Kanuni Faiz

3095 sayılı Kanuni Faiz ve Temerrüt Faizine İlişkin Kanun’un 1 inci maddesi uyarınca Borçlar Kanunu ve Türk Ticaret Kanunu’na göre faiz ödenmesi gereken hallerde, miktarı sözleşme ile tespit edilmemişse bu ödeme yıllık % 12 oranı üzerinden yapılır. Aynı madde uyarınca Bakanlar Kurulu, bu oranı aylık olarak belirlemeye, yüzde onuna kadar indirmeye veya bir katına kadar artırmaya yetkili kılınmıştır. Bakanlar Kurulu bu yetkisini kullanarak 19/12/2005 tarihli ve 2005/9831 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile kanuni faiz oranını, 01.01.2006 tarihinden geçerli olmak üzere yıllık % 12’den % 9’a indirmiştir.

Temerrüt Faizi

3095 sayılı Kanun’un 2 nci maddesi uyarınca da bir miktar paranın ödenmesinde temerrüde düşen borçlu, sözleşme ile aksi kararlaştırılmadıkça, geçmiş günler için 1 inci maddede belirlenen orana (mevcut durumda %9) göre temerrüt faizi ödemeye mecburdur. Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası’nın önceki yılın 31 Aralık günü kısa vadeli avanslar için uyguladığı faiz oranı, yukarıda açıklanan miktardan fazla ise, arada sözleşme olmasa bile ticari işlerde temerrüt faizi bu oran üzerinden istenebilir. Söz konusu avans faiz oranı, 30 Haziran günü önceki yılın 31 Aralık günü uygulanan avans faiz oranından beş puan veya daha çok farklı ise yılın ikinci yarısında bu oran geçerli olur.

Temerrüt faizi miktarının sözleşmede kararlaştırılmamış olduğu hallerde, akdi faiz miktarı yukarıdaki fıkralarda öngörülen miktarın üstünde ise, temerrüt faizi, akdi faiz miktarından az olamaz.

Kanuni Faiz ve Temerrüt Faizi Oranları

Temerrüt faizi oranları ile ilgili en son güncelleme 29.06.2018 tarihli ve 30463 sayılı Resmi Gazete‘de TCMB tarafından yayımlanan “Reeskont İşlemlerinde Uygulanacak İskonto Faiz Oranlarının Tespiti” ile yapılmıştır. Aşağıda yıllar itibarıyla güncel oranlar verilmiştir:

Karşılıksız Çek Temerrüt Faiz Oranı

5941 sayılı Çek Kanunu’nun 6 ncı maddesinin 1 inci fıkrasında; karşılıksız kalan çek bedelinin, çekin üzerinde yazılı bulunan düzenleme tarihine göre kanunî ibraz tarihinden itibaren işleyecek 3095 sayılı Kanuna göre ticarî işlerde temerrüt faiz oranı üzerinden hesaplanacak faizi ile birlikte tamamen ödenmesi hâlinde, çek düzenleme ve çek hesabı açma yasağının Cumhuriyet savcısı tarafından kaldırılacağı hüküm olunmaktadır.

Buna göre, 01.07.2018 tarihinden itibaren Çek Kanunu uyarınca karşılıksız kalan çek bedelinin, çekin üzerinde yazılı bulunan düzenleme tarihine göre kanunî ibraz tarihinden itibaren yıllık %19,50 temerrüt faiz oranı üzerinden hesaplanacak faizi ile birlikte tamamen ödenmesi hâlinde, çek düzenleme ve çek hesabı açma yasağı Cumhuriyet savcısı tarafından kaldırılacaktır.

Tüketici Kredilerinde Temerrüt Faizi Oranı

Tüketici kredileri ve konut finansmanı sözleşmelerinde temerrüt faizinin belirlenmesine yönelik olarak 6502 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanuna ilişkin olarak yayımlanan aşağıdaki alt düzenlemeler uyarınca akdi faiz oranının %30’unu geçmeyecek şekilde belirlenen bir sınırlama bulunmaktadır.

Bu çerçevede, 22.05.2015 tarihli ve 29363 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan “Tüketici Kredisi Sözleşmeleri Yönetmeliği“nin 4 üncü maddesinde tüketici kredilerinin gecikme faizi oranına ilişkin aşağıdaki hüküm bulunmaktadır:

e) Gecikme faiz oranı: Belirli süreli tüketici kredisi sözleşmelerinde akdi faiz oranının yüzde otuz fazlasını geçmemek üzere belirlenen oranı, belirsiz süreli tüketici kredisi sözleşmelerinde ise ilgili mevzuat gereği belirlenen oranı,

Benzeri hüküm 28.05.2015 tarihli ve 29369 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan “Konut Finansmanı Sözleşmeleri Yönetmeliği“nin 4 üncü maddesinde de bulunmaktadır:

e) Gecikme faiz oranı: Sabit faizi içeren konut finansmanı sözleşmeleri için akdi faiz oranının, değişken faizi içeren konut finansmanı sözleşmelerinde ise cari faiz oranının yüzde otuz fazlasını geçmeyecek şekilde belirlenen oranı,

Buna göre;

– belirli süreli tüketici kredileri ve sabit faizi içeren konut finansmanı sözleşmelerinde temerrüt faiz oranı akdi faiz oranının %30 fazlasını, değişken faizli konut finansmanı sözleşmelerinde ise cari faiz oranının %30 fazlasını geçemeyecektir.

– belirsiz süreli tüketici kredisi sözleşmelerinde uygulanacak temerrüt faiz oranı ise ilgili mevzuat gereği belirlenen oranlar olacaktır.

Kredi Kartı ve Kredili Mevduat Hesapları Akdi ve Temerrüt Faizi Oranları

Kredi kartları ve kredili mevduat hesapları (KMH) üzerinde 5464 sayılı Banka Kartları ve Kredi Kartları Kanunu’nun 26 ncı maddesinden ileri gelen ayrı bir sınırlama bulunmaktadır.  Söz konusu Kanun’un “Faiz hesaplaması” başlıklı 26 ncı maddesinin 3 numaralı fıkrası hükümlerine göre, Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB), azami akdi ve gecikme faiz oranlarını tespit etmeye yetkilidir ve belirlediği bu oranları 3 ayda bir açıklar.

Faiz hesaplaması
MADDE 26 – …

Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası, azami akdi ve gecikme faiz oranlarını tespit etmeye yetkilidir ve belirlediği bu oranları 3 ayda bir açıklar.

Hesap kesim tarihi ile son ödeme tarihi arasında on günden az bir süre olamaz.

Katılım bankaları açısından bu Kanun uygulamasında yer alan faiz kâr payı, gecikme faizi ise gecikme cezası olarak uygulanır.

4077 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanunun 10 uncu maddesinin ikinci fıkrasının (f) bendi kredi kartları için uygulanmaz.”

Kredi kartı azami faiz oranı sınırlamaları başlangıçta sadece bireysel kredi kartları için geçerli iken 02.08.2013 tarih ve 28726 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 6495 sayılı Torba Kanun ile 5464 sayılı Banka Kartları ve Kredi Kartları Kanunu’nun “Kurumsal Kredi Kartları” başlıklı 43 üncü maddesinde yapılan değişiklik ile, kurumsal kredi (tacirlere verilen) kartları faiz oranları da TCMB’nin belirlediği kredi kartı işlemlerinde uygulanacak azami akdi ve azami gecikme faizi oranı sınırlamalarına tabi hale getirilmiştir.

TCMB bu belirlemeyi 12.11.2016 tarihli ve 29886 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan “Kredi Kartı İşlemlerinde Uygulanacak Azami Faiz Oranları Hakkında Tebliğ (Sayı: 2016/8)” ve bu Tebliğe ilişkin 3 ayda bir yaptığı basın açıklamaları ile yapmaktadır.

KMH faiz oranları ise TCMB tarafından 25.05.2013 tarih ve 28657 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan “Mevduat ve Kredi Faiz Oranları ve Katılma Hesapları Kar ve Zarara Katılma Oranları ile Kredi İşlemlerinde Faiz Dışında Sağlanacak Diğer Menfaatler Hakkında Tebliğ (Sayı:2006/1)’de Değişiklik Yapılmasına Dair Tebliğ (Sayı:2013/8)” ile (md. 4/3) TCMB’nin yayımladığı Kredi Kartı İşlemlerinde Uygulanacak Azami Faiz Oranları Hakkında Tebliğ’e tabi hale gelmiştir.

TCMB’ce yukarıdaki mevzuat çerçevesinde belirlenen söz konusu oranlar azami oranlar olup, bankalarca kredi kartı ve KMH işlemlerinde TCMB’ce belirlenen oranların üzerinde bir faiz oranı uygulanması mümkün bulunmamaktadır. Bankalar bu oranları geçmemek üzere faiz oranlarını serbestçe belirleyebilmektedirler. TCMB’ce her 3 ayda bir belirlenen oranları sitemizde yayımlanan yazılarla duyuruyoruz. Bu kapsamda TCMB’ce en son 1 Temmuz 2018 tarihinden geçerli olmak üzere belirlenen güncel kredi kartı (bireysel ve kurumsal) ve KMH (bireysel ve ticari) azami akdi ve gecikme faizi oranları aşağıdaki tabloda verilmektedir.

kaynak:www.procompliance.net