Bireysel Emeklilik Sistemi – 5
7) Fonlarla İlgili Özellikler:
a)Fonların İçereceği Yatırım Araçları:
Fon portföyü aşağıda yer alan para ve sermaye piyasası araçları ile işlemlerinden oluşur:
a) Nakit, vadeli ve vadesiz mevduat,
b) Borçlanma araçları (ters repo dahil) ile hisse senetleri,
c) Kıymetli madenlere ve gayrimenkule dayalı varlıklar,
d) Repo işlemleri,
e) Vadeli işlem ve opsiyon sözleşmeleri,
f) Borsa para piyasası işlemleri, yatırım fonu katılma belgeleri,
g) Sermaye Piyasası Kurulu tarafından uygun görülen ve kamuya ilan edilen diğer para ve sermaye piyasası araçları.
Emeklilik yatırım fonları, Sermaye Piyasası Kurulu’na tabi portföy yönetim şirketleri tarafından profesyonel portföy yönetim ilkeleri çerçevesinde yatırıma yönlendirilecektir.
b)Fon Dağılımında Değişiklik Yapılabilmesi:
Katılımcılar sözleşme süresince bir fondan diğer f ona geçebilecekleri gibi ödedikleri katkı payını birden çok fon arasında da paylaştırabilirler. Katkı paylarının ve birikimlerin fonlara dağılım oranları yılda en fazla 4 kez değiştirilebilecektir. Katılımcı ayrıca dahil olduğu emeklilik planını da yılda en fazla 4 kez değiştirebilecektir. Sistem, bu yapısı ile katılacak kişilere kendi bireysel emeklilik hesaplarının yatırım sürecine katılma imkanı vermektedir.
c)Emeklilik Şirketlerince Fon Performansının Açıklanması:
Emeklilik şirketleri fonlar hakkında günlük, üç aylık ve yıllık rapor düzenlemek zorunda olacaklar ve hazırlanan günlük rapor, her gün sonu itibariyle Takasbank’ a ve SPK’ ya iletilecektir.
Ayrıca emeklilik şirketleri; kurulca onaylanmış fon içtüzüğü, izahname ve tanıtım formu ile üç aylık ve yıllık raporları merkezlerinde, bölge müdürlüklerinde, şubelerinde, temsilciliklerinde ve internet sitelerinde güncellenmiş olarak katılımcıların incelemesi amacıyla bulunduracaklar ve katılımcının talep etmesi halinde kendisine ileteceklerdir.
d) BES’ te garanti edilen bir getiri düzeyi yoktur:
Sistem getiri garantisi öngörmemektedir. Katılımcılar emeklilik şirketi tarafından sunulan, değişik risk ve getiri düzeyine sahip çeşitli emeklilik fonları arasından kendilerine en uygun fonlara kararları doğrultusunda yatırım yapabileceklerdir.
Bireysel emeklilik sistemi devlet güvencesi altında değildir. Fakat Hazine Müsteşarlığı, SPK, Emeklilik Gözetim Merkezi, Takasbank, Bağımsız Denetim Şirketleri dahil olmak üzere birçok kurumun denetimi ve kontrolü altındadır. Katılımcıların birikimleri fonlar bazında Takasbank’ ta saklanmaktadır ve katılımcının her zaman birikimlerini alma ve aktarma hakkı vardır.
Fon malvarlığı haczedilemez, rehnedilemez ve teminat olarak gösterilemez.
Emeklilik sözleşmesi İle İlgili Özellikler:
a) Bireysel Emeklilik Sözleşmesinin Bir Başkasına Devri:
Bireysel emeklilik sözleşmesinin başka bir kişiye devredilmesi mümkün değildir. Sözleşmeden doğan haklardan yalnızca katılımcı yararlanabilir.
b) Sözleşme Süresi İçinde Vefat/Maluliyet Durumu:
Katılımcının vefatı halinde birikimler varsa sözleşmede belirtilen lehdara, katılımcı tarafından lehdar tayin edilmemişse kanuni mirasçılarına ödenecektir.
Maluliyet halinde, katılımcının talebi ve gerekli belgelerin sağlaması durumunda sistemden zorunlu ayrılma işlemi, sistemden emeklilik hakkı kazanılmış gibi yapılacaktır.Her iki durumda da birikimler dışında bir tazminatın ödenmesi söz konusu değildir.
c) Grup Emeklilik Sözleşmesi:
En az on kişiyi kapsayacak şekilde düzenlenen emeklilik sözleşmesidir. On kişiden az olsa da bir işyerinde ya da kuruluşta çalışan ya da üye olanların tamamını kapsayacak şekilde düzenlenen sözleşmeler de grup emeklilik sözleşmesi kapsamında değerlendirilir. Sözleşmenin akdinden sonra grubun on kişinin altına düşmesi sözleşmenin geçerliliğine etkili olmayacaktır. Katkı payının belirli bir bölümünü veya tamamını katılımcı adına ödeyen veya grup emeklilik sözleşmesinin akdedilmesine dahil olan kuruluş/işveren, her çalışanına/üyesine ait sözleşmeye, makul, objektif olmak ve süreklilik göstermek kaydıyla koşullar koyabilecektir. Aynı kuruluş/işveren çalışanları/üyeleri adına birden fazla şirket ile anlaşma yapabilir.
d)Katılımcının birden fazla emeklilik sözleşmesine taraf olması:
Katılımcının, aynı şirkette veya farklı şirketlerde birden fazla bireysel emeklilik hesabı bulunabilir. Bu durumda tek bir emeklilik sözleşmesinden emeklilik hakkı kazanması, diğer sözleşmelerden de emeklilik hakkı kazanması için yeterli olacaktır.