İhale MevzuatıKAMU İHALE MEVZUATI

Kamu İhalalelerinde Ortak Girisim Kavramı

inşaat-4

Kamu İhalalelerinde Ortak Girisim Kavrami Nedir?
Ortak Girisim Kavrami Büyük insaat islerini gerçeklestirmek için bir tek gerçek veya tüzel kisinin
mali gücü, teknik bilgisi, makine ekipmani vs. her zaman yeterli olmayabilir.
Bu durumda birden fazla yüklenici bir isin ifasi için, adi ortaklik temeline dayali bir
sözlesme iliskisi çerçevesinde ortak girisim (konsorsiyum veya is ortakligi) kurarak,
ihale konusu yapim isini bitirme yükümlülügü altina girebilir.
KIK. m. 14’de, adi ortaklik temeline dayali yüklenici toplulugu üst baslik olarak ortak girisim seklinde
tanimlanmis,109 ortak girisim ise, ihaleye katilmak üzere birden fazla gerçek veya
tüzel kisinin aralarinda yaptiklari anlasma ile olusturulan is ortakligi ve
konsorsiyumlar olarak tanimlanmistir (KIK. m. 4).
Insaat konsorsiyumlarinda iki veya daha fazla yüklenici, bir tüzel kisilik
meydana getirmeksizin kendi kaynak ve becerilerini birlestirerek digerlerinden
bagimsiz olarak is sahibine karsi insa eserini meydana getirmeyi taahhüt eder. Buna
göre her bir ortagin sorumlu oldugu insaat isi ayri ayri tanimlanmis ve ortaya
konmustur.110 Sayet yüklenici ortaklar, insaat isini bir bütün olarak elbirligi seklinde
meydana getirmeyi taahhüt etmis ise, ortada ortak girisim111 seklinde kurulmus bir
adi ortakligin bulundugu kabul edilmektedir.
Kamu ihale mevzuati çerçevesinde, is ortakligi ve konsorsiyumlara iliskin
bazi tespitler yapilabilir. Is ortakligi her türlü ihaleye teklif verebilir. Idare hiçbir
sekilde is ortakligi olusumunu engelleyemez ve is ortakliginin teklif vermesine KIK. m. 14’de; “Ortak girisimler birden fazla gerçek veya tüzel kisi tarafindan is ortakligi veya
konsorsiyum olarak iki türlü olusturulabilir. Is ortakligi üyeleri, hak ve sorumluluklariyla isin
tümünü birlikte yapmak üzere, konsorsiyum üyeleri ise, hak ve sorumluluklarini ayirarak isin
kendi uzmanlik alanlariyla ilgili kisimlarini yapmak üzere ortaklik yaparlar. Is ortakligi her türlü
ihaleye teklif verebilir. Ancak idareler, isin farkli uzmanliklar gerektirmesi durumunda, ihaleye
konsorsiyumlarin teklif verip veremeyecegini ihale dokümaninda belirtirler. Ihale asamasinda
ortak girisimden kendi aralarinda bir is ortakligi veya konsorsiyum yaptiklarina dair anlasma
istenir. Is ortakligi anlasmalarinda pilot ortak, konsorsiyum anlasmalarinda ise koordinatör ortak
belirtilir. Ihalenin is ortakligi veya konsorsiyum üzerinde kalmasi halinde, sözlesme
imzalanmadan önce noter tasdikli is ortakligi veya konsorsiyum sözlesmesinin verilmesi gerekir. Is
ortakligi anlasma ve sözlesmesinde, is ortakligini olusturan gerçek veya tüzel kisilerin taahhüdün
yerine getirilmesinde müstereken ve müteselsilen sorumlu olduklari, konsorsiyum anlasma ve
sözlesmesinde ise, konsorsiyumu olusturan gerçek veya tüzel kisilerin, isin hangi kismini taahhüt
ettikleri ve taahhüdün yerine getirilmesinde koordinatör ortak araciligiyla aralarindaki

koordinasyonu saglayacaklari belirtilir.”seklinde düzenlenmistir.

Joint venture kavram olarak müsterek maceraya atilmak, riski birlikte üstlenmek veya riskli bir ise
birlikte atilmak anlamlarina gelmektedir. Barlas ve Akyol, ortak girisim tabirinin joint venture’in
karsiligi olarak kullanilmasinin dogru olacagini, fakat ortak girisim terimi henüz tam olarak
yerlesmedigi için müesseseyi ifade etmek bakimindan joint venture terimini kullandiklarini
belirtmektedirler. kisitlama getiremez.

Konsorsiyumlarin teklif verebilmesi ise, idarenin ihale
dokümaninda buna iliskin düzenleme yapmasina baglidir.113 Isin farkli uzmanliklar
gerektirmesi halinde idareler konsorsiyumlarin ihaleye teklif vermesine izin
verebilirler.114 Bunun yaninda konsorsiyum ortaklarinin aralarindaki koordinasyonu
saglamak üzere belirledikleri koordinatör ortak disindaki ortaklardan birinin ölümü,
iflasi, agir hastaligi, tutuklulugu, özgürlügü kisitlayici bir cezaya mahkum olmasi
veya dagilmasi halinde, diger ortaklar teminat dahil isin o ortaga yükledigi
sorumluluklari da üstlenerek taahhüdü yerine getirmek zorundadirlar (KISK. m.
18/II).

Is ortakliginda ve konsorsiyumlarda, ortaklar idareye karsi müstereken ve
müteselsilen sorumludur.115 Is ortakligi veya konsorsiyum seklinde ihaleye teklif
vereceklerin ihale sürecinde kendi aralarinda bir ortak girisim yaptiklarina dair pilot
ortak veya koordinatör ortagin da açikça belirtildigi bir anlasmayi idareye
teklifleriyle birlikte sunmalari gerekmektedir.

b. Alt Yüklenici (Alt Müteahhit-Taseron) Kavrami
Isin niteligi bakimindan kisisel beceri ve yetenegin önemi yok ise, yüklenici,
yüklendigi isi baskasi vasitasiyla meydana getirebilir. Bu durumda alt yüklenicilik
iliskisi söz konusu olur ve asil yüklenici eserin tamamini veya bir kismini alt

113 KIK. m. 24/(n) bendi.
114 Konsorsiyum ortaklarinin hak ve sorumluklarini ayirmak suretiyle her bir ortagin isin hangi
kismini yapacagini belirterek teklif vermesi (icap) ve idarenin bu teklif sahibi istekli ile sözlesme
imzalamasi (kabul) halinde sorumlulugun müteselsil nitelikte olmadigi söylenebilir. Bu durumun
idare açisindan dogurabilecegi riskler dikkate alinarak konsorsiyumlarin ihaleye katilip
katilamayacagini belirleme yetkisi idareye verilmistir.
115 Konsorsiyumlarda, KIK. m. 14’de her ortagin isin kendi uzmanlik alanina giren kismindan
sorumlu oldugu ifade edilmisse de, KISK. m. 18 ve Uygulama Yönetmelikleri ve ekinde yer alan
düzenlemeler dikkate alindiginda, konsorsiyumlar açisindan da müsterek ve müteselsil bir
sorumlulugun öngörüldügü söylenebilecektir. Nitekim (KIK 022.0) nolu Konsorsiyum
Beyannamesi standart formunda “…her birimizin aktolunacak sözlesmenin konusuna ve
kapsamina girecek islerin ve taahhütlerin ve sözlesmeden dogup da ortakligimiza yönelecek
yükümlülüklerin yerine getirilmesinden müstereken ve müteselsilen sorumlu olacagimizi… beyan,
kabul ve taahhüt ederiz.” denilmek suretiyle konsorsiyumlar açisindan da müsterek ve müteselsil
bir sorumluluk esasi öngörülmüstür. Dolayisiyla uygulama açisindan, sorumluluklarin paylasimi
noktasinda, is ortakligi ve konsorsiyum arasinda bir farklilik kalmamistir.

Alt yüklenici, asil yüklenici ile yapmis oldugu sözlesme geregince, asil yüklenicinin is sahibine karsi meydana getirmek üzere borçlanmis oldugu yapi eserinin bir kismini veya tamamini kendi sorumlulugu altinda meydana getirmeyi asil yükleniciye karsi borçlanmis bulunan gerçek veya tüzel kisidir.117
Ancak kamu kurum ve kuruluslarinin taraf oldugu ve kamu ihale mevzuatina tabi
insaat sözlesmelerinde, isin tamami hiçbir suretle alt yükleniciler marifetiyle
yaptirilamaz (YIGS. m. 20/III). Zira böyle bir durum isin yüklenici tarafindan alt
yüklenicilere devri anlamina gelecektir. Bu nedenle yüklenicinin, is kisimlarindan en
az birini gerçeklestirmesi gerekmektedir.

Asil yüklenicinin alt yüklenici ile yaptigi alt yüklenicilik sözlesmesi de
niteligi itibariyle bir insaat sözlesmesidir.119 Asil yüklenici bu sözlesmeyi is sahibi
adina degil, kendi ad ve hesabina yapar.120 Alt yüklenici de bu sözlesme ile kendi
adina asil yükleniciden bagimsiz olarak hareket etme yetkisine sahiptir.121 Alt
yüklenici asil yüklenicinin bagimsiz yardimcisi olup, kendisine devredilen is
itibariyle belirli bir uzmanliga sahiptir. Is sahibi ile alt yüklenici arasinda ise bir
sözlesme iliskisi yoktur.

Ihale konusu isin özelligi nedeniyle ihtiyaç görülmesi halinde, ihale
asamasinda isteklilerden alt yüklenicilere yaptirmayi düsündükleri isleri belirtmeleri,
sözlesme imzalamadan önce de alt yüklenicilerin listesini idarenin onayina sunmalari
istenebilir (KIK. m. 15). Ancak alt yüklenicilerin yaptiklari islerle ilgili sorumlulugu
yüklenicinin sorumlulugunu ortadan kaldirmayacaktir. Buna göre alt yükleniciye izin
verilip verilmemesi, ihale konusu isin özelligi nedeniyle ihtiyaç görülmesi halinde
idarenin takdirindedir. Bu kapsamda idareler ihale konusu iste alt yüklenici

Insaat sözlesmesinde yüklenicinin üstlendigi isi kisimlara ayirarak her kisim üzerinde uzmanligi

olan kisileri çalistirmasi halinde, isi alt yükleniciye birakan asil yüklenici is sahibi konumundadir.

Asil yüklenicinin insaat sözlesmesi ile üstlendigi insa eseri meydana getirme isini, is sahibi adina
ve hesabina yaptigi bir sözlesme ile üçüncü kisiye devretmesi, insa eserini alt yükleniciye
yaptirmasindan farklidir. Çünkü asil yüklenici alt yüklenici ile yaptigi sözlesmeyi kendi ad ve
hesabina yapmaktadir. Asil yüklenicinin is sahibinin ad ve hesabina hareket ederek sözlesmeyi
üçüncü kisiye devrinde ise vekil veya mümessil olarak hareket etmektedir. Eren,

Müteahhit çalistirilip çalistirilmayacagina iliskin tercihlerini sözlesme tasarisinda
belirtmelidir.122 Idarelerce onaylanmayan alt yükleniciler is sahasina giremez.
Sözlesmenin imzalanmasindan önce idarece onay verilen alt yüklenicilerin ve/veya
ihaleden önce idareye verilen alt yüklenicilere yaptirilacak is kisimlarinin isin
devami sirasinda degistirilerek, isin baska alt yüklenicilere yaptirilmasinda da
idarenin izni ve onayinin alinmasi sarttir

Idarenin kendisine sunulan alt yükleniciler listesini onaylama asamasinda bu
kisilerin, KIK. m. 11 uyarinca ihaleye katilamayacak olanlar, m. 58 uyarinca
ihalelere katilmaktan yasakli olanlar ve m. 53/b bendinin 8. alt bendi geregince
alinacak Bakanlar Kurulu Kararinda belirtilen yabanci istekliler ile KISK. m. 26
uyarinca yasakli olanlar kapsaminda olup olmadigini incelemesi gerekmektedir
(YIGS. m. 20/I). Diger taraftan alt yüklenicinin isin yapimini üstlenecegi kismi
konusunda yeterli teknik tecrübe, ekipman ve personele de sahip olmasi
gerekmektedir. Dolayisiyla yüklenici tarafindan idareye sunulacak alt yüklenicilerin,
yaptirilacak is kismi için uygun olmasi gerekmektedir. Aksi takdirde idare alt
yüklenici adayini reddedebilir. Ancak bu degerlendirmenin objektif ölçüler içerisinde
ve isin gereklerine uygun biçimde yapilmasi, hakkin kötüye kullanilmasi sonucunu
doguracak biçimde sözlesmenin tarafi olan asil yüklenicinin isi gerçeklestirmesini
geciktirecek veya zorlastiracak sekilde yapilmamasi gerekmektedir.123

Yapim Isleri Genel Sartnamesinde alt yüklenici çalistirilmasi nedeniyle
ortaya çikan zararlarin tazmini yönünden yükleniciler sorumlu tutularak, genel
hükümlere uygun bir düzenleme getirilmistir (YIGS. m. 20). Nitekim alt yüklenici
çalistirildigi durumlarda, vekalet sözlesmesi haricinde yüklenicinin BK. m. 100
uyarinca alt yüklenicinin fiilinden sorumlu oldugu kabul edilmektedir.124 Diger
taraftan, KISK. m. 30’da, yapim isi ihalelerinde alt yüklenicinin dogrudan idareye
karsi sorumlu oldugu hususu düzenlenmistir. Anilan hükme göre, alt yükleniciler
yapinin fen ve sanat kurallarina uygun olarak yapilmamasi, hileli malzeme
kullanilmasi ve benzeri nedenlerle ortaya çikacak zararlardan yüklenici ile birlikte
müteselsilen sorumlu tutulmustur. Ayrica madde metninde belirtilen fiillerde bulunan alt yüklenicilerin 4735 sayili Kanunun 27 inci maddesi uyarinca ihalelere
katilmaktan yasaklanmalari da söz konusu olur.125

III.
Kamu Ihale Mevzuatina Tabi Insaat Sözlesmelerine Uygulanacak
Hükümler Kamu Ihaleleri Sözlesmeleri Kanununda, kamu ihale sözlesmelerinin
düzenlenmesi, uygulanmasi, devri, feshi konulari ayrintili olarak düzenlenmis,
hakkinda anilan Kanunda hüküm bulunmamasi durumunda ise Borçlar Kanunu
hükümlerinin uygulanacagi belirtilmistir (KISK. m. 36). Kamu kurum ve
kuruluslarinin taraf oldugu ve kamu ihale mevzuatina tabi kamu ihale
sözlesmelerinin uygulanmasinda, is sahibi idarelerin özel hukuk gerçek veya tüzel
kisisi yüklenici firmalar ile yaptiklari insaat sözlesmelerine öncelikle ihale
sözlesmesi hükümleri, sözlesmenin eki sayilan Yapim Isleri Genel Sartnamesi126 ve
diger idari ve teknik sartname hükümleri, Kamu Ihale Kanunu ve Kamu Ihale
Sözlesmeleri Kanunu hükümleri, sonra da Borçlar Kanununun istisna sözlesmesine
iliskin özel hükümleri ve Borçlar Kanununun genel hükümleri sirayla uygulama alani
bulacaktir.127

Buna göre insaat sözlesmelerine uygulanacak Kamu Ihale Kanunu ve Kamu
Ihale Sözlesmeleri Kanunu ve ikincil mevzuati hükümleri, Borçlar Kanunundaki
istisna sözlesmesi için öngörülen kurallara nazaran özel hüküm niteliginde olmasi Insaat islerinin uzun zamana yayilmis karmasik yapisi nedeniyle, insaat sözlesmelerine iliskin
genel ve özel hükümler, ihtiyaçlara cevap veremediginden, insaat isleri için standart sözlesme
kosullari kabul edilmistir. Milletlerarasi insaat sözlesmeleri alaninda en yaygin uygulama alani
bulan standart kurallar, FIDIC (Fédération Internationale Des Ingénieurs-Conseils) kurallaridir
(bkz. Akinci, Z. 10 vd). Bunun disinda Almanya’da uygulanan VOB (die Verdingungsordnungen
für Bauleistungen); Isviçre’de uygulanan SIA-NORM 118 (les Normes, les Prescriptions et
Réglements) (bkz. Gauch, Nr. 261,79); Fransa’da uygulanan AFNOR (les Normes de
l’Association française de Normalisation) normlari, düzenleyici kurallar seklinde hazirlanmis
kurallar bütünü olup, teknik gereksinimleri ve hukuki düzenleme ve muhtemel kanun bosluklarini
doldurmaya yöneliktir. Bu genel kurallarin insaat sözlesmelerine uygulanabilmesi, bunlarin
sözlesme ile kabul edilmis olmasina baglidir. Bu amaçla Türkiye’de hazirlanan Bayindirlik Isleri
Genel Sartnamesi (BIGS) ve Yapim Isleri Genel Sartnamesi (YIGS,) ise, Kamu Ihale Kanunu ve
Kamu Ihale Sözlesmeleri Kanunu hükümlerine tabi insaat sözlesmelerinde yasa geregi uygulama
alani bulur.
Ücret sebebiyle öncelikli olarak uygulama alani bulacaktir.128 Nitekim her iki Kanunda da
diger kanunlarin bu kanuna aykiri hükümlerinin uygulanmayacagi açikça
belirtilmistir.129 Ancak Borçlar Kanunu emredici nitelikte hükümler içeriyorsa, bu
nitelikteki genel hükümler ile, istisna sözlesmesine iliskin özel hükümler ihale
mevzuatinin emredici olmayan hükümlerinden önce uygulama alani bulacaktir.130

Bu durumda uyusmazlik konusu olay ile ilgili olarak Kamu Ihale Kanunu,
Kamu Ihale Sözlesmeleri Kanunu ve Borçlar Kanununda emredici kurallar
öngörülmüs ise, öncelikle Kamu Ihale Kanunu ve Kamu Ihale Sözlesmeleri
Kanununun emredici hükümleri, sonra Borçlar Kanununun emredici nitelikteki
istisna sözlesmesine iliskin özel hükümleri, Borçlar Kanununun emredici nitelikteki
genel hükümleri, daha sonra da ihale sözlesmesi hükümleri ve sözlesmenin eki
YIGS, teknik ve idari sartname hükümleri uygulanacaktir.131 Tez konumuz itibariyle
ihale mevzuatinin insaat sözlesmelerinde sözlesmenin sona ermesi ve tasfiyesi için
öngörülen düzenlemeleri emredici nitelikte oldugundan, Borçlar Kanunu
hükümlerine nazaran öncelikli olarak uygulanmasi gerekli özel hüküm
niteligindedir.132

Ayrica ihale mevzuatina tabi insaat sözlesmelerine, Borçlar Kanununun özel
(istisna sözlesmesine dair hükümler) ve genel hükümleri (BK. m. 82, 96, 97, 106,
107, 108 vb.), ihale mevzuatinda hüküm bulunmamasi, ihale mevzuatinin Borçlar
Kanununun genel veya özel hükümlerine atifta bulunmasi ve ihale mevzuatindaki
hükümlerin yorumlanmasinda da uygulama alani bulabilecektir.
Borçlar Kanunu, özel hukuka iliskin borç iliskilerini düzenleyen bir kanundur. Bunun yaninda,
Borçlar Kanununda düzenlenmis bir sözlesme tipine iliskin olarak özel kanunlar ile farkli
hükümler getirilmis olabilir. Bu sözlesmeler açisindan Borçlar Kanunu hükümleri, genel hüküm
niteligi tasidigindan, “özel kural genel kuraldan önce uygulanir (lex specialis derogat generali)”
ilkesi geregince diger kanunlarda yer alan özel düzenlemeler, Borçlar Kanunu hükümlerine göre
öncelikle uygulanir. Bu durumda Borçlar Kanunu hükümleri yorumlayici ve tamamlayici bir
nitelige sahiptirler. Bilge, 42.

Yargitay da Devlet Ihale Kanununun satim, kira ve eser sözlesmesine dair kurallarinin Borçlar

Kanunundaki hükümlere nazaran emredici nitelikte oldugu ve öncelikli olarak uygulanmasi
gerektigi görüsündedir. Y.4.HD. 13.9.1965, 5913/4097 sayili karari için bkz. Karahasan, Insaat,

Kamu ihale sözlesmelerinde taraflardan biri her durumda Kamu Ihale
Kanununa tabi bir kurum ya da kurulus iken sözlesmenin diger tarafini anilan
Kanunda yüklenici olarak adlandirilan, üzerine ihale yapilarak sözlesme imzalayan
gerçek ya da tüzel kisi olusturur.134 Bu sözlesmelerin en önemli özelligi, taraflardan
birinin bir kamu kurum ya da kurulusu olmasina karsilik, sözlesmenin özel hukuk
sözlesmesi niteligi tasimasi ve buna bagli olarak sözlesmeler hukukuna hakim temel
ilkelerin135 burada da geçerli olmasidir.

Nitekim sözlesme özgürlügü ilkesi kamu ihale sözlesmelerinde de uygulama
alani bulmakla birlikte Kamu Ihale Kanunu ve Kamu Ihale Sözlesmeleri Kanunu ile
bazi durumlarda sözlesme özgürlügü ilkesinin sinirlandirildigi görülmektedir.
Öncelikle kamu ihale sözlesmelerinin bir tarafini zorunlu olarak ihale yapan kamu
kurum ya da kurulus olustururken sözlesmenin diger tarafinda açilan ihalede
öngörülen kosullari tasiyan ve ihaleyi kazanan yüklenici bulunmaktadir. Böylece
sözlesme özgürlügü ilkesinin alt basliklarindan biri olan sözlesmenin karsi tarafini
seçme özgürlügü kamu ihale sözlesmelerinde sinirlandirilmistir. Ayrica yüklenici ile
kamu kurum ya da kurulusu arasinda imzalanacak sözlesme yazili geçerlik sartina
tabi tutularak kamu ihaleleri sözlesmelerinde sekil özgürlügü ilkesi de
sinirlandirilmistir.

Kamu ihale sözlesmelerinin tip sözlesme olarak düzenlenmesi
öngörüldügünden, KISK. m. 5’de sözlesmenin tipini ve içerigini belirleme
özgürlügü, idare lehine olmak üzere bütünüyle ortadan kaldirilmistir. Taraflar
sözlesme metni üzerinde karsilikli konusma imkanina sahip olmadiklarindan
sözlesme hükümlerinin degistirilmesi de söz konusu degildir.137 Burada önemli olan
Yapim müteahhidi, yapim isi ihalesine teklif veren; tedarikçi, mal alim ihalesine teklif veren;
hizmet sunucusu, hizmet alim ihalesine teklif veren gerçek veya tüzel kisileri veya bunlarin
olusturduklari ortak girisimleri; danisman, danismanlik yapan, bilgi ve deneyimini idarenin yarari
için kullanan, danismanligini yaptigi isin yüklenicileri ile hiçbir organik bag içinde bulunmayan,
idareden danismanlik hizmeti karsiligi disinda hiçbir kazanç saglamayan ve danismanlik
hizmetlerini veren hizmet sunucularini ifade eder (KIK. m. 4).
Türk sözlesmeler hukukuna hakim temel ilkeler; sözlesme özgürlügü (sözlesme yapma özgürlügü,
sözlesmenin karsi tarafini seçme özgürlügü, sekil özgürlügü, sözlesmenin içerigini ve tipini
belirleme özgürlügü, sözlesmenin içerigini degistirme ve sözlesmeyi ortadan kaldirma özgürlügü),
esitlik ilkesi, nisbilik ve üçüncü kisi aleyhine borç kurulamamasi ilkesi, dürüst davranma ilkesi ve
kusurlu sorumluluk ilkesidir. Bu konuda genis bilgi için bkz. Eren, Borçlar, 18 vd.

husus, sözlesme hükümlerinin emredici hükümlere aykirilik içermemesi ve
hakkaniyete uygun olarak düzenlenmesidir.138

Kamu Ihale Sözlesmeleri Kanununda sözlesmede degisiklik yapilmasi ve
sözlesmenin devrine iliskin düzenlemelerde sinirlandirmalar getirilerek, sözlesmenin
içerigini degistirme özgürlügü de kisitlanmistir (KISK. m. 15-16). Ayrica
sözlesmelerin tip sözlesme halinde düzenlenmesi, yüklenicinin bu sözlesmenin
olusturulmasinda hiçbir katkida bulunmamasi, esitlik ilkesine de aykiri bir
düzenleme olarak degerlendirilebilir. Esitlik ilkesine getirilen diger bir istisna ise
idare lehine taninan özel fesih halleridir.

Belirtilen bu istisnalar disinda kural olarak sözlesmeler hukukuna hakim olan
diger ilkeler kamu ihale sözlesmeleri bakimindan da geçerlidir. Nitekim KISK. m.
36’da, bu Kanunda hüküm bulunmayan hallerde Borçlar Kanunu hükümlerinin
uygulanacaginin ifade edilmesi de bu durumu ortaya koymaktadir.139

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

Bu site, istenmeyenleri azaltmak için Akismet kullanıyor. Yorum verilerinizin nasıl işlendiği hakkında daha fazla bilgi edinin.