İş Görmezlik Ödeneği Nedir? Özellik Gösteren Dumlar Nelerdir?

İşgöremezlik Ödeneğinde Özellikli Durumlar ve Zamanaşımı

Önceki iki günkü yazımızda diğer yönlerine işaret ettiğimiz Rapor Parası ya da geçici işgöremezlik ödeneği kısa vadeli sigorta kollarından tanınan önemli bir hak olarak sigortalılara hastalık, analık, iş kazası ve meslek hastalığı gibi geçici çalışma kayıplarında kendileri ve ailelerinin geçimi konusunda katkı sağlıyor.025 (600 x 290)

Bugün de rapor parası hakkında sigortalıların aklına takılan diğer özellikli durumlara değinmek istedik.

İşsizlik Ödeneği Alanların Rapor Parası

İş-Kur’dan işsizlik ödeneği almakta olanlar 4/a sigortalılığı kapsamında sigortalı ve genel sağlık sigortalısı sayılmakla beraber kısa vadeli sigorta kollarına tabi bulunmuyorlar. Bununla birlikte sigortalının işten çıkarıldığı tarihi takip eden 10 uncu güne kadar istirahat raporu alması durumunda istirahat bitimine kadar geçici iş göremezlik ödenekleri sigortalıya ödenmesi, iş göremezlik ödeneği ödenen süreler için işsizlik ödeneği ödenmemesi gerekiyor.

İş Kaybı Tazminatı Alanların Rapor Parası

Özelleştirilen kurumlarda çalışmakta iken iş akitleri özelleştirme nedeniyle küçültme veya kapatma gerekçeleriyle feshedilen kamu işçilerine işsizlik ödeneği yerine iş kaybı tazminatı ödeniyor. İşsizlik ödeneğinden farklı ve asgari ücretin iki katı tutarından aylık ödenen bu durumda aylık asgari ücretin iki katı tutarında matrahtan prim de İş-Kur’ca yatırılıyor ve bu süreler hizmetten de sayılıyor. Mamafih iş kaybı tazminatından faydalananlar da 4/a sigortalılığı kapsamında sigortalı ve genel sağlık sigortalısı sayılmakla birlikte, bir işverene tabi ve fiili olarak çalışmadıkları için kısa vadeli sigorta kollarına tabi bulunmuyorlar.

Kısa Çalışma Yapanların Rapor Parası

Genel, sektörel veya bölgesel kriz nedeniyle kısa çalışma yaptıkları işyerlerinde çalışan ve bu nedenle de kısa çalışma ödeneğinden faydalananlar da genel sağlık sigortalısı kapsamında bulunmakla beraber onlar da kısa vadeli sigorta kolları kapsamında bulunmuyorlar.

Fakat şu farkla ki kısa çalışma ödeneği uygulanan işyerlerinde çalışan sigortalıların aynı ay içinde hem fiilen çalıştıkları süreler hem de çalışmadıkları ve kısa çalışma ödeneğinden yararlandıkları süreler de birlikte bulunuyor. Bu bakımdan kısa çalışma yapan sigortalıların geçici iş göremezlik ödeneği taleplerinde, kısa çalışma ödeneği uygulama şeklinin tespiti yapılarak kısa vadeli sigorta kapsamında bulunan günler yani fiilen çalıştıkları günler içerisinde geçici iş göremezliğin oluşmuş olmasına ve yine kısa vadeli sigorta primine esas kazanç tutarı dikkate alınarak, bu sigorta kolunun uygulandığı sürelerle sınırlı olarak geçici iş göremezlik ödeneğinden yararlandırılma imkânı bulunuyor.
2017 ASGARİ ÜCRET
EMEKLİ AYLIĞIM EKSİK HESAPLANDI NE YAPMALIYIM??

Ay içerisinde, yalnızca kısa çalışma ödeneği uygulanan günlerde alınan istirahat raporlarına göre geçici iş göremezlik ödeneği ödenmesi imkânı olmadığı gibi kısa vade primine tabi çalışma günlerinde alınan istirahat raporlarından süresi yalnızca kısa çalışma ödeneğine tabi günlere isabet eden kısmında da ödenek verilmesi imkânı bulunmuyor.

Buna göre ilgililerin işverenlerince veya İş-Kur tarafından sigortalıların kısa çalışma ödeneğine ilişkin primlerinin SGK’ya her ay 15 günlük olarak mı yoksa haftalık çalışma süreleri dikkate alınarak mı yatırıldığının,

-İşverenlerce SGK’ya verilen APHB’den,

-İşyeri puantaj kayıtlarından,

-İşyerlerinden temin edilecek olan ve sigortalılara ay içinde kısa çalışma ödeneği ödenmesi için işverenlerce İş Kur İl Müdürlüğüne bildirilen sürelerin hangi günlere ait olduğuna ilişkin düzenlenen belgelerden tespiti suretiyle uygulamanın gerçekleştirilmesi gerekiyor.

Sosyal güvenlik primine tabi olarak yalnızca 4/a sigortalılığı kapsamında çalışanlara kısa vadeli sigorta kollarından sadece iş kazası ve meslek hastalığı sigortası kolundan iş göremezlik ödeneği ödenmesi mümkün olup hastalık ve analık sigortası kolundan geçici iş göremezlik ödeneği ödenmediğini de vurgulamak gerekiyor.

Zamanaşımı

Kısa vadeli sigorta kollarından kazanılan haklar, hakkın doğduğu tarihten itibaren beş yıl içinde istenmezse düşüyor.

Geçici iş göremezlik ödeneklerinde hakkın doğduğu tarih ise; geçici iş göremezlik ödeneğine esas istirahat raporunun sona erdiği tarih olarak kabul ediliyor.

Sağlık hizmet sunucuları tarafından istirahatine lüzum görülen sigortalılara ödenmesi gereken geçici iş göremezlik ödenekleri istirahat süresinin sona erdiği tarihten itibaren 5 yıl içerisinde sigortalı tarafından talep edilmez ise ödenek hakkı düşüyor. 4/b sigortalılarına iş kazası veya meslek hastalığı ya da analık halinde ödenecek olan geçici iş göremezlik ödeneğinin ödenmesi için öngörülen genel sağlık sigortası dâhil prim ve prime ilişkin her türlü borçlarının ödenmiş olması şartının bu beş yıllık zamanaşımı süresi içinde yerine getirilmesi halinde ödenmemiş geçici iş göremezlik ödeneklerinin ödenmesi mümkün bulunuyor.

SGK tarafından sigortalılar adına MOSİP kayıtlarına aktarılan ödenekler sigortalılar tarafından SGK’ca belirlenen süre içerisinde tahsil edilmez ise Kurum hesaplarına geri aktarılıyor. Ancak sigortalılar tarafından yukarıda açıklanan beş yıllık hak düşürücü süre içerisinde talep edilmesi halinde geçici iş göremezlik ödeneklerinin de ödenmesi gerekiyor.

Kaynak: MemurHaber / Şevket Tezel