Yeniden Değerleme Oranı Nasıl Hesaplanır?
Yeniden Değerleme Oranı
Vergi Usul Kanunu’nun mükerrer 298’inci maddesinin (B) fıkrasında yer alan tanımlamaya göre “yeniden değerleme oranı” yeniden değerleme yapılacak yılın ekim ayında (ekim ayı dahil) bir önceki yılın aynı dönemine göre Devlet İstatistik Enstitüsünün Toptan Eşya Fiyatları Genel Endeksi’nde meydana gelen ortalama fiyat artış oranıdır. Bu oran Maliye Bakanlığı tarafından Resmi Gazete ile ilan edilir.
Yeniden değerleme oranının tespiti sırasında dikkate alınan dönemler bir önceki yılın kasım ayı ile ertesi yılın ekim ayı dahil aylardaki Toptan Eşya Fiyatları Genel Endeksleri ile ondan önceki dönemin aynı dönemlerine ait endeks rakamlarıdır. Bir başka anlatımla; örneğin 2020 yılının yeniden değerleme oranının belirlenmesinde öncelikle 2018 yılının kasım ayından başlayarak 2019 yılının ekim ayı dahil aradaki aylar için gerçekleşen Toptan Eşya Fiyatları Endeksleri toplanarak ortalaması alınır, bu ortalama 2018 yılının kasım ayından 2019 yılının ekim ayı dahil Toptan Eşya Fiyatları Endeksi ortalaması ile karşılaştırılarak bulunan artış yeniden değerleme oranı olarak kabul ve ilan edilir.
Bunun için yeniden değerleme oranının belirlenmesinde Kasım 2018-2019 Ekim ayları arasında (bu aylar da dahil olmak üzere) oluşan aylık Toptan Eşya Fiyatları Genel Endeksleri ile 2018 yılının kasım ayından başlayarak Ekim 2019 ayı da dahil aynı aylar için her birinin Toptan Eşya Fiyatı Endeksleri’nin toplanarak ortalamasının bulunması gerekir.
2013 yılının yeniden değerleme oranının hesaplanması
Toptan Eşya Fiyatları Genel Endeksi
Aylar
Kasım 2011 14.528.08
Aralık 2011 14.673.91
Ocak 2012 14.729.94
Şubat 2012 14.716.29
Mart 2012 14.769.45
Nisan 2012 14.781.66
Mayıs 2012 14.859.96
Haziran 2012 14.637.99
Temmuz 2012 14.592.02
Ağustos 2012 14.629.37
Eylül 2012 14.780.22
Ekim 2012 14.806.08
Toplam 176.504.97
Aylar
Kasım 2012 15.051.77
Aralık 2012 15.033.81
Ocak 2013 15.006.51
Şubat 2013 14.987.11
Mart 2013 15.109.23
Nisan 2013 15.032.37
Mayıs 2013 15.182.51
Haziran 2013 15.403.76
Temmuz 2013 15.556.77
Ağustos 2013 15.563.24
Eylül 2013 15.700.45
Ekim 2013 15.808.20
Toplam 183.435.73
2012 ve 2013 yıllarına ait toplam endeks rakamlarının 12ye bölünmesi ile yıllık ortalama rakam bulunacaktır. Buna göre 2012 yılına ait ortalama (176.504.97/12=) 14.708.75tir. 2013 yılına ait ortalama ise (183.435.73/12=) 15.286.31 olarak hesaplanmıştır. Vergi Usul Kanununun söz konusu 298/B maddesi uyarınca yapılan bu hesaplamaya göre 2013 yılında bir önceki yıla göre Toptan Eşya Fiyatları artış ortalamasında ortaya çıkan değişim [(5.386.31 x 100)/ 14.708.75=)] 103.93tür. Dolayısıyla yeniden değerleme oranı yüzde 3.93 olarak belirlenecektir.
Konuya ilişkin olarak Maliye Bakanlığı tarafından yayımlanan 430 Sıra No’lu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliğ ile 2013 yılı için uygulanacak yeniden değerleme oranı yüzde 3.93 olarak açıklanmış bulunmaktadır. (19 Kasım 2013 gün ve 28826 sayılı Resmi Gazete)
Maliye Bakanlığı yeniden değerleme oranlarını her üç ayda bir Kurumlar Vergisi sirküleri ile yayımlamaktadır. Bunun nedeni vergi kanunlarından kaynaklanmaktadır. Hesaplama tekniği açısından yeniden değerleme oranları takvim yılı esasına göre toptan eşya fiyatlarından ortaya çıkan fiyat artışı endeksini yansıtmamakta, bu nedenle yeniden değerleme uygulaması nedeniyle yapılan rakamsal artırmalar enflasyon oranından farklı olmaktadır. Bilindiği üzere yeniden değerleme oranı vergi kanunlarında yer alan makdu hadler ile asgari ve azami miktarlara ve cezalara uygulanmak süretiyle her yıl artırılmaktadır. Ancak Emlak Vergisi Kanununun 29uncu maddesi uyarınca vergi değeri, mükellefiyetin başlangıç yılını takip eden yıldan itibaren her yıl bir önceki yıla göre yeniden değerleme oranının yarısı nispetinde artırılmaktadır.
Yeniden değerleme oranı
Dr. VEYSİ SEVİĞ