Uluslararası Vergi Suçları Nelerdir? Vergi Suçları İle Mücadele Yöntemleri Nelerdir?

Uluslararası Alanda Vergi Suçları ve Diğer Mali Suçlar Üzerine Yürütülen Çalışmalar

A.GİRİŞ

Suç faaliyetleri dinamik olup, suçlular bunlardan mali kazanç sağlamak için yeni fırsatlardan yararlanmaya çok gecikmeden adapte olmaktadırlar. Suçlular, suç faaliyetleriyle mücadele için tasarlanmış yasal değişiklikleri ekseriyetle geride bırakmaktadırlar. Mali yönden işlenen suçlar ülke ekonomilerine önemli ölçüde zarar vermektedir. Bu nedenle birçok uluslararası kuruluş vergi suçları ve diğer benzeri mali suçlar üzerine eğilerek, hem uluslararası alanda hem de ülkelerin kendi içlerinde yapması gereken yasal düzenlemelere, izlemesi gereken politikalara, kurumlar arası işbirliğine, suçlarla mücadeledeki araç ve yöntemlere ilişkin bir çok çalışma yapmaktadır.

Çalışmamızda bazı uluslararası kuruluşların vergi suçları ve diğer mali suçlar üzerine destekleyici tutumları ve OECD (Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Teşkilatı) bünyesinde yer alan “Vergi Suçları Üzerine Çalışma Gücü” tarafından yapılan çalışmaların mahiyeti, kapsamı,  çalışma gücü tarafından şu ana kadar hangi faaliyetlerin yürütüldüğü, hangi kararların alındığı ve ne aşamaya gelindiği ele alınacak, akabinde uluslararası alanda vergi suçları ve diğer mali suçlarla mücadeleyi destekleyen bildirimlere ve uluslararası forumlara değinilecektir.

B.YAPILANMA

G20 (20 Maliye Bakanı ve Merkez Bankası Başkanı Grubu), küresel ekonomik zorlukları ele almak üzere dünyanın en büyük gelişmiş ve gelişmekte olan ekonomilerinin liderlerini bir araya getirmektedir. Buna ek olarak, Maliye Bakanları ve Merkez Bankası Başkanları, küresel ekonomiyi güçlendirme, uluslararası finans kurumlarında reformlar yapma, finansal düzenlemeleri geliştirme ve her üye ekonomide ihtiyaç duyulan temel ekonomik reformları uygulama yollarını görüşmek üzere yıl boyunca düzenli olarak bir araya gelmektedirler.

G20, uyguladığı politikaları konusunda Finansal İstikrar Kurulu, Uluslararası Çalışma Örgütü, IMF, OECD, Birleşmiş Milletler, Dünya Bankası ve Dünya Ticaret Örgütü gibi uluslararası kuruluşlardan analizler ve tavsiyeler almaktadır. Bu kuruluşların temsilcileri önemli G20 toplantılarına davet edilmektedir. Vergi suçları ve diğer suçlarla mücadelenin önemi ve buna yönelik ulusal ve uluslararası düzeyde atılması gereken adımlar, alınması gereken tedbirler, gerekli yasal sistemler ve bunların uygulanması gibi birçok husus Pittsburgh Zirvesi, Seul Zirvesi, Cannes Zirvesi, daha sonra Mexico City ile 4. Yüksek Düzeyli Busan Yardımların Etkinliği Forumundaki G20 Maliye Bakanları toplantılarında G20 Liderleri tarafından vurgulanmıştır.

Yolsuzlukla mücadele ve kara para aklama makamları dâhil olmak üzere mali suçlara karşı vergi idareleri ve yasa uygulayıcı kurumlar arasındaki işbirliğini geliştirmek; kara para aklama ve rüşvet dâhil olmak üzere; vergi suçları ile diğer ciddi mali suçların tespiti, araştırılması ve engellenmesi için vergi idarelerinin yeteneğini geliştirmek; vergi suçları ile diğer ciddi mali suçlar arasındaki bağlantıların küresel bilincini arttırmak amacıyla Mali İşler Komitesi tarafından OECD bünyesinde 2010 yılı Eylül ayında Vergi Suçları ve Diğer Mali Suçlar Üzerine Çalışma Gücü (Task Force on Tax Crimes and Other Crimes) kurulmuştur.

Ayrıca, devletleri mali suçlarla mücadelede girişimde bulunmalarını teşvik etmek amacıyla OECD’nin önderliğinde sırasıyla Oslo, Paris ve İstanbul’da Vergi ve Suç Formları düzenlenmiştir.

C.MAHİYETİ

Günümüzde mali suçlar giderek daha fazla sofistike bir hal almakta ve suçlular uyuşturucu kaçakçılığı, yatırım dolandırıcılığı, gasp, yolsuzluk, zimmete para geçirme, vergi kaçırma gibi suçlar aracılığıyla kendilerine önemli miktarda kaynak sağlayabilmektedirler. Mali suçların niteliği gereği aynı eylem çok sayıda yasayı ihlal edebilmektedir. Farklı devlet kurumları suçların önlenmesi, tespiti, soruşturulması ve kovuşturulması ve suçtan elde edilen gelirlerin geri kazanılması hususları dâhil olmak üzere mali suçlarla mücadelede çeşitli safhalarda görev alabilmektedirler. Suçlular yasa dışı faaliyetlerinden elde ettikleri gelirlerini vergi ödememek için beyan etmediklerinden dolayı genellikle vergi suçları özünde diğer mali suçlara bağlantılıdır. Bunun aksine, suçlular suçtan elde edilen gelirin aklanması amacıyla fazla gelir beyanında da bulunabilmektedirler. Finansal Eylem Görev Gücü (FATF), vergi suçlarını, kara para aklama amacıyla girişilen suçların listelendiği önerilerine 2012 yılı güncellemesiyle eklemek suretiyle vergi suçları ile kara para aklama arasındaki ilişkiyi açıkça tanımlanmıştır.

Suç faaliyetlerinin ulusal sınırları aştığı yerlerde, suçtan elde edilen gelirlerin tutarı şaşırtıcı olabilmektedir. Birleşmiş Milletler Uyuşturucu ve Suç Ofisi (UNODC) tarafından hazırlanan 2011 yılındaki raporda[1],  2000 ila 2009 yılları arasındaki toplam sınır ötesi organize suç gelirinin küresel GSYİH’nın % 1,5’una ya da 870 milyar USD’ye eşdeğer olduğunu tahmin edilmektedir. Mali suçlarla ilgili yaşanan sorunlar tüm ülkeleri, özellikle gelişmekte olan ülkeleri, etkilemektedir. Gelişmekte olan ülkelere giden mali suç kaynaklı yasadışı finansal akımlar, bu ülkelerin uzun vadeli kalkınmalarını finanse edebilmektedir. Ortadaki bu yasadışı para tutarlarını tahmin etmek zor olsa da, uzmanlar bu tutarların çok büyük olduğunu konusunda hemfikirdirler.

OECD söz konusu alanda yıllardır aktif olmuştur. 1998 yılı gibi erken bir tarihte, G7 ülkeleri Maliye Bakanlarının kara para aklamayla mücadele olanaklarını artırmak amacıyla, vergiyle ilgili suçlarla etkin bir şekilde mücadele etme konusunda anlaşmaya vardıkları toplantıda çalışmalar başlatılmıştır. Daha sonra, OECD ve FATF ortak ilgi alanlarında işbirliğini güçlendirmiş ve 2003 yılından bu yana OECD, FATF toplantılarda Gözlemci statüsüyle yer almıştır. G8 Liderleri, Temmuz 2009 yılında düzenlenen Zirvede yasadışı finansmanla mücadelede daha fazla çaba gösterilmesi hususunda çağrıda bulunmuşlar ve FATF tarafından kara para aklama ve terörizmin finansmanıyla mücadelede ortaya koyulan standartlar ile OECD tarafından belirlenen uluslararası standartları kabul etmişlerdir. G8 Zirvesinde, vergi kaçakçılığıyla uluslararası düzeyde mücadelenin gereğine işaret edilerek, vergi kaçırmak amacıyla yüksek miktarlarda sermayenin gizlenmesinin hoşgörüyle karşılanmasının olanaksız olduğu belirtilmiştir.

OECD, 2009[2] ve 2010[3] yıllarındaki Önerilerinde mali suçlarla mücadelede hem yurtiçinde hem de uluslararası alanda farklı devlet kurumları arasında daha fazla işbirliğinin ve daha iyi bilgi paylaşımının olması gerektiğini savunmuştur.

İlerleyen bölümlerde detaylı bir şekilde değineceğimiz üzere mali kaynaklı bu suçlar, ulusal ve uluslarasası alandaki birçok eksikliğin ve  kusurun bulunduğu ortamda gizlice ortaya çıkarlar.

Bu suçlar nedeniyle oluşan gelir kaybının hükümetleri, işletmeleri ve bireyleri daha fazla zarara uğrattığı özellikle ekonomik kriz dönemlerinde, mali suçlarla mücadele etmek için daha nitelikli yollar bulmak oldukça önemlidir.

Bu faaliyetlerle mücadele:

• daha fazla şeffaflığı,
• daha fazla stratejik bilgi toplamayı,
• farklı devlet kurumlarının kapasitesinden daha fazla yararlanma suretiyle bu suçları birlikte çalışarak saptamayı, caydırmayı ve kovuşturmayı,

gerektirmektedir.

Vergi ve suç üzerine düzenlenen ilk forum olma özelliği taşıyan Oslo Diyaloğu, bu hedefleri yakalama amacında olup, Diyaloğun faaliyetleri G20 ülkeleri tarafından da desteklenmektedir. İlerleyen bölümlerde Oslo Diyaloğuna ve buna mütakiben düzenlenen forumlara, G20 ülkeleri tarafından düzenlenen toplantılardaki ve diğer uluslararası toplantılardaki vergi suçları ile diğer mali suçlarlar ilgili bildirilere değinilecektir.

D.VERGİ SUÇLARI VE DİĞER MALİ SUÇLAR HAKKINDA DÜZENLENEN FORUMLAR

1-Vergi ve Suç Üzerine İlk Forum ∙ Oslo ∙ 21-23 Mart 2011

Oslo Diyaloğu, hükümetleri mali suçlarla mücadelede girişimde bulunmalarını teşvik etmek amacıyla OECD tarafından 21-23 Mart 2011 tarihleri arasında Oslo’da düzenlenen ilk Vergi ve Suç Formu’dur.

Oslo Diyaloğu başladığından beri, yasadışı finansal akımları durdurmak için kurumlar arası işbirliği yoluyla mücadelenin güçlendirilmesinin önemi Cannes Zirvesi, daha sonra Mexico City ile 4. Yüksek Düzeyli Busan Yardımların Etkinliği Forumundaki G20 Maliye Bakanları toplantılarında G20 Liderleri tarafından vurgulanmıştır.

2-Vergi ve Suç Üzerine Uluslararası İkinci Forum ∙ Roma ∙ 14-15 Haziran 2012

2011 yılı Mart ayında Oslo’da düzenlenen vergi ve suçla ilgili ilk küresel etkinlik üzerine inşa edilen neredeyse 60 ülkeden (vergi idareleri, finans ve adalet bakanlıkları, mali istihbarat birimleri, merkez bankaları, Dünya Bankası, IMF, FATF ve Birleşmiş Milletler, sivil toplum örgütleri ve özel sektör) üst düzey yetkilileri Devlet kurumlarının kolektif hareket etmesi yaklaşımını kullanarak finansal suçlarla mücadele etmek için bir plan yapmak üzere 14-15 Haziran 2012 tarihinde Roma’da bir araya gelmişlerdir.

3-Vergi ve Suç Üzerine Uluslararası Üçüncü Forum ∙ İstanbul ∙ 7-8 Kasım 2013

Oslo Diyalogu’nun önemli bir parçası olan Vergi ve Suç Forumu, ülkeleri mali suçla mücadelede bütüncül devlet yaklaşımını benimsemeleri konusunda teşvik etmek üzere OECD tarafından 2011 yılında başlatılmıştır. Vergi ve Suç Forumu, farklı alan ve devlet idarelerinden deneyimli politika yapıcıları ve uzmanları, ayrıca mali suçlarla her şekliyle mücadele etme sorumluluğunu birlikte taşıyan uluslararası örgütleri, disiplinleri ve ulusal sınırları aşan öncelikli konuları tartışmak üzere bir araya getirmektedir. 2012 yılında, G20 Liderleri Zirvesi Oslo Diyaloğu’nun kara para ile mücadelede kurumlar arası işbirliğini geliştirme çalışmaları memnuniyetle karşılanmıştır. 2013 yılında, G20 Liderleri sınır ötesi vergi kaçırma, kara para aklama, terörizmin finansmanı, yolsuzluk ve uyuşturucu trafiği ile mücadelenin önemini onaylamışlar ve gelişmekte olan ülkelerin bu konularla ilgili çalışmaların semerelerini alacaklarını garanti etmiştirler.

E.FORUMLARDA GÖRÜŞÜLEN KONULAR

1-Vergi ve Suç Üzerine Uluslararası Oslo Forumu

Oslo Diyaloğunda yapılan altı oturumda, panelistler kısaca aşağıdaki konuları ele almışlardır:

Panel 1: Güçleri birleştirme – Suçla mücadelede Devlet kurumlarının kolektif hareket etmesindeki zorluklar ve fırsatlar

Vergi idareleri, yasaları uygulayıcı birimler ve kara para aklama birimleri arasındaki hem yurt için hem de uluslararası işbirliği yolsuzluk ve daha birçok suçla mücadelede hangi yollarla daha etkin bir fark yaratabileceği; Devlet kurumlarının kolektif hareketinin sağlanmasında hangi stratejilerin kullanılabileceği ve bunların nasıl geliştirilebileceği ele alınmıştır.

Panel 2: Hükümetleri ve iş dünyasını temiz tutma – İş dünyası ve sivil toplum deneyimi

Şirketlerin kendilerini bünyelerinde işlenen yolsuzluk ve büyük ölçekli vergi kaçakçılığı gibi suçlardan nasıl korudukları ve bu deneyimlerin hükümetler için ders içerip içermediği; Hükümetleri ve iş dünyasını suçtan uzak tutma konusunda sivil toplumun gelişmeleri nasıl değerlendirdiği; Devlet kurumlarının kolektif hareket etmesinin riskini ve fırsatlarını iş dünyası ile sivil toplumun nasıl değerlendirdiği üzerinde durulmuştur.

Panel 3: Suçla Mücadelede Vergi İdareleri Rolü Üzerine Odaklanma

Vergi idarelerinin vergi suçlarını nasıl tespit edebileceği ve bu suçlarla nasıl etkin mücadele edebileceği; bu mücadeledeki risklerin ve araçların neler olduğu; temiz bir iş ortamı ve devlet inşasında vergi idarelerinin rolü üzerinde durulmuştur.

Panel 4: Vergi ve Suç – Hem yurt içinde hem de uluslararası işbirliği için yapı ve süreçler

Hem yurt içinde hem de uluslararası işbirliği modellerin çeşitliliği vergi idareleri, yasa uygulayıcı birimler ve Mali İstihbarat Birimleri arasındaki işbirliğini geliştirdiği ve bu açıdan panelistler önemli hedefleri ve bunların nasıl başarılabileceğini ele almışlardır.

Panel 5: Kara para aklama ve rüşvet: Vergi otoriteleri içinde bilinçlendirme eğitimine öncelik tanımak

OECD, kara para aklama ve rüşvet konusunda farkındalık eğitimi konusunda vergi idarelerinin kullanımına yönelik bir dizi araç ve malzeme geliştirmiştir. Panelde bu araçlara ve vergi idarelerinin bu araçları nasıl etkin kullanabileceği ele alınmıştır.

Panel 6: Satış gizleme sistemleri ve OECD’nin vergi denetçileri için araç seti

Birçok ülke, vergi gelirlerinde perakende sektöründeki satış gizleme tekniklerinin kullanımıyla yüksek riske maruz kalmaktadır. Panelde, bu sorun analiz edilmiş, hükümetlerin bu tehlikeye karşı aldıkları önlemlere değinilmiş ve OECD’nin vergi inceleme elemanları için hazırladığı pratik araç seti ana hatlarıyla ele alınmıştır.

Diyalog sonrasında hazırlanan Vergi Suçları ve Diğer Mali Suçlarla Mücadelede Kurumlar Arası Etkin İşbirliği Raporu[4] OECD’nin vergi ve suçla ilgili ilk derinlemesine raporudur. Bu Rapor aynı zamanda “Roma Raporu” olarak da adlandırılmaktadır. Bu rapor, 32 ülke içindeki kurumlar arası işbirliği modellerinin analiz ve karşılaştırmalara dayanarak “Devlet kurumlarının kolektif hareket etmesi” yaklaşımını benimseyen ülkelerin sağladıkları faydaları değerlendirmektedir. Ayrıca bu Rapor, hukuki, operasyonel ve siyasi engelleri ele almak için etkili kurumlar arası işbirliği kuran ülkeler için öneriler içermektedir.

2-Vergi ve Suç Üzerine Uluslararası Roma İkinci Forumu

Roma’daki 2. Uluslararası Forumda yapılan altı oturumda, panelistler özetle aşağıdaki konuları ele almışlardır:

Panel 1: Suçla mücadelede Devlet kurumlarının kolektif hareket etmesi

Vergi, kolluk ve kara para aklama makamları arasında sağlanacak daha fazla işbirliği ile mali suçlarla daha etkin mücadele edilebileceği sonucuna ulaşılmış; panelde, ulusal düzeyde kurumlar arası işbirliğinin güçlendirilmesinin zorlukları ve fırsatları tartışılmış; yolsuzluk, vergi kaçakçılığı ve kara para aklama gibi mali suçlarla mücadelede Devlet kurumlarının kolektif hareket edebilmesi için kullanılan veya geliştirilebilecek stratejiler ele alınmıştır.

Panel 2: Uluslararası İşbirliği – Zorluklar ve Fırsatlar

Uluslararası sınırlar arasında işbirliği, küreselleşen dünyada finansal suçlarla mücadele kilit rol oynamaktadır. Bugüne kadar, işbirliği çoğunlukla aynı tip kurumlar arasında (örneğin, vergi otoritesinden vergi otoritesine veya mali istihbarat biriminden mali istihbarat birimine) oluşmuştur. Bu işbirliği ulusal kanunlar, vergi anlaşmaları, karşılıklı adli yardım anlaşmaları (MLATs) ve mutabakat zaptı (MoUs) gibi yasal bir zemine dayanabilir. Bu araçların, paylaşılması gereken bilgi ve bunların kullanımıyla ilgili farklı kapsam ve sınırları vardır.

Bu panelde farklı yasal sistemlerin mevcudiyetinden kaynaklanan sorunlar ele alınmış; sınır ötesi kurumlar arası işbirliğini tam olarak sağlayabilmek için en iyi uluslararası işbirliği yapısının nasıl tasarlanacağının seçenekleri üzerinde durulmuştur.

Panel 3: İş dünyasını temiz tutma – İş dünyası ve sivil toplum deneyimi

Bu panelde mali suçları caydırma, tespit etme ve önlemede iş dünyasının perspektif ve rolünü tartışılmıştır. Bu şirketlerin, kendi örgütleri içinde işlenen yolsuzluk ve büyük ölçekli vergi sahtekârlığı gibi suçlardan kendilerini nasıl koruyabildiği; deneyimlerinin devletler için bir ders niteliğinde olup olamayacağı hususları incelenmiştir. Sivil toplum temsilcileri, mevcut yapının nasıl iyileştirilebileceğine ilişkin görüşlerini ortaya koymuşlardır. CleanGovBiz[5] girişiminin sunumu yapılarak tartışılmıştır. Girişim UNODC, Dünya Bankası, FATF, Uluslararası Şeffaflık, EITI ve diğer ortaklarla birlikte çalışarak OECD tarafından başlatılmıştır. Bu husus, yolsuzlukla mücadeleyi güçlendirmede ve bütünlüğü geliştirmede hükümetlere, iş dünyasına ve sivil topluma destek olmayı amaçlamaktadır.

Panel 4: Vergi suçları ve diğer mali suçlar tipolojileri – Ana risk alanları

Vergi suçları ve diğer mali suçların tipolojileri üzerindeki çalışmalar, kolluk kuvvetlerinin çalışmalarını daha etkili hale getirebilecek önemli risk göstergelerinin belirlenmesine yardımcı olmaktadır. Bu konuda balıkçılık sektöründeki Vergi Suçları üzerine yapılan çalışmanın sonuçları ele alınmıştır.

Yasadışı, beyan edilmemiş, kontrolsüz balıkçılık sadece gıda güvenliği, balık stokları üzerindeki baskı ve piyasa çarpıklıkları açısından değil aynı zamanda gelir kaybı açısından bazı sorunlar oluşturmaktadır. Zapper[6] olarak bilinen yazılımla (vergisel amaçlarla gelirleri gizleyen yazılım) mücadele etmek için bazı ülkelerde ortaya koyulan mevzuat değişiklikleri sunulmuştur.

Panelde ayrıca kayıt dışı tütünle ilgili şu konular tartışılmıştır: Tütün ürünlerinin yasadışı ticareti küresel bir sorundur. Çeşitli çalışmalar bu faaliyetlerin organize suçlara ve terör örgütlerine kaynak sağlayarak yardım ettiğini göstermiştir. Bu durumun, devletleri milyarlarca vergi gelirinden yoksun bırakması üzerinde tartışılmıştır.

Panel 5: Kapasite Geliştirme – Mali Suçları Mücadele İçin Gerekli Beceriler

Mali suçlarla mücadele, yasa ve yönetmeliklerin bilinmesini, aynı zamanda bilgi toplama, finansal analiz, suç gelirlerinin tanımlanması ve takibi de dahil olmak üzere stratejik ve pratik inceleme tekniklerini gerektirir. Bu işleri yürüten görevli kişilerde, işlerini ve sorumluluklarını başarıyla yerine getirmek için uygun nitelikte bilgi, deneyim, yetkinlik ve mesleki şüphecilik bulunmadıkça yasal düzenlemelerin veya denetimlerin hiçbir faydası olmayacaktır. Bu panelde, mali suç araştırmacıları için eğitim modüllerini, adli nitelikteki vergi incelemesi öğretim programı için bir akreditasyon sisteminin oluşturulmasını, uluslararası dağıtım için daha fazla kanalların oluşumunu ve farklı ülkelerde veya bölgelerde özel ihtiyaçlara adaptasyonu geliştirmek için seçenekler görüşülmüştür.

Panel 6: Kurumsal Araçların Yanlış (Kötüye) Kullanımı

Kurumsal araçların, küresel ekonomide önemli ve meşru rolleri olmasına rağmen bunlar da gerçekten yasadışı amaçlar için kullanılabilir. Bu araçlar, bazı ülkelerde (yargı bölgelerinde) kara para aklama, rüşvet, yolsuzluk, vergi suçları ve piyasa dolandırıcılığı gibi suçların işlenmesine olanak sağlar. G20, kurumsal araçların kötüye kullanımının önlenmesi için atılan adımlar hakkında rapor hazırlaması üzere OECD ve FATF çağrıda bulunmuştur. Bu panelde, uluslararası düzeyde (örneğin Dünya Bankası, Vergi Konularında Bilgi Değişimi ve Şeffaflık Küresel Forumu, FATF ve OECD tarafından) bu alandaki son gelişmeler ele alınmıştır.

Panel 7: Ekonomik Suç ve Yasadışı Finansal Akımlarla Mücadele- Gelişmekte Olan Ülkeler İçin Sorunlar ve Cevapları

Mali suçlar ve yasadışı akımlar, tüm ülkeleri etkilemektedir ama gelişmekte olan ülkelerin üzerindeki etkisi özellikle şiddetlidir. Gelişmekte olan ülkelerden çıkan yasadışı akımların tutarının 1 trilyon Amerikan doları olduğu bazıları tarafından tahmin edilmektedir. Önceki oturumların üzerine inşa edilen bu panelde, gelişmekte olan ülkelere özgü sorunların ve olası yanıtlarının üzerinde durulmuştur. Bu suçları takip etmek üzere uluslararası araçların etkin kullanımında gelişmekte olan ülkelere yardımcı olmak için yapılanma gereksinimlerini ve “bir hizmet sürecinin tümünün tek bir müessese tarafınca üstlenilmesi”nin[7] faydaları panelde ele alınmıştır. Aynı zamanda gelişmiş ülkelerin, gelişmekte olan ülkelerden akışı azaltmak için neler yapabileceğinin üzerinde durulmuştur.

3-Vergi ve Suç Üzerine Uluslararası İstanbul Üçüncü Forumu

3. Uluslararası Vergi ve Suç Forumu, 07 Kasım 2013 Perşembe günü İstanbul’da yapılmış olup, panelistler tarafından aşağıdaki konular ele alınmıştır:

Panel 1- Vergi suçları ve diğer mali suçlarla mücadelede kurumlar arası işbirliğini geliştirmek için yeni stratejiler

Mali suçlar karmaşıktır ve farklı devlet yetkilileri suçların önlenmesi, tespiti, soruşturması ve kovuşturulmasına katılabilir veya önemli bilgileri elinde bulundurabilir. Ülkeler başarıyla bu suçlarla mücadele etmek istiyorlarsa yetkililer arasında daha fazla ve daha etkili işbirliği gereklidir. Bu oturumda, kurumlar arası işbirliğinin ilerlemesindeki son gelişmeler ve gelecekte daha fazla işbirliği için olanaklar ele alınmıştır.

Panel 2- Pilot program: Vergi suçu müfettişler için kapasite geliştirme

Vergi Müfettişleri Kapasite Geliştirme Programı, yoğun eğitim kursları yoluyla bu kişilerin yeteneklerini geliştirerek mali suçların tespitinde ve araştırılmasında ülkelere yardımcı olmaktadır. Bu panel, uzman eğitmenlerin ve katılımcıların bakış açısı ile katılımcıların daha sonra edindikleri becerileri nasıl uyguladıkları dahil olmak üzere Nisan 2013 yılında düzenlenen Finansal Araştırmaların Yürütülmesi hakkındaki pilot kurstan edinilen tecrübeler görülmüştür. Panel ayrıca, Uluslararası Vergi ve Suç Akademisinin gelecekteki rolü için tasarlanan planları ele almıştır.

Panel 3-Dijital para ve mali suçlar

Paranın izini sürme her zaman mali suçlarla mücadelenin merkezinde olmuştur, ancak para geleneksel finansal sistemin dışında yeni bir şekil kazandığı zaman ne olacaktır? Bu panel, sayısal para büyümesini, mali suçları işlemede bunların potansiyel kullanımını ve vergi kanunları, kara para aklama kuralları ve mali düzenleme amacıyla bu paraları fark etmek için ülkelerin tepkilerini ortaya koymuştur.

Panel 4- Vergi suçları ve diğer mali suçlarla mücadelede uluslararası işbirliğinin önündeki engellerin kaldırılması

Vergi suçları ve diğer mali suçlarla mücadelede işbirliği ve bilgilerin değişimi için hukuki araçların mevcut olmasına rağmen, ülkelerin etkin ve verimli bir işbirliği yapmasını önleyen hukuki ve operasyonel engeller hala devam etmektedir. Bunlar, mali suçlarla mücadele sürecinde (önleme, tespit, soruşturma, kovuşturma ve suç gelirlerini kurtarımı) herhangi bir aşamayı etkileyebilmektedir. Bu panel, vergi, yasa uygulama ve kara para aklama alanlarındaki engelleri kaldırmak için işbirliği ve çalışmaların önündeki bu engelleri değerlendirmiştir.

Panel 5- Vergi suçları ve diğer mali suçlarla mücadelede uluslararası işbirliğinin önündeki engellerin kaldırılması: özel grup görüşmeleri

Katılımcıların, vergi ve diğer mali suçlarla mücadelede kendilerinin ve ülkelerinin deneyimlerine dayalı etkin uluslararası işbirliği için engellerin belirlenmesi ve kaldırılmasıyla ilgili konuları görüşmek üzere özel gruplar oluşturması gerektiği kanaatine varılmıştır.

Panel 6- Tütün kaçakçılığı, vergi suçları ve diğer suçlar

Yasadışı tütün ticareti, nakit yoğunlukludur ve son derece karlıdır. Bu, gelişmiş ve gelişmekte olan ülkelerin vergi gelirlerinde önemli bir kayba neden olmaktadır. Bazı durumlarda, bunlar daha fazla suç faaliyetini finanse etmek için kullanılmaktadır. Aynı zamanda ucuz ve kaçak sigara üretimi ülkelerin en fakir bireylerinin refahını etkilemektedir. Bu oturumda, ülkelerin bu konuları nasıl ele aldığının ve yapılması gereken çalışmaların üzerinde durulmuştur.

Panel 7- Balıkçılık sektöründe suçlarla mücadele

Küresel balıkçılık sektörü, gelişmiş ve gelişmekte olan birçok ülke açısından stratejik öneme sahip bir endüstridir. Bu oturumda vergi suçları, çevre suçları, kaçakçılık, kara para aklama ve insan kaçakçılığı dahil olmak üzere yasadışı faaliyetlerin, sektöre nasıl zarar verdiği görüşülmüştür.

Panel 8- Vergi suçlarıyla mücadelede şüpheli işlem bildirimi

Şüpheli işlem bildirimleri, kara para aklanmasının tespitinde ve incelenmesinde önde gelmektedir. Bu oturumda ülkelerin vergi kanunlarını uygulamada ve vergi suçlarıyla mücadelede sahip oldukları bilgileri nasıl kullandıklarının üzerinde tartışılmış ve FATF’ın tavsiyelerinde bulunan öncül suçlar listesine 2012 yılının ciddi vergi suçlarını ilave edilmesi gerekeceği görüşü benimsenmiştir.

Panel 9- Rüşvet ve yolsuzlukla mücadelede verginin rolü

Vergi kanunları ve bunların uygulanış biçimleri, rüşvet ve yolsuzlukla mücadelede etmek için tüm ülkelerde önemli bir role sahiptir. Mevzuatta rüşvet için vergi indirimine açık ve net bir biçimde izin verilmemesi, yolsuzluğun maliyetini arttırır ve rüşvetin kabul edilebilir bir ticari uygulama olduğu görüşünden vazgeçirir. Aynı zamanda, günlük işlerinde vergi yetkilileri olası rüşvet veya yolsuzluk belirtilerini ortaya çıkarmak için güçlü bir konumda bulunmaktadır ve bunları tanımak için onlara araçlar verilmelidir. Vergi yetkililerinin şüphelendikleri hususları, kolluk kuvvetlerine bildirmeleri istenmeli ve teşvik edilmelidir.

Panel 10- Gelişmekte olan ülkelerden yasadışı akışı engelleme

Gelişmekte olan ülkelerdeki yasadışı finansal akımlar, iç yatırımları ve kalkınma yardımlarını belirgin olarak aşmaktadır. Yasadışı akımlar, kamu harcamaları, yoksulluğun azaltılması ve sekiz milenyum kalkınma hedeflerine (The eight Millennium Development Goals) ulaşmadaki yatırımlar için gereken gelişmekte olan ülkelerin zaten kıt olan kaynaklarından yoksun kılmaktadır. Yasadışı finansal akımlar vergi kaçakçılığı, kara para aklama, rüşvet ve yolsuzluk yoluyla gerçekleşmektedir. Bu panelde, finansal suçlarla mücadelede gelişmekte olan ülkelere özgü sorunlar ile gelişmiş ve gelişmekte olan ülkelerin yasadışı akımlarını azaltmak için neler yapabileceğinin üzerinde durulmuştur.

Panel 11- Vergi suçlarının ve diğer mali suçların gelirlerinin geri kazanımı

Mali suçların önlenmesi, tespiti, araştırılması ve cezalandırılması için ülkenin güçlerinin/yeteneklerinin iyileştirilmesine yönelik çalışmalar devam etmektedir. Suç faaliyetleriyle mücadeledeki son önemli aşama, suç gelirlerinin geri kazanılmasıdır. Bu panelde, özellikle varlıkların müsadere edilmemesini sağlamak için gizlendiği durumlarda yetkililerin bu amaca ulaşmada karşılaştıkları sorunların ve bu varlıların geri kazanımı için yardımcı olabilecek araçların üzerinde durulmuştur.

Bir sonraki çalışmamızda, OECD Konseyinin 14 Ocak 2010 tarihli tavsiyelerine, ilki 21-23 Mart 2011 tarihleri arasında Oslo’da, ikincisi 14-15 Haziran 2012 tarihleri arasında Roma’da ve üçüncüsü 7-8 Kasım 2013 tarihleri arasında İstanbul’da düzenlenen Vergi ve Suç Formunda alınan kararlara kısaca değinilecek,  akabinde vergi suçları ve diğer suçlara karşı mücadeleyi destekleyen dünyadaki diğer bildirimlere yer verilecektir.

F.ALINAN KARARLAR

OECD’nin 2009[8] ve 2010[9] yıllarındaki Önerilerinde,  OECD hem yurtiçinde hem de uluslararası alanda mali suçlarla mücadelede farklı devlet kurumları arasında daha fazla işbirliği ve daha iyi bilgi paylaşımını olması gerektiğini savunmuştur.

1-Ciddi Suçlarla Mücadelede Vergi İdaresi ve Diğer Yasa Uygulama Mercileri Arasındaki İşbirliğinin Kolaylaştırılması için OECD Konseyinin Tavsiyeleri (14 Ocak 2010)

Mali İşler Komitesinin teklifi üzerine, Konsey;

• Üyelerin kendi yasal sistemlerine göre etkili bir hukuki ve idari çerçeve kurmalarını; kara para aklama ve terör finansmanı da dahil olmak üzere ciddi suç şüphelerinin vergi makamları tarafından raporlanmasını kolaylaştırmak için yerel yasa uygulayıcı makamlara (üyelerin üstlendikleri sorumluluklarda) rehberlik edinmesini önermektedir.
• OECD Model Vergi Anlaşmasının 26. maddesinde yer alan 12.3 paragrafındaki, “bazı yüksek öncelikli konularda diğer yasa uygulayıcı makamlar ve adli makamlar ile vergi idaresi tarafından vergi bilgi paylaşımına (örneğin kara para aklama, yolsuzluk ve terörizm finansmanı ile mücadele için)” izin veren açıklamadan aşağıdaki,

“Yukarıda belirtilenlere rağmen, bir akit devlet tarafından alınan bilgiler, her iki Devletin yasaları ve Devletin yetkilendirdiği makamların izinleri çerçevesinde, başka amaçlar için kullanılabilir.”

anlamın çıkarılmasını önermektedir.

• Üye olmayan Devletleri bu öneriye bağlı kalmak için davet etmektedir.
• Tüm ülkeleri, 2009 Yılı OECD Vergi İnceleme Elemanları ve Vergi Denetçileri İçin Kara Para Aklamada Farkındalık Rehberini yaygın olarak dağıtmaları konusunda teşvik etmektedir.
• Mali İşler Komitesini, tavsiyelerin uygulanmasını izleme, üye olmayan ülkelerle temaslar kurarak tavsiyelerin uygulanmasına teşvik etme ve uygun bir biçimde bunları Konseye rapor etme konularında görevlendirmiştir.

2-Oslo Diyaloğunun Ev Sahipliğini Yapan Norveç ve OECD’nin Kapanış Bildirimi, 23 Mart 2011

Vergi suçları, kara para aklama ve diğer mali suçlar hem gelişmiş hem de gelişmekte olan ülkelerin, stratejik, siyasi ve ekonomik çıkarlarını tehdit etmektedir. Aynı zamanda, devletin mükelleflerden bunlar nedeniyle vergi toplamada birtakım sorunlar yaşaması ülkedeki vatandaşların güvenini sarmakta ve sürdürülebilir kalkınmayı sağlamada ülkeyi gerekli gelirlerden mahrum etmektedir.

Tüm bu suçlar yetersiz yasal sistemlerin, kontrolsüz düzenlemelerin, kötü uygulamaların ve kurumlar arası zayıf işbirliğinin bulunduğu ortamda gizlice gelişmektedir. Kara para aklama, yolsuzluk veya diğer ekonomik suçlar genellikle aynı zamanda bir vergi suçu teşkil etmektedir. Bu suçlarla mücadele daha fazla şeffaflığı, daha fazla stratejik bilgi toplamayı, farklı devlet kurumlarının kapasitesinden daha fazla yararlanma suretiyle bu suçları birlikte çalışarak saptamayı, caydırmayı ve kovuşturmayı gerektirmektedir.

Mali suçlar ile yasadışı finansal akışların oluşturduğu sorunlar, özellikle gelişmekte olan ülkeler olmak üzere tüm ülkeleri ilgilendirmektedir. Mali suçlar kaynaklı yasadışı finansal akımlar, gelişmekte olan ülkeleri uzun vadeli kalkınmalarını finanse edebilecek kaynaklardan mahrum bırakır. Yakın zamanda Devrik Kuzey Afrika otokrat ve aileleri tarafından sahip olunan milyarlarca ABD Doları değerindeki varlıkların dondurulması bu noktayı göstermektedir. Ayrıca, yasadışı finansal akışlar, gelişmekte olan dünyadaki şiddetli çatışmalar, kırılganlıklar ile yönetim kalitesinin etkileri neticesinde var olan organize suçlar, uyuşturucu ve silah kaçakçılığı gibi yasa dışı mallar ile bağlantılıdır. Bu akışların üçte ikisinden fazlasının vergi kaçakçılığıyla ilgili olduğu tahmin edilmektedir. Bu konular, 21-23 Mart 2011 tarihleri arasında Norveç hükümetinin ev sahipliğindeki ilk vergi ve suç konferansına katılan 54 heyetten 150’den fazla delege tarafından ele alındı.

Konferansın amacı, etkili bir uluslararası işbirliğiyle mali suçlar, vergi kaçırma ve diğer yasadışı akımlar ile mücadelede daha etkili yollar bulmaktır. Konferansta, finansal suçlarla mücadelede kurumların kısa zaman dilimlerinde ve daha düşük maliyetlerle nasıl daha iyi sonuçlar elde edebilecekleri tartışılmıştır. Konferansta ayrıca etkili bir kurumlar arası işbirliğinin önündeki gizlilik hükümleri nedeniyle ulusal veya uluslararası düzeyde bilgi paylaşımı kısıtlanması gibi hukuki ve pratik engeller tartışılmıştır.

Kurumlar arası işbirliği, mali suçlarla mücadelede ülkelerin becerilerini güçlendirerek finansal bütünlüğü ve iyi yönetişimi geliştirebilir. Suçluların karmaşık bir finansal ortamda ve coğrafi sınırları aşarak faaliyette bulunduğu bir dünyada,  ulusal ve uluslararası kurumlar arası işbirliği kullanılacak tek uygulanabilir yöntemdir.

Bu konferansta aşağıdaki sonuçlara ulaşılmıştır:

1. Vergi suçları ciddi suçlardır ve bu vasıfla takip edilmesi gerekir. Katılımcılar, bir öncül suç olarak kabul edilen vergi suçlarına ilişkin FATF içindeki tartışmaları memnuniyetle karşıladılar.
2. Değişen davranışlar çok önemlidir ve net, tutarlı ve genel mesajlar gerektirir.
3. İş etiği ve ahlakının tesisiyle birlikte üstlenilen görevler, iç kontrole, politikaya ve yapılara uyum sağlamada hayati bir önem taşır.
4. Vergi idareleri, yasa uygulama mercileri, kara para aklamayla mücadele eden birimleri ve uygun olduğu hallerde diğer idareleri içine alan kurumlar arası işbirliğinde açık bir yarar vardır.
5. Uluslararası işbirliği için farklı modeller mevcuttur. Bu modeller, vergi ve suç konusunda işbirliğini geliştirmek için gelişmiş ve gelişmekte olan ülkelerden farklı devlet kurumlarında suçları araştıran kişilerin bir arada bulunduğu bir forumda yeniden gözden geçirilmelidir.
6. Yurtiçi ve uluslararası işbirliğini engelleyen yasal, politik ve operasyonel boşlukların belirlenmesine ve doldurulmasına ihtiyaç vardır.
7. Gelişmekte olan ülkeler “Devlet kurumlarının kolektif hareketinden” ¹⁰ Özellikle uygun araçlar kullanılarak erken teşhis, etkili soruşturma, kovuşturma ve varlıkların kurtarılmasıyla önemli gelişmeler elde edilebilir.

3-İstanbul’un Ev Sahipliğindeki Üçüncü Uluslararası Vergi ve Suç Forumu’ndaki OECD’nin Kapanış Bildirimi, 7-8 Kasım 2013

Neredeyse 70 ülkenin ve uluslararası kuruluşların mali suçlarla mücadele sorumluluğunu birlikte paylaşan 200 üst düzey yetkili ve uzmanı, disiplinleri ve ulusal sınırları ilgilendiren öncelikli sorunlarını çözmek ve programı ilerletilmesini desteklemek için İstanbul’da bir araya geldiler. Katılımcılar vergi idareleri, gümrük idareleri, maliye bakanlıkları, adalet bakanlıkları, Mali İstihbarat Birimleri, yolsuzlukla mücadele makamları, kolluk, savcılık hizmetleri, merkez bankaları ve kalkınma yardımı kuruluşlarının yetkililerinden oluşmuştur.

Forum ile sırt sırta 30 ülkeden Vergi Suç Soruşturma Başkanları vergi suçu faaliyetlerinin son trendleri de dahil olmak üzere vergi suçlarını önlemek, tespit etmek ve soruşturmak için stratejik öncelikleri belirlemek ve ortaya çıkan önemli sorunları gidermek ve ülkelerin daha fazla istihbarat paylaşımı ve işbirliği yoluyla bu tehditleri ele almak için fırsatları belirlemek üzere ilk kez bir araya geldi. Onlar Ukrayna’nın ev sahipliğinde gerçekleşecek sonraki toplantı ile işbirliğini devam ettirme kararı aldılar.

Üçüncü Vergi ve Suç Forumu’nun kapsadığı konular şunlardır:

• Kurumlar Arası İşbirliği İçin Yeni Stratejiler
• Tütün Kaçakçılığı
• Vergi Suçları Araştırmacılarının Becerilerini Geliştirmek
• Vergi Suçla Mücadele Şüpheli İşlem Bildirimlerini Kullanma
• Dijital Para ve Mali Suçlar
• Yolsuzlukla Mücadelede Vergi Rolü
• Uluslararası İşbirliğinin Önündeki Engelleri Kaldırma
• Gelişmekte Olan Ülkelerden Yasadışı Akımları Engellenmek
• Balıkçılık Sektöründeki Suçlarla Mücadele
• Mali Suç Gelirlerini Kurtarma

Katılımcılar, kapasite geliştirmenin önemini vurguladı ve özellikle gelişmekte olan ülkelerin ihtiyaçlarına odaklanıldığı Nisan ayında İtalya’da ilk hazırlık kursu düzenlenen Vergi Suçu Müfettişlerinin Kapasite Geliştirme Programında önemli ilerleme kaydedilmesini memnuniyetle karşıladılar.

Katılımcılar bu programın başlatılmasındaki katkılarından dolayı özellikle İtalya, Norveç, Almanya ve Hollanda’ya teşekkür ettiler ve sürekli desteğin önemine değindiler.

Yetkililer ayrıca, mali suçlarla mücadeleyi desteklemek için OECD’nin en son araçları yayınlanmasını memnuniyetle karşıladılar.

G.VERGİ SUÇLARI VE DİĞER SUÇLARA KARŞI MÜCADELEYİ DESTEKLEYEN BİLDİRİMLER

G20 küresel ekonomik zorlukları ele almak üzere dünyanın en büyük gelişmiş ve gelişmekte olan ekonomilerinin liderlerini bir araya getirmektedir. Buna ek olarak, Maliye Bakanları ve Merkez Bankası Başkanları, küresel ekonomiyi güçlendirme, uluslararası finans kurumlarında reformlar yapma, finansal düzenlemeleri geliştirme ve her üye ekonomide ihtiyaç duyulan temel ekonomik reformları uygulama yollarını görüşmek üzere yıl boyunca düzenli olarak bir araya gelmektedirler.

G20 politikaları konusunda Finansal İstikrar Kurulu, Uluslararası Çalışma Örgütü, IMF, OECD, Birleşmiş Milletler, Dünya Bankası ve Dünya Ticaret Örgütü gibi uluslararası kuruluşlardan analizler ve tavsiyeler almaktadır. Bu kuruluşların temsilcileri önemli G20 toplantılarına davet edilmektedir.

Vergi Suçları ve Diğer Suçlara mücadelenin önemi ve buna yönelik ulusal ve uluslararası düzeyde atılması gereken adımlar, alınması gereken tedbirler, gerekli yasal sistemler ve bunların uygulanması gibi birçok husus Pittsburgh Zirvesi, Seul Zirvesi, Cannes Zirvesi, daha sonra Mexico City ile 4. Yüksek Düzeyli Busan Yardımların Etkinliği Forumundaki G20 Maliye Bakanları toplantılarında G20 Liderleri tarafından vurgulanmıştır.

Bu bölümde, söz konusu toplantılardaki vergi suçları ve diğer mali suçlarla mücadeleyi destekleyen açıklamalara yer verilecektir.

1-Pittsburgh G20 Liderler Zirvesi

Pittsburgh, Amerika Birleşik Devletleri. 24-25 Eylül 2009

Pittsburgh G20 Liderler Zirvesi, Amerika Birleşik Devletleri’nin Pennsylvania eyaletinin Pittsburgh kentinde 24-25 Eylül 2009 tarihleri arasında yapılmıştır. Konumuza ilişkin Zirvedeki açıklamalar şu şekildedir:

“İşbirlikçi olmayan hükümetlere karşı mücadeledeki kesin kararımız etkileyici sonuçlar üretti. Vergi cennetleri, kara para aklama, yolsuzluk gelirleri ve terör finansmanı üstesinden gelmek için ivmeyi sürdürmede kesin kararlıyız. Gelişmekte olan ülkelerin katıldığı Şeffaflık ve Bilgi Değişimi Küresel Forumu’nun genişlemesini ve etkili bir ortak çalışma programı hazırlanması hususunda anlaşmaya varılmasını içtenlikle karşıladık. Forum’un çalışmalarının ana odağı vergi şeffaflığı ve bilgi alışverişini geliştirmek olacaktır, böylelikle ülkeler vergi tabanlarını korumak için kendi vergi kanunlarını yürürlüğe koyabileceklerdir. Mart 2010 tarihinden itibaren vergi cennetlerine karşı önlem almaya hazırız. Biz kara para aklama ve terör finansmanı ile mücadelede Mali Eylem Görev Gücü (FATF) tarafından yapılan ilerlemeleri memnuniyetle karşılıyor ve 2010 yılı Şubat ayına kadar yüksek riskli devletlerin bulunduğu ortak bir listenin yayınlaması için FATF çağrıda bulunuyoruz.”[11]

2-Seul G20 Liderler Zirvesi

Seul, Kore. 11-12 Kasım 2010

Seul G20 Liderler Zirvesi, Güney Kore’nin başkenti Seul’de 11-12 Kasım 2010 tarihleri arasında yapılmıştır. Konumuza ilişkin Zirvedeki açıklamalar şu şekildedir:

“Önceki bildirimlerimizin temelinde ve büyük ticaret yapan uluslarının liderliği konumunda bulunduğumuzdan; yolsuzlukla mücadele etme, yolsuzluğu önleme ve ortak bir yaklaşımı destekleyen etkili bir küresel yolsuzlukla mücadele rejimini bina etme hususlarında özel bir sorumluluğa sahibiz.

Bu bağlamda, biz aşağıdakiler de dâhil olmak üzere Yolsuzlukla Mücadele Eylem Planı’nda detaylandırılmış kilit alanlarda örnek olarak rehberlik edeceğiz:

• BM Yolsuzlukla Mücadele Sözleşmesinin kabul edilmesi/imzalanması ve uygulanması; şeffaf ve kapsayıcı inceleme süreci teşvik edilmesi
• Yabancı kamu görevlilerine rüşvet karşıtı kanun çıkarma ve bu kanunları uygulama
• Küresel finansal sisteme rüşvetçi/yozlaşmış memurların erişimini engelleme
• Rüşvetçi/yozlaşmış memurların girişinin engellendiği, suçlunun ülkesine iade edildiği, varlıkların kurtarıldığı işbirlikçi bir sistem üzerinde çalışma
• Muhbirlerin korunması
• Yolsuzlukla mücadele organlarının güvence altına alınması

Bununla birlikte, biz kamu-özel işbirliğinin teşviki için yolsuzlukla mücadele etme ve Ticari işlerinin yürütülmesinde dürüstlüğün, bütünlüğün ve şeffaflığın teşviki amacıyla kamu sektöründe olduğu gibi yolsuzlukla mücadeleye özel sektörü de dahil etmek için özel bir çaba üstlenmede kararlıyız.”[12]

3-Cannes G20 Liderler Zirvesi

Cannes, Fransa. 3-4 Kasım 2011

Cannes G20 Liderler Zirvesi, Fransa’nın Cannes kentinde 3-4 Kasım 2011 tarihleri arasında yapılmıştır. Konumuza ilişkin Zirvedeki açıklamalar şu şekildedir:

“Biz vergi, tedbir ve Suç Gelirlerinin Aklanması/Terörizmin Finansmanı ile Mücadele (AML/CFT) alanlarındaki uluslararası standartlara uymayı tüm hükümetlere ısrarla tavsiye ediyoruz. Gerekirse biz, bu standartları karşılamada yetersiz kalan ülkelerle başa çıkmada mevcut yaptırımlarımızı kullanmaya hazırız. Şeffaflığı artırmak ve bu standartların uygulanmasında vergi ve yasa uygulayan birimler arasındaki işbirliğini kolaylaştırmak için FATF’ın, Küresel Forumun ve diğer uluslararası örgütlerin yakından birlikte çalışması gerekmektedir. FATF ve OECD’den kurumsal araçların kötüye kullanımı önlemek için daha fazla çalışma yapmasını istiyoruz.”[13]

4-4. Yüksek Düzeyli Busan Yardımların Etkinliği Forumu

Busan, Kore. 29 Kasım-1 Aralık 2011

4. Yüksek Düzeyli Busan Yardımların Etkinliği Forumu, Güney Kore’nin Busan kentinde 29 Kasım-1 Aralık 2011 tarihleri arasında yapılmıştır. Konumuza ilişkin Forumdaki açıklamalar şu şekildedir:

“Biz, yolsuzluk ve yasadışı finansal akımlar ile mücadelede BM Yolsuzlukla Mücadele Sözleşmesi ve OECD Rüşvetle Mücadele Sözleşmesi gibi taraf olduğumuz diğer sözleşmelerle uyumlu müşterek gayretlerimizi pekiştireceğiz. Bu amaçla, biz:

(b) Kara para aklama önlemlerini güçlendirerek, vergi kaçakçılığını ele alarak, ulusal ve uluslararası politikaları sağlamlaştırarak ve mali akımların izlenmesi, dondurulması ve yasadışı varlıkların geri kazanımı için yasal sistemler ile kurumsal düzenlemeler yardımıyla yasadışı finansal akımlarla mücadelede bireysel çabalarımızı hızlandıracağız. Bu, etkili bir uluslararası işbirliğini kolaylaştıran yasa ve uygulamaların yürürlüğe konulmasını ve uygulanmasını sağlamayı kapsamaktadır.”[14]

5-G20 Maliye Bakanları ve Merkez Bankası Başkanları Toplantısı

Mexico City, Meksika. 25-26 Şubat 2012

G-20 ülkelerinin Maliye Bakanları ve Merkez Bankası Başkanları Meksika’nın başkenti Mexico City’de 25-26 Şubat 2012 tarihleri arasında bir araya gelmişlerdir. Konumuza ilişkin Toplantıdaki açıklamalar şu şekildedir:

“Kaydedilen ilerlemeler ve yeni incelemelerdeki gidişat hakkında Küresel Şeffaflık ve Bilgi Değişimi Forumundan Liderlerimiz için bir rapor bekliyoruz. Şeffaflıkla ilgili Küresel Foruma katılmak ve Karşılıklı Yardımlaşma Çok Taraflı Sözleşmesi imzalamak üzere tüm ülkelere çağrıda bulunuyoruz. Biz, otomatik bilgi alışveriş de dahil olmak üzere kapsamlı bilgi alışverişini geliştirilmesi için gerekli adımlar üzerine ve FATF ile birlikte kurumsal araçların kötüye kullanılmasını önlemek ve yasadışı faaliyetlere karşı mücadelede kurumlar arası işbirliğinin geliştirilmesi için atılan adımlar üzerine OECD tarafından bir ara rapor hazırlanmasını ve güncellenmesini istiyoruz.”[15]

6-St. Petersburg G20 Liderler Zirvesi

Saint Petersburg, 5-6 Eylül 2013

St. Petersburg G20 Liderler Zirvesi, Rusya’nın St. Petersburg şehrinde 5-6 Eylül 2013 tarihleri arasında yapılmıştır. Konumuza ilişkin Zirvedeki açıklamalar şu şekildedir:

“Biz, kara para aklama ve terörizmin finansmanıyla mücadelede ve vergi suçları, yolsuzluk, terör ve uyuşturucu kaçakçılığı gibi diğer suçların ele alınmasında esaslı katkıları bulunan FATF’nin çalışmalarına bağlılığımızı yineliyoruz.

Biz, FATF’ın yolsuzlukla mücadele alanında sürmekte olan çalışmalarını destekliyoruz. Yolsuzlukla mücadelede kara para aklamayla mücadelede etkili önlemler / terörizmin finansmanı karşıtı önlemeler, G20 ve FATF’ın yolsuzlukla mücadele uzmanları arasında büyüyen işbirliğinin (vergi suçlarıyla mücadelede işbirliğinin artırılması, vergi cennetlerinin yarattığı risklerle ilgilenilmesi gibi) mühim faaliyetlerinin bir parçasıdır.”[16]

H.SONUÇ

Vergi suçu, yolsuzluk, kara para aklama ve diğer mali suçlar birbirlerinden bağımsız olarak ortaya çıkmazlar. Eğer ülkeler organize suç davranışlarının büyüyen tehditlerine cevap vereceklerse, vergi ve gümrük idarelerini içeren bütün devlet birimleri, kara para ve yolsuzlukla mücadele idareleri, kanun uygulayıcı idareler, savcılar ve mali düzenleyicilerin bilgi paylaşmaları ve suçların önlenmesi, tespit edilmesi, soruşturulması ve suç gelirlerinin tazmin edilmesinde daha etkin ve daha büyük bir işbirliği içinde olmaları gerekmektedir.

Vergi suçları yetersiz yasal düzenlemelerin, bu suçlarla mücadele eden kurumlardaki elverişsiz uygulamaların, vergi inceleme elemanlarının bu konudaki eksikliklerinin, kurumlar arası zayıf işbirliğinin, vergi mahremiyetinin sebep olduğu eksikliklerin bulunduğu bir ortamda kendisine rahatça gelişim alanı bulmaktadır.

Her yıl OECD bünyesinde vergi suçları ve diğer mali suçlar hakkında uluslararası işbirliğinin temini açısından paneller düzenlenmektedir. Bu yıllık etkinlikler, mali suçlarla mücadelede temel politika ve faaliyet konularında mevcut sorunları ve ülke deneyimlerini tartışmak için üst düzey hükümet yetkilileri, kara para aklama ve yolsuzlukla mücadelede yetkililer, diğer idari merciler, ayrıca uluslararası kuruluşlar ve STK’lar için önemli bir fırsattır.

[1] United Nations Office on Drugs and Crime, Estimating Illicit Financial Flows from Drug Trafficking and Other Transnational Organized Crimes (October 2011)

[2] Recommendation on Tax Measures for Further Combating Bribery of Foreign Public Officials in International Business Transactions.

[3] Recommendation to Facilitate Co-operation between Tax Authorities and Other Law Enforcement Authorities to Combat Serious Crimes.

[4] Effective Inter-Agency Co-operation in Fighting Tax Crimes and Other Financial Crimes, http://www.oecd.org/tax/crime/effective-inter-%20agency-cooperation-report.pdf

[5] CleanGovBiz girişimi, yolsuzlukla mücadeleyi güçlendirmek için hükümetleri desteklemekte ve bütünlük (sağlamlık) yolunda gerçek değişimi teşvik etmek için sivil toplum ve özel sektör ile ilgilenmektedir.

[6] An automated sales suppression device or zapper is a software program that falsifies the electronic records of point of sale (POS) systems for the purpose of tax evasion. http://en.wikipedia.org/wiki/Automated_sales_suppression_device

[7] One-stop-shop: A company or a location that offers a multitude of services to a client or a customer.

[8] Recommendation on Tax Measures for Further Combating Bribery of Foreign Public Officials in International Business Transactions.

[9] Recommendation to Facilitate Co-operation between Tax Authorities and Other Law Enforcement Authorities to Combat Serious Crimes.

[10] Whole of government approach. A ‘whole–of–government’ approach is defined as Public service agencies working across portfolio boundaries to achieve a shared goal and an integrated response to particular issues. It may also be referred to as collaboration, joined–up government, connected government.

[11] LEADERS’ STATEMENT THE PITTSBURGH SUMMIT, SEPTEMBER 24 – 25 2009, https://www.g20.org/sites/default/files/g20_resources/library/Pittsburgh_Declaration_0.pdf

[12] THE SEOUL SUMMIT DOCUMENT, https://www.g20.org/sites/default/files/g20_resources/library/Seoul_Summit_Document.pdf

[13] CANNES SUMMIT FINAL DECLARATION, https://www.g20.org/sites/default/files/g20_resources/library/Declaration_eng_Cannes.pdf

[14] SECOND DRAFT OUTCOME DOCUMENT FOR THE FOURTH HIGH LEVEL FORUM ON AID EFFECTIVENESS, http://www.publishwhatyoufund.org/files/Second-draft-busan-outcome-document.pdf

[15] Meeting of Finance Ministers and Central Bank Governors, Mexico City, February 26, 2012

http://www.g20.utoronto.ca/2012/2012-120226-finance-en.html

[16] G20 LEADERS’ DECLARATION, Saint Petersburg Summit https://www.g20.org/sites/default/files/g20_resources/library/Saint_Petersburg_Declaration_ENG_0.pdf

İsmail TAŞÇI, Vergi Müfettişi (E.Maliye Müfettişi)

kaynak:http://www.vergivizyon.net/uluslararasi-alanda-vergi-suclari-uzerine-yurutulen-calismalar/