Kamu İhale Mevzuatına Tabi İnşaat Sözleşmeleri-2
Kamu İhale Mevzuatına Tabi İnşaat Sözleşmeleri-2
Kamu İhale Mevzuatına Tabi İnşaat Sözleşmeleri-2
Bu manada eser, müteahhidin sözlesme ile meydana getirmeyi taahhüt ettigi ve riskini üzerine
aldigi edimdir. Eser kavraminin neleri kapsadigi hususu doktrinde tartismalidir. Bir görüse göre
eser, maddi varligi olan ve devir ve teslime elverisli bulunan insan emeginin bir ürünüdür. Gayri
maddi unsurlarin yapilmasinin taahhüt edilmesi halinde hizmet ve vekalet sözlesmesi söz konusu
olur. Gauch, Nr. 24 vd.; Von Büren, 143; Öz, Eser Sözlesmesi, 3; Tandogan, Borçlar 3,17; Erman,
Beklenilmeyen Haller, 12; Senocak, Ayibin Giderilmesi, 15-16; Hatemi/Serozan/Arpaci, 348;
Baygin, 4. Ikinci görüs taraftarlari ise maddi varligi olan hususlarin yaninda, fikir ürünü ve maddi
bir zeminde kendini gösteren gayri maddi unsurlarin da eserin konusunu olusturabilecegi
kanaatindedirler. Bühler, Art.363, Nr.64-67; Oser/Schönenberger, Art.363, Nr.31 vd.; Uçar, 34-35;
Senocak, Ayibin Giderilmesi, 16-17; Eren, Insaat, 53; Erdogan, 136; Aral, 328; Yavuz, 450; Bilge,
213. Bizimde katildigimiz görüse göre, objektif olarak tespiti mümkün olan belirli bir maddi veya
maddi olmayan sonucun meydana getirilmesi, istisna sözlesmesinin konusunu olusturabilir. Ancak
bagimsiz bir hukuki varlik olarak ortaya çikmayan ve bir bütün olusturmayan insan emegi
sonuçlari eser olarak kabul edilemez. Altas, Eser, 56. Eser kavramiyla ilgili ayrintili bilgi için bkz.
Altas, Eser, 51 vd.; Senocak, Ayibin Giderilmesi, 12 vd.; Tandogan, Borçlar, 3 vd.; Gauch, Nr.24
vd.
12
Zindel/Pulver, Art.363, Nr.1; Göktürk, 497; Akyazan, 877; Uygur, Insaat, 257; Feyzioglu, Borçlar
Özel; 26; Altas, Eser, 43; Berki, 143-144.
13 Gauch, Nr.26; Zindel/Pulver, Art.363, Nr.1; Gautschi, Art.363, Nr.1.d-f; Öz, Eser Sözlesmesi, 8-9.
14 Tandogan, Borçlar, 23; Altas, Eser, 46.
15 Gauch, Nr. 8; Gautschi, Art.363, Nr.4; Koller, Art.363-366, Nr. 253; Pedrazzini, 515.
16 Insaat (yapi) kavrami, 3194 sayili Imar Kanunu’nun “Tanimlar” basligini tasiyan 5 nci
maddesinde; “Karada ve suda, sürekli veya geçici, resmi ve özel yer alti ve yerüstü insaati ile
insaat olusturur.18 Ancak tasinir insaat eseri de mevcut bir insaatla baglantili olmak
sartiyla insaat sözlesmesinin konusu olabilir. Bu durumda, insa eseri kavrami içine
mütemmim cüz19 (bütünleyici parça) ile teferruat (eklentiler) da girmektedir. Bu
anlamda isik tesisati, merdivenler, gömülmüs borular veya tesis edilmis makineler
insa eseri kavrami içinde yer almaktadir.20 Mütemmim cüzler ve teferruatin insa eseri
kavrami içine dahil olabilmesi veya bunlarin tek basina insa eseri sayilabilmeleri, asil
insa eseri ile maddi yahut islevsel yönden bir bütünlük içinde bulunmalarina
baglidir.21
Doktrindeki hakim görüse göre ise insa eseri, “Dogrudan dogruya veya
dolayli olarak topraga bagli olan, insan veya havyan gibi canlilarin barinmalarina
veya diger ihtiyaçlarinin giderilmesine, esya gibi cansiz seylerin saklanmasina veya
konulmasina yarayan, etrafi veya üstü az çok kapali, insan emegi ile sun’i olarak
yapilmis veya düzenlenmis her türlü seydir.”22 Bu tanima göre, bir seyin insa eseri
sayilabilmesi için insan eliyle yapilmis ve az çok topraga bagli olmasi gerekir.
Insaat sözlesmesinin bir diger unsuru, is sahibinin müteahhidin meydana
getirdigi eser karsiliginda bir ücret ödemeyi taahhüt etmesidir.23 Istisna sözlesmesi
niteligi itibariyle ivazli bir sözlesme olup, taraflarin ücret ödenmesi hususunda
bunlarin ilave, degisiklik ve tamirlerini içine alan sabit ve müteharrik tesislerdir.” Anilan
maddede bina kavrami ise, “kendi basina kullanilabilen, üstü örtülü ve insanlarin içine
girebilecekleri ve insanlarin oturma, çalisma, eglenme veya dinlenmelerine veya ibadet
etmelerine, hayvanlarin ve esyalarin korunmasina yarayan yapilardir.” seklinde tanimlanmistir.
Bina kavrami ile insa eseri kavramlari önceden es anlamli kullanilmakla birlikte, tanimlardan da
anlasildigi gibi insa eseri kavrami bina kavramina göre daha kapsamli ve genis oldugundan,
günümüzde bu egilimden vazgeçilmistir. Erten, 90; Erten, Yapi, 7.
17
Insaat sözlesmesi açisindan “insaat”, “yapi”, “insa eseri”, “yapi eseri” vb. kavram ve sözcükler, es
anlamli, biri digeri yerine kullanilabilen sözcüklerdir.