Bireysel Emeklilik Sistemi – 1
Bireysel Emeklilik Sistemi (BES); 7 Nisan 2001 tarih ve 24366 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak 7 Ekim 2001 tarihinde yürürlüğe giren 4632 sayılı Bireysel Emeklilik Tasarruf ve Yatırım Kanunu ile ülkemizde uygulamaya başlanılmıştır.
Bireysel emeklilik tasarruf ve yatırım sistemi; ikinci emeklilik geliri ile bireylerin emeklilik döneminde refah seviyelerinin artması, sosyal güvenlik sistemine özel sektörün de katılımını sağlayarak sosyal güvenlik sisteminin kapsamının genişlemesi ve kamunun sosyal güvenlikten kaynaklanan yükünün azaltılması amacıyla oluşturulmuştur.
Bireysel Emeklilik Sistemi’nin hayata geçirilmesi ile birlikte,GSMH’ nın %5-10 düzeyinde bir birikim yaratılması hedeflenmiştir.
2005 yılı Haziran ayı itibariyle sözleşme sayısı 494.997′ ye, BES katılımcı sayısı 470.784 kişiye, Bes katkı payı tutarı 450,9 milyon YTL’ye, yatırıma yönlenen toplam tutar 528,2 milyon YTL’ ye ulaşmıştır.
Gerek katılımcı sayısı, gerekse de toplanan katkı payı tutarının, BES’ nin uygulamada olduğu yaklaşık birbuçuk senelik bir dönem için beklentilerin gerisinde kalsa da, sektörde yer alan şirketlerin, gelecekte katılımcı ve katkı payı tutarlarının çok daha yüksek rakamlara ulaşacağı yönündeki beklentileri devam etmektedir.
1-Bireysel Emeklilik Sistemi ile İlgili Yasal ve İdari Düzenlemeler:
a)Bireysel Emeklilik Tasarruf ve Yatırım Sistemi Kanunu:
Maliye Bakanlığı, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı, Hazine Müsteşarlığı ve Sermaye Piyasası Kurulunun ortak çalışmaları neticesinde 07.04.2001 tarih ve 24366 sayılı Resmi Gazetede yayımlanmış ve “4632 sayılı Bireysel Emeklilik ve Tasarruf Sistemi Kanunu” yayımı tarihinden 6 ay sonra, 7 Ekim 2001 tarihinde yürürlüğe girmiştir.
b)Bireysel Emeklilik Danışma Kurulunun Çalışma Esas ve Usulleri Hakkında Yönetmelik.
c) Bireysel Emeklilik Şirketleri Kuruluş ve Çalışma Esasları Hakkında Yönetmelik.
d) Bireysel Emeklilik Aracıları Hakkında Yönetmelik.
e)Emeklilik Yatırım Fonlarının Kuruluş ve Faaliyetlerine İlişkin Esaslar hakkında yönetmelik.
f)Bireysel Emeklilik Sistemi hakkında yönetmelik
g)Emeklilik Planları Hakkında tebliğ,
Yapılan mevzuat çalışmaları ile sistemin etkili bir biçimde uygulanabilmesi için gerekli yasal ve idari çerçeve çizilmiş olup, 27 Ekim 2003 tarihinde Bireysel Emeklilik Sistemi’nin başlamasıyla birlikte emeklilik şirketleri faaliyete geçmiştir. Halen Hazine Müsteşarlığından gerekli izni almış 11 emeklilik şirketi faaliyetini sürdürmektedir.
2-Sistemin Genel Yapısı:
Bireysel Emeklilik Sistemine iş yaşantısının başlangıcında giren bir çalışan, ortalama 30-35 yıl gibi bir zaman dilimi boyunca prim (katkı payı) ödeyerek (mevzuatta içerikleri belirtilmiş yatırım araçlarıyla değerlendirilmesi neticesinde) oluşturduğu birikimini, emeklilik dönemi içerisinde düzenli aylıklar halinde veya emeklilik dönemi başlangıcında toplu biçimde alabilecektir.
BES’ nde emekli olabilmek için temel şart; katılımcının en az 10 yıl katkı payı ödemesi ve 56 yaşını doldurmuş olması gerekmektedir.
BES, mevcut sosyal güvenlik sistemine bir alternatif değil, mevcut sistemi tamamlayıcı nitelik taşımaktadır.