Anayasa Nedir? Anayasa Hukuku Nedir? Anayasa Ne İşe Yarar?
Anayasa, bir devletin temel özelliklerini gösteren, özel düzenlemelerle kabul edilen, değilikliği özel düzenlemelere tabi olan, tüm kanunların en üstünde yer alan bir kanundur….
Anayasa; devletin kuruluşunu, örgütlenişini, kişilerin devletle ilişkilerini düzenleyen temel yasa. Anayasalar, devlet tüzel kişiliğinin kuruluşunu, organlarını, işleyişini, yurttaşların temel hak ve hürriyetlerini düzenleyen hukuki metinlerdir.
Anayasa yukarıda belirttiğimiz gibi diğer kanunlara göre çok farklı özellikler gösterir….
Hazırlanış ve kabulü açısından; Anayasalar kurucu meclis ya da özel toplantılar ve/veya gruplar tarafından hazırlanır ve kabul edilmesi diğer kanunlara göre farklılık gösterir…
Değişiklik açısından; Anayasaların değişikliği diğer kanunlara göre farklılık gösterir…Değişiklik için nitelikli çoğunluk aranır….
Hükümleri açısından; anaysalar tüm kanunlarının üstündedir ve hükümleri mutlaka uyulmak ve diğer kanunların da uyum göstermesi gereken hükümler yer alır…
Anayasa hükümleri prensipleri belirler…detayları kanunlar belirler…
Anayasanın bağlayıcılığı ve üstünlüğü Madde 11 – Anayasa hükümleri, yasama, yürütme ve yargı organlarını, idare makamlarını ve diğer kuruluş ve kişileri bağlayan temel hukuk kurallarıdır. Kanunlar Anayasaya aykırı olamaz. Madde 13 – (Değişik: 3/10/2001-4709/2 md.) Madde 14 – (Değişik: 3/10/2001-4709/3 md.)
Anayasa Nedir? örgütlenmiş bir toplumda devletin yönetim biçimini belirten, yasama, yürütme, yargılama erklerinin nasıl kullanılacağını gösteren, yurttaşların hak ve ödevlerini, özgürlüklerini saptayan ve düzenleyen, yasa sıralamasında en önde gelen yasa.
Türkiyede Anayasa Geçmişi:
İlk Anayasa denemesi 1876 “Kanun-i Esasi”si iledir. 1924 Anayasası “Tek Parti iktidarını ve Parti devletini” doğurdu. Daha sonra 1960 ve 1982 Anayasası yapıldı. “Kanun-i Esasi” dışındakilerin özelliği “İhtilâl ürünü” ve “Askerî Anayasa’lar” olmasıdır. Bu anayasalar içinde hukuk devleti kavramına en uygun olanı “Kanun-i Esasi”dir.
Daha Sonra; 1921, 1924, 1961 ve 1982 Anayasaı çıkarılmıştır….
Anayasa, ülke üzerindeki egemenlik haklarının kullanım yetkisinin içeriğinde belirtildiği şekliyle devlete verildiğini belirleyen toplumsal sözleşmelerdir.[1] Hans Kelsen’in Normlar Hiyerarşisi’ne göre diğer bütün hukuki kurallardan ve yapılardan üstündür ve hiç bir kanun ve yapı anayasaya aykırı olamaz.
Anayasa, bir devletin yönetim biçimini belirtir. Toplumların ülke üzerindeki egemenlik haklarının, bireylerin temel haklarının hangi koşullar altında devlet tarafından kullanılabileceğini belirleyen temel kanunlardır. Devletin temel kurumlarının nasıl işleyeceğini belirler. Genel olarak genel hükümler, temel hak ve özgürlükler bireylerin topluma karşı görev ve sorumlulukları ile yasama, yürütme, yargı gibi anayasal devlet organlarını tanımlayan bölümlere sahiptir.
Fransızca “constitution” (konstitüsyon) kelimesinin karşılığı olarak günümüz Türkçesinde “anayasa” kelimesi kullanılır. Türkçe’de bu kelimeye karşılık, Osmanlı döneminde “kanun-u esasi”, Cumhuriyet Dönemi ilk yıllarında “teşkilat-ı esasiye kanunu” kullanılmıştır.
Anayasa Çeşitleri;
Yazılı Anayasa
Geleneksel Anayasa
Yumuşak Anayasa
Sert Anayasa
Çerçeve Anayasa
Kazuistik Anayasa
Türkiyede Anayasa
Türkiye’de anayasa, Kurtuluş Savaşı sürecinde Egemenlik, kayıtsız şartsız Milletindir ilkesi ile oluşturulmuştur. Bu ilke çerçevesinde millete ait egemenlik haklarını kullanması için oluşturulan ve yetkilendirilen anayasal devlet organları ve idari yapı bulunmaktadır. Yetkilerin kuvvetler ayrılığı prensibi ile verilmesinin, kuvvetler ayrımının, devlet organları arasında üstünlük sıralaması anlamına gelmeyip, belli Devlet yetki ve görevlerinin kullanılmasından ibaret ve bununla sınırlı medeni bir iş bölümü ve işbirliği olduğu ve üstünlüğün ancak Anayasa ve kanunlarda bulunduğu anlamına geldiği belirtilir.[5] Toplumda hiçbir kimse, hiçbir zümre, hiçbir sınıf ya da gurup, doğrudan üstün emretme gücüne sahip olamaz. Toplumda üstün emretme gücünün tek kaynağı ve tek sahibi milletin kendisidir.[6]
Türkiye’de ilk anayasa, 1876’da yürürlüğe giren Osmanlı Devleti’nin anayasasıdır. O tarihten Osmanlı Devleti’nin sona erişine kadar anayasaya kanun-i esasi deniyordu. 1876 tarihli Kanun-i Esasi, padişahın yetkilerini kısıtlamamıştı. Yurttaşlara düşünce, toplantı ve dernek kurma özgürlüğü, bireylere dokunulmazlık hakları tanımıyordu. II. Meşrutiyet’in ilanından sonra, 1909’da bu anayasada değişiklikler yapılarak padişahın yetkileri kısıtlandı. Kişisel hak ve özgürlükler tanındı, basın üzerindeki sansür kaldırıldı. Hükümet artık padişaha değil, meclise karşı sorumluydu.
Anayasa Hukuku Nedir?
Kaynakça
1.^ http://sozcu.com.tr/2013/gundem/yargitaydan-akpye-cevap.htmlYargıtay (Türkiye) basın açıklaması, 13.03.2013
2.^ Kemal Gözler, “Asli Kurucu İktidar – Tali Kurucu İktidar Ayrımı: TBMM Yeni Bir Anayasa Yapabilir mi?”, in Ece Göztepe ve Aykut Çelebi (Editörler), Demokratik Anayasa: Görüşler ve Öneriler, İstanbul, Metis Yayınları, 2012, s.45-61 ( www.anayasa.gen.tr/tbmm-yeni-anayasa.htm ).
3.^ AYİM: http://www.msb.gov.tr/ayim/Ayim_makale_detay.asp?IDNO=91
4.^ SAYIŞTAY: http://dergi.sayistay.gov.tr/icerik/der6667m2.pdf
5.^ 1982 anayasası Başlangıç Bölümü
6.^ Türkiye Büyük Millet Meclisi Resmi İnternet Sitesi
7-Yeniasya.com
8-Nedir.com
9-http://www.anayasa.gen.tr