Hakediş Ödemelerinde Damga Vergisi

HAKEDİŞ ÖDEMELERİNDE DAMGA VERGİSİ

I-GİRİŞ
Damga vergisi ile ilgili olarak yaşanan sıkıntılarından biri hakediş ödemelerinde damga vergisi kesinti hakkında olmaktadır.
Kamu sektörü, yapmış oldugu alımlarla ve taahüt işleriyle halihazırda milli ekonomi içresinde önemli bir paya sahip bulunmaktadır.
Kamu sektörünce yapılan alımlarda yasal bir takım zorunlulukların takip edilmesi gerekmektedir. Bu yasal zorunlulukların başında 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu gelmektedir. Bu kanunda kamu kurumları tarafında yapılacak alımlar, yapım işleri ve hizmet ifalarıyla ilgili takip edilmesi gereken yasal prosedürler ayrıntılı olarak belirtilmistir.
Kamu ihale kanunu içerinde yer alan süreçler çeşitli vergilerin konusunu oluşturabılmektedir.
Bu vergilerin başında damga vergisi gelmektedir. Gelir vergisi ve tefkifatı, KDV ve tevkifatı hakediş ödemeleriyle ilgili diğer yasal zorunluluklardır.
Bu çalışmada hak ediş ödemelerinden yapılması gereken damga vergisi kesintisi üzerinde durulacaktır.

II-DAMGA VERGİSİ MEVZUATI
Damga Vergisi Kanunu’nun ilgili maddeleri aşağıda gösterilmiştir.
“Konu:
Madde 1 – Bu Kanuna ekli (1) sayılı tabloda yazılı kağıtlar Damga vergisine tabidir.
Bu kanundaki kağıtlar terimi, yazılıp imzalamak veya imza yerine geçen bir işaret konmak suretiyle düzenlenen ve herhangi bir hususu ispat veya belli etmek için ibraz edilebilecek olan belgeler ile elektronik imza kullanılmak suretiyle manyetik ortamda ve elektronik veri şeklinde oluşturulan belgeleri ifade eder.
Yabancı memleketlerle Türkiye’deki yabancı elçilik ve konsolosluklarda düzenlenen kağıtlar, Türkiye’de resmi dairelere ibraz edildiği, üzerine devir veya ciro işlemleri yürütüldüğü veya herhangi bir suretle hükümlerinden faydalanıldığı takdirde vergiye tabi tutulur.

Şümul:
Madde 2 – Vergiye tabi kağıtlar mahiyetinde bulunan veya onların yerini alan mektup ve şerhlerle, bu kağıtların hükümlerinin yenilenmesine, uzatılmasına, değiştirilmesine devrine veya bozulmasına ilişkin mektup ve şerhler de Damga Vergisine tabidir.

Mükellef:
Madde 3 – Damga Vergisinin mükellefi kağıtları imza edenlerdir.
Resmi dairelerle kişiler arasındaki işlemlere ait kağıtların Damga Vergisini kişiler öder.

Nispet:
Madde 14 – Kağıtların Damga Vergisi bu kanuna ekli (1) sayılı tabloda yazılı nispet veya miktarlarda alınır. Şu kadar ki her bir kağıt için hesaplanacak vergi tutarı (1) sayılı tabloda yer alan sınırlamalar saklı kalmak üzere 800 bin Yeni Türk Lirasını aşamaz. Bir önceki yılda uygulanan bu azami tutar, her takvim yılı başından geçerli olmak üzere, o yıl için tespit ve ilan olunan yeniden değerleme oranında artırılır. Bakanlar Kurulu yeniden değerleme oranının % 50 fazlasını geçmemek ve % 20’sinden az olmamak üzere yeni oranlar tespit etmeye yetkilidir.
Belli parayı ihtiva eden mukavelenamelerin değiştirilmesi halinde artan miktar aynı nispette vergiye tabidir. Bunların devri halinde aslından alınan verginin dörtte biri alınır.
Mukavelenamelerin müddetinin uzatılması halinde aynı miktar veya nispette vergi alınır.
Akreditif mektup ve telgraflarında süre uzatıldığı takdirde verginin dörtte biri alınır.
Yabancı memleketlerden Türkiye üzerine düzenlenen kağıtlar aynı miktarda, yabancı memleketlerin birinden diğeri üzerine düzenlenip Türkiye’de tedavüle çıkarılanlar ise yarı nispette vergiye tabidir.

Ödeme şekilleri:
Madde 15 –Damga Vergisi makbuz karşılığı, istihkaktan kesinti yapılması veya basılı damga konulması şekillerinden biriyle ödenir.
Bu ödeme şekillerinin hangi işlemler için ne suretle uygulanacağını tespite Maliye Bakanlığı yetkilidir.

İstihkaktan kesinti şekliyle ödeme:
Madde 19 – Genel ve özel bütçeli dairelerle il özel idareleri ve belediyeler, bankalar, iktisadi kamu teşekkülleri ile bunların iştirakleri ve müesseseleri ve benzeri teşekkül, iştirak ve müesseselerin ödemelerinde kullanılan ve nispi vergiye tabi bulunan makbuzlarla bu mahiyetteki kağıtlara ait vergilerin,
a) Bu ödemelerin yapılması,
b) Avans suretiyle ödemelerde avansın itası,
Sırasında ilgili daire ve müesseseler tarafından istihkaklardan kesinti yapılması şekliyle ödenmesine Maliye Bakanlığınca izin verilebilir.

I. Akitlerle ilgili kâğıtlar Uygulanacak Olan
A. Belli parayı ihtiva eden kâğıtlar:
1. Mukavelenameler, taahhütnameler ve temliknameler (Binde 8,25)
II. Kararlar ve mazbatalar
2.İhale Kanunlarına tabi olan veya olmayan resmi daire ve kamu tüzel kişiliğini haiz kurumların her türlü ihale kararları
(Binde 4,95)

IV. Makbuzlar ve diğer kâğıtlar
1. Makbuzlar:
a) Resmî daireler tarafından yapılan mal ve hizmet alımlarına ilişkin ödemeler (avans olarak yapılanlar dahil) nedeniyle kişiler tarafından resmî dairelere verilen ve belli parayı ihtiva eden makbuz ve ibra senetleri ile bu ödemelerin resmî daireler nam ve hesabına, kişiler adına açılmış veya açılacak hesaplara nakledilmesini veya emir ve havalelerine tediyesini temin eden kâğıtlar (Binde 8,25)

III-İHALE AŞAMALARI
Kamu Ihale kanununda belirtilen ihale aşamalarını aşağıda görüldüğü şekilde özetlemek mümkündür…..
1) İhtiyacın tespiti
2) Yaklaşık maliyet tespiti
3) İhale ilanın verilmesi
4) İlanın gönderilmesi
i) Kamu İhale Kurumu
ii) Basın İlan Kurumu
5) İhale komisyonunun kurulması
6) İhale ilgili dosya hazırlanması
i) İdari Şartname
ii) Sözleşme Tasarısı
iii) Standart Formlar
iv) Yapım İşleri Genel Şartnamesi
v) Birim Fiyatlar
vi) Teknik Şartnameler
7) Hazırlanan dosyanın satışa sunulması
8) İhale gününe hazırlık
i) İhale tutanaklarının hazırlanması
9) İhalenin gerçekleşmesi
10) İhale neticesinde ihale komisyonunun kararı
11) İhale komisyon kararının ihale yetkilisine sunulması (İhale Sonuç Onayı)
12) İhale Sonuç Onayı ile birlikte 1. Ve 2. firmalara dair K.İ.K’ ndan online teyit alınması
13) İhale Sonuç Bildirimlerinin firmalara tebliği
14) İhaleyi kazanan firmanın sözleşmeye davet edilmesi
15) karar pulu ve sözleşme damga vergisi tahukkuku
16) K.İ.K bedeli yatırılması
17) Kamu ihale kanunu 10. madde belgelerinin firma tarafından temini ve idareye sunulması
18) Sözleşmenin imzalanması, imza günü K.İ.K’ten teyit alınması
19) Yapı denetim heyetinin oluşturulması
20) Yer teslim tutanağı ile firmaya yer teslimi yazılması
21) İhale sonucunun K.İ.K’na bildirilmesi
22) Hazırlanan ihale işlem dosyalarının
i) Yüklenici firma teslimi
ii) Kontrol (yapı denetim elemanlarına) teslimi
iii) Kontrol amirine
iv) Strateji daire başkanlığına
v) S.G.K ‘na gönderilmesi
23) İhale konusu işin gerçekleştirilmesi ve ödemelerin ilgili firmaya yapılması

Yukarıda ihale süreci ve bu süreç içerisinde yer alan damga vergisinin konusunu oluşturacak hususlar belirtilmiştir.

IV-SONUÇ
İhale işlemlerinin gerçekleştirilmesi sürecinde, ihale komisyonunun ihale kararı vermesi halinde, üzerinde ihale kalan firmanın binde 4,95 oranında damga vergisi ödemesi gerekmektedir.
İhale üzerine kalan firmayla sözleşme yapılması aşamasında da binde 8,25 oranında damga vergisi tahsil edilmesi gerekmektedir.
Yukarıda belirtilen ödemeler, vergi dairesine yatırılmak suretiyle yapılabileceği gibi, uygulamada yuklenicinin hak edişinden de kesinti yapılmak suretiyle tahsil edilmektedir.
Kanımızca, bu vergilerin vergi dairesine yatırılmak suretiyle ödenmesi daha yerinde olacaktır.
İşin gerçekleştirilmesi aşamasında, yüklenici firmaya yapılacak ödemelerde, hakediş tutarının binde 8,25’i kadar da gene damga vergisi tahsil edilmesi gerekmektedir.
Bu damga vergisi ise, hakediş ödemelerinde kullanılan ödeme emri belgesi üzerinde kesinti yapılarak vergi dairesi hesaplarına aktarılması gerekmektedir.

kaynak:

Ömer Köse

Maliye Bakanlığı

Muhasebat Başkontrolörü