Kamu İhalalerinde İdareye Karşı Şikayet Başvurusu Yapılması ve Özellik Gösteren Durumlar
Kamu İhalalerinde İdareye Karşı Şikayet Başvurusu Yapılması ve Özellik Gösteren Durumlar
IDAREYE KARSI SIKAYET BASVURUSU YAPILMASI
Idarenin ihale sürecine iliskin her türlü eylem ve islemine karsi sikayet basvurusunda bulunulabilir. Idarenin her türlü eylem , davranis ve isleminde oldugu gibi ihale süreci ve bu süreç içerisinde meydana
gelen yanlislik ve hukuksuzluklar da yargi denetimi altindadir. Ancak konu, Idare Mahkemelerinin önüne gelmeden önce Idareye basvurulmus olma , bu basvuruya karsi ret cevabi alinmasi veya
idarenin sikayet karsisinda menfi veya müspet bir karar vermeksizin suskun kalmasi gerekmektedir. Idare Hukukunun genel prensiplerinden farkli olarak burada dava konusu olabilecek islem , idarenin sikayet üzerine verdigi cevap olmayip , idarenin verdigi bu cevap üzerine itirazen sikayet makami olarak gidilen Kamu Ihale Kurulu Karari’dir.
Ihale süreci ise , ihale yetkilisinin ihale onayindan sözlesmesinin imzalanmasina kadar geçen bir süreçtir. Bu süreçte idarenin eylem ve islemleri sikayet konusu yapilabilir. Burada dikkat edilmesi gereken
husus ihale sözlesmesinin imzalanmasindan sonra konunun idareyi ve idare hukukunu ilgilendiren bir boyutunun sona ermesidir. Bu asamadan sonra idarenin üstün güce sahip olmasindan kaynaklanan
idare hukuku merkezli çözüm mekanizmasi sona ermektedir. Bu nedenle de yakin zamanda yapilan bir degisiklik ile ihale makamlarinin , itirazen sikayet yolu ile kamu ihale kurumu önüne gelmis bir ihale ile ilgili olarak ister sürece devam karari verilmis , isterse ihale sürecine devam karari verilmemis olsun , sözlesme
imzalanmasinin önüne geçilmistir. Bu nedenle de Kurul tarafindan ,yapilan sikayet üzerine ihale sürecinin devamina karar verilmis olmasi halinde dahi sadece süreç devam edecek ama nihai karar verilene
kadar sözlesme imzalanamayacaktir. Bu suretle ihale makamlarinin sözlesme imzalamak suretiyle idari yargi denetiminden istisna olma imkani kalmamistir.
a) Şikayet basvurusunda bulunabilecekler gerçek ve tüzel kişiler
Yapilan ihale nedeniyle hak kaybina ugrayan ve hak kaybina
ugramasi muhtemel olan herkes sikayetçi olabilir. Aday veya istekliler,
ön yeterlik basvurusunda bulunmus veya teklif vermis olduklarindan
ihale sürecindeki bütün islem ve eylemlerle ilgili olarak sikayet
basvurusunda bulunabilirken, istekli olabilecekler ihale ilaninda ve
ihale veya ön yeterlik dokümanlarinda yer alan hususlar ile bu
hususlarla idari uygulamalar arasindaki uyumsuzluklar hakkinda
sikayet basvurusunda bulunabileceklerdir.Bu son açiklama hukukun
üstünlügü ve kamu ihalelerinin seffafligini garanti eder niteliktedir.
Yine ihalenin seffafligi ve kamu yarari dikkate alindiginda ,
ihaleye giren diger tüm isteklilerin , bazi isteklilerin ihale makami
tarafindan istenen yeterliliklere sahip olmadiklarini tespit etmek ve bu
durumdan ihale makamini haberdar etmek pek tabi mümkün olmalidir.
Bir baska deyisle zaten ihale makami tarafindan resen incelenmesi
gereken bazi bilgi ve belgelerin , dikkatlerden kaçma ihtimaline binaen
, diger istekliler tarafindan sikayet yolu ile gündeme getirilmesi kamu
yararinin bir geregidir.Ancak , Bu ihbar ve sikayetlerin belgeli ve sahih
olmasi hukukun genel ilkelerinin bir geregidir. Bu gibi ihbar ve
sikayetler mutlaka ve ciddiyetle degerlendirilmeli ve cevaplanilmalidir.
b) İdareye yapilacak Başvurunun süresine ilişkin esaslar
4734 sayili Kanunun 55 inci maddesi uyarinca idareye sikayet
basvurusu ; sözlesme imzalanmamissa ve yapim müteahhidi, tedarikçi
veya hizmet sunucusunun sikâyete yol açan durumlarin farkina vardigi
veya farkina varmis olmasi gerektigi tarihi izleyen on bes gün içinde
yapilmissa dikkate alinacaktir.Farkina varilmis olmasinda kriter ve
uygulamaya örnek olarak ihale sartnamesinin alinmasini gösterebiliriz.
Nihayetinde teknik veya idari sartnameden kaynaklanan bir aykirilik
bu sartnamenin alinmasi ile farkina varilir hale gelecektir. Daha basit
bir anlatimla Ihale veya ön yeterlik dokümanina karsi yapilacak
basvurularda , bu belgelerin satin alindigi tarih, sikayete yol açan
durumun farkina varildigi tarih olarak kabul edilecektir.Bu bakimdan
sartname alindi makbuzu ve tarihi önem arz etmektedir.
Idareye sikayet süresinin baslangici olarak ; ihale süreci
içerisinde sikayete konu eylem veya islemin farkina varildigi veya
farkina varilmis olmasi gerektigi tarihten itibaren on bes gün olup,
süreler; ilgisine göre teblig, ilan, bildirim veya sikayete yol açan
durumlarin farkina varildigi yahut farkina varilmis olmasi gerektigi tarih
dikkate alinir ve bu tarihi izleyen günden itibaren 15 günlük hak
düsürücü süre islemeye baslar.Bu sürenin hak düsürücü bir süre
oldugu dikkatlerden kaçmamalidir.
4734 sayili Kanunun 41 inci maddesi uyarinca kesinlesen ihale
kararinin , ihale üzerinde birakilan da dahil , bütün isteklilere
bildirilmesi üzerine, teklifi degerlendirmeye alinmayan veya uygun
görülmeyenler teblig tarihini izleyen bes gün içinde idareye yazili
talepte bulunarak tekliflerinin degerlendirmeye alinmama ya da uygun
görülmeme gerekçelerinin , ileride sikayet ve dava konusu yapilmak
üzere , bildirilmesini isteyebilir. Idare tarafindan talep tarihini izleyen
bes gün içinde yazi ile gerekçelerini bildirmelidir. Idareye yapilacak
sikayet süresinin baslangiç ve hesabinda , bu 5 gün içinde yapilacak
olan gerekçeli kararin istekliye teblig tarihi esas olacaktir.
Ancak , ihale karari ile birlikte gönderilen ihale disi birakilma
sebebi yeterince anlasilabilir ise , bu defa bu 5 günlük süreyi
beklemeden , hemen idareye sikayet yolu kullanilabilecektir. Buna
ragmen yine de herhangi bir açiklama istenmeden sikayet yolunun
kullanilmasi da mümkündür. Ancak ileride kullanilacak hukuk yollarina
esas olmak üzere 5 günlük süre içerisinde gerekçeli kararin idareden
talep edilmesi uygun olacaktir.Ancak Idarenin bu 5 günlük süre içinde
suskun kalmasi halinde her hal ve karda 15 günlük sikayet süresi
geçirilmemelidir. Çünkü ; Idareden cevap bekleyerek kaybedilen bu
sürede sözlesmenin imzalanmasi gibi bir tehlike her zaman
vardir.Idarenin sözlesme yapmasi Bu vesile ile , Idareden gerekçe
ister nitelikte olan bu yazinin bir sikayet dilekçesi olmadigini ve
sadece gerekçeli ihale disi birakilma nedenlerinin ögrenilmesine iliskin
hukuki bir yol oldugunu tekrar hatirlatir , bu yola basvurmanin zorunlu
olmadigi , yeterince bilgi sahibi olan isteklilerin bu yolu kullanmaksizin
idareye sikayet yolunu seçebileceklerini tekrar belirtmek isteriz.
Ancak Idare ‘ye yapilan sikayet ve Kamu Ihale Kurulu’na
yapilacak itirazen sikayet mekanizmasi , usul ve esas olarak büyük
ölçüde Idare Hukuku ‘nu ilgilendirmekte ve süreçler büyük ölçüde
Idare Hukuku’nun prensip ve sistemine uygun çalismaktadir. O halde
Idare’ye basvurulurken ileri sürülen Iptal gerekçelerinin , Kamu Ihale
Kurumu’na yapilan itirazen sikayet ile benzerlik göstermesi ve idare’ye
verilen sikayet nedenlerinden farkli bir takim nedenlerle Itirazen
sikayet yolunun kullanilmamasi gerekmektedir. Hatta ileride konunun
Idari Yargi önüne tasinmasi halinde yine farkli gerekçelerle dava
açilmasi hak kaybina neden olacaktir ve yeni sunulan sikayet ve iptal
nedenleri degerlendirmeye alinmayacaktir. Daha evvel idare önüne
sikayet yolu ile getirilmeyen bir hususla ilgili olarak bu defa dava
açilmasi Idare Hukuku’nun genel prensiplerine uygun degildir.
Halihazir Kamu Ihale Kurulu uygulamasinda resen inceleme esasina
göre inceleme yapildigi ve karar verildigi bilinse dahi ileride sadece
sikayet sebebi ile sinirli bir inceleme yapilacagi ve idareye karsi dile
getirilmeyen sikayet gerekçelerinin resen dikkate alinmayacagini
tekrar hatirlatmayi uygun buluyoruz. Bu nedenle idare’nin sikayet
üzerine verdigi gerekçeli kararinin beklenmesi ileride kullanilacak
hukuk yollarinin sihhati açisindan büyük önem arz etmektedir. Bu
açidan idarenin kisa bir sürede , yapilan sikayet üzerine gerekçeli bir
karar vermesi ,en azindan bir cevap vermesinin zorunlu olmasi , bu
konuda inisiyatifin idarenin elinden alinmasi sürecin hizi ve saglikli
olarak yürümesi açisindan çok büyük önem tasimaktadir.
c)Idare ve istekliler tarafindan uygulanacak tebligat (bildirim)
usul ve esaslari
Uygulamada idareler tarafindan sürelerin hesaplanmasina esas
teskil eden tebligatlarin, iadeli taahhütlü mektup veya hazirda bulunan
isteklilere imza karsiligi elden teblig edilmesi gerekli ve zorunludur. Adi
posta yolu veya faks v.b. ile yapilan tebligatlar hukuka uygun olmadigi
gibi yasal süreleri de baslatmaktan acizdir. Iadeli taahhütlü mektup ile
tebligin yapilmasi halinde mektubun postaya verildigi tarihi izleyen
yedinci gün teblig tarihi olarak kabul edilir. Ancak Kamu Ihale Kanunu
ve Yönetmeliklerin çogu yerde Tebligat Kanunu’na göndermeler
yapmalarina , islemlerin tebliginin idarenin islemleri açisindan
zorunluluk arz etmesine ve hukuksal sürecin baslamasinda hayati rol
oynamasina ragmen , idareler tarafindan usulüne uygun bildirimler
yapilmadigi gözlemlenmektedir.Faks , e-mail veya adi posta yolu ile
yapilan tebligatlar kayitli evraklar olmadigindan bu konuda ilgilinin
isleme muttali olup olmadiginin ispati mümkün degildir. Bu nedenle
iadeli taahhütlü mektup veya elden tebligat usulünün uygulanmasi
önemli ve gereklidir.
Kanaatimizce idarenin postaya verildikten yedi gün sonra , her
hal ve karda , ilgiliye tebligat yapilmis sayilacagina iliskin hükmü ,
tebligat kanunu hükümlerine aykiri olup ilgililer açisindan ciddi hak
kayiplarina neden olabilecektir. Son zamanlarda Kamu Ihale Kurulu
kararlarini açilan davalar münasebetiyle inceleyen Idare
Mahkemeleri , çogu yerde Tebligat Kanunu Hükümlerine gönderme
yapmakta ve hem kurulun hem de idarenin bir çok islemini usulüne
uygun tebligatin yoklugu nedeniyle yok saymaktadir. Bu nedenle
Kamu ‘ nun tüm islemlerinin kayitli ve evrakli olmasi gerektigini ve
yapilan islemlere karsi hukuki sürecin baslatilmasi açisindan bunun
hukuk Devletinin olmazsa olmaz bir geregi oldugunu belirtmek isteriz.
4734 sayili Kanunun 30 uncu maddesinin 2 nci fikrasi uyarinca
“teklif mektubunda ihale dokümaninin tamamen okunup kabul
edildiginin belirtilmesi” zorunludur. Dolayisiyla, ihale dokümaninin
içerigine karsi sikayet basvurusunda bulunma süresi, onbes günlük
sikayet basvuru süresi dolmamis olsa dahi, ihaleye teklif verilmesiyle
sona erecektir. Ihaleye teklif veren isteklilerin ihale dokümanina iliskin
sikayet basvurularini ihaleye teklif vermeden önce yapmalari
gerekmektedir. Ancak ihale dokümanini satin almis olmasina ragmen
ihaleye teklif vermeyen istekli olabilecekler, doküman satin alindigi
tarihten itibaren onbes günlük süre içerisinde ihale dokümanina karsi
sikayet basvurusunda bulunabileceklerdir.Burada dikkat edilmesi
gereken husus , taraflarin teklifleri ile bagli olduklari bir sürecin yani
ihale ve sözlesme sürecinin baslamis olmasi nedeniyle artik okunmus
ve kabul edilmis bir evraka sikayetin vaki olamayacagi gerçegidir.
Dilekçeler idareye yapilacak sikayetlerde ihaleyi yapan idareye,
Kuruma yapilacak itirazen sikayetlerde ise Kuruma verilir. Idareye
yapilacak basvurularda idare kayitlarina girdigi, Kuruma yapilacak
basvurularda ise Kurum kayitlarina alindigi tarih basvuru tarihi olarak
kabul edilecektir. Kamu Ihale Kurumu postaya verilme tarihini basvuru
tarihi olarak kabul etmedigini bu vesile ile hatirlatmak isteriz. Bu vesile
ile ayni sehirde olmayan ve hatta hazirda olmayanlar arasinda bu
sikayet ve tebligatin hangi usul ve esaslara göre yapilacagi ve hangi
tarihlerin Idare ve Kamu Ihale Kurumu açisindan esas alinacagina
iliskin açiklama yapmak isteriz. Hazirda ve ayni sehirde olmayan
istekli ve sikayetçikleri dilekçelerini mutlaka APS veya Iadeli taahhütlü
( ve alma haberli evrak ekli olarak ) göndermeleri gerekmektedir. Bu
nedenle de sikayetin , süresi dolmadan idarenin eline ulasmasi büyük
önem arz etmektedir. Ancak ülkemizde postada yasanan gecikmeler
veya evrakin yerine ulasamamasi ihtimaline binaen evrakin es
zamanli olarak , ihaleyi yapan makamin bagli oldugu Bakanlik veya
tüzel kisilerin , sikayetçinin bulundugu yerdeki merkez veya tasra
teskilati araciligiyla da gönderilmesi ve buralarda kayit altina alinmasi
büyük önem arz etmektedir. Misal olarak Antalya Il Saglik Müdürlügü tarafindan yapilan ihale bizzat gitmek suretiyle sikayette bulunamayan Ankara merkezli istekli ’nin , sikayetini Saglik Bakanligi
araciligiyla kayda aldirmasi ve yine bakanlik araciligiyla göndermesi uygun ve dogru olacaktir. Ancak bu sekilde isteklilerin hak kaybina ugramasinin önüne geçmek mümkün olacaktir. Yakin zamanda
Kamu Ihale Kurulu’nun içtihat degistirerek resen inceleme mekanizmasini terk etmesi veya Kanun’da yapilacak degisiklikler ile bu yetkinin elinde alinmasi ve sadece sikayet konusu ile bagli kalinmasi halinde tebligata iliskin bu tip küçük ayrintilar büyük önem arz edecektir.
Idareye sikayet basvurusunda bulunulmadan veya idareye yapilan
sikayet basvurusu hakkinda idarece bir karar alinmadan veya otuz
günlük karar verme süresi beklenilmeden dogrudan Kuruma itirazen
sikayet basvurusunda bulunulmasi halinde bu basvurular idareye
gönderilecek ve sikayet tarihi dilekçenin idare kaydina alindigi tarih
olarak kabul edilecektir. Bu da sikayetçiler açisindan dikkat edilmesi
gereken bir husustur. Bu halde dahi sikayetçiler için bir hak kaybi
meydana gelmemekte , usulü eksikligin tamamlanmasi ve idarenin
cevabinin alinmasi için evrak idareye gönderilmektedir.
Bu baslik altinda su ana kadar yapilan ihalelerde tebligata iliskin
olarak karsilasilan bir takim sorunlara deginmek gerektigini
düsünüyoruz.Asagida farkli alt basliklar altinda karsilasilan sorunlar
ve bunlara iliskin çözüm önerileri dile getirilmeye çalisilmistir.
-Kesinlesen ihale kararlarinin yukarida sayilan usul ve esaslara
uygun olarak firma tarafindan ihale makamina bildirilen adrese
yapilmasi gerekmektedir. Adresin hataya yer vermeyecek sekilde açik
olmasi hukuk yollarinin tüketilmesi açisindan son derece önem arz
etmektedir. Ancak ihale makamina bildirilen adreslerin dogru oldugu
ve bu adreslere yapilacak tebligatin adres degismis olsa dahi geçerli
kabul edilecegi kabul edilmelidir.Bu nedenle de Adres degisikligini
usulüne uygun olarak idareye bildirmeyen veya yanlis adres veren
firmalarin , tebligata iliskin hukuki korunmadan faydalanmalari
mümkün degildir. Bu vesile ile faks veya telefonun hukuka uygun bir
tebligat sekli olmadigini tekrar hatirlatmak isteriz.
-Kesinlesen ihale kararinin kanunda öngörülen sürelere
uyulmadan veya isteklilere farkli farkli tarihlerde gönderilmesi halinde
ise yine istekliler açisindan hak kaybi meydana gelecek , hukuk
yollarinin kullanilmasina mani olunacaktir. Uygulamada ihale kararini
müteakip ihale kesinlestirilmekte ve ihale üzerinde kalan istekli derhal
sözlesme yapmak üzere idareye çagrilmaktadir. Ileride 15 günlük
sözlesme imzalama yasagi olarak da tanimlanabilen ve ihale islemine
karsi 15 günlük sikayet süresi kadar beklenmesini temin eden koruma
mekanizmasinin yani sira bir diger korunma mekanizmasi da sürelere
uyulmasi ve her istekliye ayni anda tebligat yapilmasinin saglanmasi
seklinde olmalidir. Gerçekten ihale ve ihale kesinlesme kararini
müteakip , ihale kararini usulüne uygun olarak diger isteklilere teblig
ettirmeyen veya geç teblig ettiren idarenin 15 günlük bekleme süresini
bu sekilde doldurarak , sözlesmesi imzalamasi mümkün olmaktadir.Bu
nedenlerle de tebligat hukukuna uygun bildirimlerin yapilmasi hayati
önem arz etmektedir.
d) İdareye yapilan başvurularda aranılacak şekil
Dilekçelerde basvuru sahiplerinin, vekil veya temsilcilerinin adi,
soyadi veya unvani ve adresi, basvuruya konu ihale, ihaleyi yapan
idare ve adresi, sikayet edilen veya incelenmesi istenilen durumlar,
sebepleri ve dayandigi deliller, sikayet edilen veya incelenmesi
istenilen durumun farkina varildigi tarih veya teblig, ilan veya bildirim
tarihinin gösterilmesi gerekmektedir.
Basvuru dilekçelerine ; adina basvuru yapilan tüzel kisiligi temsile
yetkili olunduguna dair , tüzel kisiligi temsile yetkili olanlari gösteren
Ticaret Sicil Gazetesi ve benzeri belgeler ile bu kisi yada kisilerin imza
sirkülerinin noter onayli suretleri eklenmelidir. Vekil (avukat) araciligi
ile yapilan basvurularda baro pulu yapistirilmis vekaletnamenin
eklenmesi gereklidir.
Ayrica, ihale dokümani satin alindigi veya ihaleye teklif verildigine
iliskin belgeler de sikayet ve itirazen sikayet dilekçelerine eklenir.
Ortak girisimlerde, pilot ortak ya da koordinatör ortak veya
bunlarin yetki verdigi kisiler tarafindan sikayet basvurusunda
bulunulabilecegi gibi, ortak girisimi olusturan tüm ortaklar tarafindan
birlikte basvuruda bulunulabilir.
Istekli sifatiyla ihaleye teklif verenler tarafindan idareye sikayet
basvurusunda bulunulmasi durumunda ise, isteklinin teklif zarfi
içerisinde yukarida sayilan belgelerinin bulunmasi durumunda, idarece
basvurunun usulüne uygun bir basvuru oldugu dikkate alinarak islem
yapilmasi gerekmektedir. Ancak ihaleye teklif veren istekli veya
temsilcisi disinda yetki verilmis bir baska temsilci tarafindan istekli
adina sikayet basvurusunda bulunulmasi durumunda usulüne uygun
dilekçe ile birlikte bu temsilcilere ait temsile yetkili olunduguna dair
belgeler ile imza beyannamesi/imza sirkülerinin asli veya yetkili
mercilerce onayli örneklerinin eklenerek idareye sikayet basvurusunun
yapilmasi gerekmektedir.
Bir ihaleye iliskin olarak, birden fazla konu hakkinda tek dilekçeyle
sikayet basvurusunda bulunulabilecektir. Sekli açidan yapilmis
eksikler kesinlikle sikayetin reddi veya isleme konmamasi sonucu
dogurmayacaktir. Bu durumda idare ; durumun özeligine göre
sikayetçiye , eksiklikleri tamamlamasi için süre vermeli ve sürenin
sonunda eksikliklerin halen tamamlanmamis olmasi halinde ise
sikayeti isleme koymamalidir.
e) Şikayet üzerine idarece yapilacak işlemler ve inceleme
Idareler bir sikayet dilekçesini aldiklarinda derhal kaydini yaparak
kayit tarihi ve sayisini dilekçenin üzerine yazmalidir. Elden yapilan
basvurularda ise basvuru sahibine kayit tarih ve sayisini gösteren
imzali bir alindi belgesi vermek zorundadir. Posta yoluyla yapilan
sikayetlerde basvuru dilekçesinin idare kaydina alindigi tarih sikayet
tarihi olarak esas alinacaktir.Bugün hukukun her alaninda , postaya
verilme tarihinin herhangi bir islem için basvuru tarihi olarak
alinmasinda bir engel olmamasi gerçegine ragmen yönetmeligin bu
hükmünün ciddi hak kayiplarina neden olabilecegi ve hukuka uygun
olmadigi da dikkatlerden kaçmamalidir. Ancak yönetmeligin bu haliyle
uygulanmaya devami halinde sikayetçilerin , postaya verilme tarihini
degil Idarenin eline ulasma tarihini dikkate almalari uygun olacaktir.
Basvuru dilekçesinde ,sekil unsurlari bakimindan rastlanilacak
aykiriliklar dogrudan basvurunun reddi nedeni yapilmamali ve
basvurandan , kisa bir süre (3 gün ) verilerek , eksiklikleri
tamamlamasi istenmelidir.
Ihaleyi yapan idareye sikayet basvurusunda bulunulmasi halinde
basvuru sonuçlandirilip, bu kararin basvuru sahibine tebliginden
itibaren 15 gün geçmedikçe sözlesme imzalanamaz. Ancak, idarenin ,
sikayet üzerine verdigi kararin tebligini izleyen onbes gün içinde
Kuruma itirazen sikayet basvurusunda bulunulmamasi halinde
sözlesme imzalanabilir.Burada 15 günlük bekleme süresinden amaç ,
sikayetçinin Kamu Ihale Kurumu’na basvurmasi için kanunen taninan
süre olan 15 günün dolmasini ve bu süre içinde itirazen sikayette
bulunulmamissa sözlesme imzalanmasini temindir. Eger Kuruma
itirazen sikayette bulunulmussa bu 15 günlük sürenin beklenmesine
gerek kalmayacak , bu halde kurumun ihale sürecinin devami
konusundaki karari beklenecektir. Kurul halihazir uygulamada öncelik
ve ivedilikle bu konuda karar verdiginden süreçte bir aksama
olmamaktadir. Ancak Kamu Ihale Kurumu önüne gelmis bir sikayette ,
ihale sürecinin devamina karar verilmis olmasi halinde dahi sözlesme
imzalanmasi için kurulun nihai kararinin beklenmesi gerektigini tekrar
hatirlatmak isteriz.
Ayrica, sikayet sunulduktan sonra ihale yetkilisince ihale konusu
isin ivediligi ve gerçeklesmesinde kamu yarari bulunmasi nedeniyle
ihale sürecinin devamina karar verildigi hallerde, bu kararin tebligini
izleyen günden itibaren yedi günlük sürenin dolmasini müteakip
sözlesme imzalanabilecektir. Ancak, bu karara karsi Kuruma itirazen
sikayet basvurusunda bulunulmasi halinde Kurumca itiraz sonuçlandirilip karar bildirilinceye kadar sözlesme
imzalanamayacaktir. Ivedilik karari üzerine kuruma itirazen sikayette bulunma süresi ise , ivedilik kararinin tebligini izleyen 3 günlük süredir. Bu süre içinde basvuru yapilmissa idareler kesinlikle sözlesme imzalamamalidir.
-Idarece Sikayetin Sonuçlandirilmasi
Yönetmeligin 15 inci maddesi uyarinca ihale makami tarafindan;
-Sikayet konusunun düzeltme yapilmasi yoluyla giderilebilecek ve ihale sürecinin kesintiye ugratilmasina gerek bulunmayan durumlarda düzeltici islem belirlenmesine, Sikayet konusunun ihale sürecinin
devam etmesine engel olusturacak ve düzeltici islemle giderilmesi mümkün bulunmayan aykiriliklara iliskin olmasi durumunda ihale islemlerinin iptaline, Ileri sürülen iddialarin yerinde olmadigi sonucuna
varilirsa sikayet basvurusunun uygun bulunmadigina karar verilir. Alinan kararlar basvuru sahiplerine imza karsiligi elden veya iadeli taahhütlü mektupla bildirilir.
4734 sayili Kanunda sikayet basvurularinin otuz günlük süre içinde sonuçlandirilmasi esasi getirildiginden, bu süre içinde idarece bir karar alinmamasi durumunda basvuru zimnen reddedilmis sayilacagindan basvuru sahipleri otuz günlük sürenin bitimini takip eden onbes günlük itirazen sikayet süresi içinde Kuruma basvuruda bulunabilirler. Bir baska degisle 15 günlük itirazen sikayet süresi idarenin , yapilan sikayet üzerine suskun kalarak geçirdigi 30 günün sonunda baslamaktadir.
-Ihale Islemlerine Devam Edilmesi Karari
4734 sayili Kanunun 55 inci maddesi uyarinca, sikâyet yapildiktan sonra, ihale yetkilisince, ivedilik ve kamu yarari bulunmasi nedeniyle ihale islemlerine devam edilmesi gerektigi yönünde karar alinabilir. Bu
kararda gerekçe olarak sadece “ ivedilik ve kamu yarari bulundugu” seklinde Kanun ve Yönetmelik hükmünün tekrariyla yetinilmesi halinde, kararin gerekçeli olma sarti yerine getirilmediginden, usulüne
uygun bir karar sayilmayacaktir. Bu nedenle, idarenin gerekçelerini kararda açik olarak belirtmesi ve gerekçeli olarak alinan bu kararin basvuru sahibine teblig edilmesi gerekmektedir. Burada ilgililer
tarafindan dikkat edilmesi gereken husus , sadece ihaleye devam karari alinmasinin yeterli olmadigi , bunun idare tarafindan geçerli sebepler ile gerekçelendirilmesi geregidir. Idareler , yapilan sikayet
üzerine ivedilikle sözlesme yapmak yoluna gittiklerinden ; uygulamada bu yolun ancak ivedilik ve öncelik gerektiren ve gecikmesinde sakinca olan türden hayati ihaleler için uygulanabilir olmasi gerekmektedir.
Daha basit bir deyisle sadece ihaleye devam karari alinmasi yeterli olmayip bunun makul gerekçeleri olmasi gerekmektedir. Bu Idare Hukuku’nun temel prensiplerinden olan “ Idare’nin her islemi
gerekçeli olmalidir ilkesi “ ile paralellik arz eden bir uygulamadir.
Basvuru sahibi, ihale sürecine devam kararina karsi, kararin tebligini izleyen üç gün içinde , Kuruma , Yönetmeligin 8 inci maddesindeki kosullari tasiyan dilekçe ile itirazen sikayet basvurusunda bulunabilir. Ihale sürecinin devamina iliskin kararlara karsi Kuruma yapilacak itirazen sikayet basvurularinda bu husus
açikça vurgulanmali, alinan kararin hangi yönlerden mevzuata aykiri oldugu belirtilmeli, sikayetin esasina dair idarece bir karar verilmedigi hallerde, dilekçelerde buna iliskin iddialara yer verilmemelidir. Ayrica
kuruma ve idarelere verilen sikayet ve itirazen sikayet dilekçelerinde , AÇIKÇA IHALE SÜRECININ DURDURULMASI TALEP EDILMELIDIR.
Idarelerce, ivedilik ve kamu yarari bulunmasi nedeniyle ihale islemlerine devam edilmesi gerektigi yönünde karar alinmasi halinde, bu kararin basvuru sahibine bildirimini izleyen günden itibaren yedi
gün geçmedikçe sözlesme imzalanmasi mümkün bulunmamaktadir.Aksi takdirde imzalanan bu sözlesme hükümsüz sayilir. Kamu Ihale Kanunu ve ilgili Yönetmeliklere aykiri davranmak suretiyle sözlesme imzalayan ve istekliler ve kamu açisindan hak ihlallerine sebep olan idarelerin bu islemleri , ileride ayrintili olarak açiklanacagi üzere , Tazminat Davasi konusu yapilabilecektir.
Bu nedenle idarelerin ihaleye devam kararlari gerekçeli olmalidir.
Ihale makamlari sartname hazirlarken ve ihaleye çikilirken ilgili mevzuatlara uygun davranmali , mutlaka konu ile ilgili Kamu Ihale Kurumundan bilgi ve görüs almalidir. Ihale makamlarinin bu konuda
isteksiz ve agir davranmalari nedeniyle taraflar açisindan ciddi hak kayiplari meydana gelmektedir. Çagdas Idare Hukuku uygulamalarinda idarenin yaptigi yanlisliklar , islemler ve eylemler nedeniyle islemin sorumlularinin tazminat vermekle yükümlü olabilecegi açiktir. Yine tüm Dünya ve ülkemizde giderek yayginlasan bir diger Çagdas Idare Hukuku prensibi de , yapilan idari islem veya eylemde ihmali veya kusuru olan idare ajanlarinin bu islem nedeniyle ortaya çikan maddi zarardan sahsi mal varliklari ile sorumlu
olmalaridir. Bu güne kadar uygunlanmasindan kaçinilan bu yol artik ciddi bir hukuk yolu olarak sistem içinde yerini almaya baslamaktadir. Bunun pratik sonucu da ; ihale makamlarinin da ihale sürecinde ve
sartnamelerde yapilan yanlisliklar nedeniyle taraflara ve kamuya verdikleri zarardan sorumlu olmalaridir.Bu nedenle ihale makamlarinin daha dikkatli olmalari ve Kamu Ihale Kurumundan görüs ve bilgi talep
etmeleri ve daha önemlisi konu ile ilgili kanun ve yönetmeliklere uygun davranmalari gerekmektedir. En basitinden Kamu Ihale Kurumu’nun resen inceleme sistemi sayesinde ihale makamlari tarafindan yapilan
bir çok yanlislik yerinde ve zamaninda müdahaleler ile giderilmekte ve ihale süreci durdurulmakta ve iptal edilmektedir.Ancak yapilmasi düsünülen ve tarafimizca isabetli olmadigina inandigimiz bir degisiklik
ile Kamu Ihale Kurulu’nun sadece ve sadece yapilan sikayet ile bagli olmasi gerekecegi ve sikayet disindaki yanlislik ve hatalari resen incelemeyecegi hükmüne yer verilmesi düsünülmektedir. Bu halde sadece yapilan sikayet konulari ile bagli bir inceleme yapilacak ve fark edilse dahi diger usulsüzlükler incelenmeyecektir.Bu durumda ise yanlis , hatali ve sakat bir takim ihaleler kurulun incelenmesinden
geçmeksizin kesinlesecek ve uygulanmaya baslayacaktir. Ancak resen ve kamu adina inceleme yetkisi her zaman ve idare hukukunun bir geregi olarak idare Mahkemelerinin yetkisi dahilinde olacak ve bu islemler her hal ve karda Mahkemeler önüne getirilebilecektir. Bu davalarda ise hata ve yanlisliklar nedeniyle ihaleler geriye dönük olarak iptal edilemeyecek ama sorumlular hakkinda maddi ve manevi tazminat davasi açilmasi imkani dogacaktir. Daha basit bir deyisle bugün kurul tarafindan yapilan incelemeler , bu asamada artik dava yolu ile mahkemeler tarafindan yapilacak ancak bu defa , isin sorumlulari hakkinda , taraflarin ve kamunun zarari oldugundan , bunun dogal sonucu olan maddi ve manevi tazminat davalari gündeme gelecektir. Yakin zamanda Idare Mahkemeleri tarafindan verilen kararlarda kurumun resen inceleme yetkisinin olmadigina
dikkat çekilmektedir. Yani yargi uygulamasi da kanunda yapilmasi düsünülen bu degisiklikler ile paralellik arz etmektedir.