Çok Yıllı Bütçeleme Sistemi-3

Orta Vadeli Mali Plan ve Bütçe Tavanlarının Tespiti

5018 sayılı Kanunun 16ncı maddesi uyarınca Merkezi yönetim bütçesinin hazırlık çalışmaları çerçevesinde gerçekleştirilecek ikinci çalışma, orta vadeli mali planını Maliye Bakanlığınca hazırlanarak Haziran ayının onbeşine kadar Yüksek Planlama Kurulu tarafından karara bağlanması ve Resmi Gazetede yayımlanmasıdır.

2006-2008 dönemini kapsayacak orta vadeli mali planda;

– Gelir, gider ve borçlanma politikalarının amaçları ve öncelikleri,

– Kurumsal bazda ve ekonomik sınıflandırma esasına göre ödenek tavanları,

– Bütçe hazırlıkları sırasında esas alınacak makroekonomik göstergeler,

– Bütçe gelirlerini etkileyebilecek temel politikalar,

– Merkezi yönetim bütçe gelirleri tahmini,

– Merkezi yönetim bütçe dengesi,

– Merkezi yönetim bütçe açığının finansmanı,

– Merkezi yönetim bütçe hazırlık süreci,

yer alacaktır.

Bütçe tavanları sınıflandırmanın hangi alanları kullanılarak tespit edilecektir?

Bütçe tavanları kurumlar için toplam bütçe büyüklüğü ile bu büyüklüğün kompozisyonu konusunda temel kriter olacaktır. Bu dağılım aynı zamanda orta vadeli program ve orta vadeli mali planda yer verilen öncelik ve hedeflere uygun olmalıdır.

Bu çerçevede, mevcut uygulamaya paralel olarak kurumlar itibariyle sadece ekonomik sınıflandırmanın birinci düzeyinde esas alınarak tavan verilmeye devam edilecektir. Bu yöntemin tercih edilmesindeki başlıca sebepler;

• Mevcut uygulamaya paralel olacağından genel bütçeye dahil olan kurumlar için tavan tespitinde problem olmayacaktır. Genel bütçeye dahil kurumlar analitik bütçe sınıflandırmasına 2004 yılında geçtiklerinden söz konusu kurumlara ait bu bazdaki detaylı bütçe bilgileri BYES sisteminde yer almaktadır. Dolayısıyla 2004 ve 2005 yılı bütçe rakamlarından hareketle 2006-2008 ödenek tavanlarını tespit etmek zor olmayacaktır.

• Sisteme yeni giren özel bütçeli kurumların 2005 yılı bütçeleri de analitik sınıflandırmaya göre yapıldığından bu kurumlar için de tavan tespitinde problem olmayacaktır.

• Düzenleyici ve denetleyici kurumların 2005 yılı bütçeleri de analitik sınıflandırmaya göre yapıldığından bu kurumlar için de tavan tespitinde problem olmaz. Ancak, 5018 sayılı Kanun hükümleri çerçevesinde düzenleyici ve denetleyici kurumlar için tavan ilan edilmeyecektir. Bu kurumlar, bütçelerini belirlenen usul ve esaslar doğrultusunda hazırlayarak merkezi yönetim bütçesine dahil edilmek üzere eylül ayı sonuna kadar Maliye Bakanlığına göndereceklerdir.

• Çok yıllı bütçelemenin ilk yıllarında bu yöntemin belirlenmesi uygulanabilirliğini artırır. Aksine bir uygulama ile hem ekonomik hem de fonksiyonel sınıflandırma bazında tavan verilmesi uygulamanın ilk yıllarında kurumların bütçe hazırlıklarını zorlaştıracaktır.

• Özetle, hükümetin hangi alanlara öncelik vereceği konusu şimdilik kurumsal dağılımla belirlenecektir. Ancak, daha sonra tavanlara fonksiyonel dağılımın da monte edilmesi planlanmaktadır. Fonksiyonel dağılım öncelikler konusunda kurumsal dağılıma göre daha iyi fikir verecektir. Öte yandan, artık girdi odaklı değil sonuç ve çıktı odaklı düşünmeye başlayacağımıza göre fonksiyonel sınıflandırmaya doğru yönelmemiz gerekecektir. Bu aynı zamanda performans esaslı bütçeleme için de faydalı olacaktır.