Belediyeler Derneklere Üye Olabilir mi? Belediyeler Dernek Aidatı Ödeyebilir mi?
Türkiye Cumhuriyeti Anayasası’nın “Dernek Kurma Hürriyeti” başlıklı 33 üncü maddesinde “Herkes, önceden izin almaksızın dernek kurma ve bunlara üye olma ya da üyelikten çıkma hürriyetine sahiptir.
Hiç kimse bir derneğe üye olmaya ve dernekte üye kalmaya zorlanamaz.
Dernek kurma hürriyeti ancak, millî güvenlik, kamu düzeni, suç işlenmesinin önlenmesi, genel sağlık ve genel ahlâk ile başkalarının hürriyetlerinin korunması sebepleriyle ve kanunla sınırlanabilir.
Dernek kurma hürriyetinin kullanılmasında uygulanacak şekil, şart ve usuller kanunda gösterilir.
Birinci fıkra hükmü, Silahlı Kuvvetler ve kolluk kuvvetleri mensuplarına ve görevlerinin gerektirdiği ölçüde Devlet memurlarına kanunla sınırlamalar getirilmesine engel değildir.
Bu madde hükümleri vakıflarla ilgili olarak da uygulanır.” denilmektedir.
5253 sayılı Dernekler Kanununun “Dernek Kurma Hakkı” başlıklı 3 üncü maddesinde ise; “Fiil ehliyetine sahip gerçek veya tüzel kişiler, önceden izin almaksızın dernek kurma hakkına sahiptir” hükmü yer almaktadır.
Görüldüğü üzere, tüzel kişilerin yetkili organlarının kararı ve izni ile dernek kurması ya da kurulmuş olan derneklere üye olması mümkündür. Bu konuda yapılacak bir kısıtlama Anayasa aykırı olacaktır. Derneklere üye olmanın doğal bir sonucu da, üyeliğe ilişkin Dernekler Kanununda getirilen yükümlülükleri yerine getirmektir. Bu yükümlülüklerden bir tanesi de aidat ödemesidir.
Kaldı ki, 5393 sayılı Belediye Kanunu’nun 53 üncü maddesinde, afetlerde, afet bölgesine yardım edilmesi ve 74 üncü maddesinde de, kardeş kentlerle ilişki kurulması gibi, belediyelerin, mahalli müşterek nitelikte olmayan yetki ve sorumluluklarının da bulunmaktadır. Ayrıca, 5393 sayılı Kanun prensip olarak özel kurum ve kuruluşlara üyelikleri engellememekte ve hatta teşvik etmektedir. Kanunun 74 üncü maddesinde, “Belediye, belediye meclisinin kararına bağlı olarak görev alanıyla ilgili konularda faaliyet gösteren uluslararası teşekkül ve organizasyonlara, kurucu üye veya üye olabilir”
Görüleceği üzere, belediyelerin derneklere üye olmaları konusunda, Anayasa, Belediye Kanunu ve Dernekler Kanunu açısından herhangi bir yasal engel bulunmamaktadır. Diğer taraftan, yapılan bu ödeme bir aidat ödemesi olup, üyeliğin doğal bir sonucu olması sebebiyle, yardım ya da kaynak aktarımı olarak değerlendirilmesi de mümkün değildir. Dolayısıyla, Belediyeler tarafından Derneklere üye olunmasında ve aidat ödemesi yapılmasında, mevzuata aykırı bir durum ve sebep olunan bir kamu zararı bulunmamaktadır.
Sayıştay 5. Dairesinin 14.04.2016 tarih ve 166 sayılı kararı da aynı yöndedir.
Kamufinans Uzman Değerlendirmesi…
Belediyelerin kuruluş amacı bellidir ….ilgili mevzuatta sayılmıştır….bu amaç dışındaki üyelikler mevzuata aykırıdır ve kamu zararı olarak değerlendirilmelidir…Örneğin istanbulun marmara belediyeler birliğine üye olmasında sorun yoktur ama karanfil çiçeğini yaptırma ve yaşatma derneğine üyelik nasıl izah edilebilir?
kaynak:serhattaspinar.com