Dış borcun ikrazından doğan alacaklar hesabı
130 Dış borcun ikrazından doğan alacaklar hesabı
Hesabın niteliği
MADDE 66- (1) Dış borcun ikrazından doğan alacaklar hesabı; Devlet nam ve hesabına dış finansman kaynaklarından sağlanıp vadesi faaliyet dönemiyle sınırlı olmak üzere, dış borcun ikrazı suretiyle genel bütçe dışı idare veya kuruluşlara kullandırılan tutarlardan doğan alacaklar, hazine garantileri kapsamında 1/1/2003 tarihinden önce Hazine Müsteşarlığınca üstlenilen tutarlardan kaynaklanan hazine alacakları dolayısıyla bu hesaba kaydedilen tutarlar, anaparaya eklenen faiz, masraf ve kur farkları, alacağın borçlusu ve döviz cinsi değiştirilen tutarlar ile alacağı etkileyen diğer işlemler sonucu oluşan tutarlar, duran varlıklar ana hesap grubu içindeki dış borcun ikrazından doğan alacaklar hesabında kayıtlı olan tutarlardan dönem sonunda vadesi bir yılın altına inenler ile bu alacaklara karşılık nakden veya mahsuben yapılan tahsilatlar, terkin veya tecil edilen tutarlar ve terkin veya tecilin iptalinden doğan tutarların izlenmesi için kullanılır.
Hesaba ilişkin işlemler
MADDE 67- (1) Dış borcun ikrazından doğan alacaklar hesabında kayıtlı alacaklardan vadesinde tahsil edilemeyenler, takipteki kurum alacakları hesabına aktarılarak takibe alınır.
(2) Yıl sonlarında, bu hesapta kayıtlı tutarlarla ilgili olarak hesaplanan ve takip eden yılda tahsil edilebilir duruma gelecek olan işlemiş faiz geliri alacakları, dönen varlıklar ana hesap grubu içindeki gelir tahakkukları hesabına kaydedilir.
(3) Dış borcun ikrazı suretiyle kullandırılan kredilerle ilgili olarak nakden veya mahsuben tahsil edilen faiz, masraf ve cezalar bu hesapla ilişkilendirilmeden doğrudan bütçeye gelir kaydedilir.
(4) Hazine alacaklarının takip ve tahsili 18/10/2005 tarihli ve 25970 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Hazine Alacaklarının Yönetimi, Takip ve Tahsiline Dair Yönetmelik hükümlerine göre gerçekleştirilir.
(5) Dış borcun ikrazından doğan alacaklar hesabı, sadece Hazine Müsteşarlığına bağlı muhasebe birimlerinde kullanılır.
Hesabın işleyişi
MADDE 68- (1) Dış borcun ikrazından doğan alacaklar hesabına ilişkin borç ve alacak kayıtları aşağıda gösterilmiştir:
- a) Borç
1) Genel bütçe dışı idare veya kuruluşlardan olan alacaklardan bu hesaba kaydı gereken vadesi faaliyet dönemiyle sınırlı alacaklar bu hesaba borç, ilgili hesaplara alacak kaydedilir.
2) Dış borcun ikrazından doğan alacaklar hesabında kayıtlı tutarlara ilişkin olarak işlemiş faizlerden alacağın aslına ilave edilen ve faaliyet döneminde tahsili gerekenler bu hesaba borç, faiz alacağının içinde bulunulan yıla ait olan kısmı 600-Gelirler Hesabına, geçmiş yıllara ait olan kısmı ise 181-Gelir Tahakkukları Hesabına alacak kaydedilir.
3) Dış borcun ikrazından doğan alacaklar hesabında kayıtlı yabancı para cinsinden alacaklara ait bakiyelerin ay sonu Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası döviz satış kuru üzerinden değerlemesi sonucunda oluşan kur artışı farkları bu hesaba borç, 600-Gelirler Hesabına alacak kaydedilir.
4) Duran varlıklar ana hesap grubundaki dış borcun ikrazından doğan alacaklar hesabında kayıtlı tutarlardan dönem sonunda vadesi bir yılın altına inmiş olanlar bu hesaba borç, 230-Dış Borcun İkrazından Doğan Alacaklar Hesabına alacak kaydedilir.
- b) Alacak
1) Dış borcun ikrazından doğan alacaklar hesabında kayıtlı alacaklara karşılık tahsil edilen anapara ve anaparaya eklenmiş faiz tutarı bu hesaba, anaparaya eklenmemiş olan faiz tutarının içinde bulunulan yıla ait olan kısmı 600-Gelirler Hesabına, geçmiş yıllara ait olan kısmı ise 181-Gelir Tahakkukları Hesabına alacak, tahsilatın tamamı 102-Banka Hesabı veya ilgili diğer hesaplara borç; tahsil edilen faiz gelirlerinin tamamı 800-Bütçe Gelirleri Hesabına alacak, 805-Gelir Yansıtma Hesabına borç kaydedilir.
2) Dış borcun ikrazından doğan alacaklar hesabında kayıtlı tutarlardan kanunların verdiği yetkiye dayanılarak silinenler ve varsa anaparaya eklenmiş olan faiz toplamı bir taraftan bu hesaba, anaparaya eklenmemiş olan faizin, içinde bulunulan yıla ait olan kısmı 600-Gelirler Hesabına, geçmiş yıllara ait olan kısmı ise 181-Gelir Tahakkukları Hesabına alacak, tamamı 630-Giderler Hesabına borç; diğer taraftan giderler hesabına kaydedilen tutar aynı zamanda 835-Gider Yansıtma Hesabına alacak, 830-Bütçe Giderleri Hesabına borç kaydedilir.
3) Dış borcun ikrazından doğan alacaklar hesabında kayıtlı tutarlara ilişkin dış borçlardan, ilgili dış finansman kaynağı tarafından bağış veya hibe haline dönüştürülenler bu hesaba, işlemiş faiz alacağının, içinde bulunulan yıla ait olan kısmı 600-Gelirler Hesabına, geçmiş yıllara ait olan kısmı ise 181-Gelir Tahakkukları Hesabına alacak, tamamı 630-Giderler Hesabına borç kaydedilir. Söz konusu tutar aynı zamanda 600-Gelirler Hesabına alacak, dış borcun anaparası 310-Cari Yılda Ödenecek Dış Malî Borçlar Hesabına, işlemiş faiz borcunun, içinde bulunulan yıla ait olan kısmı 630-Giderler Hesabına, geçmiş yıllara ait olan kısmı ise 381-Gider Tahakkukları Hesabına borç kaydedilir.
4) Dış borcun ikrazından doğan alacaklar hesabında kayıtlı tutarlardan faaliyet dönemini aşan bir süreyle ertelenenler ile varsa anaparaya eklenmiş olan faizi bu hesaba, anaparaya eklenmemiş olan işlemiş faiz alacağının içinde bulunulan yıla ait olan kısmı 600-Gelirler Hesabına, geçmiş yıllara ait olan kısmı ise 181-Gelir Tahakkukları Hesabına alacak, tamamı 230-Dış Borcun İkrazından Doğan Alacaklar Hesabına borç kaydedilir.
5) Dış borcun ikrazından doğan alacaklar hesabında kayıtlı alacaklardan vadesinde tahsil edilemeyenler ile varsa anaparaya eklenmiş olan faizi bu hesaba, herhangi bir şekilde anaparaya eklenmemiş olan işlemiş faiz alacaklarının içinde bulunulan yıla ait olan kısmı 600-Gelirler Hesabına, geçmiş yıllara ait olan kısmı ise 181-Gelir Tahakkukları Hesabına alacak, tamamı 137-Takipteki Kurum Alacakları Hesabına borç kaydedilir.
6) Dış borcun ikrazından doğan alacaklar hesabında kayıtlı yabancı para cinsinden alacaklara ait bakiyelerin ay sonu Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası döviz satış kuru üzerinden değerlemesi sonucunda oluşan kur azalışı farkları bu hesaba alacak, 630-Giderler Hesabına borç kaydedilir.