Bale Nedir? Bale Nasıl Oynanır? Nasıl Balerin Olunur?
Bale Nedir?
Müzik eşlikli olarak, kareografik yapısı olan, sanatsal dans gösterilerine bale denilmektedir. İlk bale gösterisi olarak 1581 yılı gösterilir. Sanatsal anlamda bale, ilk zamanlar sadece saraylarda ve erkeklerin sunduğu bir gösteri olsa da, 17. yy sonlarına doğru tiyatro sahnelerinde halka açık olarak gösterilmeye başlanmış ve bayan dansçılarda baleye dahil edilmiştir.
Bugün kullanılan bale kıyafetlerinin temeli ilk olarak İngiltere’ de 18. yy da ortaya çıkmıştır. Bale ayakkabıları ve ince tayt kıyafetler bu dönemde kullanılmıştır. Yine bu yüzyıla kadar çalgı müziği eşlikli danslarla sınırlı bir sahne oyunu olan bale, 1750′ li yıllardan sonra J. Georges Noverre tarafından gerçek anlamda bir sahne eseri haline dönüştürülmüştür. 20.yy ‘ ın başlarından itibaren klasik bale sanatının yerini, yeni dans stilleri ile bütünleşen, daha özgür bir bale anlayışı almıştır.
Türkiyede Balenin Tarihi
Türkiye’ de Cumhuriyetin kuruluşundan sonra Rusya kökenli bir sanatçı ile müziğini Türk Beşlerinden A. Adnan Saygun’ un yaptığı Bir Orman Masalı adlı bale eseri ilk kez gösterilmiştir. Daha sonrasında bale devlet tarafından desteklenerek çağdaş yapıya sahip bale okulu açılmıştır. Bu okula yurt dışından önemli pek çok eğitmen getirilerek Türk Bale sanatına katkıda bulunulmuştur. Bu okuldan mezun olan genç ve yetenekli dansçılarımız sonraki yıllarda Devlet Tiyatrosunun bale bölümünü oluşturmuşlardır. İlk Türk bale eseri olan, müziğini ünlü besteci Ferit Tüzün’ ün yaptığı ve koreografisinde Türk folklorunun izlerinin bulunduğu Çeşmebaşı operası yerli operaların yaratılmasına da ön ayak olmuştur.
1969 yılına gelindiğinde Opera ve Bale Müdürlüğü kurularak bale sanatı devlet güvencesi altına alınmıştır. Bütün bunlara ek olarak ülkemizdeki pek çok konservatuarın opera ve bale bölümleri de günümüzde aktif olarak çalışmalar yapmaktadır.
Bugün ülkemizden uluslar arası başarıya sahip Ayşem Sunal, Uğur Seyrek, Ceyhun Özsoy, Fahrettin Güven, Tan Sağtürk gibi pek çok dansçımız bulunmaktadır.
Türkiyede Balenin Gelişimi
Bale, ülkemizde pek gelişme göstermemiş olsa da dünya üzerinde önemli bir konuma sahiptir. Gelişmiş dünya ülkelerinde birçok kişi tarafından tercih edilen bir dans türüdür.
Bale eğitiminin çocukluk yaşlarından başlaması gerektiğini bilmek gerekir. Aksi takdirde vücut bale figürlerine ileriki yaşlarda uyum sağlayamayabilir. Bale yapan bayanlara balerin, erkeklere ise bale dansçısı adı verilmektedir. Ancak sadece ülkemizde erkek bale dansçılarına balet ismi verilir.
Bale dansının özel kıyafetleri ve ayakkabıları bulunmaktadır. Aksi durumda dansı yapabilmenin hem figürsel açıdan hem de görsel açıdan pek imkanı yoktur. Ayrıca baleye başlamadan önce mutlaka ısınmak gereklidir çünkü ısınmadan başlanan bale, kas yırtılmalarına, incinmelerine sebebiyet verebilir. Balenin ilk olarak İtalya toprakları üzerinde, çok eski tarihlerde görülmeye başlandığı bilinmektedir. Balenin yayılmasında ve gelişme göstermesinde tiyatronun göz ardı edilemeyecek kadar büyük etkisi vardır.
Kaynak: Ömer HOŞNUT