Bilgi Edinme İstisnaları Nelerdir?
İSTİSNALAR
Bilgi edinme hakkının tanındığı devletlerde bilgi edinme hakkına ilişkin bazı istisnalar da öngörülmüştür. Devlet sırrı, ülkenin ekonomik çıkarları, istihbarat, idari soruşturma, adli soruşturma ve kovuşturma, özel hayatın gizliliği, haberleşmenin gizliliği, ticari sır gibi bazı konularda bilgi edinme hakkına sınırlama getirilmektedir. 4982 sayılı Bilgi Edinme Hakkı Kanunu da benzer sınırlamalar içermektedir.
İstenen bilgi veya belgelerde, gizli bilgiler varsa bunlar çıkartılır ve bunun gerekçesi başvurana yazılı olarak bildirilir. Ayrıca kurumun web sitesinde yayınlanmış veya bir basın açıklamasıyla kamuoyuna sunulmuş bilgiler başvurana tekrar verilmez. Bunun dışında istenilen bilgi kurumun o konu hakkında özel araştırma veya çalışma yapmasını gerektiren bir bilgi ise bunlar da verilmez.
Kanunda Bilgi Edinme Hakkının istisnaları olarak düzenlenen ve aşağıda belirtilen konularda yapılan bilgi edinme başvuruları reddedilir ve red kararı başvuru sahibine gerekçeli olarak bildirilir.
- Sivil ve askeri istihbarat birimlerinin görev ve faaliyetlerine ilişkin bilgi veya belgeler,
- Devlet sırrına ilişkin bilgi veya belgeler,
- İstihbarata ilişkin bilgi veya belgeler,
- İdari soruşturmaya ilişkin bilgi veya belgeler,
- Adli soruşturma veya kovuşturmaya ilişkin bilgi veya belgeler,
- Özel hayatın gizliliği esasını ihlal edecek bilgi ve belgeler,
- Haberleşmenin gizliliği esasını ihlal edecek bilgi ve belgeler,
- Ticari sır olarak nitelenen bilgi veya belgeler ile Kurum ve Kuruluşlar tarafından gerçek veya tüzel kişilerden gizli kalması kaydıyla sağlanan ticari ve mali bilgiler, (Vergi mahremiyeti gibi.)
- Fikir ve sanat eserlerine ilişkin olarak yapılacak bilgi edinme başvuruları hakkında ilgili kanun hükümleri uygulanır.
- Kurum ve kuruluşların kamuoyunu ilgilendirmeyen ve sadece kendi personeli ile kurum içi uygulamalarına ilişkin düzenlemeler hakkındaki bilgi veya belgeler.
- Kurum ve kuruluşların faaliyetlerini yürütmek üzere elde ettikleri görüş, bilgi notu, teklif ve tavsiye niteliğindeki bilgi veya belgeler.
- Tavsiye ve mütalaa taleplerine ilişkin başvurular.
Bilgi Edinme Hakkı Kanunu idari soruşturmalara ilişkin olarak, yetkili kişi ve kurullarca yürütülen bir idari soruşturma ile ilgili bilgi ve belgelerin açıklanması veya zamanında önce açıklanması eğer,
1) Kişilerin özel hayatına açıkça haksız müdahale sonucunu doğuracak,
2) Kişilerin veya soruşturmayı yürüten görevlilerin hayatını ya da güvenliğini tehlikeye sokacak,
3) Soruşturmanın güvenliğini tehlikeye düşürecek,
4) Gizli kalması gereken bilgi kaynağının açığa çıkmasına neden olacak veya soruşturma ile ilgili benzeri bilgi ve bilgi kaynaklarının temin edilmesini güçleştirecek
nitelikte ise bu bilgi ve belgelerin açıklanmasını zorunlu görmemiştir.
Disiplin soruşturmalarında da bilgi ve belgelere erişim hakkı kural olmakla birlikte, soruşturmanın selametini etkileyebilecek bazı nedenlerden dolayı bilgi ve belgelere erişim hakkına getirilen istisnalar dışında kişilerin, idareden idari soruşturmanın yürütülmesi ile ilgili dosyalara, delillerin toplanmasıyla ilgili tanık ve bilirkişi ifadelerine, üçüncü kişilerin beyanlarına ve soruşturma ile ilgili diğer bilgi ve belgelere erişebilmeleri gerekir.