Aşırı Düşük Teklif Açıklamasında Önemli Olan Bileşenlerin Açıklanma Gereği

İhaleyi Yapan Daire:

Başvuru Tarih ve Sayısı:

Başvuruya Konu İhale:

Kurumca Yapılan İnceleme ve Değerlendirme:

Karar:

TOPLANTIYA KATILAN ÜYELER:     

Başkan: Mahmut GÜRSES

Üyeler: II. Başkan Kazım ÖZKAN, Ali Kemal AKKOÇ, Mehmet Zeki ADLI, Hasan KOCAGÖZ, Hamdi GÜLEÇ, Dr. Mehmet AKSOY

BAŞVURU SAHİBİ:

Osman Çetiner – Çağdaş Müt. ve İnş. Tem. Taah. Hiz. Gıda San. ve Tic. Ltd. Şti. İş Ortaklığı,

Cahar Dudayev Cad. Kat: 1 No: 132 AFYONKARAHİSAR

İHALEYİ YAPAN İDARE:

Selçuk Üniversitesi İdari ve Mali İşler Daire Başkanlığı,

Semsi Tebrizi Mahallesi Ankara Cad. No: 6 42151 Karatay/KONYA

BAŞVURUYA KONU İHALE:

2015/69331 İhale Kayıt Numaralı “Üniversitemiz Ağaçlandırma ve Peyzaj Birimi Sorumluluğu Altında Bulunan Alanlarda Yabancı Ot Temizliği, Çim Ekimi, Fidan Dikimi ve Her Türlü Bakımlarının Yaptırılması İşi” İhalesi

KURUM TARAFINDAN YAPILAN İNCELEME:

            Selçuk Üniversitesi İdari ve Mali İşler Daire Başkanlığı tarafından 08.07.2015 tarihinde açık ihale usulü ile gerçekleştirilen “Üniversitemiz Ağaçlandırma ve Peyzaj Birimi Sorumluluğu Altında Bulunan Alanlarda Yabancı Ot Temizliği, Çim Ekimi, Fidan Dikimi ve Her Türlü Bakımlarının Yaptırılması İşi” ihalesine ilişkin olarak Osman Çetiner – Çağdaş Müt. ve İnş. Tem. Taah. Hiz. Gıda San. ve Tic. Ltd. Şti. İş Ortaklığının 09.10.2015 tarihinde yaptığı şikâyet başvurusunun, idarenin

            Başvuruya ilişkin olarak 2015/2702 sayılı itirazen şikâyet dosyası kapsamında yapılan inceleme neticesinde esas inceleme raporu tanzim edilmiştir.

KARAR:

Esas inceleme raporu ve ekleri incelendi.

İtirazen şikâyet dilekçesinde özetle,

1) Aşırı düşük teklif olarak değerlendirilen tekliflerinin tüm maliyet bileşenleri dikkate alınarak oluşturulduğu, bu sebeple tekliflerinin sınır değerin altında kalmasının mümkün bulunmadığı, ayrıca idarece güncellenen asgari işçilik maliyetinin hatalı olduğu,

2) İhale üzerinde bırakılan Çiftsan Botanik ve Aydınlatma Tic. San. Ltd. Şti.nin aşırı düşük teklif açıklamalarının uygun olmadığı, şöyle ki;

– İhale konusu işin ifası esnasında kullanılacak araç, makine ve ekipmanların amortisman, akaryakıt, yedek parça, tamir, bakım ve onarım, sermaye faizi, depolama, nakil, montaj ve demontaj maliyetleri ile trafik sigortası, kasko, motorlu taşıtlar vergisi, egzoz emisyon bedeli ve diğer giderleri için yapılan açıklamaların Kamu İhale Genel Tebliği’nin 79’uncu maddesinde yer verilen açıklamalara aykırı olduğu,

– Teklifleri kapsamında öngörülen sarf malzemelerinin Teknik Şartname’de belirtilen özellikleri karşılamadığı ve söz konusu malzeme maliyetleri için yapılan açıklamaların Kamu İhale Genel Tebliği’nin 79’uncu maddesinde yer verilen açıklamalara uygun olmadığı,

– İşçilik ücretinin ihale konusu işin süresi ve çalışacak personel sayısı dikkate alınarak ilgili mevzuatına göre hesaplanmadığı, öte yandan çalışacak personel için öngörülmesi gereken giyim malzemeleri için yapılan açıklamaların anılan Tebliğ’in 79’uncu maddesinde yer verilen açıklamalara aykırı olduğu iddialarına yer verilmiştir.

Başvuru sahibinin iddialarının değerlendirilmesi sonucunda aşağıdaki hususlar tespit edilmiştir.

            1) Başvuru sahibinin 1’inci iddiasına ilişkin olarak:

08.07.2015 tarihinde gerçekleştirilen ihaleye 7 isteklinin katıldığı, söz konusu isteklilerden Ada Gıda Tem. Yemek. İnş. Nak. Hayv. Tic. Ltd. Şti. ile Otluk İnş. Hiz. Taah. Ltd. Şti. tekliflerinin sınır değerin altında olduğu tespit edilerek aşırı düşük teklif açıklaması istendiği ancak adı geçen istekliler tarafından süresi içerisinde açıklama sunulmadığından tekliflerinin reddedilerek 28.08.2015 tarihli ihale komisyon kararı ile ihalenin Çiftsan Botanik ve Aydınlatma Tic. San. Ltd. Şti. üzerinde bırakıldığı, ancak Osman Çetiner – Çağdaş Müt. İnş. Tem. Taah. Hiz. Gıda San. ve Tic. Ltd. Şti. İş Ortaklığının yaklaşık maliyetin asgari ücrette meydana gelen artış nedeniyle güncelliğini yitirdiğine yönelik başvurusu üzerine yaklaşık maliyetin 03.09.2015 tarihinde güncellenerek teklifi sınır değerin altında kalan Çiftsan Botanik ve Aydınlatma Tic. San. Ltd. Şti. ile Osman Çetiner – Çağdaş Müt. İnş. Tem. Taah. Hiz. Gıda San. ve Tic. Ltd. Şti. İş Ortaklığından 04.09.2015 tarihli ihale komisyon kararı ile aşırı düşük teklif açıklaması istenmesine karar verildiği, söz konusu istekliler tarafından 11.09.2015 tarihinde sunulan açıklamalarda mevzuata aykırı herhangi bir husus bulunmayarak ihalenin 30.09.2015 tarihli ihale komisyon kararı ile Çiftsan Botanik ve Aydınlatma Tic. San. Ltd. Şti. üzerinde bırakıldığı görülmüştür.

            4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun “İhalelere yönelik başvurular” başlıklı 54’üncü maddesinin birinci fıkrasında; “İhale sürecindeki hukuka aykırı işlem veya eylemler nedeniyle bir hak kaybına veya zarara uğradığını veya zarara uğramasının muhtemel olduğunu iddia eden aday veya istekli ile istekli olabilecekler, bu Kanunda belirtilen şekil ve usul kurallarına uygun olmak şartıyla şikâyet ve itirazen şikâyet başvurusunda bulunabilirler.” hükmü,

Aynı maddenin onbirinci fıkrasının (c) bendinde; “Başvurunun süre, usul ve şekil kurallarına uygun olmaması, usulüne uygun olarak sözleşme imzalanmış olması veya şikâyete konu işlemlerde hukuka aykırılığın tespit edilememesi veya itirazen şikâyet başvurusuna konu hususun Kurumun görev alanında bulunmaması hallerinde başvurunun reddine karar verilir.” hükmü,

Anılan Kanun’un “İdareye şikâyet başvurusu” başlıklı 55’inci maddesinin birinci fıkrasında; “Şikâyet başvurusu, ihale sürecindeki işlem veya eylemlerin hukuka aykırılığı iddiasıyla bu işlem veya eylemlerin farkına varıldığı veya farkına varılmış olması gereken tarihi izleyen günden itibaren 21’inci maddenin (b) ve (c) bentlerine göre yapılan ihalelerde beş gün, diğer hallerde ise on gün içinde ve sözleşmenin imzalanmasından önce, ihaleyi yapan idareye yapılır. İlanda yer alan hususlara yönelik başvuruların süresi ilk ilan tarihinden, ön yeterlik veya ihale dokümanının ilana yansımayan diğer hükümlerine yönelik başvuruların süresi ise dokümanın satın alındığı tarihte başlar.” hükmü yer almaktadır.

            Yukarıda aktarılan mevzuat hükümleri gereğince şikâyete konu durumun farkına varılması gereken tarihin 04.09.2015 tarihli ihale komisyon kararına istinaden istenen aşırı düşük teklif açıklama yazısının Osman Çetiner – Çağdaş Müt. İnş. Tem. Taah. Hiz. Gıda San. ve Tic. Ltd. Şti. İş Ortaklığına bildirildiği tarih olduğu, başvuru sahibinin 11.09.2015 tarihinde aşırı düşük teklif açıklamasına cevap verdiği ancak şikâyete konu edilen hususlara ilişkin olarak idareye herhangi bir başvuruda bulunmadığı, açıklama isteme yazısının kendisine bildirilmesini izleyen on gün içinde idareye şikâyet başvurusunda bulunması gerekirken, bu süre geçtikten sonra 09.10.2015 tarihinde idareye şikâyet ve 21.10.2015 tarihinde Kuruma itirazen şikâyet başvurusunda bulunduğu anlaşılmıştır.

            Bu itibarla, 4734 sayılı Kanun’un 54’üncü maddesinin onbirinci fıkrasının (c) bendi gereğince başvurunun süre yönünden reddi gerektiği sonucuna varılmıştır.

            2) Başvuru sahibinin 2’nci iddiasına ilişkin olarak:

İdari Şartname’nin “Teklif fiyata dahil olan giderler” başlıklı 25’inci maddesinde “…25.3. Teklif fiyata dahil olan diğer giderler aşağıda belirtilmiştir:

25.3.1. İşin süresi ve personel sayısı dikkate alınarak ilgili mevzuatına göre hesaplanacak işçilik ücreti:

İşin süresi ve personel sayısı dikkate alınarak ilgili mevzuatına göre hesaplanacak işçilik ücreti:

İşin süresi ve çalışacak 100 adet personel sayısı dikkate alınarak asgari ücret üzerinden, ilgili mevzuata göre hesaplanacak işçilik ücreti teklif fiyata dahil edilecektir.

25.3.2. Yemek ve yol giderleri:

Yemek; işçilerin yemek bedelleri yüklenici tarafından nakdi olarak karşılanacak olup; bu bedeller 26 gün üzerinden günlük brüt 3,00 TL olarak verilecek ve ücret bordrosunda gösterilecektir.

Yol; İşçilerin yol bedelleri yüklenici tarafından nakdi olarak karşılanacak olup; bu bedeller 26 gün üzerinden günlük brüt 5,00 TL olarak verilecek ve ücret bordrosunda gösterilecektir.

Giyecek; teknik şartnamede özellikleri ve miktarları belirtilen giyecek giderleri ayni olarak karşılanacaktır.

25.3.3. Malzeme giderleri:

Yüklenici tarafından karşılanması istenen ve teknik şartnamede belirtilen malzemeler giderleri teklif fiyata dahildir.” düzenlemesi yer almaktadır.

            Teknik Şartname’de malzeme listesi aşağıdaki şekilde düzenlenmiştir.

4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun “Aşırı düşük teklifler” başlıklı 38’inci maddesinin birinci fıkrasında “…İhale komisyonu verilen teklifleri değerlendirdikten sonra, diğer tekliflere veya idarenin tespit ettiği yaklaşık maliyete göre teklif fiyatı aşırı düşük olanları tespit eder. Bu teklifleri reddetmeden önce, belirlediği süre içinde teklif sahiplerinden teklifte önemli olduğunu tespit ettiği bileşenler ile ilgili ayrıntıları yazılı olarak ister…” hükmü bulunmaktadır.

Aktarılan Kanun hükmüne göre, idarelerce teklifte önemli görülen bileşenler tespit edilerek, teklifi aşırı düşük olan isteklilerden bu bileşenlere ilişkin olarak açıklama istenilmesi gerekmektedir. Ancak idarenin aşırı düşük teklif sahibi isteklilere gönderdiği yazıda, teklifte yer alan önemli bileşenlerin idare tarafından belirlenmediği, bu bileşenlerin tespitinin isteklilerin takdirine bırakıldığı anlaşılmıştır. Bu kapsamda, içerisinde tür ve kapsam itibarıyla farklılık arz eden çeşitli maliyet bileşenleri bulunan ihale konusu işte, aşırı düşük teklif açıklamalarının ne şekilde sunulacağı, hangi bileşenlerin açıklanacağı net olmadığından aşırı düşük teklif sorgulaması işlemlerinin sağlıklı şekilde sonuçlandırılamayacağı görülmektedir.

Nitekim aşırı düşük teklif açıklaması istenilmesine ilişkin yazı kapsamında teklifte önemli görülen bileşenlerin belirtilmemesinin, açıklama sunan istekliler tarafından özellikle makine ve araç giderleri içerisindeki bazı bileşenlere ilişkin olarak açıklama yapılması veya yapılmaması sonucunu ortaya çıkardığı, dolayısıyla yazı kapsamında teklifte önemli görülen bileşenlerin belirtilmesinin aşırı düşük teklif sorgulaması ve değerlendirilmesine ilişkin objektif kriterler ortaya konulması açısından önem arz ettiği anlaşılmaktadır.

Netice itibarıyla, ilgili istekliler tarafından açıklama yapılması ve bu açıklamanın değerlendirilmesi işlemlerinin daha sağlıklı şekilde gerçekleştirilebilmesi amacıyla, idarece maliyet bileşenleri içerisinden teklifte önemli olanların tespit edilmesi ve teklifi aşırı düşük olan isteklilerden bu bileşenlerle ilgili açıklama istenilmesi gerekmektedir.

Öte yandan, aşırı düşük teklif açıklaması istenen isteklilerin idarece belirlenen tüm maliyet bileşenleri için gider öngörmeleri, ancak sadece idarece teklifte önemli olduğu tespit edilen bileşenlerle ilgili olarak açıklama yapmaları gerektiği de ifade edilmelidir.

Sonuç olarak, yukarıda belirtilen mevzuata aykırılıkların düzeltici işlemle giderilebilecek nitelikte olduğu tespit edildiğinden, aşırı düşük teklif sorgulamasına ilişkin işlemlerin mevzuata uygun şekilde tekrarlanması ve bu aşamadan sonraki ihale işlemlerinin mevzuata uygun olarak yeniden gerçekleştirilmesi gerekmektedir.

Açıklanan nedenlerle, 4734 sayılı Kanun’un 65’inci maddesi uyarınca bu kararın tebliğ edildiği veya tebliğ edilmiş sayıldığı tarihi izleyen 30 gün içerisinde Ankara İdare Mahkemelerinde dava yolu açık olmak üzere,

Anılan Kanun’un 54’üncü maddesinin onbirinci fıkrasının (b) bendi gereğince düzeltici işlem belirlenmesine,

Oybirliği ile karar verildi.