GÜNCEL HABERLERTEFTİŞ&DENETİMTürk Ceza Kanunu

Şikayete Bağlı Suçlar Nedir?

Şikayete bağlı suçlar; yapılan fiilden zarar gören kişinin şikayet etmesi gereken suçlar olarak tanımlanabilir….Bu tür suçlarda zarar uğrayan kişi şikayetçi olmalıdır….Şikayetçi olmadığı takdirde dava düşcektir…..

Şikayete bağlı suçlarda zaman aşımı süresi 6 aydır… fiil işlendikten sonra 6 ay içide şikayetçi olunmalıdır…

Şikayete Bağlı Suç Nedir

Şikayete bağlı suç kısaca ceza davası açılabilmesi için mağdurun şikayetinin arandığı suçlara verilen isimdir. Bu tür suçlarda ya mağdur veya şikayet hakkı bulunan diğer ilgililerin şikayeti üzerine soruşturma başlatılır ya da soruşturma makamlarının bir şekilde haberdar oldukları suça konu eylemlerde sonradan mağdurun şikayetinin bulunup bulunmadığı sorularak, sonucuna göre soruşturma ilerlemektedir.

Şikayete bağlı bir suçta mağdurun şikayete konu suç ve failini öğrendikten sonra 6 ay içerisinde ilgili soruşturma makamlarına şikayette bulunması gerekir. Eğer suça konu eylemin ve failinin öğrenilmesinden itibaren 6 ay geçtikten sonra şikayette bulunulursa bu şikayete değer verilmez ve ceza davası açılamaz.

Şikayete bağlı suçlarda şikayetten vazgeçme soruşturma aşamasında takipsizlik kararı verilmesine, kovuşturma aşamasında ise ceza davasının düşmesine sebebiyet verecektir.

Şikayete Bağlı Suçlara Örnekler

  • Basit Tıbbi Müdahale İle Giderilebilecek Şekilde Kasten Yaralama (TCK 86/2)
  • Taksirle Yaralama (TCK 89)
  • Cinsel Saldırı (TCK 102)
  • Reşit Olmayanla Cinsel İlişki (TCK 104)
  • Kişilerin Huzur ve Sükununu Bozma (TCK 123)
  • Mala Zarar Verme (TCK 151)
  • Güveni Kötüye Kullanma (TCK 155)
    suçları şikayete bağlı olmayan suçlara örnektir.

Şikayete Bağlı Diğer Suçlar

Bu suçlar, TCK’nın;
a) 102. maddesindeki “Cinsel Saldırı”,
104/1 maddesindeki “Reşit Olmayanla Cinsel İlişki”,
105. maddesinin 1. fıkrasındaki ‘Cinsel Taciz’,
b) 106. maddede “Tehdit”,
116/1-2. maddesinde yer alan, “Konut Dokunulmazlığının İhlali”,
c) 86. maddenin 2. fıkrasında yer alan hafif nitelikte “Kasten Yaralama”,
d) 125. maddesinde yazılı ‘Hakaret’ (125/3-a hariç),
e) 132. maddesindeki “Haberleşmenin Gizliliğini İhlal”,
133. maddesindeki “Kişiler arasındaki konuşmaların dinlenmesi ve kayda alınması” ve 134. maddesinde yazılı “Özel hayatın gizliliğini ihlal”;
f) 144 ve 159. maddelerinde yer alan ve daha az cezayı gerektiren “Hırsızlık ve Dolandırıcılık”,
g) 151. maddesinde “Mala Zarar Verme”,
ı) 155. maddesinin 1 inci fıkrasındaki “Güveni Kötüye Kullanma”,
i) 156. maddesindeki, ‘Bedelsiz Senedi Kullanma’, 209/1 maddesindeki “Açığa İmzanın Kötüye Kullanılması”,
k)117. maddesindeki “İş ve Çalışma Hürriyetinin İhlali”,
l) 123. maddesindeki “Kişilerin huzur ve sükununu bozma”,
m)160. maddesindeki “Kaybolmuş veya hata sonucu ele geçmiş eşya üzerinde tasarruf”,
Takibi şikayete bağlı olup da şikayetçinin iradesi herhangi bir sebeple devreden çıkmışsa sizin belirttiğiniz çocukluk yaşlılık akıl hastalığı vs gibi burda polis iradeyi nazara almaz savcılığa bildirir.

Takibi Şikayet Bağlı Suç Ne Demek?

Takibi şikayete bağlı suçlar, bir suç hakkında soruşturma veya kovuşturma yapılabilmesi için suçun mağdurunun veya suçtan zarar gören kişilerin şikayetçi olmasının arandığı suçlardır. Takibi şikayete tabi suçlar, 5237 sayılı TCK’da ve özel kanunlarda açıkça gösterilmiştir. Bir suçun şikayete tabi olduğu kanun maddesinde şu ibarelerle ifade edilir:

  • …mağdurun şikayeti üzerine…hükmolunur.” (TCK m.86/2),
  • …şikayet üzerine…cezalandırılır.” (TCK m.104/1),
  • …soruşturulması ve kovuşturulması, mağdurun şikayetine bağlıdır.” (TCK m.131/1).

Takibi şikayete bağlı olmayan suçlar, kanunlarda ayrıca belirtilmez. İlgili kanun maddesinde bir suçun takibinin şikayete bağlı olduğu açıkça yazılmamış ise, o suç savcılık ve mahkeme tarafından resen (kendiliğinden) soruşturma ve kovuşturma konusu yapılır.

Şikayet hakkı, bir suçun savcılık tarafından soruşturulması veya mahkeme tarafından kovuşturulması için zarar gören veya mağdura tanınan kişiye sıkı surette bağlı bir kamu hukuku hakkıdır. Şikayetçi, gerçek kişi olabileceği gibi şirket, vakıf, dernek vb. gibi bir tüzel kişi de olabilir. Tüzel kişiler şikayet hakkını yetkili organları vasıtasıyla kullanır. Şikayet hakkını bizzat hak sahibi kullanmalıdır, bu hak mirasçılara geçmez. Ancak, müşteki şikayet hakkını bizzat kullandıktan sonra vefat ederse, mirasçıları açılan ceza davasına müdahil (katılan) sıfatıyla katılabilirler.

Şikayete Tabi Suçlarda Şikayet Süresi Ne Kadardır? (TCK md. 73/1)

Şikayete tabi suçlarda şikayet süresi, mağdurun ‘fiil’ ve ‘faili’ öğrenmesinden itibaren 6 aydır. Müştekinin şikayet hakkını kullanabilmesi için hem faili hem de fiili öğrenmesi gerekir. Örneğin, 01.09.2016 tarihinde aleyhine mala zarar verme suçu işlenen bir mağdur, malına verilen zararı aynı tarihte öğrenmiş, fakat suçu işleyen failin kimliğini 3 ay sonra 01.12.2016 tarihinde öğrenmişse, şikayetçi olmak istediğinde şikayet süresi 01.12.2016 tarihinden itibaren 6 aylık hak düşürücü süreye tabi olacaktır.

Suçtan zarar gören veya mağdur, suç teşkil eden fiil veya failden hangisini daha geç öğrenmişse, 6 aylık şikayet süresi de o tarihten itibaren başlar. Şikayet süresi, fiil ve failin öğrenilmesinden itibaren 6 aylık bir hak düşürücü süreye tabi olmasına rağmen, şikayet hakkı, her halukarda TCK md. 66’da düzenlenen dava zamanaşımı süresi içinde yapılmalıdır. En hafif suçlar için TCK md. 66’ya göre belirlenen dava zamanaşımı süresi 8 yıldır. Örneğin, aleyhine kasten basit adam yaralama suçu işlenen mağdur, faili daha sonra öğrense bile en geç 8 yıl içinde şikayetçi olmalıdır.

Müşteki birden fazla ise müştekilerden biri şikayet süresini kaçırsa bile, şikayet süresini kaçırmayan diğer müştekilerin şikayet hakkı düşmez, her zaman şikayetçi olabilirler (TCK md. 73/3).

Şikayetten vazgeçme, soruşturma aşamasında takipsizlik kararı, kovuşturma aşamasında kamu davasının düşmesi sonucunu doğurur.

Şikayet etme prosedürü ve şikayetten vazgeçmenin sonuçları için şu yazımıza bakınız: Şikayet Hakkının Kullanılması ve Şikayetten Vazgeçme

Takibi Şikayete Bağlı Suçlar Nelerdir?

Bir suçun takibinin şikayete bağlı olduğu açıkça kanunda yazılı olmadıkça, o suç savcılık tarafından resen soruşturulur. Soruşturulması ve kovuşturulması şikayete tabi tüm suçlar aynı zamanda uzlaştırma/uzlaşma yasası kapsamındadır.

Takibi şikayete bağlı belli başlı suçlar şunlardır:

  • Basit kasten adam yaralama (m. 86/2).
  • TCK md. 86/2 kapsamında kalan kasten yaralama suçunun ihmali davranışla işlenmesi (m. 88).
  • Taksirle yaralama suçu (m. 89/1-2-3-4). Bilinçli taksirle TCK 89/1 çerçevesinde işlenen yaralama suçu şikayete tabidir, ancak diğer fıkralar için şikayete bağlı değildir.
  • Cinsel saldırı suçu (m. 102/1 ve 102/2-ikinci cümle).
  • Reşit olmayanla cinsel ilişki suçu (m.104/1).
  • Cinsel taciz suçu (m. 105/1).
  • Tehdit suçu (m. 106/1 ikinci cümle).
  • Konut dokunulmazlığını ihlal Suçu (m. 116/1-2-4).
  • İş ve çalışma hürriyetini ihlal suçu (m.117/1).
  • Kişilerin huzur ve sükununu bozma suçu (m. 123/1).
  • Hakaret Suçu (m. 125/1, 2, 3). Kamu görevlisine karşı görevinden İşlenen hakaret suçu veya cumhurbaşkanına hakaret suçu şikayete tabi değildir.
  • Kişinin hatırasına hakaret suçu (m. 130/1,2). Kamu görevlisine karşı görevinden dolayı hatırasına hakaret suçunun takibi şikayete bağlı değildir.
  • Haberleşmenin gizliliğini ihlal Suçu (m. 132/1, 2, 3).
  • Kişiler arasındaki konuşmaların dinlenmesi ve kayda alınması suçu (m. 133/1, 2, 3).
  • Özel hayatın gizliliğini ihlal suçu (m. 134/1, 2).
  • Hırsızlık Suçu (m. 141) ve nitelikli hırsızlık suçu (m. 142/1, 2, 3) TCK md. 167/2’de belirtilen kişiler aleyhine işlenirse takibi şikayete bağlı suçlardandır. Diğer tüm hallerin takibi şikayete tabi değildir, resen kovuşturulur. Hırsızlık suçlarında daha az cezayı gerektiren haller de şikayete tabidir (m. 144/1).
  • Kullanma hırsızlığı suçu (m. 146/1).
  • Mala zarar verme suçu (m. 151/1, 2). Mala zarar verme suçunun nitelikli halleri de (m. 152/1,2) TCK md. 167/2’de belirtilen kişilerin zararına işlendiği takdirde de takibi şikayete tabi suçlardandır.
  • İbadethanelere ve mezarlıklara zarar verme suçu TCK md. 167/2’de belirtilen kişiler aleyhine işlenirse takibi şikayete bağlıdır (m. 153/1).
  • Hakkı olmayan yere tecavüz suçu (m.154/1,2,3)TCK md. 167/2’de belirtilen kişiler aleyhine işlenirse takibi şikayete bağlıdır.
  • Güveni kötüye kullanma suçu (m. 155/1).
  • Bedelsiz senedi kullanma suçu (m.156/1).
  • Dolandırıcılık suçu (m. 157/1) ve Nitelikli dolandırıcılık suçunun (m. 158/1,2) TCK md. 167/2’de belirtilen kişiler aleyhine işlenmesi halinde takibi şikayete bağlıdır.
  • Dolandırıcılıkta daha az cezayı gerektiren hal (m. 159/1).
  • Kaybolmuş veya hata sonucu ele geçmiş eşya üzerinde tasarruf suçu (m.160/1).
  • Hileli iflas suçu (m. 161/1) TCK md. 167/2’de belirtilen kişiler aleyhine işlenirse takibi şikayete bağlı olan suçlardandır.
  • Taksirli iflas suçu (m. 162/1) TCK md. 167/2’de belirtilen kişiler aleyhine işlenirse, takibi şikayete tabi olan suçlardandır.
  • Karşılıksız yararlanma suçu (TCK m.163/1-2) TCK md. 167/2’de belirtilen kişiler aleyhine işlenirse takibi şikayete bağlıdır.
  • Şirket veya kooperatifler hakkında yanlış bilgi (m. 164/1) TCK md. 167/2’de belirtilen kişiler aleyhine işlenirse takibi şikayete bağlıdır.
  • Suç eşyasının satın alınması veya kabul edilmesi suçu (m.165/1) TCK md. 167/2’de belirtilen kişiler aleyhine işlenirse takibi şikayete bağlıdır.
  • Bilgi vermeme suçu (m. 166/1) TCK md. 167/2’de belirtilen kişiler aleyhine işlenirse takibi şikayete bağlıdır.
  • Açığa imzanın kötüye kullanılması suçu (m. 209/1).
  • Aile hukukundan kaynaklanan yükümlülüğün ihlali suçu (m. 233/1).
  • Ticari sır, bankacılık sırrı veya müşteri sırrı niteliğindeki bilgi veya belgelerin açıklanması (dördüncü fıkra hariç, madde 239/1-2-3).
  • Çocuğun kaçırılması ve alıkonulması suçu (madde 234/3).

Takibi şikayete tabi suçlar; soruşturma ve kovuşturma aşamalarında şikayet hakkının kullanılması ve şikayetten vazgeçme hususlarında hak kayıplarına yol açacak bazı özellikler arz ettiğinden bir ceza avukatından hukuki yardım alınmasında fayda vardır.

Not: bu haber, bilgilendirme amaçlı hazırlanmış olup, resmi bir geçerliliği yoktur….Tavsiye niteliği taşımamaktadır….

Bu tür durumlarla karşılaşan okuyucularımızın profesyonel bir avukattan yardım almaları tavsiye olunur…..

kaynak:www.uzmanavukatim.com,https://barandogan.av.tr, http://www.hukuki.net

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

Bu site, istenmeyenleri azaltmak için Akismet kullanıyor. Yorum verilerinizin nasıl işlendiği hakkında daha fazla bilgi edinin.