Merkez kara listeyi sildi bankalar direniyor

Reel sektör ve vatandaşı küresel krizin etkisinden korumak isteyen hükümet, üç ay önce sicil affını Meclis’ten geçirdi.

Merkez Bankası yasal düzenlemenin ardından ödenmiş çek, senet, kredi ve kredi kartı borçlarını ödeyen ve yeniden yapılandıranları ‘kara liste’den çıkardı. Bankalar ise sicil affı getirilmesine rağmen kayıtlarını silmedi. Buna rağmen vatandaşın ve esnafın tepkisini çekmemek için ‘oyalama’ yöntemine gitmeye başladı. Kredi vermek istemediği müşteriye “İsminiz Merkez Bankası’nın kara listesinde görünüyor. Bunun için size kredi açamayız.” cevabını veriyor. Vatandaş ise bu cevabın ardından Merkez’i telefon ve mail yağmuruna tuttu. Hatta son bir aydır tüketiciler bizzat bankaya gelip ‘borcu yoktur’ yazısı alıyor. Bu durum Merkez Bankası’nın iş yükünü de artırdı. Ancak özel ve kamu bankaları yazı getiren kişiye dahi kara listede göründüğünü söylüyor. Küçük ve Orta Büyüklükteki İşletmeler Derneği (KOBİDER) Başkanı Nurettin Özgenç, bankaların kriz bahanesiyle borç vermemek için işi yokuşa sürdüğünü kaydediyor. Kara listenin sıfırlanmasına rağmen bankaların bu konuda zorluk çıkardığını aktaran Özgenç, “Reel sektörü rahatlatmak adına sicil affı çıkarıldı. Bu sefer de bankalar ‘bizi bağlamaz’ deyip kenara çekildiler. Buna benzer nedenler yüzünden küçük esnaf zora düştü.” dedi.

Kamuoyunda sicil affı olarak bilinen “Karşılıksız Çek, Protestolu Senetler ile Kredi ve Kredi Kartları Borçlarına İlişkin Kayıtların Dikkate Alınmaması Hakkında Kanun” 28 Ocak 2009’da Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girdi. Buna göre, ödeme tarihi, düzenlemenin yürürlüğe girdiği tarihten önce olup da kullandığı nakdi ve gayri nakdi kredinin ödemelerini aksatan gerçek ve tüzel kişilerin, ticari faaliyette bulunan ve bulunmayan gerçek kişilerin ve kredi müşterilerinin, karşılıksız çıkan çek, protesto edilmiş senet, kredi kartı ve diğer kredi borçlarına ilişkin kayıtları, söz konusu borçların yasanın yürürlük tarihinden önce veya yürürlüğe girdiği tarihten itibaren 6 ay içinde ödenmesi veya yeniden yapılandırılması halinde, borcun tamamının ödenmesini takiben Merkez Bankası’nda tutulan kayıtlardan siliniyor. Bu kapsamda 1 milyon 919 bin kredi kaydı silinirken 499 bin 567 ferdi kredi, 5 milyon 907 bin çek ve 3 milyon 865 bin protestolu senede af geldi.

Bankalar: Silmek zorunda değiliz

Merkez Bankası, sicil affına ilişkin yaptığı açıklamada banka nezdindeki negatif nitelikli ferdî kredi ve kredi kartları ile karşılıksız çekler ve protestolu senetlere ilişkin kayıtların müracaata gerek olmaksızın silindiğini belirterek vatandaşların kayıtların silinmesine ilişkin başvurusuna gerek bulunmadığını kaydetti. Son dönemde yapılan yoğun başvurular sebebiyle banka santralinde düzenleme yapıldığına dikkat çekilen açıklamada, “5834 sayılı kanun kapsamında yapılacak işler bakımından vatandaşların kayıtlarının silinmesi ile ilgili olarak müracaat etmelerine gerek bulunmamakla birlikte, bankamızca, karşılıksız çek, negatif nitelikli ferdî kredi ve kredi kartları, protestolu senetler, kredi limit ve risk bilgilerine ilişkin verilerle ilgili olarak, yazılı bir dilekçe ile başvuruda bulunulması kaydıyla sadece gerçek ve tüzel kişilerin kendilerine ait bilgi talepleri karşılanmaktadır.” ifadelerine yer verildi.

Merkez Bankası kara listeyi silerken bankaların tutumları farklılık arz ediyor. Türkiye Bankalar Birliği (TBB), sicil affına ilişkin, Merkez tarafından silinen kayıtların bankalar tarafından da silinmesi konusunda kanunda bir zorunluluk bulunmadığını vurguluyor. TBB’nin duyurusunda, bankaların, verecekleri krediyi vadesinde faizi ile birlikte nakden tahsil etmek zorunda olduğu, bu yüzden kredilendirme işlemlerinde kişilerin/firmaların geçmişteki ödeme performanslarına bakılmasının doğal ve gerekli olduğu ifade edildi.

1,9 MİLYON KREDİ

KARTI KARA LİSTEDE

Kredi kartı alışverişi 33,2 milyar TL

Takibe dönüş oranı yüzde 7

Kredi kartı sayısı 41,5 milyon adet

Kredi kartı kullanan sayısı 22 milyon kişi

Kara listedeki kredi kartı kaydı 1 milyon 919 bin

6 milyon çek sicil affından yararlandı

3,8 milyon protestolu senede af geldi

Ercan Baysal