Kişilerden Alacaklar Hesabına Ait İşlemler ve Muhasebe Kayıtları-3 (Faiz Başlangıç Tarihi)
IV-Faiz ve başlangıç tarihi
Kişilerden alacaklar hesabına kaydedilmesi gereken tutarlardan;
1-Vezne, mutemet, tahsildar ve ambar açıkları, alacağın doğduğu tarihten,
2-Fazla ve yersiz ödemeler, geri isteme iradesinin borçluya ulaştığı tarihten,
3-Noksan tahsilat veya kesintiler; tahsilat ve kesinti tutarının gelir kaydedilmesi gerektiği
tarihten,
4-İta amiri mutemetlerine verilen avanslardan kişilerden alacaklar hesabına aktarılanlar,
avansın mahsup veya iade edilmesi gerektiği tarihten,
5-Sözleşmeye dayanan alacaklar, kanun veya taahhütnamelerinde başka türlü bir esas
öngörülmemişse sözleşmenin ihlal edildiği tarihten,
6-Taksitli alacaklar; ödenmeyen taksitin vadesinin geldiği tarihten,
7-Sayıştay, adli, idari ve askeri mahkemeler ilamları ile tazmin hükmolunan alacaklar, ilamda
faizin başlangıcı hakkında hüküm varsa belirtilen tarihten, aksi takdirde karar tarihinden,
itibaren faize tabi tutulacaktır. İta amiri mutemetlerine verilen avansları süresinde mahsup
etmeyenlerden 6183 sayılı Kanun uyarınca gecikme zammı alınır.
Sürekli ve geçici görev yolluğu avanslarını süresinde mahsup veya iade etmeyenler ile
taahhütnamelerinde ayrıca bir faiz oranı belirtilmeyen borçlulardan genel hükümlere göre gecikme
zammı alınır.
Genel hükümlere göre faiz uygulamasının nasıl yapılacağı 2004 Mali Yılı Bütçe Kanununda
yeniden düzenlenmiştir. Söz konusu Kanunun “Kısmen veya tamamen uygulanmayacak hükümler”
başlıklı 49. maddesinin o bendinde; “İlgili kanununda düzenleme yapılıncaya kadar, 4.12.1984 tarihli
ve 3095 sayılı Kanunun 1 inci maddesindeki kanuni faiz oranı, aylık % 1,25 olarak uygulanır. Ay
kesirleri tama iblağ edilir. Taksitlendirilen veya herhangi bir sebeple ödenmemiş kamulaştırma
bedellerinde kamu alacakları için öngörülen en yüksek faiz oranı uygulanır.” denilmektedir. Buna göre
genel hükümlere göre faiz oranı aylık % 1,25 olarak uygulanacaktır ve ay kesirleri tama iblağ
edilecektir.
6183 sayılı Kanunun “Gecikme Zammı, Nispet ve Zammı” başlıklı 51. maddesi, 25.12.2003
tarih ve 5035 sayılı Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanunun 4. maddesi ile
değiştirilmiştir. Buna göre; “Amme alacağının ödeme müddeti içinde ödenmeyen kısmına vadenin
bitim tarihinden itibaren her ay için ayrı ayrı % 4 oranında gecikme zammı tatbik olunur. Ay
kesirlerine isabet eden gecikme zammı günlük olarak hesap edilir.
Gecikme zammı birmilyon liradan az olamaz.
Gecikme zammı; 213 sayılı Vergi Usul Kanununa göre uygulanan vergi ziyaı cezalarında bu
madde uyarınca belirlenen oranda, mahkemeler tarafından verilen ve ceza mahiyetinde olan amme
alacaklarında ise bu oranın yarısı ölçüsünde uygulanır. Bunların dışındaki ceza mahiyetinde olan
amme alacaklarına gecikme zammı tatbik edilmez.
Bakanlar Kurulu, gecikme zammı oranlarını aylar itibarıyla topluca veya her ay için ayrı ayrı,
yüzde onuna kadar indirmeye, gecikme zammı oranı ile gecikme zammı asgari tutarını iki katına kadar
artırmaya, ayrıca gecikme zammı oranını aylar itibarıyla farklı olarak belirlemeye ve gecikme
zammını bileşik faiz usulüyle aylık, üç aylık, altı aylık veya yıllık olarak hesaplatmaya yetkilidir.”
Bu düzenlemeyle 6183 sayılı Kanunun uygulandığı alacaklar için 25.12.2003 tarihinden
itibaren aylık % 4 oranında faiz alınacaktır. Burada eskisinden farklı olarak ay kesirleri tama iblağ
edilmeyerek günlük faiz hesaplaması yapılacaktır.