Personel Çalıştırılmasına Dayalı Hizmet Alımlarında İşçilik Fiyat Farkları Nasıl Hesaplanmalı?
Personel Çalıştırılmasına Dayalı Hizmet Alımlarında İşçilik Fiyat Farkları Nasıl Hesaplanmalı?
4734Sayılı Kamu İhale Kanununa Göre İhalesi Yapılacak Olan Hizmet Alımlarınaİlişkin Fiyat Farkı Hesabında Uygulanacak Esaslarda Değişiklik Yapılmasına DairEsasların “Fiyat farkı hesabı” başlıklı 7. maddesinde hesaplamaya ilişkinformülde yer alan;
(a1)değerinin, ” Sözleşme kapsamındaki işlerin yapılmasında kullanılacak ve buEsasların 8 inci maddesine göre artış farkı ödenecek olan asgari ücrete dayalıişçiliklerin oranını temsil eden ve yukarıdaki formülde artış öngörülmeyensabit bir katsayıyı,”
(a2) değerinin de, “Sözleşme kapsamındaki işlerinyapılmasında kullanılacak olan ve a1 katsayısının dışındakiişçiliklerin ağırlık oranını temsil eden sabit bir katsayıyı,”
İfade ettiği belirtilmiş ve 25.07.2005 tarih ve 25886 sayılı Resmî Gazete’de yayımlananKamu İhale Genel Tebliğinin İkinci Bölümünün “Personel Ücretleri ile İlgiliFiyat Farkı Hesabı” başlıklı XII-B maddesinde a1 değeri vasıfsız işçilikolarak, a2 değeri de vasıflı işçilik olarak nitelendirilmiştir.
Çalıştırılacak personelsayısı belirli olan ve haftalık çalışma saatlerinin tamamının ilgili idare içinkullanılan işlerde çalıştırılan vasıfsız işçiler için ödenecek fiyatfarklarının nasıl hesaplanacağı konusunda gerek Fiyat Farkı Esaslarında vegerekse 25.07.2005 tarih ve 25886 sayılı Resmî Gazete’deyayımlanan Kamu İhale Genel Tebliği ile 22.08.2009 tarih ve 27327 sayalı ResmîGazete’de yayımlanarak onun yerine yürürlüğe konulan Kamu İhale Genel Tebliğindeyapılan açıklamalar duraksamaya meydan vermeyecek açıklıkta olup, buna göre ihaletarihi itibarıyla geçerli brüt asgari ücretin artması halinde vasıfsız işçiler için Esasların 8. maddesi gereğiasgari ücretteki artış miktarı ve bu artış üzerinden işveren hissesi olarakhesaplanacak sosyal sigorta ve işsizlik sigortası prim tutarları kadar fiyatfarkı hesaplanacaktır.
Vasıfsız işçiler içinyapılacak hesaplamaya gelince: Hesap incelemelerimizde; bazı idarelerinvasıflı- vasıfsız ayrımı yapmadan tüm işçiler için asgari ücretteki artışmiktarı ve bu artıştan dolayı işverenin sosyal sigorta ve işsizlik sigortasıprim tutarlarında meydana gelen artış tutarları kadar fiyat farkı hesapladığı, bazıidarelerin vasıflı işçiler için hem asgari ücretteki artış miktarı, hem de buartıştan dolayı işverenin sosyal sigorta ve işsizlik sigortası prim tutarlarındameydana gelen artış tutarları idari şartnamelerde gösterilen ücret (vasıf)farkı yüzde oranları ile artırarak hesapladığı ve bazı idarelerin de vasıfsızişçiler için fiyat farklarının asgari ücretteki artış miktarı kadar, prim artıştutarlarının ise ücret (vasıf) farkı yüzde oranları ile artırarak hesapladığıgörülmüştür.
Görüldüğü gibi, bukonuda en az üç çeşit uygulama ile karşılaşılması mümkün. Peki, doğru uygulamahangisi olabilir? Aşağıda bu soruya cevap bulmaya çalışacağız.
Şunubaştan söylemekte yarar var: Kamu İhale Tebliğlerindeki vasıfsız ve vasıflıişçilik fiyat farkı hesaplamalarının doğru anlaşılabilmesi için öncelikleçalıştırılan personelin niteliğinin, sayısının ve çalıştırılan personelinhaftalık çalışma saatlerinin tamamının ilgili idarece kullanılıpkullanılmadığının bilinmesine ihtiyaç bulunmaktadır.
Personelçalıştırılmasına dayalı hizmet alımlarına ilişkin (Temizlik, Güvenlik, VeriHazırlama Kontrol İşletmenliği gibi) ihaleli işlerde çalıştırılacak işçilerinsayısı, nitelikleri ve bu işçilerin haftalık çalışma saatlerinin tamamınınilgili idarece kullanılıp kullanılmayacağı hususları bu işlerin idarişartnamelerinde belli edilir.
Yürürlükteolan Kamu İhale Genel Tebliğinin“Personel ücretleri ile ilgili fiyat farkı hesabı”başlıklı 83.2. maddesinde; “Fiyat FarkıEsaslarının bütün olarak uygulandığı ve işçiliğin a2 olarakbelirlendiği hizmet alımı ihalelerinde ise Esasların 7 nci maddesi gereğiihale tarihi itibarıyla geçerli brüt asgari ücretteki artış oranı kadarfiyat farkı hesaplanacaktır. Esaslar bütün olarak uygulanmakla birlikte asgariücretin üzerinde bir ödeme öngörülen işçilik a1 olarak belirlenmişse8 inci madde gereği asgari ücretteki artış miktarı kadar hesaplamayapılacaktır.” denilmek suretiyle vasıflı işçilik için ödenecek fiyatfarkının nasıl hesaplanacağı açıklanmıştır.
Bunagöre; vasıflı işçilik, (a2) ağırlık oranı ile belirlenmiş ise, bu işçilik içinasgari ücretteki artış oranı kadar; vasıflı işçilik, oran olarak tespitedilmekle birlikte ayrıca sayısal olarak da belirlenmiş ve bu işçilerinhaftalık çalışma saatlerinin tamamı ilgili idareye kullandırılmış olmasıhalinde, bu defa fiyat farkları asgari ücretteki artış oranı ile değil, a2işçilik a1 işçilik olarak belirlenerek (çevrilerek) asgari ücretteki artış miktarıkadar fiyat farkı hesaplanacaktır.
Burayakadar yaptığımız açıklamalardan da anlaşılacağı üzere, vasıflı işçilik içinEsasların 7. maddesi uyarınca asgari ücretteki artış oranı ile fiyat farkıhesaplanmış olmasında genellikle sorun yaşanmamakta, daha ziyade bu işçilikiçin Esasların 8. maddesi uyarınca yapılan hesaplamalarda farklılığın olduğu,bunun da yukarıda anılan 83.2. maddenin ikinci cümlesinde geçen “asgari ücretin üzerinde bir ödemeöngörülen işçilik a1 olarak belirlenmişse” ibaresinin fiyatfarkı hesaplamalarında göz ardı edilmiş olmasından ileri geldiği görülmektedir.Bu nedenle, vasıflı işçilik için “asgari ücretteki artış miktarı kadar” fiyatfarkının ne şekilde hesaplanacağına aşağıda bir örnekle açıklama getirilmeyeçalışılacaktır.
Örnek:(A) idaresinin temizlik işinde vasıflı işçilerden başka bir adet müdürpozisyonunda ve bir adet de şef pozisyonunda olmak üzere iki adet vasıflı işçiçalıştırılması öngörülmüş olup, müdüre asgari ücretin %100’ü, şefe de asgariücretin %50’i tutarında ücret ödenmesi kararlaştırılmıştır. Fiyat farkıhesaplanmasına ilişkin veriler aşağıdaki gibidir.
-İhale(20.05.2012) tarihindeki aylık asgari ücret : 886,50 TL
-01.07.2012tarihindeki aylık asgari ücret : 940,50 TL
– Asgari ücretartış farkı : 54.00TL
-Müdürün aylıkücreti :886.50+886,50x%100=1.773,00 TL
-Şefin aylıkücreti : 886,50+886,50x%50= 1.379,75 TL
-Yaşlılık,malullük ve ölüm sigortası prim oranı : %11 (İşveren hissesi)
-Genel sağlıksigortası prim oranı : %7,5 “ “
– Kısa vadelisigorta kolları prim oranı : %1
-İşsizliksigortası prim oranı : %2 “ “
Primoranları toplamı %21,5
Vasıflıişçiliklerin vasıfsız işçiliğe çevrilmesi : 1.773,00 ÷886,50= 2 ;1.379,75÷886,50= 1,5
Müdür içinödenecek fiyat farkı: 54,00×2=108,00 TL Asgari ücret farkı
108,00x%21,5= 23,22 TL Prim farkı
131,22 TL
Şef içinödenecek fiyat farkı: 54,00×1,5= 81,00 TL Asgariücret farkı
81,00x%21,5=17,42 TL Prim farkı
98,42 TL