Finansal Denetimin Tamamlanması Süreçleri
DENETİMİN TAMAMLANMASI : Denetimin son aşaması denetimin tamamlanması ve denetim raporunun yazılmasıdır. Denetçi son defa çalışmalarını gözden geçirir, eksik olan testleri ve çalışma kâğıtlarını tamamlar.
Denetimin tamamlanması için 2 temel aşama vardır.
1-) Çalışmanın Tamamlanması : Bu aşama bilanço sonrası ek maddi doğruluk testlerinin yapılmasına yönelik. Denetçi bu aşamada 3 noktayı ele alır.
A-) Şartlara Bağlı Borçların ve Zararların İncelenmesi : Denetim raporu yazılana kadar kesinleşmemiş alacak, borçlar ve gelecekteki belirsizlikler ele alınır. Bunlar vergi anlaşmazlıkları, iskonto ettirilmiş alacak senetleri, işletme aleyhine açılmış tazminat davaları örnek gösterilebilir. Olası gider ve borçların şarta bağlı borç yaratma olasılığı yüksek ise bilanço ve gelir tablosunda gösterilmelidir. Düşükse dipnot olarak açıklanır. Şarta bağlı gelir ve karlar ise daima dipnot olarak gösterilir.
Şarta bağlı borç ve zararların incelenmesinde toplanacak destekleyici kanıtlar
- Dava, tazminat ve vergi konularındaki dokümanlar.
- Kurul ve komite toplantı tutanakları.
- Aktiflerin, kredi ve kira sözleşmeleri.
- Tazminatlarla ilgili dokümanlar.
- Banka doğrulama mektupları.
- Vergi dairesi ve diğer devlet kurumlarından gelen yazılar.
B-) Bilanço Sonrası Olayların Gözden Geçirilmesi : Bilanço sonrası olaylar denetim raporu yazılana yani denetim çalışması sonlandığı ana kadar geçen bilanço olaylarının olasılığı denetçi tarafından normal denetim teknikleri kullanılarak incelenmesi ve kanıt toplanması.
Bilânço sonrası olayların gözden geçirilmesinde uygulanacak teknikler
1-) Müşteri işletmenin avukatından mevcut davalarla ilgili bilgi almak.
2-) Müşteri işletmenin yönetim kurulu tutanaklarını incelemek.
3-) Müşteri işletmeden bilânço sonrası olaylarla ilgili defterlerde gerekli düzeltmelerin yapılıp yapılmadığını
öğrenmek.
4-) Mevcut en son tarihli ara mali tabloları incelemek ve denetlenen mali tablolarla karşılaştırmak.
5-) Müşteri işletmenin yönetiminden öz sermayede ve uzun vadeli borçlarda miktar olarak herhangi bir değişiklik olup olmadığını öğrenmek.
C-) Müşteri İşletmeden Beyan Mektubu İstemesi : Denetçinin işletmeden istediği denetim süresince sorulara verdiği yanıtları içeren mektuptur.
Yönetimden beyan mektubu almanın amaçları
- Denetçiye verilen sözlü beyanları doğrulamak.
- Dönem içinde verilen sözlü beyanların uygunluğunun devam ettiğini belirlemek.
- Yönetimin beyanlarına ilişkin yanlış anlaşılma olasılığını azaltmak.
- Mali tabloların düzenlenmesinde esas sorumluluğun yönetime ait olduğunu vurgulamak.
- Müşteri ile denetçi arasındaki anlaşmazlıklarda kanıt olarak kullanmak.
*** Beyan istenmesi bir teknik değil mali tabloların usulünce hazırlandığının kanıtıdır. Eğer işletme beyan mektubu vermezse denetçi denetim raporunda şartlı görüş açıklar. Olumsuz görüş, görüş bildirmeme
Sonuçların Değerlendirilmesi Aşamaları
1-) Kanıtların yeterliliğinin değerlendirilmesi.
2-) Önemlilik düzeyinin ve denetim riskinin son defa ölçülmesi.
3-) İşletmeden hataların düzeltilmesini isteme.
4-) Çalışma kağıtlarının gözden geçirilmesi.
5-) İşletme yönetimi ile görüşme
Çalışma Mizanı : İşletmenin dönem başı ve dönem sonu hesap kalanları ve denetçinin düzeltmelerini içeren çalışma kâğıdıdır.
Denetim raporu : denetçinin incelemeleri sonucunda mali tabloların, işletmenin mali durum ve faaliyet sonuçlarını doğru olarak yansıtıp yansıtmadığı, GKGMİ (Genel Kabul Görmüş Muhasebe ilkeleri ) doğrultusunda hazırlanıp hazırlanmadığı konusundaki görüşünü yansıtan rapordur.
Denetim Raporunun Bölümleri
- Başlık.
- Müşteri işletmenin açık ve tam adresi.
- Giriş paragrafı.
- Kapsam paragrafı.
- Görüş bildirme paragrafı.
- Denetçinin adı, unvanı, imzası ve raporun düzenleniş tarihi.
Denetim Görüşü Türleri
1-) Olumlu (Şartsız) Görüş : Mali tabloların müşteri işletmenin mali durumu ve faaliyet sonuçlarını doğru olarak yansıttığına inanılıyorsa, denetçi olumlu görüş açıklar.
Olumlu Görüş Bildirme Halleri
a-) Mali tabloların GKGMİ’ne uygun hazırlanmış olması
b-) Denetim yapılan yılda, önceki yıla göre muhasebe ilkelerinde değişiklik olmaması
c-) Mali tablolarda tam açıklama kuralına uyulması
d-) Denetim kapsamında önemli sınırlamalar olmaması
e-) Gelecekte meydana gelme olasılığı olan belirsiz durumlar varsa bu belirsizliklerin tabloların bütününün doğruluğunu sarsmayacak derecede önemsiz olmasıdır.
2-) Şarttı Görüş : Mali tablolardaki bazı kalemlerin doğruluğundan şüphe edildiği halde, ancak yine de mali tabloların bütünü hakkında bir görüş beyan edilecekse denetçi görüşünü şartlı açıklar.
Şarttı Görüş Bildirme Halleri
1-) Mali tabloların hazırlanmasında GKGMİ’nden bazılarına uyulmamasına rağmen bu durumun mali tabloların bütününün doğruluğunu bozmaması
2-) Denetim yapılan yılda, bir önceki yıla göre GKGMİ’nden bazılarında önemli değişiklik olmasına rağmen bu durumun finansal tabloların bütününün doğruluğunu bozmaması
3-) Mali tablolarda tam açıklama kuralına yeterince uyulmadığı halde tablodan bütününün doğru bulunması
4-) Denetim kapsamına getirilen sınırlamalar mali tabloların belli kalemleriyle ilgili kanıt toplamayı engelleyecek düzeyde önemli olmasına rağmen tabloların bütününün doğruluğuna inanılması
5-) Gelecekte olası belirsiz durumların önemli olduğunun kabul edilmesi
3-) Olumsuz Görüş : Denetlenen mali tabloların dönemin mali durumu ve faaliyet sonuçlarını doğru olarak yansıtmadığına inanılıyorsa denetçi olumsuz görüş açıklar.
Olumsuz Görüş Bildirme Halleri; Mali tabloların GKGMİ’ne tam olarak uyulmadan hazırlanması Denetim yapılan yılda GKGMİ’nden kabul edilemeyecek derecede değişiklikler yapılması, Mali tablolarda tam açıklama kavramına hiç uyulmamasıdır.
Görüş Bildirmekten Kaçınma : Kanıt yetersizliği veya diğer nedenlerle mali tabloların bütünü hakkında bir fikir yürütemeyecek kadar görüş oluşmamışsa denetçi görüş açıklamaktan kaçınır.
Görüş Bildirmekten Kaçınma Halleri Önemli bir kalemle ilgili kanıt toplanamamasına neden olan veya mali tablolar hakkında görüş bile bildirilmesine olanak vermeyen sınırlandırmaların söz konusu olmasıdır. Yani denetim kapsamının sınırlanmasıdır. Gelecekte belirsiz durumun gerçekleşmesinin işletme için hayati tehlike yaratmasıdır.
kaynak:somut.net