Lisansüstü Eğitim ve Öğretim Yönetmeliğinde Son Yapılan Değişikliklerin Değerlendirilmesi

7 Ekim 2019 admin

1. Giriş
01.07.1996 tarihli 22683 sayılı Resmi Gazete’de yayınlanarak yürürlüğe giren Lisansüstü Eğitim ve Öğretim Yönetmeliğinde, 2003 yılında yüksek lisans yapmayanların da doktora yapabilmesine imkân sağlanmış, 2 Haziran 2007 tarihi itibariyle ve son olarak da 6 Şubat 2013 tarih 28551 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan yazımızın da konusu olan önemli değişikler yapılmıştır.
Son yapılan değişikliğe göre; Yüksek lisans Programını tamamlama süresi üç yıl, doktora programını tamamlama süresi yüksek lisans derecesiyle kabul edilenler için altı yıl, lisans derecesi ile kabul edilenler için dokuz yıl olarak belirlenmesi, Doktora veya yüksek Lisans tezi, sanatta yeterlik çalışması reddedilen öğrencinin kurumla ilişkisi kesilmemesi, yeni bir çalışma konusu verilemesi, Doktora programlarına tezli yüksek lisans yapanların başvurabilmesi gibi lisansüstü eğitimini etkileyecek önemli değişiklikler yapılmıştır.
Yazımızda lisansüstü eğitimde yapılan ve lisansüstü eğitimi etkileyecek olan değişikliklerin neler olduğunun açıklanmasından çok, uygulanmasında yaşanacak sorunlara değinilmeye çalışılacaktır.
2. Doktora Programına Başvuru Şartları
06.02.2013 tarih, 28551 sayılı Resmi Gazetede yayınlanarak yürürlüğe giren Lisansüstü yönetmeliğin 2 inci maddesinin b) bendinde yapılan değişiklik, “bir lisans veya tezli yüksek lisans diplomasına sahip olmaları” gerektiği şeklinde değişiklik yapılmıştır. 2003 yılında yapılan değişiklikte “Doktora programına başvurabilmek için adayların bir lisans veya yüksek lisans diplomasına sahip olmaları gerektiği” şeklinde iken. Yapılan son değişiklikle, Doktoraya başvuracak adaylar için tezli yüksek lisans diplomasına sahip olma koşulu getirilmiştir. Önceleri yüksek lisans diploması olanlar başvurabilirken yeni düzenleme ile özellikle tezli yüksek lisans diploması olanların başvurabilecekleri belirtilmektedir. Bu durumda tezsiz yüksek lisans programını bitirenler doktora programına ancak lisans mezunları gibi başvurabileceklerdir.
Yönetmeliğin aynı bendinde yapılan diğer bir değişiklik “Doktora programına başvuruda bulunabilmek için adayların bir lisans veya tezli yüksek lisans diplomasına, hazırlık sınıfları hariç en az on yarıyıl süreli Tıp, Diş Hekimliği ve Veteriner fakülteleri diplomasına, Eczacılık ve Fen Fakültesi lisans veya yüksek lisans derecesine veya Sağlık Bakanlığı’nca düzenlenen esaslara göre bir laboratuar dalında kazanılan uzmanlık yetkisine sahip olmaları ve ALES’den başvurduğu programın puan türünde 55, lisans diplomasıyla başvuranlardan, eskisinde 70 iken, yenisinde 80, standart puandan az olmamak koşuluyla ilgili senatoca belirlenecek ALES standart puanına sahip olmaları” gerekeceğidir.
Yönetmeliğin aynı bendinde, Lisans derecesiyle doktora programına başvuranların lisans mezuniyet not ortalamalarının 4 üzerinden en az 3 veya muadili bir puana sahip olması şartı yeni düzenleme ile başvuranlara not ortalamasının yüksek olma şartı getirilmiştir.
Doktora programlarına Tezli Yüksek Lisans mezunlarının yüksek lisans mezunu olarak başvurabileceğinden, Tezsiz yüksek lisans mezunları lisans mezunu gibi doktora programına başvurabileceklerdir. Tezli Yüksek Lisans derecesi ile başvuranlardan ALES’ten 55 puanla alırken, tezsiz yüksek lisans mezunları Lisans derecesi ile başvurabileceklerinden, doktora programlarına başvurduklarında (eskiden ALES’ten 70 puandı), yapılan değişiklikten sonra ALES’ten 80 puan almaları ve Lisans mezuniyet not ortalaması 4 üzerinden 3 olması gerekecektir. Yapılan değişiklikle Tezsiz yüksek lisans mezunlarının doktora programlarına girmeleri nerdeyse imkânsız hale getirilmiştir. Lisans derecesiyle girdiklerinde yönetmeliğin 7 inci maddesi gereği enstitü yönetim kurulu kararı ile Tezsiz Yüksek Lisans programında aldıkları dersleri doktora programında saydırabilme hakları olsa da ancak, doktora programlarına girmelerinin çok zorlaştırıldığı söylenebilir.

Yönetmeliğin yine aynı bendinde “Güzel Sanatlar Fakültesi ile Konservatuarlara öğrenci kabulünde ALES puanı aranmaz.” Denilmektedir. Lisansüstü Eğitim-Öğretim Enstitülerinin Teşkilat ve İşleyiş Yönetmeliğinin 5 inci maddesinde; 2547 sayılı Kanunun 19 uncu maddesi hükmü gereğince, rektörlüğe bağlı enstitülerin yapılarını oluşturan enstitüler anabilim ve enstitü anasanat dalları, o üniversitelerde mevcut olan Edebiyat, İktisat, İşletme, İktisadi ve İdari Bilimler, Siyasal Bilgiler, Hukuk, İlahiyat, Dil ve Tarih – Coğrafya, Güzel Sanatlar, İletişim, Mesleki Yaygın Eğitim, Ticaret ve Turizm Eğitimi, Eğitim Bilimleri Fakülteleri ile Konservatuarın bölümleri; Fen- Edebiyat, İnsan Bilimleri ve Edebiyat Mesleki Eğitim ve Eğitim Fakülteleri Fen alanı dışındaki bölümleriyle aynı adları taşırlar. Fakültelerin ve Konservatuarların bölüm başkanları, aynı zamanda enstitü anabilim veya enstitü anasanat dalının da başkanlarıdır. Lisansüstü programlarına alınacak öğrenci sayıları ve aday öğrencilerde aranacak nitelikler enstitüyü oluşturan Anabilim/Anasanat dallarının önerileri üzerine Enstitü Kurulunca karara bağlanır ve ilan edilir. Bu ilanda başvuru tarihleri, başvuru koşulları, adayların hangi alanlardan ve hangi yabancı dillerden sınava tabi tutulacakları, sınav günü ve yeri belirlenir. Yüksek lisans, doktora veya sanatta yeterlik programlarına kayıt hakkı kazanan adayların listesi Enstitü Yönetim Kurulu kararı ile kesinleşir ve Enstitü Müdürlüğü tarafından ilan edilir. Enstitüye girmeye hak kazanan adayların kayıtları Enstitü Yönetim Kurulunca akademik takvim dikkate alınarak belirlenen günlerde yapılır. Kayıt hakkı kazanan adaylar, Enstitü Yönetim Kurulunca istenen belgeleri süresi içinde enstitüye vererek kesin kayıtlarını yaptırırlar. Öğrenciler güzel sanatlar ve konservatuarlara kabul edilmeyip, onların bağlı olduğu bölümlerin güzel sanatlar enstitüsünde açılan anasanat veya anabilim dalının programlarına kayıt hakkı kazanan adayların enstitü yönetim kurulu kararı ile kesinleşerek enstitüye kayıt edilmektedir. Enstitüler programlar konservatuar ya da Güzel Sanatlar Fakültesi olarak değil, onların içindeki bölümlerin başlığı ile anasanat veya anabilim dalı adı altında açılan ve Güzel Sanatlar Fakültesi ile Konservatuarlardan ayrı bağımsız farklı bir eğitim öğretim kurumudur. Fakültelere bağlı bölümler enstitüler açısından anabilim dalı olarak görev yapmaktadır. İlgili bölüm kadrolarındaki öğretim üyeleri lisans derslerini Fakülte Yönetim Kurulu kararıyla yürütürken aynı öğretim üyeleri aynı bölümün devamı niteliğindeki lisansüstü dersleri enstitülerin ayrı eğitim öğretim kurumu olması nedeniyle 40/a görevlendirmesi ile yürütmektedirler. Güzel Sanatlar Fakültesi ile Konservatuarların öğrencilerinin bu okullara kaydında ALES aranmayacağı ifadesi, bu okulların enstitülerde açılan anasanat dallarına yapılacak kayıtlarda değil de sanki Güzel Sanatlar Fakültesi ile Konservatuara kayıtta aranmayacağı ifade edilmektedir. Güzel Sanatlar Fakülteleri ile Konservatuarlar lisans eğitimi veren okullar olduklarından, öğrenci kabulünde ALES puanı zaten aranmıyor. Burada anlatılmak istenen Güzel Sanatlar Fakültesi ile Konservatuarların enstitülerde açılan programlarına başvuran öğrencilerden ALES puanın aranmayacağıdır. “Güzel Sanatlar Fakültesi ile Konservatuarlara öğrenci kabulünde ALES puanı aranmaz.” İfadesi yanlış anlaşılmalara meydan verilmemesi için bu ifadenin değiştirilmesinin gerektiği değerlendirilmektedir.
Diğer değişikliklerden biride, “ilgili üniversite veya yüksek teknoloji enstitüsü, yalnız ALES puanı ile de öğrenci kabul edebilecek. ALES’e eşdeğer kabul edilen ve Yükseköğretim Kurulu’nca ilan edilen eşdeğer puanlar, her bir üniversitenin senato kararlarıyla yükseltilebilecek. Güzel Sanatlar Fakülteleri ile Konservatuarlara öğrenci kabulünde ALES puanı aranmayacak. İlgili üniversitenin senatosunun kararıyla ALES puanı aranmasına karar verilmesi halinde aranan ALES puanına senato karar verecek” ifadesidir.
“Güzel Sanatlar Fakültesi ile Konservatuarlara öğrenci kabulünde ALES puanı aranmaz.” Denilirken, aynı cümlenin devamında “ ancak ilgili üniversite senatosunun kararı ile ALES puanı aranabilecek” ifadeleri birbiriyle çelişmektedir. Öğrencilere verilen bir hak senato kararı ile tekrar geri alınmaktadır. Bunu bu şekilde ifade etmek yerine “ALES puanı aranıp aranmamasına ve aranacak puanın belirlenmesine Senatolar karar verir.” denilmesinin daha uygun olacağı değerlendirilmektedir.
Doktora programlarına öğrenci kabulünde, “ALES puanı yanı sıra gerekirse, lisans ve/veya yüksek lisans not ortalaması ve mülakat sonucu da değerlendirilebilir.” hükmü yeni yönetmelikte “yüksek lisans derecesiyle doktoraya başvuracak olanların doktora programlarına kabulünde, ALES puanı yanı sıra lisans ve/veya yüksek lisans not ortalaması ve mülakat sonucu da değerlendirilir.” Şeklinde değiştirilmiştir. Yüksek lisans derecesiyle doktoraya başvuracak olanların doktora programlarına kabulünde, ALES puanının yanı sıra lisans ve/veya yüksek lisans not ortalaması ve mülakat sonucu da değerlendirilmeye alınarak mülakat zorunlu hale getirilmiştir. Değerlendirmeye ilişkin konular ve adayların sağlaması gereken diğer belgelerle ilgili düzenlemeyi senatolar yönetmelikle belirleyebilecektir. Yapılan değişikliğe göre, doktora programına öğrenci kabulünde daha önce ihtiyari olan “lisans veya yüksek lisans not ortalaması” ve “mülakat” sonucunun değerlendirilmesi zorunlu hale getirilmiştir.
Giriş sınavlarında, sözlü sınav (mülakat) yapılmasına ilişkin, Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulu, 2009 yılında mahkemelerin inceleme yapmasına imkân tanımak amacıyla sözlü sınavları kamera ile kayda alınması gerektiğine karar vermiştir. Bu karar sonrasında, birçok mahkeme açılan davalarda, kamera kaydı alınmayan sözlü sınavların iptaline karar verdi. Ancak, mahkemelerin bu kararlarını aşabilmek için kanunlara “mülakat uygulamalarında herhangi bir kayıt yapılmayacağına” ilişkin hüküm koyulması gerekmektedir.
Eğer uygulamanın dayanağını oluşturan bir kanuni bir düzenleme var ve bu düzenlemede kurumun yapacağı sözlü sınavda herhangi bir kayıt sistemi kullanılmayacağı” açık bir şekilde yazılıysa, sözlü sınavdan başarısız sayılma işlemine karşı yapılabilecek pek bir şey kalmamaktadır. Ama sözlü sınavın dayanağını bir kanuni düzenleme oluşturmuyorsa, kamera kaydı yapılmadığı için, sözlü sınavdan başarısız sayılma işleminin iptali için idari yargıda dava açılabilir ve bu dava kazanılabilir. Diğer taraftan, “sözlü sınav” kamera ile kayda alındığında, açılacak bir davada mahkeme hâkiminin bilirkişi incelemesi yaptırması gerekmektedir. İdareler bu duruma düşmemeleri için mülakatları kamera kaydına almaları gerekecektir. Yâda yapılan düzenlemeye kamera kaydı yapılmayacağına ilişkin hüküm koyulması gerekmektedir.
Doktora programına öğrenci kabulünde ÜDS’den en az 55 puan veya Üniversitelerarası Kurulca kabul edilen bir sınavdan bu puan muadili bir puan, yabancı uyruklu öğrenciler için ana dilleri dışında İngilizce, Fransızca ve Almanca dillerinden birinden ÜDS’den en az 55 puan veya Üniversitelerarası Kurulca kabul edilen bir sınavdan bu puan muadili bir puan alınması zorunlu olacak. Asgari puanların girilecek programların özelliklerine göre gerekirse yükseltilmesine üniversite senatolarınca karar verilecek. ALES puanının yüze 50’den az olmamak koşuluyla ne kadar ağırlıkla değerlendirmeye alınacağı, ilgili senato tarafından belirlenecek. Mülakat yapmak zorunluluk olduğundan bunun nasıl ve ne şekilde yapılacağı senatolar tarafından hazırlanacak yönetmelikte tartışmaya meydan vermeyecek şekilde çok iyi hazırlanmalıdır.
25 Şubat 2011 tarih ve 27857 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren 6111 sayılı Kanun ile 2547 sayılı Kanunun 44 üncü maddesi “Bir yıl süreli yabancı dil hazırlık sınıfı hariç, kayıt olduğu programa ilişkin derslerin verildiği dönemden başlamak üzere, her dönem için kayıt yaptırıp yaptırmadığına bakılmaksızın doktora programını azami altı yıl içinde başarı ile tamamlayarak mezun olmayanlar, bu Kanununun 46 inci maddesinde belirtilen koşullara göre ilgili döneme ait öğrenci katkı payı veya öğrenim ücretlerini ödemek koşulu ile öğrenimlerine devam etmek için kayıt yaptırabilir. Bu durumda, ders ve sınavlara katılma ile tez hazırlama hariç, öğrencilere tanınan diğer haklardan yararlandırılmaksızın öğrencilik statüleri devam eder.” Şeklinde değiştirilmiş bulunmaktadır.
6111 sayılı yasadaki bu düzenlemenin amacı doktora programlarını azami altı yıl içinde başarı ile tamamlayanların katkı payı ve öğrenim ücretlerini ödemek koşulu ile öğrenimlerine devam etmelerini sağlamaktır. Bu kişiler tez yazabilir, ders ve sınavlara katılabilirler.
3. Sanatta Yeterlik Programlarına Başvuru Şartları
Yönetmeliğin 2 inci maddesinin c) bendi Sanatta Yeterlik çalışmalarına başvurmak için adaylarda lisans veya yüksek lisans diplomasına sahip olması aranmaktadır. Sanatta Yeterlik programlarında, Tezsiz Yüksek Lisan programlarını bitirenlerde yüksek lisans mezunu olarak başvurmaya devam edebileceklerdir. Önceki yönetmelikte de durum aynı idi. Buna göre başvurularda doktorada olduğu gibi tezli yüksek lisans şeklinde belirtilmediğinden, tezsiz yüksek lisans derecesi ile de başvuru yapılabilecektir. Aynı bende Güzel Sanatlar ile Konservatuar haricindeki lisans mezunları için 70 olan ALES puanı 80 puana yükseltilmiştir.

Yüksek Lisans ve Doktora programları ile Sanatta Yeterlik çalışmalarına hangi lisans ve yüksek lisans programlarındaki mezun olanların başvurabileceği üniversiteler arası kurul kararı ile belirlenir; ancak ilgili senato, belirlenen programlar dışında da öğrenci kabulüne karar verebilir.
Sanatta Yeterlik çalışmasına başvurabilmek için adayların bir lisans veya yüksek lisans diplomasına sahip olmaları ve Güzel Sanatlar Fakülteleri ile Konservatuarlar haricinde, ALES’in sözel kısmından 55, lisans diplomasıyla başvuranlardan 80, standart puandan az olmamak koşuluyla ilgili senatoca belirlenecek ALES standart puanına sahip olmaları gerekecek.
Lisans derecesiyle sanatta yeterlik programına başvuranlardan, lisans mezuniyet not ortalamalarının 4 üzerinden en az 3 veya muadili bir puan olması istenecek.
25 Şubat 2011 tarih ve 27857 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren 6111 sayılı Kanun ile 2547 sayılı Kanunun 44 üncü maddesi “Bir yıl süreli yabancı dil hazırlık sınıfı hariç, kayıt olduğu programa ilişkin derslerin verildiği dönemden başlamak üzere, her dönem için kayıt yaptırıp yaptırmadığına bakılmaksızın Sanatta Yeterlik programını azami altı yıl içinde başarı ile tamamlayarak mezun olmayanlar, bu Kanununun 46’ıncı maddesinde belirtilen koşullara göre ilgili döneme ait öğrenci katkı payı veya öğrenim ücretlerini ödemek koşulu ile öğrenimlerine devam etmek için kayıt yaptırabilir. Bu durumda, ders ve sınavlara katılma ile tez hazırlama hariç, öğrencilere tanınan diğer haklardan yararlandırılmaksızın öğrencilik statüleri devam eder.” Şeklinde değiştirilmiş bulunmaktadır.
6111 sayılı yasadaki bu düzenlemenin amacı Sanatta Yeterlik programlarını azami altı yıl içinde başarı ile tamamlayanların katkı payı ve öğrenim ücretlerini ödemek koşulu ile öğrenimlerine devam etmelerini sağlamaktır. Bu kişiler tez yazabilir, ders ve sınavlara katılabilirler.
4. E-Akademi Uzaktan Yüksek Lisans Eğitimi
Yönetmeliğin 8 inci maddesinin birinci fıkrasına c) bendi eklenerek uzaktan yüksek lisans programı açılmasına ilişkin bir düzenleme yapılmıştır. Uzaktan eğitim sadece tezli ve tezsiz yüksek lisans programları açılabilecektir. Doktora ve sanatta yeterlik programları açılamayacaktır.
Yükseköğretim Kurulu kararı üzerine yükseköğretim kurumlarında; öğretim elemanı ve öğrencilerin aynı mekânda bulunma zorunluluğu olmaksızın, bilgi ve iletişim teknolojilerine dayalı olarak öğretim faaliyetlerinin planlandığı ve yürütüldüğü lisansüstü uzaktan öğretim programları açılabilir. Uzaktan öğretim programlarının açılabileceği alanlar, uzaktan öğretim yoluyla verilecek dersler ve kredi miktarları, ders materyallerinin hazırlanması, sınavların yapılması şekli, yükseköğretim kurumları arasında bu amaçla yapılacak protokoller ile uzaktan öğretime ilişkin diğer hususular, Yükseköğretim Kurulu tarafından belirlenir.
Yapılan değişikliğe göre, lisansüstü programları da uzaktan eğitim yoluyla verilebilecek. Ancak bu konudaki ayrıntılar YÖK tarafından belirlenecek.
Bilimsel anlamda lisansüstü eğitim lisans eğitiminden farklıdır. Lisans eğitiminde bir mesleği veya bir disiplindeki bilimsel yöntemleri öğrenmek amaçlanırken, üniversitelerin bilim dünyasına asıl katkısı lisansüstü eğitimin son ürünleri olan tezler aracılığıyla olur. Lisansüstü eğitimde öğrenciden bilgileri dâhilinde orijinal bilimsel bulgulara ulaşılması beklenir. Bu yüzden lisansüstü eğitim ile lisans eğitiminin süre ve içerik açısından aynı şekilde yorumlanmaması gerekmemektedir. Uzaktan eğitimde, Tez konusunun nasıl belirleneceği, tez danışmanın nasıl oluşturulacağı, uzaktan eğitimle nasıl bir bilimsel araştırma yapılacağı, tezin nasıl yazılacağı sorun olacağı değerlendirilmektedir.
Yüksek lisans programı açılabilmesi için alanında kadrolu en az ikisi doçent olmak üzere üç öğretim üyesinin bulunması doktora programı açılması için alanında kadrolu ikisi profesör veya biri profesör ikisi doçent olmak üzere beş öğretim üyesinin bulunmasına ilişkin kararın uygulanmasından dolayı yüksek lisans ve doktora programları birçok üniversitedeki enstitülerde açamamaktadır. Yapılan düzenleme enstitülerin program açmasındaki sıkıntıları giderecek ve çözüm olacak gibi görünse de uzaktan eğitimin Lisansüstü eğitimin amacına aykırı olduğu değerlendirilmektedir. Öğretim üyesi yetersizliğinden dolayı yaşanan program açma ve kontenjan sıkıntılarını çözelim derken açılacak uzaktan Yüksek Lisans programları ile lisansüstü eğitimin kalitesinden ödün verileceği değerlendirilmektedir.
Tezli yüksek lisans programını tamamlama süresi
Yönetmeliğin 10 uncu maddesinin a) bendinde yapılan değişiklikle Tezli Yüksek Lisans programını tamamlama süresi (2 yıl) dört yarıyıldan, 6 yarıyıla (3 yıl) çıkarılmıştır.
Tezli yüksek lisans programlarının sürelerine ilişkin değişiklikler de yapan yönetmeliğe göre, ”dört yarıyıl” olan tezli yüksek lisans programını tamamlama süresi azami üç yıl olarak değiştirildi. Daha kısa sürede mezun olabilecek öğrencilere ilişkin düzenlemeyi üniversite senatoları yönetmelikle belirleyecek. Eski yönetmelikte dört yarıyıl ( 2 yıl ) olan tezli yüksek lisans 6 yarıyıla (üç yıl) uzatılmıştır. Böylelikle, Tezli yüksek lisansın süresi 1 yıl daha uzamıştır. Yapılan değişikliğe göre, tezli yüksek lisans programlarının öğrenim süresi azami 3 yıl olarak belirlendi. Azami 3 yılda tamamlayamayanlar, öğrenci katkı payı veya öğrenim ücretlerini ödemek koşulu ile öğrenimlerine devam etmek için kayıt yaptırabileceklerdir.
Yönetmeliğin ayni maddesinin, b) bendinde 6111 sayılı Kanunla 2547 sayılı Yükseköğretim Kanunun 46’ıncı maddesinde yapılan değişiklik yönetmeliğin b) bendine konularak yönetmelikte yer alması sağlanmıştır. Tezli yüksek lisans programını azami üç yıl içinde başarıyla tamamlayamayanlar, 2547 sayılı Yükseköğretim Kanunu’nun 46’ncı maddesinde belirtilen koşullara göre ilgili döneme ait öğrenci katkı payı veya öğrenim ücretlerini ödemek koşulu ile öğrenimlerine devam etmek için kayıt yaptırabilecekler. Bu durumda, ders ve sınavlara katılma ile tez hazırlama hariç, öğrencilere tanınan diğer haklardan yararlandırılmaksızın öğrencilik statüleri devam edecektir.
25.02.2011 tarihli ve 27857 sayılı Resmi Gazete’de yayınlanan 6111 sayılı yasanın 170., 171., 172. ve 173. maddeleri önlisans, lisans ve lisansüstü düzeyde kayıtları silinmiş öğrencilere kayıt hakkı vermektedir. Yasal düzenleme, bu tarihten sonra mevcut öğrencilerin kayıtlarının disiplin cezası gibi bazı ender durumlar dışında silinmemesi uygulamasını da getirmektedir. Lisans öğretimi için kabul edilebilir olan bu durum lisansüstü düzeyde özellikle tez aşamasında sorun olacaktır. Tez çalışmalarının mümkün olduğunca verimli sürelerde ve güncelliğini yitirmemesi gerekir. Oysa 6111 sayılı yasanın 170 ve 171’inci maddeleri buna olanak vermemektedir. Bu düzenleme lisansüstü eğitimin mantığına aykırı bir durum olduğundan bunun yeniden düzenlemesi gerektiği değerlendirilmektedir.
6. Tezi Reddedilen Öğrenci ye Sonsuz Öğrenim Hakkı Verilmesi
Yönetmeliğin 12 inci maddesinin d) bendinde yapılan değişiklikle tezi reddedilen öğrencinin talep etmesi halinde tezsiz yüksek lisans programını ders kredi yükü, proje yazımı ve benzeri gereklerini yerine getirmiş olmak kaydıyla kendisine tezsiz yüksek lisans diploması verileceği belirtilmektedir.
Tezi reddedilen öğrencinin yükseköğretim kurumuyla ilişiğinin kesilmesine ilişkin madde de değiştirilerek, öğrenciye yeni tez konusu verilmesine ilişkin düzenleme yapıldı. Tezi reddedilen veya düzeltme sonrası savunmada reddedilen öğrenciye yeni bir tez konusu verilecek veya öğrencinin talepte bulunması halinde, tezsiz yüksek lisans programının ders kredi yükü, proje yazımı ve benzeri gereklerini yerine getirmiş olmak kaydıyla tezsiz yüksek lisans diploması verilerek programla ilişkisi sona erdirilecek.
Yeni bir tez konusu verilen öğrenci ilgili döneme ait öğrenci katkı payı veya öğrenim ücretlerini ödemek koşuluyla öğrenimine devam etmek için kayıt yaptırabilecek. Bu durumda, tezle ilgili şartları yerine getirmek ve sınavlara katılmak hariç, öğrencilere tanınan diğer haklardan yararlandırılmaksızın öğrencilik statüsü devam edecek.
Yapılan değişikliğe göre, tez savunması reddedilen lisansüstü öğrencisine “yeni bir tez” konusu verilebilecek. Ayrıca öğrenci talepte bulunursa kendisine tezsiz yüksek lisans diploması da verilebilecek.
Lisans öğretimi için kabul edilebilir olan bu durumun lisansüstü düzeyde özellikle tez aşamasında sorun yaratacağı düşünülmektedir. Bilim dünyasında özellikle doktora çalışmalarının güncel ve tüm dünya ile rekabet edebilir olabilmesi amaçtır. Bu amacın gerçekleşebilmesi için tez konularının bir yarışma ortamından seçilmesi ve yeterli en kısa sürede çalışılarak yayın haline getirilmesi, yani doktora tez çalışmalarının mümkün olduğunca verimli sürelerde bitirilmesi gerekir. Oysa yönetmeliğin tezi ret edilen öğrenciye yeni tez konusu verilmesi ile tezin süresinin sınırsız uzatılması ilgili maddeleri bu yarışma ortamı ve disiplindeki bilimsel çalışmanın ortadan kalkmasına olanak vermektedir. Danışman tarafından verilen bir tez konusunun tamamlanmadan uzun bir süre bir öğrencinin üzerinde kalması, günümüzün hızla ilerleyen bilim dünyasında ülkemizi geride bırakacaktır. Bir tez konusunu alıp belli bir yol kat etmiş, ancak konuyu tamamlamamış bir öğrenciden o konuyu alıp bir başka öğrenciye vermek de hukuksal ve etik sonuçlar doğuracaktır. Öğrencinin tez konusu danışmanı ile birlikte seçilmektedir. Öğrencinin tezine başlayıp belli bir yol kat ettikten sonra sadece öğrencinin istememesi ile tez konusunun değiştirebilecek olması öncelikle danışmanı olan öğretim üyesine büyük bir haksızlık ve saygısızlık olacaktır.
Bir öğretim üyesinin lisansüstü eğitim tez danışmanlıklarından kazanabileceği azami ders yükü on saat/haftayı geçemez. Lisansüstü eğitim tez danışmanlığı, öğretim üyesinin (ders saati ücreti karşılığı ders görevi verilen emekli öğretim üyeleri dahil) öğrencinin danışmanlığına (ders ve tez dönemleri için) ilgili yönetim kurulunca atandığı tarihte başlar ve ilgili yönetim kurulunun öğrencinin mezuniyetine karar verdiği tarihe kadar devam eder” ifadesi yer almaktadır. Bu nedenle doktoralı öğretim görevlilerinin lisansüstü eğitim öğretimde tezli tezsiz yüksek lisans ve doktora öğrencilerine ders vermek ve danışmanı olmak üzere görevlendirilir. Lisansüstü Eğitim ve Yönetmeliği hükümleri uyarınca tezli/tezsiz yüksek lisans programlarına öğretim görevlilerinin danışman olarak atanabileceğine ancak danışman olarak atanabilecek öğretim görevlilerine ilişkin şartların (doktora, hizmet süresi vb.) üniversite senatoları tarafından belirlenmekte, öğretim görevlileri için doktora şartı getirmiş olmakla birlikte lisansüstü bir eğitim yapılacağı düşünüldüğünden doktora yapmış olmak şartının aranmakta, doktora programlarında ise mutlak bir öğretim üyesinin danışman olarak atanabilmekte, ancak tez çalışmasının niteliği birden fazla tez danışmanı atanması durumunda ikinci danışmanın öğretim görevlileri arasından atanabilmektedir. Öğretim üyesi sayının yeterli olmadığı durumda tez konusun değiştirilmesi ve tez süresinin sınırsız olması Öğretim üyesi tez danışmanı bulunmasında sıkıntılar yaşanacaktır. Danışman bulunmaması durumunda öğrenciler tezine başlayamama veya tezine devam edememe durumunda kalabilecekleri değerlendirilmektedir.
7. Tezsiz Yüksek Lisans
Tezsiz yüksek lisanslarına ilişkin madde de yapılan düzenlemeye göre, ikinci lisansüstü öğretim programlarında sadece tezsiz yüksek lisans eğitimi yürütülebilecek, bu programlarda doktora ve tezli yüksek lisans eğitimi yapılamayacak.
Tezsiz yüksek lisans programını tamamlama süresi en fazla altı yarıyıldır ifadesi yeni yönetmelikte tezsiz yüksek lisans programını tamamlama süresi azami üç yıldır. Şeklinde ifade edilmiştir. Yapılan değişiklik sadece ifade de olmuş, öğrenim süresi değişmemiştir.
Yeni yönetmeliğe göre, tezsiz yüksek lisans programı azami üç yılda tamamlanacak. Tezsiz yüksek lisans programını azami üç akademik yıl içinde başarıyla tamamlayamayanlar, Yükseköğretim Kanunu’nun ilgili maddesindeki koşullara göre ilgili döneme ait öğrenci katkı payı veya öğrenim ücretlerini ödemek koşuluyla öğrenimlerine devam etmek için kayıt yaptırabilecek. Bu durumda, ders ve sınavlara katılma hariç, öğrencilere tanınan diğer haklardan yararlandırılmaksızın öğrencilik statüleri devam edecek.
Yükseköğretim kurumlarında tezsiz yüksek lisans programlarının açılması, öğrencilerden alınacak öğretim ücretleri, bu programlarda fiilen ders veren öğretim üyelerine ödenecek ek ders ve sınav ücretleri, bu esas usullerde belirtilen hususlara uyulmak kaydıyla ilgili yükseköğretim kurumu yönetim kurulunun teklifi üzerine yükseköğretim kurulu tarafından belirlenir.
Tezsiz yüksek lisans programları, uygulama esas ve Usulleri’nin 3 üncü maddesinde ikinci öğretim kapsamında yürütülecek tezsiz yüksek lisans programlarının uygulanacağı alanlar olarak iktisat, işletme, hukuk, uluslar ası ilişkiler, bilgi teknolojileri ve ileri teknolojiler ile öğretmenlik alanlarında yürütülen programlar olarak ifade edilmesi nedeniyle, edebiyat, iletişim, eğitim, konservatuar, Türk Dünyası Araştırmaları enstitüsü içinde yer alan anabilim dalları ve bilim dallarında ikinci öğretim tezsiz yüksek lisans programlarının açılması, 3843 sayılı Kanunun 14 üncü maddesi ile lisansüstü eğitim öğretim enstitülerin teşkilat ve işleyiş yönetmeliğinin 4. ve 7. maddeleri uyarınca, yükseköğretim kurumlarında yürütülen tezsiz yüksek lisans programları uygulama esas ve usullerinin 3 üncü maddesinde ikinci, öğretim kapsamında yürütülecek tezsiz yüksek lisans programlarının uygulanacağı alanlar olarak iktisat, işletme, hukuk, uluslar ası ilişkiler, bilgi teknolojileri ve ileri teknolojiler ile öğretmenlik alanlarında yürütülen program olarak ifade edilmesi sebebiyle, edebiyat, iletişim, konservatuar ile Türk dünyası araştırmaları enstitüsü içinde yer alan anabilim dalları ve bilim dallarında ikinci öğretim tezsiz yüksek lisans programlarının açılmasına izin verilmemektedir.
Tezsiz yüksek lisans programı, yükseköğretim kurumlarında ikinci öğretim kapsamında iktisat, işletme, hukuk, uluslar ası ilişkiler, bilgi teknolojileri ve ileri teknolojiler ile öğretmenlik alanlarında yürütülen programlardır. Bunun dışındaki lisans programlarının lisansüstü eğitim programları açılamamaktadır. Açılamayan programlardaki ikinci öğretim öğrencilerinin durumu ile tezli yüksek lisans programını yaparken tezsiz yüksek lisans programına geçmek isteyen öğrencinin açılamayan (açılmayan) programlardaki öğrencilerin durumunun ne olacak? Bir tek öğrenci tezliden, tezsize geçmek istediğinde, tek öğrenci için program açılacak mı? Açılacaksa eğitimi nasıl olacak? Proje danışmanı nasıl belirlenecek?
İkinci öğretim tezsiz yüksek lisans programlarında fiilen ders veren öğretim üyelerine ödenecek ek ders ve sınav ücretlerinin belirlenmesi ile öğretim yılında tezsiz yüksek lisans programlarında okuyacak öğrencilerin ödeyecekleri öğretim ücretlerinin ne olacak? Tezlide okurken ücret ödemeyen öğrenci, tezsiz ücretli olduğundan ücret ödeyecek mi? Ödemeyecekse hocalara ücret nasıl ödenecek? Bunlar yaşanacak belli başlık sıkıntılar olacağı değerlendirilmektedir.
8. Tezli Tezsiz Yüksek Lisans Arası Geçiş
Tezli yüksek lisans programını başarıyla bitiren ve tezi şekil yönünden de uygun bulunan öğrenciye ”Yüksek Lisans Diploması” yerine ”Tezli Yüksek Lisans Diploması”, kredili derslerini ve dönem projesini başarıyla tamamlayan yüksek lisans öğrencisine de ”Tezsiz Yüksek Lisans Diploması” verilecek. Tezsiz yüksek lisans programına devam edenler, başvurdukları yükseköğretim kurumunca tezli yüksek lisans programı için belirlenmiş asgari şartları yerine getirmek kaydıyla, tezli yüksek lisans programına geçiş yapabilecekler. Bu durumda tezsiz yüksek lisans programında alınan dersler enstitü yönetim kurulu kararıyla tezli yüksek lisans programındaki derslerin yerine sayılabilecek.
Yönetmeliğin 17 inci maddesinin c) bendine göre; “Tezsiz Yüksek Lisans programlarına devam edenler, başvurdukları yükseköğretim kurumlarınca tezli yüksek lisans programları için belirlenmiş olan asgari şartları yerine getirmek kaydıyla tezli yüksek lisans programlarına geçiş yapabilmeleri sağlanmıştır. Bu durumda tezsiz yüksek lisans programlarında alınan dersler enstitü yönetim kurulu kararıyla tezli yüksek lisans programlarındaki derslerin yerine sayılır” ifadesi eklenmiştir. Halen yürürlükte olan yönetmeliğin 8 inci maddesinin b) bendinde “tezli ve tezsiz yüksek lisans programları arasında geçişe izin vermek yükseköğretim kurumlarının yetkisindedir ve ilgili yönetmeliklerinde belirtilen esaslara göre düzenlenir.” Denilmektedir. Yönetmeliğin halen yürürlükte olan 8 inci madenin b) bendi ile değiştirilen 17 inci maddenin c) bendi birbiriyle çelişmektedir. 8 inci maddede tezli tezsiz yüksek lisans arasındaki geçişlere yükseköğretim kurumlarının belirleyeceği belirtilirken, 17 inci maddenin c) bendinde öğrencinin istemesi halinde yapılması şeklinde değiştirilmiştir. Öğrenci istediğinde geçiş yapabilecektir. Bu iki madde birbiri ile çeliştiğinden 8 inci maddenin b) bendinin bu son yapılan değişikliğe göre yeniden düzenlenmesi veya kaldırılması gerektiği değerlendirilmektedir.

Diğer taraftan tezsiz yüksek lisans programları paralı olup, tezli yüksek lisans programında parasız eğitim alırken tezsiz yüksek lisansa geçiştiğinde para ödeyip ödemeyeceğinin netleştirilmesi gerekmektedir.
9. Doktora Program Süresi Ders Adet ve Kredisi
Yönetmeliğin 19 uncu maddesinin a) bendinde yapılan değişiklikle “Doktora programına yüksek lisans derecesi ile kabul edilenler için sekiz yarıyıl yani 4 yıl olan süre azami 6 yıla, lisans derecesi ile kabul edilenler için on yarıyıl 5 yıllık süre, 9 yıla yükseltilmiştir.

Bu durumda 50/d maddesine göre araştırma görevlisi olarak doktora yapanlardan yüksek lisans derecesi ile girenlerin süreleri 2 yıl, lisans derecesi ile girenlerin ise 4 yıl daha uzamış oldu.
Değişikliğe göre, doktora programları tezli yüksek lisans derecesi olan öğrenciler için toplam 21 krediden az olmamak koşuluyla en az yedi ders, yeterlik sınavı, tez önerisi ve tez çalışmasından oluşacak. Lisans derecesiyle kabul edilen öğrenciler için de en az 42 kredilik 14 adet ders, yeterlik sınavı, tez önerisi ve tez çalışmasından oluşacak.
Doktora programını tamamlama süresi yüksek lisans derecesi ile kabul edilenler için azami altı yıl, lisans derecesi ile kabul edilenler için azami dokuz yıl olarak belirlendi. Doktora programı için gerekli kredili dersleri başarıyla tamamlamanın azami süresi tezli yüksek lisans derecesi ile kabul edilenler için iki yıl, lisans derecesi ile kabul edilenler için üç yıl oldu.
10. Doktora Tezi Reddedilenler
Yönetmeliğin 19 uncu maddesinin c) bendinde yapılan değişiklikle kredili derslerini başarıyla bitiren, yeterlik sınavında başarılı bulunan ve tez önerisi kabul edilen ancak, tez çalışmasını a) bendinde belirtildiği süre sonuna kadar tamamlayamadığı için tez sınavına giremeyen bir öğrenciye ilgili enstitü dalı başkanlığının önerisi ve enstitü yönetim kurulu onayı ile tezini jüri önünde savunması için en fazla dört yarıyıl ek süre verilebileceği ifadesi değiştirilerek” savunması için her seferinde en az altı ay olmak üzere yeni süreler verileceği şeklinde değiştirilmiştir. En çok dört yarıyıl olan ek süre, yapılan değişiklikle sınırsız hale getirilmiştir.

Yönetmeliğin 19 uncu maddesinin d) bendi eklenerek 6111 sayılı kanunla 2547 sayılı Kanunun 46’ıncı maddesinde yapılan değişiklik yönetmeliğe konulması sağlanmıştır. Lisans derecesi ile doktora programına başvurmuş olanlardan, gerekli kredi yükünü, proje ve benzeri diğer şartları yerine getirmiş olmaları kaydıyla doktora tezinde başarılı olmayan öğrencilerin talep etmeleri halinde kendilerine tezsiz yüksek lisans diploması verileceğine ilişkin bir düzenleme yapılmıştır. Doktora programlarında tez aşamasına gelenler ve tezinde başarılı olanlar ancak istemeleri halinde tezsiz yüksek lisans diploması alabileceklerdir.
Tez sınavının tamamlanmasından sonra jüri tez hakkında salt çoğunlukla “kabul” “ret” veya “düzeltme” kararı verir. Tezi reddedilen öğrencinin yükseköğretim kurumu ile ilişiği kesilir. İfadesi yeni yönetmelikte, Tezi reddedilen veya düzeltme sonrası savunmada reddedilen öğrenciye yeni bir tez konusu verilir veya öğrencinin talepte bulunması halinde, tezsiz yüksek lisans programının ders kredi yükü, proje yazım ve benzeri gereklerini yerine getirmiş olmak kaydıyla kendisine tezsiz yüksek lisans diploması verilerek programla ilişkisi sona erdirilir. Kendisine yeni tez konusu verilen öğrenci ilgilin döneme ait öğrenci katkı payı veya öğrenim ücretlerini ödemek koşulu ile öğrenimlerine devam etmek için kayıt yaptırabilirler. Bu durumda, tez ile ilgili şartları yerine getirmek ve sınavlara katılmak hariç, öğrencilere tanınan diğer haklardan yararlandırılmaksızın öğrencilik statülerine devam eder.
Tezsiz yüksek lisans programı, yükseköğretim kurumlarında ikinci öğretim kapsamında iktisat, işletme, hukuk, uluslar ası ilişkiler, bilgi teknolojileri ve ileri teknolojiler ile öğretmenlik alanlarında yürütülen programlardır. Bunun dışındaki lisans programlarının lisansüstü eğitim programları açılamamaktadır. Tezsiz Yüksek lisans programı sadece yüksek lisans programlarında açılmaktadır. Doktora ve sanatta yeterlik programlarında açılamamaktadır. Doktora programında olan lisans mezunu olarak giren bir öğrenciye tezsiz yüksek lisans programı açık değilse diploması nasıl verilecektir?
11. Sanatta Yeterlik Program Süresi
Sanatta yeterlik programını tamamlama süresi de yüksek lisans derecesi ile kabul edilenler için altı yıl, lisans derecesi ile kabul edilenler için dokuz yıl olarak düzenlendi.
12. Sanatta Yeterlik Tezi Reddedilenler
Sanatta yeterlik çalışması reddedilen veya düzeltme sonrası savunmada reddedilen öğrenci de yeni bir çalışma konusu alabilecek. Lisans derecesi ile sanatta yeterlik programına kabul edilmiş olanlardan tezde başarılı olamayanlar, talepleri halinde ”tezsiz yüksek lisans diploması” alabilecek.
Sanatta yeterlik programları Güzel sanatlar fakültesi ve konservatuar eğitimi alan öğrenciler için Güzel Sanatlar Enstitülerinde açılmaktadır Sanatta yeterlik programlarında tezsiz yüksek lisans programları açılamamaktadır. Bu eğitim uygulamalı bir eğitim olup proje yapılması gibi bir durum olamayacağından Tezsiz yüksek lisans diplomasının nasıl verileceği sorun olacaktır. Verilecek olan tezsiz tüksek lisans diplomasının Konservatuar ve Güzel Sanatlar öğrencilerine ne gibi bir yararı olacağı da ayrıca tartışılması gereken önemli bir konudur.
14. Tezli Yüksek Lisans Diploması
Yönetmeliğin 13 üncü maddesinin a) bendinde yapılan değişiklikle tezini başarılı olmak ve diğer koşulları da sağlamak kaydıyla yüksek lisans tezinin ciltlenmiş en az üç kopyasını tez sınavına giriş tarihinden itibaren bir ay içinde ilgili enstitüye teslim eden ve tezi şekil yönünden uygun bulunan yüksek lisans öğrencisine yüksek lisans diploması verileceğine ilişkin hüküm değiştirilerek tezli yüksek lisans diploması verilir şeklinde değiştirilmiştir. Yapılan bu değişiklikten sonra artık tezli yüksek lisans yapanların diplomalarında tezli yüksek lisans yaptığı yazılacaktır.

Yönetmeliğin 13 üncü maddesinin b) bendinde yapılan bir değişiklik olmamakla birlikte “Yüksek Lisans Diploması” ifadesi “Tezli Yüksek Lisans Diploması” şeklinde değiştirilmiştir.
15. Değişiklik Yapılmayan Ancak Değişiklik Yapılmasına İlişkin Yönetmelikte Yer Alan Madde
6 Şubat 2013 tarih, 28551 sayılı Resmi Gazetede yayınlanan Lisansüstü Eğitim Öğretim Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmeliğin 7 inci maddesi ile 1.07.1996 tarihli ve 22683 sayılı Resmi Gazetede yayınlanan Lisansüstü Eğitim ve Öğretim Yönetmeliğinin 14’üncü maddesinin a) bendinde değişiklik yapıldığı belirtilmektedir. Eski yönetmelik ile yeni yönetmelik karşılaştırıldığında hiçbir değişiklik yapılmadığı görülmektedir. 6 Şubat 2013 tarih, 28551 sayılı Resmi Gazetede yayınlanan Lisansüstü Eğitim Öğretim Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmeliğin 7 inci maddesinde neden yer aldığı anlaşılamamıştır.
16 Tezsiz Yüksek Lisans Diploması
Yönetmeliğin 17 inci maddesinde yapılan değişiklikle “ Yüksek Lisans Diploması” başlığı “Tezsiz Yüksek Lisans Diploması” olarak değiştirilmiştir.

Yönetmeliğin yine 17 inci maddesinin a) bendinde yapılan değişiklikle “kredili derslerini ve dönem projesini başarıyla tamamlayan yüksek lisans öğrencisine yüksek lisans diploması verilir.” İfadesi “Tezsiz Yüksek Lisans Diploması verilir.” Şeklinde değiştirilmiştir.

Yapılan bu değişiklikten sonra tezsiz yüksek lisans yapanların diplomalarında tezsiz yüksek lisans diploması diye yazacaktır.

Yapılan değişiklikten sonra Yüksek lisans diplomaları tezli/tezsiz olarak belirtilerek düzenlenecektir. Tezli ve tezsiz olmak üzere iki yüksek lisans diploması olacaktır. Sanatta yeterlik başvurusunda hala başvuru koşulu “yüksek lisans mezunu” olarak geçmektedir. Oysa doktora programında “tezli yüksek lisans” mezunlarının başvurabileceği şeklinde değiştirilmiştir. Sanatta Yeterlik programlarındaki ifadenin yüksek lisans olarak kalması, sanatta yeterlik programlarına, Tezlilerin mi? Tezsizlerin mi? Başvuracakları konusunda duraksamalar yaşanacaktır. Öğretin görevlisi kadrolarına başvuru koşullarında yüksek lisans mezunu olma koşulu bulunmaktadır. Bu koşulunda Tezli/tezsiz Yüksek Lisans mezunlarından hangisinin yapacağının belirtilmesi gerekmektedir. Aksi halde başvurularda yine duraksamalar yaşanacaktır.
17. Sınavların Yapılması
Yönetmeliğin 7 inci maddesine d) bendi eklenerek Lisansüstü Yeterlik, seviye tespit veya ders başarılarını ölçen tüm sınavlar; kâğıt ortamında ve eş zamanlı olarak yapılacağı gibi alan ve zorluk düzeyine göre elektronik ortamda da yapılabileceğine ilişkin bir düzenleme yapılarak elektronik ortamda da sınav yapılabilmesinin önü açılmıştır.

18. Doktora Tezinin Sonuçlandırılması

Yönetmeliğin 24 üncü maddesinin d) bendine lisans derecesi ile doktora programına kabul edilmiş olanlardan başarılı olmayanlar için talepleri halinde bu yönetmeliğin 19 uncu maddesinin d) bendine göre tezsiz yüksek lisans diploması verileceğine ilişkin düzenleme yapılmıştır.

20. Sanatta Yeterlik Süresi

Yönetmeliğin 27 inci maddesinin a) bendinde yapılan değişiklikle sanatta yeterlik programının yüksek lisans derecesi ile kabul edilenlerin sekiz yarıyıl (4 yıl) eğitim süreleri 6 yılla, lisans derecesi ile kabul edenlerin on yarıyıl olan eğitim süresi ise, 9 yılla yükseltilmiştir.

Yönetmeliğin 27 inci maddesinin c) bendinde en fazla dört yarıyıl tamamlama şartı kaldırılarak her seferinde 6 aylık ek süreler verilir şeklinde değiştirilerek, sınırsız bir hale getirilmiştir.

Yönetmeliğin 27 inci maddesinin d) bendine yapılan ekleme ile 6111 sayılı Kanunla 2547 sayılı Kanunun 46’ıncı maddesinde yapılan değişiklik yönetmelikte yer alması sağlanmıştır.

Ayrıca lisans derecesi ile sanatta yeterlik programına başvurmuş olanlardan gerekli kredi yükü, proje ve benzeri diğer şartları yerine getirmiş olmaları kaydıyla sanatta yeterlik tezinde başarılı olmayan öğrencilerin talepleri halinde kendilerine tezsiz yüksek lisans diploması verileceği eklenmiştir.

Yapılan değişiklikle lisans derecesi ile sanatta yeterlik programına girenlerden tez aşamasına gelenler tezsiz yüksek lisans diploması verilebileceği anlaşılmaktadır.

21. Lisansüstü Eğitimi Kısa Sürede Bitirebilme Şartı
Lisansüstü Eğitim ve Öğretim Yönetmeliğinin 19’uncu maddesinin a bendi Doktora Çalışması süresi ve 27’inci maddesinin a bendi Sanatta Yeterlik Çalışma süresi kısmında “Doktora ve Sanatta yeterlik eğitimini daha kısa sürede mezun olabilecek öğrencilere ilişkin düzenlemeyi üniversite senatoları yönetmelikle belirleyecektir.” denilmektedir. Bu madde açıklamasından doktora ve sanatta yeterlik çalışmaları öngörülen süreden daha kısa bir sürede de tamamlanabilecektir.
Doktora programı; öğretim planlarında belirtilen ders gruplarından alınmak suretiyle toplam 21 krediden az olmamak koşulu ile en az yedi adet ders, tez önerisi, uzmanlık alan dersi, yeterlik sınavı ve tez çalışmasından oluşur. Lisans derecesi ile kabul edilmiş öğrenciler için de en az 42 kredilik ondört adet ders, yeterlik sınavı, tez önerisi ve tez çalışmasından oluşur. Programı tamamlama süresi yüksek lisans derecesi ile kabul edilenler için azami altı yıl, lisans derecesi ile kabul edilenler için azami dokuz yıldır. Doktora programı için gerekli kredili dersleri başarıyla tamamlamanın azami süresi tezli yüksek lisans derecesi ile kabul edilenler için iki yıl, lisans derecesi ile kabul edilenler için üç yıldır. Bu Yönetmelikte belirtilen tüm yükümlülüklerini yerine getiren öğrenciler programı en az üç yılda tamamlayabilirler. Bir öğrencinin bir yarıyılda alabileceği AKTS’nin 30 olduğu düşünüldüğünde öğrenci doktora programını 8 yarıyılda yani dört yılda tamamlayabilmektedir. Yönetmelikte belirtilen tüm yükümlülükleri yerine getirse bile üç yılda bitirmesi mümkün olamamaktadır. Bazı üniversitelerinizin Lisansüstü Eğitim Öğretim Uygulama Esaslarında doktora ve Sanatta Yeterlik Programlarının üç yıldan önce tamamlanamayacağına ilişkin hüküm bir anlam ifade etmemektedir. Zaten 240 AKTS 4 yılda tamamlanabilmektedir. Bu anlamda konulan ifadenin bir anlamı bulunmamaktadır.
Lisansüstü Eğitim Öğretim Yönetmeliğinin Doktora ve Sanatta Yeterlik programlarının kısa sürede bitirilmesine ilişkin hüküm, “bir yarıyıl için öğrenci iş yükü 30 AKTS, doktora programının tamamlanabilmesi için gerekli toplam öğrenci iş yükü 240 AKTS’dir.” Şeklinde konulan AKTS iş yükünden dolayı uygulanamaz hale gelmiştir.
Sonuç:
6 Şubat 2013 tarih, 28551 sayılı Resmi Gazetede yayınlanan Lisansüstü Eğitim Öğretim Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelikle doktora programlarına tezli yüksek lisans öğrencilerinin başvurabilecek olması, öğrenciye tez konusu değiştirme serbestliğinin getirilmesi, öğrencinin öğrenim hakkının sınırsız olması, lisans derececisiyle doktora programlarına giren öğrencilerin istemeleri halinde tezsiz yüksek lisans diploması alabilecek olmaları, doktora sınavlarına mülakat konulması, uzaktan yüksek lisans eğitim gibi Lisansüstü eğitimde sorun olacak değişiklikler yapılmıştır. Yapılan bu değişikliklerin uygulanmasında çıkabilecek sorunlara değinilmeye çalışılmıştır.

ayhan gökdemir

Bir yanıt yazın Yanıtı iptal et