Sözleşmeli Sanatçı Öğretim Elemanları Ek Ödeme Alır mı?

Konservatuarlarda Çalışan Sözleşmeli Sanatçı Öğretim Elemanları “Ek Ödeme” “Üniversite Tazminatı” ve “Akademik Teşvik “ Ödemelerini Alabilirler mi?

1. Giriş

11.10.1983 tarihli ve 2914 sayılı Kanunun 15 inci maddesi; Yükseköğretim Kurumlarının 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun değişik ek geçici 16’ıncı maddesinde unvanları belirtilen personeli, Yükseköğretim Kurulunun onayı ile sözleşmeli olarak istihdam edilebilir. Bu elemanların sözleşme esasları, bunlara ödenebilecek ücretin üst sınırları ve sağlanacak sosyal yardımlar ile diğer mali haklar; Yükseköğretim Kurulunun önerisi, Maliye Bakanlığının görüşü üzerine Bakanlar Kurulunca kararlaştırılır.

Üniversiteler bağlı Devlet Konservatuarlarında, bu hükme istinaden, 27.2.1984 tarih ve 84/7784 sayılı “Yüksek Öğretim Kurumlarına Bağlı Devlet Konservatuarlarında Sanatçı Öğretim Elemanlarının Sözleşmeli olarak Çalıştırılmasına Dair Karar” da sözleşme esasları, ödenebilecek ücretlerin üst sınırları ve sağlanacak sosyal yardımlar ile diğer mali haklar düzenlenmiştir. Söz konusu Kararın 14 üncü maddesinde sözleşmeli personele sözleşme ücreti, ikramiye, tedavi, yakacak, evlenme, doğun, ölüm yardımları ile özel kanun yönetmelikle sağlanan giyecek yardımı ve 10 uncu ve 13 üncü maddelerde geçen çalışma karşılıkları dışında herhangi bir ödemede bulunmayacağı hüküm altına alınmıştır.

Bu yazımızda Konservatuarlarda Çalışan Sözleşmeli Sanatçı Öğretim Elemanları “Ek Ödeme” “Üniversite Tazminatı” ve “Akademik Teşvik “ Ödemelerini Alıp alamayacakları sorusu cevaplanmaya çalışılacaktır.

2. Sözleşmeli Personel Çalıştırılması

Kamu kurum ve kuruluşlarında, hizmetin özelliği, önemi, sürekliliği ve niteliği gibi ana unsurlar çerçevesinde hukuki statüleri, çalışma usul ve esasları, hak ve yükümlülükleri farklı farklı düzenlenen personel çalıştırılması öngörülmüştür.

657 sayılı Devlet Memurları Kanunu kapsamındaki kurum ve kuruluşlarda istihdam öngörülen personel memurlar, sözleşmeli personel, geçici personel ve işçiler olarak belirlenmiştir. Anılan Kanun’un 5 inci maddesinde ise bu dört tür statü dışında personel istihdamının mümkün olmayacağı belirtilmiş olmasına rağmen, hukuksal statüleri bu 4 tür personelin dışında olan kamu personelinin de istihdam edildiği görülmektedir.

657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun 4/B maddesine göre istihdam edilebilecek sözleşmeli personel dışında, kurumların kendi teşkilat kanunları uyarınca hizmet ihtiyaçlarına binaen, gerek kadroları karşılık gösterilmek suretiyle gerekse belli bir kadro illiyet bağı kurulmaksızın sözleşmeli personel istihdamı da yapılmaktadır.

Kamu kurum ve Kuruluşlarının sözleşmeli personel istihdam etme gerekçeleri arasında hizmet gereği şartlar olabileceği gibi, hizmet gereği olmayan şartlarda bulunmaktadır. 657 sayılı Kanunun 4/B fıkrasında hizmet gereği sözleşmeli personel istihdam etme şartları belirlenmiştir.

Bu şartlar; “Kalkınma planı, yıllık program ve iş programlarında yer alan önemli projelerin hazırlanması, gerçekleştirilmesi, işletilmesi ve işbirliği için şart olan, zaruri ve istisnai hallere münhasır olmak üzere özel bir meslek bilgisine ve ihtisasına ihtiyaç gösteren geçici işlerde, kurumun teklifi üzerine Devlet Personel Başkanlığı ve Maliye Bakanlığının görüşleri alınarak Bakanlar Kurulunca geçici olarak sözleşme ile çalıştırılmasına karar verilen ve işçi sayılmayan kamu hizmeti görevlileridir. (36’ıncı maddenin II- Teknik Hizmetler Sınıfında belirtilen görevlerde yukarıdaki fıkra uyarınca çalıştırılanlar için, işin geçici şartı aranmaz.)

Ancak, yabancı uyrukluların, tarihi belge ve eski harflerle yazılmış arşiv kayıtlarını değerlendirilenlerin, mütercimlerin, tercümanların, Milli Eğitim Bakanlığında norm kadro sonucu ortaya çıkan öğretmen ihtiyacının kadrolu öğretmen istihdamıyla kapatılmaması hallerinde öğretmenlerin, dava adedinin azlığı nedeni ile kadrolu avukat istihdamının gerekli olmadığı yerlerde avukatların, kadrolu istihdamın mümkün olmadığı hallerde tabip veya uzman tabiplerin, Adli Tıp Müessesesi uzmanlarının, Devlet Konservatuarları sanatçı öğretim üyelerinin, İstanbul Belediyesi Konservatuarı sanatçılarının; bu Kanuna tabi kamu idarelerinde ve dış kuruluşlarda belirli bazı hizmetlerde çalıştırılacak personelin de zorunlu hallerde sözleşme ile istihdamları caizdir. Sözleşmeli personel seçiminde uygulanacak sınav ile istisnaları, bunlara ödenebilecek ücretlerin üst sınırları ile verilecek iş sonu tazminatı miktarı, kullandırılacak izinler ve bu hususlara ilişkin esas ve usuller Bakanlar Kurulunca kararlaştırılır.” Şeklinde tesis edilen hükümlerle belirlenmiştir.

Kamu kurum ve kuruluşlarında sözleşmeli personel çalıştırılmasına ilişkin birçok kanuni düzenleme bulunmaktadır. Bunların başında da 657 sayılı Kanunun 4/B maddesi hükmü çerçevesinde çalıştırılan sözleşmeli personel, 2547 sayılı Yükseköğretim Kanunu ile 2914 sayılı Yükseköğretim Personel Kanunu hükümleri çerçevesinde üniversitelerde çalıştırılan sözleşmeli öğretim görevlileri vb. personel, 926 sayılı Türk Silahlı Kuvvetleri Personel Kanunu hükümleri çerçevesinde çalıştırılan sözleşmeli askeri personel, 5393 sayılı Belediye Kanunun 49’uncu maddesi çerçevesinde çalıştırılan sözleşmeli personel, Kamu İktisadi Teşebbüslerinde 399 sayılı KHK hükümleri çerçevesinde istihdam edilen II sayılı cetvele tabi sözleşmeli personel kamu kurum ve kuruluşlarının teşkilat kanunları ile 657 sayılı Kanunun 4/B maddesi hükümlerine tabi olmadan çalıştırılan sözleşmeli personel ile kadro karşılığı çalıştırılan sözleşmeli personel, 657 sayılı Kanunun ek geçici 13, 14, 15, 16 maddeleri hükümleri çerçevesinde çalıştırılan personeli sıralayabiliriz.

a) 1 Sayılı Cetvel

Sınav Şartı Aranmaksızın Hizmete Alınacak sözleşmeli Personel Pozisyon Unvanları
Avukat (Kısmi Zamanlı), Dış Tabibi, Eczacı, Gemi Adamı, Kaptan, Pilot, Tabip, Uçak Kontrol Ve Bakım Makinisti, Uçuş Teknisyeni, Uzman Tabip.

b) 2 Sayılı Cetvel

Sadece Mesleki Uygulamalı Sınav Sonucuna Göre Hizmete Alınacak Sözleşmeli Personel Pozisyon Unvanları

Dans Uzmanı, Deniz Trafik Baş kılavuzu, Deniz Trafik Kılavuzu Yardımcısı, Deniz Trafik Kılavuzu, Derici, Dispeç, Dokumacı Öğretici, Editör, Foto Dizgi Operatörü, Fotoğrafçı, Fresk Ressamı, Hattat, Heykeltıraş, Işıkçı, İşaret Dili Tercümanı, Kalemkâr, Kameraman, Konservatör, Kostüm Kreatörü, Kostümcü, Kurşuncu, Mizanpajcı, Mücellit, Müzikçi, Nota Ressamı, Saz Sanatçısı, Sedefkâr, Senarist, Seramikçi, Tasarımcı, Tashihçi, Taş İşleyici, Tonmayster, Vitray Ustası, Yapımcı, Yayın Koordinatörü, Yazma Eser Patoloji uzmanı, Yazma Eser Uzmanı, Yönetmen

c) 3 Sayılı Cetvel

Yazılı veya Sözlü Sınav Sonucuna Göre Hizmete Alınacak Sözleşmeli Personel Pozisyon Unvanları

Arşiv Uzmanı, Çözümleyici, İnsan Hakları Uzmanı, Hukukçu, Mütercim, Mütercim Tercüman Programcı, Sistem Çözümleyicisi, Sistem Programcısı, Tapu Arşiv Uzmanı, Tercüman

3. Devlet Konservatuarlarında Çalışan Sözleşmeli Sanatçı Öğretim Elemanlarına Ek Ödeme Ödememe Gerekçesi

Üniversitelerdeki Devlet Konservatuarında görev yapmakta olan sözleşmeli sanatçı öğretim elemanlarının 375 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin ek 3 üncü maddesi uyarınca ek ödemeden yararlanıp yararlanamayacakları sorusu.

2914 sayılı Yükseköğretim Personel Kanunun 15 inci maddesinde; “Yükseköğretim kurumlarının 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun değişik ek geçici 16’ıncı maddesinde unvanları belirtilen personeli, sözleşme esasları, bunların ödenebilecek ücrettin üst sınırları ve sağlanacak sosyal yardımlar ile diğer mali haklar, Yükseköğretim Kurulunun önerisi, Maliye ve Gümrük Bakanlığının görüşü üzerine Bakanlar Kurulunca kararlaştırılır.” hükmü yer almaktadır.

Bu hükme istinaden, 27.2.1984 tarih ve 84/7784 sayılı “Yüksek Öğretim Kurumlarına Bağlı Devlet Konservatuarlarında Sanatçı Öğretim Elemanlarının Sözleşmeli olarak Çalıştırılmasına Dair Karar” da sözleşme esasları, ödenebilecek ücretlerin üst sınırları ve sağlanacak sosyal yardımlar ile diğer mali haklar düzenlenmiştir. Söz konusu Kararın 14 üncü maddesinde sözleşmeli personele sözleşme ücreti, ikramiye, tedavi, yakacak, evlenme, doğum, ölüm yardımları ile özel kanun yönetmelikle sağlanan giyecek yardımı ve 10 uncu ve 13 üncü maddelerde geçen çalışma karşılıkları dışında herhangi bir ödemede bulunmayacağı hüküm altına alınmıştır.

Mülga, 375 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin ek 3 üncü maddesi uyarınca Bakanlar Kurulunda 9.6.2006 tarihinde alınan “Değişik Adlar Altında İlave Ödemesi Bulunmayan Sözleşmeli Personele Ek Ödeme Yapılmasına Dair Karar”da ek ödeme kapsamında bulunan sözleşmeli personelin tabi olduğu kanun ve kurumlar belirlenmiş olup Karara ekli listelerde 2914 sayılı Kanunun 15 inci maddesi veya 27.2.1984 tarih ve 84/7784 sayılı Karar kapsamında istihdam edilen sözleşmeli personel yer almamaktadır.

Diğer taraftan, 11.10.2011 tarihli ve 666 sayılı Kanun Hükmünde Kararname ile 375 sayılı Kanun Hükmünde Kararnameye eklenen 9 uncu maddede sözleşmeli personele ek ödeme yapılıp yapılamayacağı, yapılacak ek ödeme oranını sözleşme ücreti ile ilişkilendirilmeksizin belirlemeye Maliye Bakanlığının teklifi üzerine Bakanlar Kurulu yetkili kılınmıştır. Bakanlar Kurulunun 3.1.2012 tarih ve 2012/2665 sayılı “Sözleşmeli Personele Ek Ödeme Yapılmasına Dair Karar”ının 1 inci maddesinde belirtilen mevzuata tabi olanların “Sözleşmeli Personel Ek Ödeme Oranları Cetveli”nde belirtilen oranlarda ek ödeme alabileceği belirtilmiştir. Anılan Kararın 1 inci maddesinde de 2914 sayılı Kanunun 15 inci maddesi veya 27.2.1984 tarih ve 84/7784 sayılı Karar kapsamında istihdam edilen sözleşmeli personel yer almamaktadır.

Bu nedenle, yükseköğretim kurumlarına bağlı Devlet Konservatuarlarında sözleşmeli sanatçı öğretim elemanı pozisyonunda görev yapmakta olan personelin 375 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin mülga 3 üncü maddesi veya ek 9 uncu maddesi kapsamında ek ödemeden yararlanamayacağı değerlendirilerek Maliye Baklanlığı tarafından uygun görülmemiştir.

4. Devlet Konservatuarlarında Çalışan Sözleşmeli Sanatçı Öğretim Elemanlarının 657 Sayılı Kanunun 4/B Sözleşmeli Personel Kapsamına Alınması

Memurlar gibi statü hukukuna sahip olan sözleşmeli personelin kamuda istihdamı esas olarak 657 sayılı Kanunun 4/B hükmüne göre sağlanmaktadır. Ancak, uygulamada söz konusu düzenlemenin dışına çıkılarak özel teşkilat yasalarına göre de sözleşmeli personel çalıştırılmaya başlanmış ve bu nedenle sözleşmeli personel istihdamı konusunda dağınık bir mevzuat oluşmuştur. Kamuda sözleşmeli personel istihdamındaki bu dağınıklığın giderilmesi anlamında 1978 yılı Bütçe Kanununun 12 inci maddesinde; genel bütçeye dahil daireler, katma bütçeli idareler, döner sermayeli kuruluşlar, belediyeler, özel idareler ile kamu iktisadi teşebbüslerinde (sermayesinin yarısından fazlası bu kuruluşlara ait olanlar dahil) sözleşme ile çalıştırılan personelin çalıştırılma genel esaslarının Bakanlar Kurulunca çıkarılacak bir çerçeve kararname ile saptanacağı hükmüne yer verilmiştir.

Bu hükme dayanılarak çıkarılan 6.6.1978 tarihli ve 7/15754 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile yürürlüğe konulan “Sözleşmeli Personel Çalıştırılmasına İlişkin Esaslar”la, madde de belirtilen kurum ve kuruluşlarda çalıştırılacak sözleşmeli personele ilişkin çerçeve esaslar yürürlüğe konulmuştur. Her yıl bütçe kanunlarına konulan hükümler ile bu esasların günümüze kadar yürürlükte kalması sağlanmıştır. Nitekim 2005 mali yılı Bütçe Kanunun 26 ıncı maddesinde, Genel Bütçeye dahil daireler, katma bütçeli idareler, döner sermayeler, belediyeler, il özel idareleri, sosyal güvenlik kurumları, bütçeden yardım alan kuruluşlar ile 8.6.1984 tarihli ve 233 sayılı Kanun Hükmünde kararname kapsamı dışında kalan kuruluşlarda sözleşme ile çalıştırılacak personel hakkında 6.6.1978 tarihli ve 7/15754 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı İle ek ve değişikliklerinin uygulanmasına devam olunur ifadesi yer almıştır.

657 sayılı Kanunun 4/B maddesinde istihdam türleri arasında sayılmıştır. Söz konusu düzenleme ile sözleşmeli personel; “Kalkınma planı, yıllık program ve iş programlarında yer alan önemli projelerin hazırlanması, gerçekleştirilmesi ve işlerliği için şart olan zaruri ve istisnai haller münhasır olmak üzere özel bir meslek bilgisine ve ihtisasına ihtiyaç gösteren geçici işlerde çalıştırılan ve işçi sayılmayan personeldir.” Şeklinde tanımlanmıştır. Ancak aynı düzenlemede, bu sınırlamanın dışına çıkılarak yabancı uyrukluların, tarihi belge ve arşiv kayıtlarını değerlendiren mütercimlerin, kadrolu avukat istihdam edecek kadar iş bulunmayan hallerde avukatların, kadrolu istihdamının mümkün olmadığı hallerde tabip veya uzman tabiplerin, Adli Tıp Kurumu uzmanlarının, Devlet Konservatuarı sanatçı öğretim üyelerinin, İstanbul Belediyesi Konservatuarı sanatçılarının, Milli Savunma Bakanlığı ve Jandarma Genel Komutanlığı ve dış kuruluşlarda belirli bazı hizmetlerde çalıştırılacak personelin de zorunlu hallerde sözleşme ile istihdamı mümkün olduğu belirtilmiştir.

Bu kapsamda çalıştırılacak personel hakkında 6.6.1978 tarihli ve 7/15754 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile ek ve değişiklikleri uygulanmakta olup söz konusu Kararın 14 üncü maddesinde; çalıştırılacak sözleşmeli personelin sayısı, unvan, nitelikleri, sözleşme ücreti ve süreleri ilgili Bakanlığın önerisi ve Devlet Personel Başkanlığının olumlu görüşü üzerine Maliye Bakanlığınca saptanacağı belirtilmiştir.

Diğer taraftan, 5917 sayılı Kanun’un 48 inci maddesiyle 01.01.2010 tarihinden itibaren yürürlüğe giren, 375 sayılı KHK’ye ek 7 inci madde eklenmiştir. Söz konusu 48 inci maddesine göre;

“190 sayılı Genel Kadro ve Usulü Hakkında Kanun Hükmünde Kararname’nin 2’inci maddesinde belirtilen kamu idare, kurum ve kuruluşlarda ilgili mevzuatı uyarınca kadro karşılıksız, 657 sayılı Kanun’un ek geçici 16 ıncı maddesi ile Yükseköğretim mevzuatı uyarınca sözleşme ile çalıştırılacak personelin belirlenmesine ilişkin herhangi bir işlem yapılmadan önce Maliye Bakanlığından izin alınması şarttır. Söz konusu idare, kurum ve kuruluşlarda mali yılla sınırlı olmak üzere sözleşmeyle çalıştırılacak personel pozisyonlarına ilişkin birim, unvan, nitelik, sayı ve/veya isim, ücret ile sözleşme örneği, kadro karşılığı çalıştırılan sözleşmeli personel için ise sadece sözleşme örneği Maliye Bakanlığının vizesine tabidir. Söz konusu vize işlemlerine ilişkin iptal ve değişiklikler de aynı usule tabi oldukları belirtilmektedir.

Özel kanunlarındaki hükümler saklı kalmak kaydıyla birinci fıkra kapsamındaki sözleşmeyle çalıştırılan personel hakkında 06.06.1978 tarihli ve 7/15754 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı uygulanır.”

Yukarıda sözü edilen 375 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin Ek 7 inci maddesinin ikinci fıkrasında, 657 sayılı Kanun’un ek geçici 16 ıncı maddesinde belirtilen ve sözleşmeli olarak çalışan “Devlet sanatçıları ve sanatkârlar” ile Yükseköğretim Personel Kanunu’nun 15 inci maddesi uyarınca çalıştırılan “Sözleşmeli Sanatçı Öğretim elemanları” hakkında 01.01.2010 tarihinden itibaren, özel kanunlarındaki hükümleri saklı kalmak kaydıyla 06.06.1978 tarih ve 7/15754 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı’nın uygulanacağı hükme bağlanmıştır.

Buradan hareketle, çeşitli statülerdeki sözleşmeli personele ek ödeme verilmesini düzenleyen 07.08.2008 tarih ve 2008/14012 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı’nın 5 inci maddesinde, genel olarak haklarında 06.06.1978 tarih ve 7/15754 sayılı Bakanlar Kurulu kararı uygulanan sözleşmeli personelin ek ödemeden yararlandığı göz önüne alındığında yine haklarında, özel kanunlarındaki hükümler saklı kalmak kaydıyla 06.06.1978 tarih ve 7/15754 sayılı BKK’nın uygulanacağı, 375 sayılı KHK’nin ek 7 inci maddesiyle hüküm altına alınmış olup, Üniversitelerdeki Devlet Konservatuarlarında çalışan Sözleşmeli Sanatçı Öğretim elemanlarının da ek ödemeden yararlanmaları gerekmektedir.

5. 657 Sayılı Kanun 4/B’li Sözleşmelilere Ek Ödeme Ödenmesi

Sözleşmeli personel istihdamına olanak veren 657 sayılı Kanunun 4/B maddesi dışında, kendi teşkilat kanunlarına göre de sözleşmeli personel çalıştırılması mümkündür. Buna göre genel ve katma bütçeli kurumlar, hizmetlerini genel ve katma bütçelerin transfer bölümünden yardım alarak yerine getiren kurumlar, yasa ile kurulan fonlar, il özel idareleri ve belediyeler kadro karşılığı ya da karşılık göstermeden sözleşmeli personel çalıştırılabilmektedir.

Kendi teşkilat yasalarında özel bir hüküm bulunmayan durumlarda kadro karşılıksız olarak çalıştırılacak sözleşmeli personelin ücret unsurları 657 sayılı Kanunun 4/B maddesi kapsamında çalıştırılan sözleşmeli personel ile aynı olup sözleşme ücreti dışında herhangi bir ücret unsuru bulunmamaktadır.

Ancak kendi teşkilat yasalarında özel hüküm bulunan durumlarda, kadro karşılıksız olarak çalıştırılacak sözleşmeli personele sözleşme ücreti dışında; söz konusu teşkilat yasalarında belirtilen ilave unsurlarda verilebilmektedir. Bu kapsamda söz konusu personele, Devlet memurlarına ödenen aile, doğum, ölüm yardımları ödenekleri, fazla çalışma ücreti, ikramiye, özel hizmet tazminatı ve teşvik primi ile Kanunlarla öngörülen diğer mali haklar verilebilmektedir. Belirtilen maaş unsurlarının yanı sıra, gerekli şartları taşıyan personele aile yardım ödeneği ve yabancı dil tazminatı da ödenmektedir.

Konservatuarlarda sözleşmeli olarak çalışan öğretim elemanları kadro karşılıksız olarak çalıştırılmaktadır. Kendi teşkilat yasalarında özel bir hüküm bulunmayan durumlarda kadro karşılıksız olarak çalıştırılacak sözleşmeli personelin ücret unsurları 657 sayılı Kanunun 4/B maddesi kapsamında çalıştırılan sözleşmeli personel ile aynı olup sözleşme ücreti dışında herhangi bir ücret unsuru bulunmamaktadır. Buna göre konservatuarlarda kadro karşılıksız çalışan sözleşmeli öğretim elemanlarının kendi teşkilat yasalarında ek ödeme ödenmeyeceğine ilişkin bir hüküm bulunmadığından 657 sayılı Kanunun 4/B maddesine göre sözleşmeli olarak çalışanlar gibi ek ödeme almaları gerekmektedir.

6. Devlet Konservatuarlarında Çalışan Sözleşmeli Sanatçı Öğretim Elemanlarının Döner Sermeye İşletmelerine Yaptıkları Katkıya Göre Katkı Payı Ödenmesi

Döner sermayeden yapılan ödemeler 2547 sayılı Kanunun 58 inci maddesinde düzenlenmiştir. Buna göre; her eğitim-öğretim, araştırma veya uygulama birimi veya bölümü ile ilgili öğretim elemanlarının katkısıyla toplanan döner sermaye gelirlerinin en fazla % 65 i, üniversite yönetim kurulunun belirleyeceği oranlar çerçevesinde bağlı bulunduğu üniversitenin araştırma fonu ile döner sermayenin bağlı bulunduğu birimde görevli öğretim elemanları ve aynı birimde görevli 657 sayılı Kanuna tabi personel arasında katkıları da dikkate alınmak suretiyle paylaştırılmaktadır.

Söz konusu madde de, öğretim üyeleri ile üniversitelerarası Kurulca önerilerek Yükseköğretim Kurulunca kabul edilen teknik ve sanatla ilgili birimlerde görevli öğretim elemanlarına döner sermayeden bir ayda ayrılacak payın tutarı, bunların bir ayda alacakları aylık (ek gösterge dahil), yan ödeme, ödenek (geliştirme ödeneği hariç) ve her türlü tazminat (makam, temsil ve görev tazminatı hariç) toplamının iki katını, diğer öğretim elemanları için bir katını, 657 sayılı Kanuna tabi personel için ise % 100 ünü geçmeyeceği hüküm altına alınmıştır.

Bilindiği üzere, 666 sayılı Kanun Hükmünde Kararname ile çeşitli adlar altında yapılan ilave ödemeler kaldırılmış ve yerine tek bir ek ödeme getirilmiş, ancak yükseköğretim kurumlarının 2547 sayılı Kanunun 58 inci maddesinin ( c ) ve (f) fıkraları kapsamında ek ödeme yapılan personeline söz konusu madde hükümlerine göre ödeme yapılmaya devam olunacağı hüküm altına alınmış, ancak söz konusu 58 inci madde hükümlerine göre personele her ay yapılacak ödemelerin net tutarının, 375 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin ek 9 uncu maddesi uyarınca kadro ve görev veya pozisyon unvanları için ödenmesi öngörülen net ek ödeme tutarında az olmayacağı öngörülmüştür.

Ayrıca, söz konusu Kanun Hükmünde Kararname ile 2547 sayılı Kanunun 58 inci maddesinde de yapılan düzenlemekler kapsamında yükseköğretim kurumlarının söz konusu (c) ve (f) fıkraları kapsamında bulunanlar dışındaki memurları ile sözleşmeli personeline sadece 375 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin ek 9 uncu maddesi kapsamında ek ödeme yapılması öngörülmüştür.

Bu kapsamda, konuya ilişkin olarak 161 Seri Nolu Devlet Memurları Kanunu Genel Tebliğinde yapılan açıklamalarda;

666 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin 5 inci maddesinin (f) fıkrasıyla, 58 inci maddesinin (h) fıkrasının üçüncü paragrafı değiştirilerek;

“Üniversitelerin ( c ) ve (f) fıkraları kapsamındaki personeline bu madde uyarınca her ay yapılacak ek ödemenin net tutarı, 375 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin ek 9 uncu maddesi uyarınca kadro ve görev unvanı veya pozisyon unvanı itibarıyla belirlenmiş olan ek ödemenin net tutardan az olamaz. Bu kapsamda ek ödemeden yararlanan personele, ayrıca 375 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin ek 9 uncu maddesi uyarınca ödeme yapılmaz.” Hükmüne yer verilmek suretiyle, daha önce sadece ( c ) fıkrası kapsamında bulunan personele yönelik yürütülen uygulama kapsamına (f) bendi kapsamında bulunan yöneticiler de dahil edilmiştir.

Sözleşmeli sanatçı öğretim elemanları, 2547 sayılı Kanunun 58 inci maddesine göre, üniversitelerarası Kurulca önerilerek Yükseköğretim Kurulunca kabul edilen teknik ve sanatla ilgili birimlerde görevli öğretim elemanlarına katkılarına bakılarak, döner sermayeden bir ayda ayrılacak payın tutarı, bunların bir ayda alacakları aylık (ek gösterge dahil), yan ödeme, ödenek (geliştirme ödeneği hariç) ve her türlü tazminat (makam, temsil ve görev tazminatı hariç) toplamının iki katını, diğer öğretim elemanları için bir katını, aşmamak üzere katkı payı ( yeni ismiyle ek ödeme) ödenmektedir. Döner sermaye gelir getirdiklerinde, katkı payı, (katkı payı yeni ismiyle ek ödeme) ödenirken, gelir elde etmelerine (Katkılarına) bakılmaksızın belirlenen oranlarda ödenen ek ödemenin ödenmemesi çelişkili bir durum olarak değerlendirilmektedir.

7. Devlet Konservatuarlarında Çalışan Sözleşmeli Personele Aile Yardımı Ödeneği Verilmesi

Bakanlığın Sözleşmeli sanatçı öğretim elemanlarına ek ödeme ödenmemesine ilişkin dayanak olarak; “Bu hükme istinaden, 27.2.1984 tarih ve 84/7784 sayılı “Yüksek Öğretim Kurumlarına Bağlı Devlet Konservatuarlarında Sanatçı Öğretim Elemanlarının Sözleşmeli olarak Çalıştırılmasına Dair Karar” da sözleşme esasları, ödenebilecek ücretlerin üst sınırları ve sağlanacak sosyal yardımlar ile diğer mali haklar düzenlenmiştir. Söz konusu Kararın 14 üncü maddesinde sözleşmeli personele sözleşme ücreti, ikramiye, tedavi, yakacak, evlenme, doğun, ölüm yardımları ile özel kanun yönetmelikle sağlanan giyecek yardımı ve 10 uncu ve 13 üncü maddelerde geçen çalışma karşılıkları dışında herhangi bir ödemede bulunmayacağı hüküm altına alınmıştır.”denilerek anılan Bakanlar kurulu kararının ilgili maddelerinde çalıştırılan sözleşmeli sanatçı öğretim elemanlarına ödenecek olan ödemeler sayılmış, sayılan bu ödenekler arasında ek ödeme bulunmadığından ek ödeme yapılamayacağı belirtilmektedir.

Bilindiği üzere, kamu kurum ve kuruluşlarında istihdam edilen sözleşmeli personele aile yardımı ödeneği verilmesine ilişkin düzenleme ilk kez kamuoyunda Torba Kanun olarak da adlandırılan 6111 sayılı “Bazı Alacakların Yeniden Yapılandırılması İle Sosyal Sigortalar Ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu Ve Diğer Bazı Kanun Ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılması Hakkında” Kanunla yapılmıştır.

25.02.2011 tarih ve 27857 Mükerrer sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren 6111 sayılı Kanun’un 118 inci maddesiyle, 375 sayılı Kanun Hükmünde Kararnameye bir ek madde eklenmiştir. Sözü edilen ek maddede; “Ayın veya haftanın bazı günleri ya da günün belirli saatleri gibi kısmi zamanlı çalışan sözleşmeli personel hariç olmak üzere kamu kurum ve kuruluşlarının merkez ve taşra teşkilatları ile döner sermaye işletmelerinde sözleşmeli personel pozisyonlarında istihdam edilenlerden aile yardımı ödeneğinden veya başka bir ad altında da olsa aynı amaçla yapılan herhangi bir ödemeden yararlanamayanlara, Devlet memurlarına verilen aile yardımı ödeneği, herhangi bir vergi ve kesintiye tabi tutulmaksızın aynı usul ve esaslar çerçevesinde ödenir.” hükmü yer almış olup, bu hükme istinaden kamu kurum ve kuruluşlarında sözleşmeli personel olarak istihdam edilenlerin de aile yardımı ödeneğinden yararlandırılmasına olanak sağlanmıştır.

Kamu kurum ve kuruluşlarında istihdam edilen sözleşmeli personelin tabi olduğu mevzuatların çeşitliliği nedeniyle “aile yardımı ödeneği” nden yararlanacak olan sözleşmeli personelin belirlenmesi amacıyla Maliye Bakanlığı Bütçe ve Mali Kontrol Genel Müdürlüğü’nce bir Genelge yayımlanmıştır. 02.03.2011 tarih ve B.07.0.BMK.0.22-115912/2550 sayı ile yayımlanan söz konusu Genelge’nin 1 inci maddesinin (a) fıkrasında; Ayın veya haftanın bazı günleri ya da günün belirli saatleri gibi kısmi zamanlı çalışan sözleşmeli personel hariç olmak üzere kamu kurum ve kuruluşlarının merkez ve taşra teşkilatları ile döner sermaye işletmelerinde;

• 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 4/B maddesi,
• 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun ek geçici 16 ıncı maddesi (Devlet Tiyatro, Opera ve Balesi, Belediye Opera ve Tiyatroları ile Şehir ve Belediye Konservatuar ve Orkestrası, Cumhurbaşkanlığı Senfoni Orkestrası ile Kültür Bakanlığı’na bağlı orkestra, koro ve topluluklarda çalışan sözleşmeli sanatçılar ile Devlet sanatçıları),
• 5393 sayılı Belediye Kanununun 49 uncu maddesi,
• 5302 sayılı İl Özel İdaresi Kanununun 36 ıncı maddesi,
• 399 sayılı Kanun Hükmünde Kararname,
• İlgili mevzuatında yer alan hükümler,

uyarınca, sözleşmeli personel pozisyonlarında tam zamanlı olarak istihdam edilenlerden aile yardımı ödeneğinden veya başka bir ad altında da olsa aynı amaçla yapılan herhangi bir ödemeden yararlanamayan sözleşmeli personele, Devlet memurlarına ödenmekte olan aile yardımı ödeneğinin aynı usul ve esaslar çerçevesinde ödeneceği ifade edilmiştir. Maliye Bakanlığı’nın yukarıda sözü edilen Genelgesinde yer alan; “İlgili mevzuatında yer alan hükümler uyarınca tam zamanlı olarak istihdam edilen sözleşmeli personel” ifadesi kapsamı içerisinde, üniversitelerde;

• 2914 sayılı Yükseköğretim Personel Kanununun 15 inci maddesi (Üniversitelere bağlı konservatuarlarda çalışan sözleşmeli sanatçılar),
• 2914 sayılı Yükseköğretim Personel Kanununun 16 ıncı maddesi (Üniversitelerde çalışan yabancı uyruklu sözleşmeli öğretim elemanları),
• 2914 sayılı Yükseköğretim Personel Kanununun 17 inci maddesi (65 yaşını doldurmak suretiyle emekli olmuş öğretim elemanlarından sözleşmeli olarak çalışanlar),

uyarınca çalışan sözleşmeli personelin de değerlendirilmesi gerekmektedir. Ancak bazı üniversitelerde, 2914 sayılı Yükseköğretim Personel Kanununun 16 ıncı maddesi uyarınca çalışan “yabancı uyruklu” sözleşmeli personel, aile yardımından yararlanacak olan sözleşmeli personel kapsamı içerisinde değerlendirilmemiş ve kendilerine aile yardımı ödeneği ödenmemiştir. Maliye Bakanlığı’nca yayımlanan Genelge’de herhangi bir uyruk ayrımı yapılmadan “ mevzuatında yer alan hükümler uyarınca tam zamanlı olarak çalıştırılan sözleşmeli personel” den söz edildiği için, 2914 sayılı Yasanın 16 ıncı maddesi uyarınca çalıştırılan “yabancı uyruklu” sözleşmeli personelin de aile yardımı ödeneğinden yararlanması gerekmektedir.

Yukarıda ayrıntıları ile belirtmeğe çalıştığımız sözleşmeli personel statülerinde çalışan personelin haricinde, ilgili mevzuatları uyarınca tam zamanlı olarak istihdam edilip aile yardımı ödeneğinden yararlanamayan sözleşmeli personel de aile yardımı ödeneğinden yaralanabilecektir.

Buna göre; 2914 sayılı Yükseköğretim Personel Kanununun 15 inci maddesi (Üniversitelere bağlı Devlet Konservatuarlarında çalışan sözleşmeli sanatçılar), 84/7784 sayılı BKK göre çalışan sözleşmeli sanatçı öğretim elemanları da aile ödeneği ödenmesine ilişkin düzenlemede diğer kamu kurumundaki sözleşmeli çalıştırılan personel sayılmış, iken Devlet Konservatuarlarında çalıştırılan sözleşmeli sanatçı öğretim elemanları sayılmamıştır. Sözleşmeli sanatçı öğretim elemanlarının sayılması unutulduğu için aile yardımı ödemesinden yararlandırılmaması gibi bir şey söz konusu olamaz. Nitekim Maliye Bakanlığı’nın Yayınladığı genelgede, kanun kapsamında olduklarını ve yararlanmaları gerektiğini kabul etmektedir. Bu nedenle Maliye Bakanlığının Devlet Konservatuarlarında çalışan sözleşmeli sanatçı öğretim elemanlarının, Bakanlar Kurulunun 3.1.2012 tarih ve 2012/2665 sayılı “Sözleşmeli Personele Ek Ödeme Yapılmasına Dair Karar”ının 1 inci maddesinde belirtilen mevzuata tabi olanların “Sözleşmeli Personel Ek Ödeme Oranları Cetveli”nde belirtilen oranlarda ek ödeme alabileceği belirtilmiştir. Anılan Kararın 1 inci maddesinde de 2914 sayılı Kanunun 15 inci maddesi veya 27.2.1984 tarih ve 84/7784 sayılı Karar kapsamında istihdam edilen sözleşmeli personel yer almadığı gerekçesi ile ek ödeme ödenmemesi, aile yardımı ödeneğinin de ödeme cetvelinde yer almadığı gerekçesiyle ödenmemesi gerekirken, ödenmektedir. Devlet konservatuarlarında çalışan sözleşmeli sanatçı öğretim elemanlarında aile yardımı ödenmesinde olduğu gibi ek ödeme ödenmesi gerekmektedir.

8. Serbest Olarak Çalışan Hekimlerin Ek Ödeme Ödenmesine İlişkin Danıştay Kararı

Diğer taraftan, Danıştay 8’inci Dairesi, serbest çalışan hekimlere ek ödeme yapılmayacağına dair maddenin yürütmesinin durdurulmasına karar vermiştir. Danıştay 8’inci Dairesi tarafından yürütmesi durdurulan madde şu şekildedir.

“özel kanunlarına göre meslek ve sanatlarını serbest olarak icra edenlere, mesai içi ve dışı faaliyetlerinden dolayı ek ödeme yapılmaz”

Üniversitede görevli personele yapılacak ek ödemenin esasları genel düzenleyici işlem olan yönetmelik ile düzenlenmiştir. Genel düzenleyici işlemler, kapsamı ve hukuksal etkisi bakımından yönetmeliğin düzenleme alanına giren herkesi etkiler.

Genel düzenleyici işlemlere karşı açılan davalarda verilen yürütmenin durdurulması ve iptal kararları sonucunda, işlem kararın verildiği tarihte değil işlemin yapıldığı tarih itibarıyla hukuka aykırı hale gelir. Bir anlamda, yürütmenin durdurulması ve iptal kararları geriye yürür. Yürütmenin durdurulması ve iptal kararları sonucunda, düzenleyici işlem, yürürlüğe girdiği tarih itibarıyla hukuka aykırı hale geldiği için bu işleme bağlı olarak yapılan işlemlerde hukuka aykırıdır.

“idare hukuku ilkelerine göre, iptal kararları, iptal istenilen işlemi tesis edildiği tarih itibarıyla ortadan kaldırarak o işlemin tesisinden önceki durumu ortaya koyar. Bir genel düzenleyici işlemin iptal edilmesi durumunda, varılan yargı kararının, sadece o davayı açan değil, bu genel düzenleyici işlem ile ilgili diğer kişileri de etkileyeceği kuşkusuzdur. İptal kararı ile bu düzenleyici işleme dayanılarak yapılan işlemlerin doğurduğu etki ve sonuçlar ortadan kalkar. Bu nedenle iptal edilen bir düzenleyici işlemden dolayı, menfaati ihlal edilen veya kişisel hakkı etkilenen kişinin, verilen iptal kararının doğurduğu sonuçlardan yararlanmak amacıyla idareye başvurabileceği tabidir.” (Danıştay 11’inci Dairesi 2006/5629 E-2006/5644, 05.12.2006)

Yürütmenin durdurulması ve iptal kararları, genel etkili olup, karar ile işlem geriye yürür şekilde ortadan kalkar. Serbest çalışan hekimlere ek ödemeye yapılmayacağını düzenleyen madde hakkında verilen yürütmenin durdurulması kararı, maddeyi 18.02.2011 tarihinden itibaren ek ödeme yapılmaması hukuka aykırı olduğundan, ek ödeme yapılmamasına ilişkin düzenleme yapılan serbest çalışan hekimlere de ödemeden yararlanmadıkları döneme ilişkin ek ödemeleri ödenmiştir. Serbest çalışan hekimlerin ek ödeme almamalarına ilişkin hüküm olduğu halde Danıştay 11 inci Dairesinin kararı ile alamadıkları dönemde dahil olmak üzere eködeme almaları, yasada eködeme almalarını engel bir hüküm bulunmayan Devlet Konservatuarları sözleşmeli sanatçı öğretim elemanlarına cetvelde sayılmadığı gerekçesi ile verilmemesinin yanlış olduğu değerlendirilmektedir.

9. Devlet Konservatuarlarında Çalışan Sözleşmeli Sanatçı Öğretim Elemanlarına Ek Ödeme Ödenmemesinin ILO Sözleşmelerine Aykırılığı

375 Sayılı KHK’ ve 11.10.2011 tarih ve 666 Sayılı KHK’nin 1’inci Maddesiyle eklenen; EK MADDE 9 – (Ek: 11/10/201 l-KHK-666/1 md.) “Aylıklarını 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu ile 2914 sayılı Yükseköğretim Personel Kanununa göre almakta olan personele 399 sayılı Kanun Hükmünde Kararnameye ekli (II) sayılı Cetvele dahil pozisyonlarda istihdam edilen sözleşmeli personele, subay, sözleşmeli subay, astsubay, sözleşmeli astsubay, sözleşmeli subay ve astsubay adayları ile uzman jandarma ve uzman erbaşlara, mali haklar kapsamında yapılan her türlü ödemeler dahil almakta oldukları toplam ödeme tutarı dikkate alınmak suretiyle aynı veya benzer kadro ve görevlerde bulunan personel arasındaki ücret dengesini sağlamak amacıyla, en yüksek Devlet memuru aylığına (ek gösterge dahil), ekli (I) sayılı Cetvelde yer alan kadro ve görev unvanlarına karşılık gelen oranların uygulanması suretiyle hesaplanan tutarda ek ödeme yapılır.” denilmiştir.

Ayrıca; daha önce ek ödemenin dayanağını teşkil eden 375 sayılı KHK’nin mülga Ek 3’üncü Maddesinde yer alan ek ödeme hakkından 4/B’li sözleşmeli personel statüsünde yer alan kamu personeli yararlanamaz iken; 16 Ağustos 2008 tarih ve 26969 Mükerrer sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 2008/14012 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile yürürlüğe giren 375 Sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin Ek 3 üncü Maddesi Uyarınca Yapılacak Ek Ödemeye İlişkin Karar’ın; Madde 5 – (1) 9/6/2006 tarihli ve 2006/10603 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile yürürlüğe konulan Değişik Adlar Altında İlave Ödemesi Bulunmayan Sözleşmeli Personele Ek Ödeme Yapılmasına Dair Kararın 1 inci maddesinin birinci fıkrası aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir: 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 4 üncü maddesinin (B) fıkrasına göre istihdam edilen sözleşmeli personelden ekli (I) sayılı Cetvelde yer alan kamu idarelerinde istihdam edilenler ile diğer sözleşmeli personelden ekli (II) sayılı Cetvelde yer alan kamu idarelerinde (belediyeler, il özel idareleri ve mahalli idare birlikleri hariç) anılan Cetvelde belirtilen mevzuat hükümlerine göre istihdam edilenlere, en yüksek Devlet memuru aylığına (ek gösterge dâhil) ekli (III) sayılı Cetvelde yer alan oranların uygulanması suretiyle hesaplanacak tutarda. Sözleşme ücreti ile ilişkilendirilmeksizin her ay ek ödeme yapılır.” Bu düzenleme ile 4/B’li sözleşmeli personele de 4/A statüsünde yer alan kadrolu memurların yararlandığı ek ödeme hakkından yararlanma imkânı getirilmiştir.

375 sayılı KHK’de, kamuda aynı veya benzer kadro ve görevlerde bulunan personel arasındaki ücret dengesini sağlamak amacıyla bu personele maaşlarına ek olarak belirli oranlarda ek ödeme yapılması öngörülmüştür. 4/A ve 4/B’li personel gibi asli ve sürekli kamu hizmetinin ifasında, kesintisiz olarak istihdam edilen ve “sözleşmeli” statü anlamında 4/B’li personelden bir farkı bulunmayan, 2914 sayılı Kanunun 15 inci maddesi veya 27.2.1984 tarih ve 84/7784 sayılı Karar kapsamında istihdam edilen sözleşmeli personelin de ek ödemeden yararlanması, ücret dengesi ve çalışma barışı açısından gereklidir. Aksine bir uygulama, ülkemizin taraf olduğu uluslararası ILO sözleşmelerine, çalışan haklarının korunmasına yönelik iç hukuk normlarına, T.C. Anayasasına, Danıştay’ın ve çok sayıda emsal yerel mahkemenin kararlarına aykırıdır.

Bakanlar Kurulunun 3.1.2012 tarih ve 2012/2665 sayılı “Sözleşmeli Personele Ek Ödeme Yapılmasına Dair Karar”ının 1 inci maddesinde belirtilen mevzuata tabi olanların “Sözleşmeli Personel Ek Ödeme Oranları Cetveli”nde belirtilen oranlarda ek ödeme alabileceği belirtilmiştir. Sözleşmeli personele ek ödeme verilmesine ilişkin yapılan düzenleme incelendiğinde, Ayın veya haftanın bazı günleri ya da günün belirli saatleri gibi kısmi zamanlı çalışan sözleşmeli personel hariç olmak üzere diğer tüm kamu kurumlarında çalıştırılan sözleşmeli personele ek ödemeden yararlandırıldığı görülmektedir. Maliye Bakanlığı’nın 2914 sayılı Kanunun 15 inci maddesi veya 27.2.1984 tarih ve 84/7784 sayılı Karar kapsamında istihdam edilen sözleşmeli personelin anılan cetvelde yer almadığını” belirterek Devlet Konservatuarlarında görev yapan sözleşmeli sanatçı öğretim elemanlarının ek ödemeden yararlandırılmaması, yukarıda aile ödeneğinde verdiğimiz örnekle aynıdır. Aile ödeneğinde de sayılmamıştır ancak, ilgili mevzuatında yer alan hükümler uyarınca yararlanmaları sağlanmıştır. Türkiye’de sadece Devlet Konservatuarlarında çalışan ve konumu itibariyle sayıları çok az olan sözleşmeli sanatçı öğretim elemanlarının, ek ödeme cetveline konmasının unutulmasından başka bir açıklaması bulunmamaktadır. Yoksa mevzuat açısından Sözleşmeli sanatçıların ek ödemeden yararlanmalarına engel bir durum bulunmamaktadır.

10. 4/C’li Geçici Personele Ek Ödeme Ödenmesi

Ülke genelinde 4/C’li personel tarafından ek ödeme talebinin reddine dair bireysel işlemlerin iptali istemiyle açılan davaların çoğunda bireysel işlemlerin iptaline ve ek ödeme hakkının idareye başvuru tarihinden itibaren yasal faiziyle birlikte ödenmesine karar verilmektedir. Emsal yargı kararlarının onanmasına yönelik Bölge İdare Mahkemeleri tarafından verilen kararlara karşı idarelerce başvurulan “kanun yararına bozma” talebi de Danıştay Başsavcılığı tarafından reddedilmektedir. Hal böyle iken, uygulamada ortaya şöyle bir tablo çıkmaktadır: Kamuda aynı kurum içinde 657 sayılı Yasa’nın 4 üncü Maddesinin (A) bendine göre istihdam edilen kadrolu memurlara, aynı maddenin (B) bendi uyarınca istihdam edilen sözleşmeli personele ve yargı kararı gereği ek ödemeye hak kazanan 4/C’li personele ek ödeme verilirken, yargıya başvurmayan ya da bireysel açtıkları davalar reddedilen 4/C’li personelin bu haktan yararlanamaması gibi eşitliğe ve hakkaniyete aykırı, ülkemizdeki çalışma barışını bozan bir durum söz konusudur. 4/C’li personel salt aynı yasanın farklı bendine göre istihdam edildiği için bu hakkın kapsamı dışında kalmıştır ve bu durumun hiçbir haklı gerekçesi de bulunmamaktadır. 375 sayılı KHK’nin Ek 9 uncu Maddesinde, aylıklarını 657 Sayılı Kanuna göre alan personele ek ödeme yapılacağı belirtilmiştir. 2014/7140 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı’nın 7 inci Maddesinde, 4/C’li personelin ücretlerini memur maaş katsayısı üzerinden hesaplanacak tutara göre alacakları düzenlenmiştir. Bu sebeple, 4/C’li personelin de maaşını 657 sayılı Kanuna göre aldıklarının kabulü gerekmektedir. 4/C’li personele ek ödeme verilmesinin önünde yasal anlamda da bir engel ya da kısıtlama bulunmazken ve açılan davalarda kazanılmaktayken, üniversitelerde, devamlı statüde sözleşmeli sanatçı öğretim elemanlarına ek ödeme verilmemesinin hiçbir açıklaması bulunmamaktadır.

02.11.2011 tarih ve 28103 mükerrer sayılı Resmi Gazetede yayımlanan 666 sayılı KHK’nın 1 inci maddesi ile 375 sayılı KHK’ya Ek 9 uncu maddesinde; “…çeşitli statülerde istihdam edilen sözleşmeli personele, çalıştıkları birim ve bulundukları pozisyon unvanı itibarıyla aynı veya benzer unvanlı memur kadrosunda çalışan, hizmet yılı ve öğrenim durumu aynı olan emsali personel için belirlenmiş olan ek ödeme oranını aşmamak üzere, statüleri ile mali haklar kapsamında yapılan her türlü ödemeler dahil almakta oldukları toplam ödeme tutarları gibi kriterler birlikte veya ayrı ayrı dikkate alınarak bu madde hükümleri çerçevesinde ek ödeme yapılıp yapılmayacağını, yapılacak ek ödeme oranını sözleşme ücreti ile ilişkilendirilmeksizin belirlemeye, Maliye Bakanlığının teklifi üzerine Bakanlar Kurulu yetkilidir. Bu ödeme tutarı damga vergisi hariç herhangi bir vergi ve sigorta prim kesintisine tabi tutulmaz…” hükmü yer almaktadır.

Ayrıca 10.01.2012 tarihli ve 28169 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan 2012/2665 sayılı Sözleşmeli Personele Ek Ödeme Yapılmasına Dair Bakanlar Kurulu Kararının 1/6 ıncı maddesi de; “Ek ödemeye hak kazanılmasında ve bu ödemenin yapılmasında sözleşme ücretlerine ilişkin hükümler uygulanır ve bu ek ödeme damga vergisi hariç herhangi bir vergi ve sigorta prim kesintisine tabi tutulmaz. Bu karar uyarınca yapılacak ek ödeme, ilgili mevzuatı uyarınca ödenmekte olan zam, iş sonu tazminatı, tazminat, ödenek, döner sermaye payı, ikramiye, ücret ve her ne ad altında olursa olsun yapılan benzeri ödemelerin hesabında dikkate alınmaz.” şeklindedir. Üniversitelerin Devlet Konservatuarlarında, 2914 sayılı Yükseköğretim Personel Kanununun 15 inci maddesi (Üniversitelere bağlı Devlet Konservatuarlarda çalışan sözleşmeli sanatçılar), 84/7874 sayılı BKK göre çalışan sözleşmeli sanatçı öğretim elemanlarının ek ödemeden yararlandırılması gerekmekte olup, yaralanacakları ek ödemenin 2012 yılından itibaren yapılmadığı düşünüldüğünde, çok büyük kayıpları olmuş ve mağdur edilmişlerdir.

11. Yükseköğretim Tazminatı

Diğer taraftan 05.11.2014 tarih, 6564 sayılı “ Yükseköğretim Personel Kanununda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun” la akademik personele “Yükseköğretim Tazminatı” adı altında ödeme yapılmasına ilişkin düzenleme yapılmıştır.

Yapılan düzenlemeye Göre; 11/10/1983 tarihli ve 2914 sayılı Yükseköğretim Personel Kanununa ek madde eklenmiştir.

Yükseköğretim tazminatı; Devlet Memurları Kanununa tabi en yüksek Devlet memuru brüt aylık (ek gösterge dâhil) tutarının;

a) Profesör kadrosunda bulunanlara %100’ü,
b) Doçent kadrosunda bulunanlara %100’ü,
c) Yardımcı Doçent kadrosunda bulunanlara %100’ü,
d) Araştırma Görevlisi kadrosunda bulunanlara %115’i,
e) Öğretim Görevlisi ve Okutman kadrosunda bulunanlara %115’i,
f) Uzman, Çevirici ve Eğitim-Öğretim Planlamacısı kadrosunda bulunanlara %115’i,

oranında her ay yükseköğretim tazminatı ödenir.

Bu tazminata hak kazanılmasında ve ödenmesinde aylıklara ilişkin hükümler uygulanır. Bu maddeye göre ödenecek tazminat, damga vergisi hariç herhangi bir vergiye tabi tutulmaz ve ilgili mevzuatı uyarınca ödenmekte olan zam, tazminat, ödenek, döner sermaye ek ödemesi, ikramiye, ücret ve her ne ad altında olursa olsun yapılan benzeri ödemelerin hesabında dikkate alınmaz.”

12. Akademik Teşvik Ödeneği

Aynı Kanun düzenlemesinin 2914 sayılı Kanuna ek madde eklenerek “Akademik teşvik ödeneği” adında bir başka ödenek daha getirilmiştir.

Buna göre; Her bir takvim yılı için, bir önceki yıl, bilim, teknoloji ve sanata katkı sağlayıcı nitelikte yurt içinde veya yurt dışında sonuçlandırılan proje, araştırma, yayın, tasarım, sergi, patent ile çalışmalarına yapılan atıflar, bilim kurulu bulunan uluslararası düzeydeki toplantılarda tebliğ sunma ve almış olduğu akademik ödüller esas alınarak öğretim elemanları için yüz puan üzerinden yıllık akademik teşvik puanı hesaplanır.

Akademik teşvik puanı otuz ve üzerinde olanlara, Devlet Memurları Kanununa tabi en yüksek Devlet memuru brüt aylık (ek gösterge dâhil) tutarının;

a) Profesör kadrosunda bulunanlar için %100’üne,
b) Doçent kadrosunda bulunanlar için %90’ına,
c) Yardımcı Doçent kadrosunda bulunanlar için %80’ine,
d) Araştırma Görevlisi kadrosunda bulunanlar için %70’ine,
e) Öğretim Görevlisi ve Okutman kadrosunda bulunanlar için %70’ine,
f) Uzman, Çevirici ve Eğitim-Öğretim Planlamacısı kadrosunda bulunanlar için %70’ine,

aldıkları akademik teşvik puanının yüze bölünmesi suretiyle bulunacak oranın uygulanması suretiyle hesaplanan tutarda akademik teşvik ödeneği verilir.

Bu madde uyarınca yapılacak ödeme; bu Kanun uyarınca aylık ödendiği sürece ve kadrolarının bulunduğu yükseköğretim kurumları tarafından şubat ayının on beşinden itibaren on iki ay süreyle her ayın on beşinde yapılır, damga vergisi hariç herhangi bir vergiye tabi tutulmaz. İlgili mevzuatı uyarınca ödenmekte olan zam, tazminat, ödenek, döner sermaye ek ödemesi, ikramiye, ücret ve her ne ad altında olursa olsun yapılan benzeri ödemelerin hesabında dikkate alınmaz.

Bilim alanlarının özellikleri ve öğretim elemanlarının unvanlarına göre akademik teşvik puanlarının hesaplanmasında esas alınacak faaliyetlerin ayrıntılı özellikleri ve bu faaliyetlerin puan karşılıkları, akademik teşvik toplam puanının %30’unu geçmemek üzere her bir akademik faaliyet türünün toplam puanın hesaplanmasındaki ağırlıkları, akademik teşvik puanının hesaplanmasına ilişkin usul ve esaslar ile bu hesaplamaları yapacak komisyonun oluşumu ile diğer hususlar; Yükseköğretim Kurulunun önerisi, Maliye Bakanlığının görüşü ve Millî Eğitim Bakanlığının teklifi üzerine Bakanlar Kurulu tarafından yürürlüğe konulan yönetmelikle belirlenir.

2914 sayılı Kanuna geçici madde eklenerek, Ek 4 üncü maddede belirtilen yönetmelik dört ay içinde yürürlüğe konur. Ek 4 üncü maddenin birinci fıkrasına göre ilk defa akademik teşvik puanı hesaplanması, 2015 yılında yapılan faaliyetler esas alınmak suretiyle 2016 yılı için yapılır.”

Bu Kanunun;

a) 1 inci maddesi yayımını izleyen ayın on beşinde,
b) 2 inci maddesi 1/1/2015 tarihinde,
c) Diğer hükümleri yayımı tarihinde,

yürürlüğe girer.

13. Akademik Personel Kavramı

Diğer taraftan; Akademik personelin aylık, ödenek ve sair özlük hakları 10.11.1983 tarihli ve 2914 sayılı Yükseköğretim Personel Kanununda düzenlenmiştir. Bu Kanun, kapsamına giren öğretim üyeleri (profesörler, doçentler, yardımcı doçentler), öğretim görevlileri ve okutmanlar ile öğretim yardımcılarının (araştırma görevlileri, uzman, çevirici, eğitim-öğretim planlamacıları) aylıklarını ve ek göstergelerini düzenlemekte, derece yükselmesi ve kademe ilerlemesinin şekil ve şartları ile sosyal haklarda yararlanma, ek ders ücreti, üniversite, idari görev ve geliştirme ödeneklerinin miktarı, emekli ve yabancı öğretim elemanlarının sözleşmeli olarak çalıştırılma usul ve esaslarını belirlemektedir.

Yükseköğretim kurumlarında eğitim-öğretim, bilimsel araştırma, yayın ve danışmanlık gibi faaliyetleri yürüten ve akademik personel olarak adlandırılan kesimin kamu personeli içinde hem sayı hem de fonksiyon bakımından önemli bir yer tuttuğu bir gerçektir. Bu personelin, Anayasamızla ülkenin daha ileriye götürülmesi için, ülkeye ve insanlığa hizmet etmek gibi görevlerle görevlendirildikleri de göz önüne alındığında, toplumun bütünü açısından önemlerinin bir kat daha arttığı görülecektir.

Yukarıda belirtilen maaş unsurlarının yanı sıra, 2914 sayılı Kanun kapsamında çalışan personele gerekli şartları taşımaları halinde; aile yardımı ödeneği, lojman tazminatı, yabancı dil tazminatı ve 375 sayılı KHK’nin 28/B maddesine istinaden ek tazminat da ödenebilmektedir. Söz konusu bu ödeme unsurları Devlet Memurlarının maaş unsurları sayılırken açıklanmış olup yükseköğretim personeline yapılacak ödemelerde de aynı usul ve esaslar geçerlidir.

Üniversitelerin Devlet Konservatuarında görev yapan sözleşmeli sanatçı öğretim elemanlarının sözleşmeli olsalar da akademik personeldirler. Bunlar tıpkı diğer akademik personel gibi, rektörlük seçiminde oy kullanmakta, Bölüm, Anasanat Dalı başkanı olmakta, yardımcı doçent, doçent ve profesör unvanlarını alabilmekte, ders yükünü doldurduklarında ek ders ücreti almakta, döner sermaye işletmelerine katkıları varsa katkıları oranında katkı payı alabilmekte ve Tez Danışmanlığı ve jüri üyeliği yapmaktadırlar. Akademik personel olan devlet konservatuarlarında çalışan sözleşmeli sanatçı öğretim elemanlarının da diğer akademik personelin yararlandığı “ek ödeme”, “Yükseköğrenim Tazminatı” ve “Akademik Teşvik ” ödeneklerinden yararlanması gerekmektedir.

7. SONUÇ

Üniversitelerdeki Devlet Konservatuarında görev yapan sözleşmeli sanatçı öğretim elemanları sözleşmeli oldukları için “ek ödeme”, “Yükseköğrenim Tazminatı” ve “Akademik Teşvik” ödeneklerinden yararlanmamaları gibi bir şey düşünülemez. Unutulmamalıdır ki, Devlet Konservatuarlarında çalışan sözleşmeli sanatçı öğretim elemanları, üniversitede bir akademisyenin yapması gereken tüm faaliyetleri yaptıkları gibi, onlar aynı zamanda Türk Müziğini dünyaya tanıtan birer sanatçıdırlar.

Ayhan GÖKDEMİR