Dernek&VakıfGÜNCEL HABERLERİDARE HUKUKU

Derneğin Feshi Nasıl Yapılır?

Denetçi-6

Derneğin Dağıtılması (Fesih)

Derneğin dağıtılması yani feshi, derneğin herhangi bir kararla varlığına son verilmesi demektir. Dağıtılma üç şekilde ortaya çıkmaktadır.

  1. Kendi Yetkili Organının Kararıyla

Derneklerin kendilerini her zaman feshedebilecekleri Dernekler Kanunu’nun 49 ve Medeni Kanun’un 69 uncu maddesi gereğidir. Fesih kararını vermeye yetkili organ ise genel kurul’dur. (Dernekler Kanunu m.26/8, 49/1)

“Genel kurulun derneğin feshine karar verebilmesi için tüzüğe göre genel kurula katılma hakkına sa­hip bulunan dernek üyelerinin en az üçte ikisinin toplantıda hazır bulunması şarttır. İlk toplantıda bu çoğunluğun sağla­namaması halinde, üyeler 21 inci maddeye göre ikinci toplan­tıya çağrılır. İkinci toplantıya katılan üye sayısı ne olursa olsun fesih konusu görüşülebilir. Feshe ilişkin kararın toplantıda hazır bulunan üyelerin üçte iki çoğunluğu ile verilmesi zorunludur.

Derneğin feshi yönetim kurulu tarafından beş gün için­ de mahallin en büyük mülki amirliğine yazıyla bildirilir.

Bir derneğin kapatılması için dava açıldıktan sonra, derneğin genel kurulu tarafından verilen fesih kararı, açılmış bulunan davanın yürütülmesine ve kapatma kararı verilmesi halinde doğacak hukuki sonuçlara engel olmaz. (Dernekler Kanunu m.49)

  1. Yargısal Bir Kararla

Derneklerin yargısal bir kararla yani mahkeme kararıyla kapatılabilmesi için Dernekler Kanunu ile Medeni Kanunda belirtilen şartların oluşması gerekmektedir,

Bunlar;

  1. a) Amacın hukuka, ahlâka ve âdaba aykırı hâle gelmesi (*)

Hükmî şahıslar hukuka, ahlâka ve âdaba aykırı amaçlarla kurulamazlar; diğer bir deyişle amaçları hukuka, ahlâka ve âdaba aykırı olan hükmî şahıslar şahsiyet kazanamazlar (MK m.45/II). Başlangıçta amacı hukuka, ahlâka ve âdaba aykırı olmayan bir hükmî şahsın – derneğin – amacı sonradan hukuka, ahlâka ve âdaba aykırı hâle gelirse, bu dernek ilgililerden birinin veya savcının talebi üzerine mahkeme kararıyla feshedilir. (kapatılır) (MK. M.71)

  1. b) Dernekler kanunu’nun emredici hükümlerine uyulmamış olması

“Dernekler,

  1. Yetkili mercilerce Dernekler Kanunu’nun 10 uncu maddesi gereğince yapılan yazılı isteme rağmen kuruluş bildirisi ve eklerindeki kanuna aykırılık veya noksanlıklar otuz gün içinde giderilmezse,
  1. Olağan genel kurul toplantısı tüzükte belirtilen süre içinde yapılmaz veya kanunen teşkili zorunlu organlar oluşturulmaz ve mahallin en büyük mülki amirliğinin yazılı ihtarına rağmen bu zorunluluk üç ay içinde yerine getirilmezse,
  1. Dernek merkezinin bulunduğu yerin en büyük mülki amirinin yazılı ihbarı ve Cumhuriyet savcılığının açacağı dava üzerine asliye hukuk mahkemesinin kararıyla dernek feshedilir. Cumhuriyet savcısı duruşmada bulunur” (Dernekler Kanunu m.50).
  1. c) Suç kaynağı hâline gelme

“Dernekler,

  1. Ülkenin başka başka yerlerinde olsa bile,
  1. a) Dernek yöneticileri tarafından veya dernek yöneticileri ile dernek üyelerinin iştiraki ile, siyasi veya ideolojik amaçla suç işlenmiş olduğunun,
  1. b) Dernek üyesi tarafından işlenen siyasi veya ideolojik amaçlı suçların, dernek yöneticilerinin azmettirmesi, teş­viki, zorlaması, yardımı veya kolaylık sağlaması suretiyle işlendiğinin,
  1. Derneğin suç sayılan eylemlerin kaynağı haline gel­diğinin,

Kesinleşen mahkeme kararı ile belirlenmesi halinde dernek bir ilde faaliyet gösteren derneklerden ise ilgili valiliğin veya Cumhuriyet savcılığının, birden çok ilde faa­liyet gösteren derneklerden ise İçişleri Bakanlığı’nın veya dernek merkezinin. bulunduğu i1 valiliğinin veya Cumhuriyet savcılığının istemi üzerine mahkemece temelli olarak kapatı­lır. (Dernekler Kanunu m.53)

Dernekler asliye hukuk mahkemesinin kararı üzerine feshedilirler.

  1. İdarî Bir Kararla

Genel kural derneklerin mahkeme kararı ile feshedilmesi olmakla beraber bazı durumlarda idarî bir kararla da dernekler feshedilebilmektedir.

Bu durumlar Dernekler Kanunu’nun 11 ve 12 nci maddelerinde belirtilmiştir. Anılan maddelerde belirtildiği üzere uluslararası beraberlik veya işbirliği yapılmasında yarar görülen hallerde uluslararası amaç gütmesine veya bu yönde faaliyet göstermesine izin verilen Türkiye’deki derneklerin katıldığı veya işbirliği yaptığı yabancı dernek veya kuruluşların, kanunlarımıza ve ulusal çıkarlarımıza uymayan veya kuruluş amaçlarıyla bağdaşmayan faaliyetlerde bulunması halinde, Türkiye’de kurulmuş derneğin, bu yabancı dernek veya kuruluşlarla olan ilişkilerine son verilmesine;

Yurt dışında kurulan veya uluslararası beraberlik ve işbirliği sağlamak amacı güden derneklerden Türkiye’de şube açmasına veya Türkiye’deki derneklere katılmasına veya işbirliği yapmasına izin verilenlerden kanunlarımıza veya ulusal çıkarlarımıza uymayan veya kuruluş amaçlarıyla bağdaşmayan faaliyetlerde bulunması halinde, açılmış olan şubelerin kapatılmasına veya verilen iznin geri alınmasına;

Dışişleri Bakanlığı’nın görüşü alınarak İçişleri Bakanlığı’nın önerisi üzerine Bakanlar Kurulu yetkilidir.

(*) Prof. Dr. Turgut AKINTÜRK, a.g.e., sf. 183.

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

Bu site, istenmeyenleri azaltmak için Akismet kullanıyor. Yorum verilerinizin nasıl işlendiği hakkında daha fazla bilgi edinin.