Hazine İşlemleri Nedir?
Ülke ekonomik yönetimleri açısından son derece önem taşıyan mali araçlardan biri de hazine işlemleridir.
Hazine işlemlerini devletin nakti işlemleri yada nakdi denkleştirme işlemleri olarak da tanımlayabiliriz.
Temel olarak hazine işlemleri iki şekilde uygulama görmektedir.
Bunlardan birincisi nakdin yer bakımından denkleştirilmesi, ikincisi ise nakdin zaman bakımından denkleştirilmesidir.
Konuyla ilgili olarak aşağıda detaylı açıklamalar bulunmaktadır….
Hazine İşlemleri Nedir?
Hazine: Devlet bütçesinin gelir ve giderlerini gerçekleştiren devlete intikal eden değerleri koruyan ve gelir -gider arasındaki dengeyi kuran bir kurumdur. Türkiye’deki Merkez Bankası kuruluncaya kadar, Hazine adına veznedarlığı Osmanlı Bankası ve T.C. Ziraat Bankası yürütmüştür.
1-Hazinenin Fonksiyonları
a)Yer Bakımından Denkleştirme
Gelişmiş bölgelerde toplanan kamu gelirleri gelişmekte olan bölgelerdeki kamu harcamalarının finansmanında kullanılabilmektedir. Bu dengenin kurulmasına yer bakımından denkleştirme denir. Bu_ durumda Bankacılık Sistemi kullanılmaktadır. Bu konuda ilk olarak Merkez Bankası yetkilidir. Merkez Bankasının olmadığı yerlerde Ziraat Bankası, her ikisinin de olmadığı yerlerde ise PTT Şubeleri bu işlem için yetkili kılınmıştır.
b)Zaman Bakımından Denkleştirme
Hazinenin kamu gelirlerini topladığı zaman ile kamu harcamalarını yaptığı zamanlar farklı olduğunda hazinenin kaynak temin ederek bu dengeyi sağlamasına zaman bakımından denkleştirme adı verilmektedir. Hazine bu dengeleri sağlarken borçlanmaya başvurabilmektedir.
2-HAZİNE İŞLEMLERİ NLERDİR
Hazine İşlemleri: Bütçenin uygulanması bir taraftan gelirlerin toplanması, diğer taraftan harcama yapılması demektir.
Bu iki işlemin birlikte yürütülebilmesi ve gelirlerle giderler arasında yer ve zaman bakımından uyum sağlanması için yapılan işlemlere hazine işlemleri denir. Hazine işlemlerini hazine yapar. Hazine, bütçenin gelirlerini toplayarak bunları muhafaza etmek, bunları işletmek, gerekirse borç para bularak bütçenin giderlerinin gereken yerde ve zamanda ödenmesini sağlamakla görevli soyut bir kasadır.
Bütçede özellikle gelir gider denkliğinin sağlanmasında ve bütçenin sağlıklı uygulanmasında hazinenin önemli bir görevi vardır. O halde hazine, bütçenin uygulamasında vazgeçilmez bir araçtır. Hazine işlemleri; yer bakımından hazine işlemleri, zaman bakımından hazine işlemleri olmak üzere ikiye ayrılır.
Yer bakımından hazine işlemleri, kamu hizmetlerinin gerçekleştirilmesinde bölgeler arası ortaya çıkan mali uyumsuzlukları gidermeye yöneliktir.
Bir bölgede gelirler, giderlere göre az ise ve bu nedenle ödeme zorluğu çekiyorsa geliri giderine göre fazla olan yerden bu bölgeye T.C. Merkez Bankası ve T.C. Ziraat Bankası gibi bankalar aracılığıyla gelir transferi yapılır.
Böylece ödeme güçlüğü ortadan kaldırılmış olur.
1931 yılında bütün para nakil işleri T.C. Merkez Bankasınca yapılmaya başlandı.
Halen devletin bütün gelirleri, esas itibariyle Merkez Bankasında toplanmakta ve ödemeler buradan yapılmaktadır.
Zaman bakımından hazine işlemleri, kamu gelirlerinin giderlere uyumlu olarak toplanamadığı zamanlarda yapılan işlemlerdir.
Gelirlerin toplanamadığı dönemlerde yapılan kamu harcamalarının finansmanını sağlamak için hazine, bazı borç kaynaklarına başvurur. Kısa vadeli ya da dalgalı borç olarak da isimlendirebileceğimiz bu borç kaynakları şunlardır; Merkez Bankası avansları, adi emanetler ve hazine bonosu.