Belediye Merkezi Yönetim Tahsilat Şekli Mevzuat Çakışması
- Yayımlanan Mevzuatın Yerel Yöntemlerde Uygulama İmkanının Olmaması
Aşağıda verilen örnekler, açıklanan nedenlerle belediyeler tarafından uygulanması mümkün değildir:
4.1. Tahsilat sürecinde kullanılan alındıların basımı ve dağıtımına ilişkin düzenlemelerin uygulanamaması
Mahalli İdareler Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliğinin 50.maddesinin 1.fıkrasının (b) bendinde “Muhasebe birimlerince yapılacak tahsilat ve veznelere teslim edilen değerler karşılığında aşağıda belirtilen alındılar kullanılır. Alındının şekli, basımı ve kullanılmasında Maliye Bakanlığınca genel bütçe kapsamındaki kamu idareleri için belirlenen esas ve usuller uygulanır.” denilmektedir. Bu alındıların basımı ve dağıtımı konusunda sözü edilen belirleme, Maliye Bakanlığı Muhasebat Genel Müdürlüğünce 27/06/2005 tarih ve 19 numaralı Alındı Belgesi hakkında Genelgesi ile 27/12/2005 tarih ve 19/2 sayılı yine aynı konulu Genelgesinde yapılmıştır.
Buna göre “Söz konusu Alındı Belgesinin basımı Genel Müdürlüğümüzce yaptırılacak ve saymanlıklara dağıtılmak üzere Defterdarlık Muhasebe Müdürlüklerine teslim ettirilecektir.” denilmek suretiyle alındıların basımı ve dağıtımına ilişkin esaslar belirlenmiştir. Ancak mahalli idarelerce yukarıdaki hükümler uygulanmamaktadır.
4.2. Belediyelerin bankalar aracılığıyla tahsilat yapamaması
5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunun 72.maddesi gereği yetkisiz tahsilat yasaklanmıştır. Bu nedenle yetkili kılınmış görevlilerce gelirlerin tahsili söz konusu olacaktır. Diğer taraftan 6183 sayılı Kanun’un 40.maddesinde ödemenin, alacaklı tahsil dairesinin salahiyetli ve mesul memurları tarafından verilecek makbuz karşılığı yapılacağı, makbuz karşılığı yapılmıyan ödemelerle selahiyetli ve mesul memurlardan başkalarına yapılan ödemelerin amme alacağına mahsup edilemeyeceği ve amme alacaklarının tahsilinde kullanılan makbuzların şeklinin ilgili amme idarelerince tayin edileceği hüküm altına alınmıştır.
Amme alacağı olarak tanımlanan belediye vergi, harç ve katılma payı tahsilatlarında yukarıda yer verilen temel kurallara uyulması oldukça önemlidir.
Vergi, harç ve katılma payı tahsilatında temel kural, borçlunun ikametgahının bulunduğu yer tahsil dairesine ödenmesidir. Bu şekilde yapılan tahsilatlar belediye veznesine yatırılır veya tahsildar, icra memuru gibi muhasebe yetkilisi mutemetleri aracılığıyla yapılır.
Ancak, 6183 sayılı Kanun’un 41.maddesinde hususi tahsil şekilleri düzenlenmiş olup, bunlar arasında yer alan banka aracılığıyla tahsilat, belediye gelirlerinin tahsilatı için de geçerli olacaktır. Diğer bir ifadeyle, mükellef hesabından aynı bankadaki ilgili vergi dairesi veya Merkez Bankası hesabına münakale suretiyle veya vergi dairelerinin veya Merkez Bankasının hesabı bulunan bankalara bu daireler hesabına ödeme suretiyle tahsilat da söz konusu olabilmektedir.
Uygulamanın nasıl olacağına ilişkin Mahalli İdareler Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliğinin 55.maddesi incelendiğinde banka tarafından yapılan tahsilat sırasında “vergi tahsil alındısı” düzenlenmesi bu alındıların da “Vergi tahsil alındıları günlük icmal cetveli” ile bir araya getirilmesi gerekmektedir. Yönetmelik ayrıca bankaca beş nüsha olarak düzenlenen vergi tahsil alındılarının, yetkililer tarafından imzalanıp onaylandıktan sonra “mükellef” nüshası parayı teslim edene verilir, “… kurum” yazılı iki ve üçüncü nüshaları vergi tahsil alındıları, günlük icmal cetveli ekinde en geç tahsilatı takip eden günün sonuna kadar ilgili kuruma gönderilir, “banka” yazılı dört ve beşinci nüshaları ise bankada kalır.” düzenlemesine yer vermektedir.
Sorun şu ki anılan Yönetmelik’in aynı maddesinde, “Kurum tarafından bastırılan “vergi tahsil alındısı” ve “vergi tahsil alındıları günlük icmal cetveli” bankalara yeterli miktarda verilir.” ifadelerine yer verilmektedir.
Dolayısıyla, bankalar tarafından belediyeye ait amme alacağının tahsilinde fiili bir imkansızlık bulunmaktadır. Belediye hangi bankaya ne kadar alındı ve icmal cetveli verecektir?