BELEDİYE, BAĞLI İDARE VE BİRLİKLERDE KULLANILACAK ÖDENEK HESAPLARI
BELEDİYE, BAĞLI İDARE VE BİRLİKLERDE KULLANILACAK
ÖDENEK HESAPLARI
I-GİRİŞ
2006 yılında yürürlüğe giren Mahalli İdareler Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliği ile, mahalli idareler de merkezi yönetim kapsamındaki idarelerde olduğu gibi; muhasebe işlemlerini tahakkuk esaslı muhasebe sistemine göre yürütmeye başlamışlardır.
Bu yönetmeliğin uygulamaya girmesiyle birlikte, merkezi yönetimde yer alan muhasebe birimleri ile mahalli idareler aynı muhasebe sistematiği ve büyük oranda aynı hesap kodlarıyla işlemlerini yürüteceklerdir. Bu sayede, kamu sektörünü oluşturan bütün birimlerin hesaplarının konsolidasyonu mümkün olacaktır.
Maliye Bakanlığı, mahalli idarelerin tahakkuk esaslı muhasebe sistemine geçmesi sürecinde yoğun bir çalışma programı sergilemiş ve bu süreçte yaşanan noksanlıkların giderilmesi konusunda çeşitli faaliyetler ortaya koymuştur.
Mahalli idareler, tahakkuk esaslı muhasebeyi uygulama konusunda önemli ölçüde başarı sağlamışlardır.
Bununla beraber mahalli idarelerde, özellikle amortismanların hesaplanması, taşınır işlemlerinin muhasebe kayıtları, ödenek hesapları, faaliyet ve bütçe hesaplarıyla avans hesaplarının uygulanmasında bazı problemlerin yaşandığı görülmüştür.
Bu çalışmada belediye muhasebe birimlerince kullanılan ödenek hesaplarıyla ilgili açıklamalara yer verilecektir.
II-BELEDİYERDE KULLANILACAK ÖDENEK HESAPLARI:
Belediye, bağlı idare ve birliklerde kullanılacak ödenek hesapları aşağıda gösterilmiştir.
900 Gönderilecek Bütçe Ödenekleri Hesabı
901 Bütçe Ödenekleri Hesabı
905 Ödenekli Giderler Hesabı
906 Mahsup Dönemine Aktarılan Kullanılacak Ödenekler Hesabı
907 Mahsup Dönemine Aktarılan Ödenekler Hesabı
A- 900 GÖNDERİLECEK BÜTÇE ÖDENEKLERİ HESABI
1-Hesabın niteliği
Bu hesap belediyelerde bütçe ile öngörülen ödeneklerin takip edilmesi amacıyla kullanılır.
Bu çerçevede; belediye, bağlı idare ve birliklerin bütçelerinde öngörülen ödenekler, geçen yıldan devreden ödenekler, ödenek kalemleri arasında yapılan aktarmalar, yılı içinde yapılan ödenek ekleme ve iptalleri, yılı içinde kaydedilen özel ödenekler ve bu ödeneklerden kullanılanlar ile ertesi yıla devreden ödenekler ve iptal edilen ödeneklerin izlenmesi için kullanılır.
2-Hesabın işleyişi
Gönderilecek bütçe ödenekleri hesabına ilişkin borç ve alacak kayıtları aşağıda gösterilmiştir:
900 GÖNDERİLECEK BÜTÇE ÖDENEKLERİ
| -Bütçe ile verilen ödenekler -Mevzuatı gereği önceki yıldan devredilen ödenekler -Kurum bütçesi içerisinde yapılan aktarmalarla eklenen ödenekler -Yedek ödenekten yapılan aktarmalarla eklenen ödenekler -Mevzuatı gereği yıl içinde eklenen ödenekler – Yılı içerisinde bütçeden fazla veya yersiz ödendiğinin anlaşılması üzerine tahakkukun iptali nedeniyle ödeneğine iade edilmesi gereken tutarlar
| – Kurum bütçesi içerisinde yapılan aktarmalarla düşülen ödenekler -Aktarmalar dolayısıyla yedek ödenekten düşülen ödenekler -Ödeneğine dayanılarak, tahakkuk ettirilip ödeme emri belgesine bağlanarak bütçeye gider kaydedilen tutarlar – Mahsup dönemine devreden ön ödemeler karşılığı saklı tutulacak ödenek tutarı -Mevzuatı gereği ertesi yıla devreden ödenekler -Bu hesapta kayıtlı ödeneklerden yıl içinde kullanılmadığı için iptal edilenler – Mevzuatı gereği ödenek aranmaksızın yapılan bütçe giderlerine ait ödenek temin edildiğinde, tutarı
|
B-901 BÜTÇE ÖDENEKLERİ HESABI
1-Hesabın niteliği
Bu hesap, belediye, bağlı idare ve birliklerin bütçelerinde öngörülen ödenekler, geçen yıldan devreden ödenekler, mali yıl içinde eklenen ödenekler ve ödenek kalemleri arasında yapılan aktarmalar, mali yılı içinde kaydedilen özel ödenekler ve ertesi yıla devreden ödenekler ile iptal edilen ödeneklerin izlenmesi için kullanılır.
Nazım hesapların çalışma ilkesi ve hesabın ayrıntısında da görüleceği üzere, bu hesap başta 900 GÖNDERİLECEK ÖDENEKLER Hs. Olmak üzere diğer 900’ lü hesaplarla birlikte çalışır.
2-Hesabın İşleyişi:
901 BÜTÇE ÖDENEKERİ HESABI
| – Kurum bütçesi içerisinde yapılan aktarmalarla düşülen ödenekler -Aktarmalar dolayısıyla yedek ödenekten düşülen ödenekler -Mahsup dönemine devreden ön ödemeler karşılığı saklı tutulacak ödenek tutarı -Mevzuatı gereği ertesi yıla devreden ödenekler -Bu hesapta kayıtlı ödeneklerden yıl içinde kullanılmadığı için iptal edilenler
| –Bütçe ile verilen ödenekler –Mevzuatı gereği önceki yıldan devredilen ödenekler -Kurum bütçesi içerisinde yapılan aktarmalarla eklenen ödenekler -Yedek ödenekten yapılan aktarmalarla eklenen ödenekler -Mevzuatı gereği yıl içinde eklenen ödenekler |
3-Dönem Sonu İşlemleri:
Ödenek hesaplarına ilişkin kesin hesap bilgilerinin geçici mizandan alınmasından sonra dönem sonunda, bu hesabın yardımcı hesapları itibarıyla; alacak bakiyesi aynı yardımcı hesaplara borç, borç bakiyesi aynı yardımcı hesaplara, ödenekli giderler hesabının borç bakiyesi 905-Ödenekli Giderler Hesabına alacak kaydedilir.
C-905 ÖDENEKLİ GİDERLER HESABI
1-Hesabın niteliği
Bu hesap, ödeneğine dayanılarak tahakkuk ettirilip nakden veya mahsuben ödenen bütçe giderleri ile tahakkukun iptal edilmesi nedeniyle ödeneğine iade edilmesi bildirilen tutarların izlenmesi için kullanılır.
2-Hesabın İşleyişi:
905 ÖDENEKLİ GİDERLER HESABI
-Ödeneğine dayanılarak, tahakkuk ettirilip ödeme emri belgesine bağlanarak bütçeye gider kaydedilen tutarlar – Mevzuatı gereği ödenek aranmaksızın yapılan bütçe giderlerine ait ödenek temin edildiğinde, tutarı | – Yılı içerisinde bütçeden fazla veya yersiz ödendiğinin anlaşılması üzerine tahakkukun iptali nedeniyle ödeneğine iade edilmesi gereken tutarlar |
3- Dönem Sonunda:
Hesabın borç bakiyesi bu hesaba alacak, 901-Bütçe ödenekleri Hesabının yardımcı hesapları itibarıyla; alacak bakiyesi aynı yardımcı hesaplara borç, borç bakiyesi aynı yardımcı hesaplara alacak kaydedilir.
D-906 MAHSUP DÖNEMİNE AKTARILAN KULLANILACAK ÖDENEKLER HESABI
1-Hesabın niteliği
Bu hesap mali yılın sonuna kadar hizmet yerine getirildiği veya mal teslim alındığı halde mahsubu yapılamadığından mahsup dönemine aktarılan ön ödemeler için saklı tutulan ödenekler ile bunlardan mahsup dönemi sonuna kadar kullanılanlar veya iptal edilenlerin izlenmesi için kullanılır.
2-Hesabın İşleyişi:
906 MAH.DÖN. AKT.KUL.ÖDEN.
| -Mahsup dönemine devreden ön ödemeler karşılığı saklı tutulacak ödenek tutarı | – Mahsup dönemine aktarılan ön ödemelerden, mahsup dönemi sonuna kadar belgelerine dayanılarak mahsubu yapılan tutarlara ait ödenekler -Mahsup dönemine aktarılan ön ödemelerden, mahsup dönemi içerisinde mahsubu yapılmayarak nakden iade edilenlere ait saklı tutulan ödenekler – Mahsup dönemine aktarılan ön ödemelerden, mahsup dönemi sonuna kadar mahsup edilmemesi nedeniyle sorumlusu adına kişilerden alacaklar hesabına kaydedilen tutarlara ait saklı tutulan ödenekler |
(Mahsup dönemine aktarılan ön ödemelerden, mahsup dönemi sonuna kadar belgelerine dayanılarak mahsubu yapılan tutarlara ait ödenekler, bir taraftan bu hesaba alacak, 907-Mahsup Dönemine Aktarılan Ödenekler Hesabına borç; diğer taraftan 630- Giderler Hesabına ya da varlığa dönüşen bir unsur ise ilgili varlık hesabına borç, 165-Mahsup Dönemine Aktarılan Avans ve Krediler Hesabına alacak, ayrıca 834 – Geçen Yıl Bütçe Mahsupları Hesabına borç, 835- Gider Yansıtma Hesabına alacak kaydedilir)
E-907 MAHSUP DÖNEMİNE AKTARILAN ÖDENEKLER HESABI
1-Hesabın niteliği
Bu hesap, mali yılın sonuna kadar hizmet yerine getirildiği veya mal teslim alındığı halde mahsubu yapılamadığından mahsup dönemine aktarılan ön ödemeler için saklı tutulan ödenekler; bunlardan mahsup dönemi sonuna kadar kullanılanlar veya iptal edilenlerin izlenmesi için kullanılır.
2-Hesabın İşleyişi:
907 MAH.DÖN. AKT.ÖDEN.
| -Mahsup dönemine aktarılan ön ödemelerden, mahsup dönemi sonuna kadar belgelerine dayanılarak mahsubu yapılan tutarlara ait ödenekler, -Mahsup dönemine aktarılan ön ödemelerden, mahsup dönemi içerisinde mahsubu yapılmayarak nakden iade edilenlere ait saklı tutulan ödenekler -Mahsup dönemine aktarılan ön ödemelerden, mahsup dönemi sonuna kadar mahsup edilmemesi nedeniyle sorumlusu adına kişilerden alacaklar hesabına kaydedilen tutarlara ait saklı tutulan ödenekler | – Mahsup dönemine devreden ön ödemeler karşılığı saklı tutulacak ödenek tutarı |
III-ÖDENEK HESAPLARINA İLİŞKİN ÖRNEKLER:
Örnek 1: Samsun Büyükşehir Belediyesi Bütçesine hizmet alımları ekonomik kodundan 115.000.- YTL ödenek verilmiştir.
________________ ______________
900 Gönderilecek Bütçe Ödenekleri 115.000
901 Bütçe Ödenekleri Hesabı 115.000
_______________ __________________
Örnek 2- Burdur Belediyesi bütçesinde, yedek ödenekten, temizlik malzemesi alım tertibine 45.000.-YTL ödenek aktarılmıştır.
_________________ _____________________
900 Gönderilecek Bütçe Ödenekleri 45.000
901 Bütçe Ödenekleri Hs. 45.000
_________________ ______________________
Düşülen ödeneğin kaydı.
__________________ _____________________
901 Bütçe Ödenekleri hs. 45.000
900 Gönderilecek Bütçe Ödenekleri 45.000
___________________ _____________________
Örnek 3-Trabzon Belediyesince, bütçedeki ödeneğine dayanılarak 25.000.-YTL tutarında demirbaş alınmıştır.
Örnek 4- Kırşehir Belediyesince 1.500 YTL tutarında Personel Gideri ödemesi yapılmıştır.
Örnek 5- Ardahan Belediyesi Harcama Yetkilisi Mutemedine verilen 750 .YTL tutarındaki avans mahsup dönemine devredilmiştir.
Mahsup dönemi içinde, mahsup evrakları incelenerek avans kapatılmıştır.
Mahsup dönemini izleyen ilk iş gününde;
Kaydı yapılarak, 834 Geçen Yıl Bütçe Mahsupları Hesabı kapatılır.
Örnek 6-Balıkesir Belediyesince hizmet alımları tertibinde bulunan 43.000.-YTL tutarındaki ödenek yıl sonunda iptal edilmiştir.
IV-SONUÇ
Kamu idarelerince yapılacak giderler, bütçelerinde bu harcama kalemi için konulan ödeneklerden karşılanır.
Prensip olarak ödeneksiz harcama yapılmaması gerekir. Bu çerçevede yapılan giderlerle birlikte, bu giderler için tahsis edilmiş olan ödeneklerin de kullanım kayıtları yapılması gerekir.
Ödenek hesaplarında özellik gösteren diğer bir husus, ön ödeme işlemlerinde karşımıza çıkmaktadır.
Yıl sonunda mahsubu yapılmayan ön ödemeler için karşılık ayrılan ödenek, söz konusu avans hesabıyla birlikte gelecek yıl mahsup dönemine aktarılması ve mahsup döneminde her halükarda geçmiş yıldan gelen ödenek hesaplarının kapatılması gerekir.
Ödenek hesaplarıyla ilgili özellik gösteren diğer bir konu da, bütçeyle harcanmak üzere öngörülen ödeneklerden, yıl sonunda harcanmayan kısmının iptal edilmesi ve buna ilişkin ödenek iptal kaydının yapılması gerekir.
Bu çerçevede, belediye muhasebe birimleri, ödeneklerin muhasebeleştirilmesiyle ilgili kayıtları, mevzuatta yer alan hükümler çerçevesinde doğru olarak tutacaklarıdır.