asgari işçilik maliyeti hesabında işçilik hesaplama modülünün kullanılması zorunludur. 79.3.4. Hizmet alım ihalelerinde herhangi bir sigorta giderinin aşırı düşük teklif sorgulamasında önemli bir bileşen olarak kabul edilmesi durumunda, isteklilerce sigorta acentelerinden alınan poliçe, fiyat teklifi veya sözleşmelerin ekine ihale dokümanında yer alan teminat tutarları üzerinden teklif ettikleri sigorta prim tutarlarıyla sigorta hizmetini gerçekleştirebileceklerine ilişkin, ilgili sigorta şirketinin genel müdürlüğünden veya bölge müdürlüğünden alınan teyit yazısının eklenmesi ve bu yazının yetkili kişilerin imzasını taşıması gereklidir. Ancak sigorta şirketlerinin genel müdürlük veya bölge müdürlükleri tarafından imzalanmış poliçe veya fiyat teklifleri için teyit alınması zorunlu değildir. Sigorta giderinin tevsiki için sunulan belgenin işin süresinin tamamını kapsaması gerekmektedir. 79.3.5. Personel çalıştırılmasına dayalı olmayan hizmet alımlarına ilişkin yapılan aşırı düşük teklif açıklamasında, sözleşme giderleri ve genel giderlerin % 4 oranında hesaplanması söz konusu olmayacak, sözleşme giderleri ilgili mevzuatına göre hesaplanmak suretiyle açıklama yapılacaktır.
” açıklaması yer almaktadır. Aynı Şartname’nin “Teklif fiyata dahil olan giderler” başlıklı 25’inci maddesinde “25.1. KDV Hariç her türlü gider 25.2. 25.1. maddesinde yer alan gider kalemlerinde artış olması ya da benzeri yeni gider kalemlerinin oluşması hallerinde, teklif edilen fiyatın bu tür artış ya da farkları karşılayacak payı içerdiği kabul edilir. Yüklenici, bu artış ve farkları ileri sürerek herhangi bir hak talebinde bulunamaz. 25.3. Teklif fiyata dâhil olan diğer giderler aşağıda belirtilmiştir: 25.3.1. 25.4. Sözleşme konusu işin bedelinin ödenmesi aşamasında doğacak Katma Değer Vergisi (KDV), ilgili mevzuatı çerçevesinde İdare tarafından yükleniciye ayrıca ödenir. 25.5. Bu madde boş bırakılmıştır.” düzenlemesi yer almaktadır. 28.09.2015 tarihinde yapılan ihaleye 8 isteklinin katıldığı, idare tarafından hesaplanan sınır değerin altında teklif sunan 3 istekliden tekliflerine ilişkin aşırı düşük teklif açıklaması talep edildiği, bir isteklinin aşırı düşük teklif açıklaması yapmadığı, açıklama sunan 2 istekliden birinin açıklamalarının uygun bulunmadığı, aşırı düşük teklif açıklaması idarece uygun bulunan Tan Turz. Havayolu Taş. Bilg. Elekt. San. ve Dış. Tic. A.Ş. üzerinde ihalenin bırakıldığı anlaşılmıştır. İdare tarafından 28.09.2015 tarihinde, aşırı düşük teklif olarak değerlendirilen isteklilere gönderilen “aşırı düşük teklif açıklama talebi” konulu yazıda, “…sınır değerin altında olduğundan aşırı düşük teklif olarak değerlendirilmiştir. Teklifinize ait açıklamaların İhale Dokümanı İdari Şartnamesinin 33. Maddesi, Hizmet Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliğinin 59. Maddesi ve Kamu İhale Kanunun ilgili maddeleri gereğince en geç 2 Ekim 2015… ifadelerinin bulunduğu görülmüştür. İhale konusu işin uluslararası katılımı gerektiren bir hizmet alımı işi olduğu, idarece İdari Şartname’nin ek kısmında ve birim fiyat teklif cetvelinde yer alan maliyet bileşeni iş kalemlerine ayrıntılı şekilde yer verildiği, her iş kalemine ilişkin olarak Teknik Şartname’de düzenleme yapıldığı, dolayısıyla birim fiyat teklif cetvelinde yer alan iş kalemlerinin idarece önemli teklif bileşeni olarak belirlendiği, aşırı düşük teklif sahibi isteklilerin de açıklamalarının bu doğrultuda yapılması gerektiği anlaşılmaktadır. İhale üzerinde bırakılan istekli Tan Turz. Havayolu Taş. Bilg. Elekt. San. ve Dış. Tic. A.Ş.’nin sunmuş olduğu aşırı düşük teklif açıklaması incelendiğinde; Genel teklif icmalinde ihale konusu iş kapmasında yer alan 158 iş kaleminden her bir iş kalemi için bir fiyat öngörüldüğü, birim fiyat teklif cetvelinde sabit fiyat verileceği düzenlenen 156, 157 ve 158 numaralı iş kalemleri hariç olmak üzere, her bir iş kalemi için açıklama yapıldığı anlaşılmıştır. Açıklama yapılan 155 iş kalemi için öngörülen tutarların açıklamasının fiyat teklifi alınmak suretiyle yapıldığı, 155 iş kalemi için 3 farklı yerden fiyat teklifi alındığı anlaşılmıştır. 1-98 sıra numaralı iş kalemleri, 149,150, 153-155 sıra numaralı iş kalemleri olmak üzere toplam 103 iş kalemi için öngörülen fiyatların, Dinamik Optik Elkt. Sis. Sine. İltş. Hiz.Turz. İnş. Nakl. San. ve Tic. Ltd. Şti.den alınan 24 farklı fiyat teklifi ile açıklandığı, söz konusu fiyat tekliflerinde birim fiyat teklif cetvelinde yer alan iş kalemlerinin ve o iş kalemine dair Teknik Şartname’de yer alan kriterlerin yer aldığı, söz konusu fiyat tekliflerinde ihale konusu işin adının ve mevzuat gereği meslek mensubu tarafından yazılması gereken ibarenin, meslek mensubuna ait kaşe ve imzasının, Türmob kaşesinin, fiyat teklifini veren firmanın kaşe ve imzasının yer aldığı anlaşılmıştır. Söz konusu fiyat tekliflerinin şekil olarak mevzuatta yer alan şartlara haiz olduğu, ihale konusu işin uluslararası bir organizasyon işi olduğu, iş kapsamında birçok farklı hususiyetler içeren iş kalemlerinin bulunduğu, söz konusu iş kalemlerinin fiyat teklifi almak dışında mevzuatta yer alan herhangi bir başka yöntemle açıklamanın işin nevi itibariyle mümkün olmadığı ve birkaç iş kaleminin tek bir fiyat teklifi ile açıklamanın, o iş kalemin teknik detaylarının fiyat teklifinde yer aldığı görüldüğünden, mevzuata bir aykırılık teşkil etmeyeceği anlaşılmıştır. 1, 12, 19, 23, 24, 25, 28, 29, 32, 35, 39, 42, 45, 102-148, 151 sıra numaralı iş kalemleri olmak üzere, toplam 61 iş kalemi için öngörülen fiyatların 2 farklı fiyat teklifi ile açıklandığı, söz konusu fiyat teklifleri üzerinde meslek mensubu imzasının, isminin ve Türmob kaşesinin yer aldığı, meslek mensubu kaşesinin ise yer almadığı, ancak meslek mensubuna ait kaşenin yer almıyor olmasının Türmob kaşesi ve ismi yer aldığından herhangi bir aykırılık teşkil etmeyeceği anlaşılmıştır. 99-101,152 sıra numaralı iş kalemleri olmak üzere 4 iş kalemi için öngörülen fiyatların 2M Teks. San. ve Dış Tic. Ltd. Şti.den alınan fiyat teklifi ile açıklandığı, söz konusu fiyat tekliflerinde birim fiyat teklif cetvelinde yer alan iş kalemlerinin ve o iş kalemine dair Teknik Şartname’de yer alan düzenlemelerin yer aldığı, söz konusu fiyat tekliflerinde ihale konusu işin adının, mevzuat gereği meslek mensubu tarafından yazılması gereken ibarenin, meslek mensubuna ait kaşe ve imzanın, Türmob kaşesinin, fiyat teklifini veren firmanın kaşe ve imzasının yer aldığı anlaşılmıştır. Fiyat tekliflerine konu iş kalemi sayısının 168 olduğu bunlardan 13 iş kalemi için iki farklı yerden teklif alındığı böylelikle 155 iş kalemin tamamının fiyat tekliflerinde yer aldığı anlaşılmıştır. 2M Teks. San. ve Dış Tic. Ltd. Şti.den alınan söz konusu fiyat teklifinde 99 numaralı “Makam Aracı (Günlük Tahsisli) (60 adet x 3 gün)” iş kalemi için 140,00 TL birim fiyat öngörüldüğü, fiyat teklifinde Teknik Şartname’de yer alan metin aynen alıntılandığı için araçların 2013 model olması ve benzeri teknik detaylarının tamamının fiyat teklifi üzerinde yer aldığı, verilen fiyat tekliflerinde kira bedelinin 15,00 TL personel günlük maaşının 65,00 TL, personel günlük yemeğinin 20,00 TL, yakıt giderinin 40,00 TL olduğunun belirtildiği, yakıt fiyatına, kilometrede ortalama yakıt sarfiyatının ne kadar olduğuna, motorlu taşıtlar vergisine, muayene ücretlerine, egzoz emisyon ölçümleri ve pul maliyetlerine, bakım onarım giderine, akü ve yedek parça maliyetlerine, kasko ve trafik sigortasına ilişkin herhangi bir açıklama yapılmadığı anlaşılmakla beraber işin mahiyeti ve fiyat teklifi alınan firmanın şoförlü araç kiralama hizmeti veren bir firma olduğu dikkate alındığında ihale üzerinde bırakılan istekli tarafından zikredilen araçlara ilişkin detay açıklamaları yapmanın mümkün ve gerekli olmadığı görülmüştür. İhale konusu işin toplam 7 günlük bir organizasyon işi olduğu, personel çalıştırılmasına dayalı olmayan bir iş olduğu, Teknik Şartname’de yer alan düzenlemelerden çalıştırılacak personelden bazılarının tam zamanlı çalışması gerekeceği anlaşılmakla beraber, kaç personel çalıştırılacağına ve personele ödenecek ücretlere ilişkin bir düzenlemenin ihale dokümanında yer almadığı, çalıştırılması planlanan personel içerisinde tercüman ve benzeri, saatlik olarak çalışan kalifiye personelin yer aldığı anlaşıldığından, personele ilişkin ücretin istekli tarafından tek tek kalem bazında açıklanmasının mümkün olmadığı değerlendirilmiş ve istekli tarafından iş kalemi bazında teklif alınarak yapılan açıklamaların yerinde olduğu neticesine varılmıştır. Sözleşme ve genel giderlere ilişkin olarak genel teklif icmali ile açıklanan fiyatlarla, birim fiyat teklif cetveli arasında yer alan fiyatlar arasında kalan tutarın sözleşme ve genel giderleri karşılayacağının anlaşıldığı ve bu hususunda da istekli tarafından aşırı düşük teklif açıklamalarında belirtildiği görülmüştür. Başvuru sahibi tarafından zikredilen, alınan fiyat tekliflerinde aritmetik hataların bulunduğu, teklifin hayatın olağan akışına aykırı olduğu böylelikle işin gerçekleşmesinin riske edildiği yönündeki iddialara yönelik olarak yapılan incelemede ise, alınan fiyat tekliflerinde ve genel teklif icmalinde herhangi bir aritmetik hatanın yer almadığı, fiyat tekliflerine dayanak teşkil eden tutanaklara ilişkin sorumluluğun fiyat tekliflerini onaylayan ve tutanakları düzenleyen meslek mensubunda olduğu değerlendirildiğinden konuya ilişkin olarak meslek mensubundan tutanakların istenerek geçici vergi beyanname dönemlerine ve tutarların doğruluğuna ilişkin bir araştırma yapmanın yerinde olmayacağı, kaldı ki ihtiyaçların zamanında ve uygun fiyatlarla karşılamanın sorumluluğunun idarede olduğu anlaşılmaktadır. Yukarıda yer verilen tespitler ışığında ihale üzerinde bırakılan istekli Tan Turz. Havayolu Taş. Bilg. Elekt. San. ve Dış. Tic. A.Ş.nin sunmuş olduğu aşırı düşük teklif açıklamalarının uygun olduğu anlaşılmıştır. B) İhalelere Yönelik Başvurular Hakkında Yönetmelik’in 18’inci maddesinin ikinci fıkrası yönünden yapılan inceleme sonucunda tespit edilen aykırılıklar ve buna ilişkin inceleme ve hukuki değerlendirme aşağıda yapılmıştır. İdare tarafında gönderilen ihale işlem dosyası kapsamında yapılan incelemede; Dekon Kongre ve Turz. Hizm. A.Ş. tarafından iş deneyimini tevsiken teklif mektubu kapsamında Anayasa Mahkemesi Başkanlığı tarafından düzenlenen iş bitirme belgesinin ve yine Anayasa Mahkemesi Başkanlığı adına 06.06.2014 tarihinde düzenlenmiş KDV hariç tutarı 1.040.716,29 TL olan fatura örneğinin sunulduğu, fatura ve iş bitirme belgesi dışında iş deneyimini tevsik edici herhangi bir belgenin isteklinin teklifinde yer almadığı anlaşılmıştır. Söz konusu iş bitirme belgesinde, sözleşme tarihinin 22.04.2012, işin kabul tarihinin 26.06.2012, toplam sözleşme tutarının 820.535,88 TL, belge tutarının 820.535,88 TL olduğu, güncellenmiş belge tutarının İdari Şartname düzenlemesi gereği istenilen tutarı karşılamadığı sunulan faturanın ise tek başına iş deneyimi tevsik edici belge olarak kabul edilemeyeceği anlaşıldığından Dekon Kongre ve Turz. Hizm. A.Ş.nin iş deneyimini uygun şekilde tevsik etmediği anlaşılmıştır. İdare tarafından Dekon Kongre ve Turz. Hizm. A.Ş.nin teklifi geçerli kabul edilerek istekliden teklifine ilişkin aşırı düşük teklif açıklaması istenmesinin yerinde olmadığı anlaşılmakla beraber, bu hususun ilgili isteklinin teklifinin aşırı düşük sorgulaması neticesinde değerlendirme dışı bırakıldığı görüldüğünden esasa etkili olmadığı anlaşılmıştır. Açıklanan nedenlerle, 4734 sayılı Kanun’un 65’inci maddesi uyarınca bu kararın tebliğ edildiği veya tebliğ edilmiş sayıldığı tarihi izleyen 30 gün içerisinde Ankara İdare Mahkemelerinde dava yolu açık olmak üzere, Anılan Kanun’un 54’üncü maddesinin onbirinci fıkrasının (c) bendi gereğince itirazen şikâyet başvurusunun reddine,
Oybirliği ile karar verildi.
| 
