Bakü-Tiflis-Ceyhan (BTC) Ana İhraç Ham Petrol Boru Hattı Projesi Nedir?
Bakü-Tiflis-Ceyhan (BTC) Ana İhraç Ham Petrol Boru Hattı Projesi
Bakü-Tiflis-Ceyhan Ham Petrol Boru Hattı Projesi ile Azerbaycan’da üretilen ham petrolün boru hattı ile Gürcistan üzerinden Ceyhan’daki bir deniz terminaline, buradan da tankerlerle dünya pazarlarına ulaştırılması amaçlanmaktadır.
Anahtar Teslim Anlaşması çerçevesinde müteahhit olarak görevlendirilen BOTAŞ, “Arazi ve İnşaat” çalışmalarını 32 ay içerisinde bitirmekle yükümlü kılınmıştır. Tüm hattın tamamlanması ve devreye alınması için hedeflenen tarih ise 2005 yılı başlarıdır.
15 Kasım 2000 tarihinde başlatılan temel mühendislik çalışmaları, 15 Mayıs 2001 tarihinde başarıyla tamamlanmıştır. Ardından, Türkiye Tarafı ikinci aşamasını temsil eden detay mühendislik çalışmaları 19 Haziran 2001-28 Ağustos 2002 tarihleri arasında gerçekleştirilmiştir. 20 Eylül 2002 tarihinde ise hattın yapım sözleşmeleri imzalanmıştır. BOTAŞ, Anahtar Teslim Anlaşması ile son aşama olan arazi ve inşaat çalışmalarını 32 ay içerisinde bitirmeyi taahhüt etmiştir.
Proje için 2003 yılı Şubat ayı itibariyle birikimli olarak 34,4 milyon $ transfer gerçekleşmiştir.[1]
Projeye ortak olan şirketler ve payları zaman içerisinde değişmiş olup, hali hazırdaki en büyük ortaklar olan BP Exploration (Caspian Sea) Ltd. %30,1 ve SOCAR %25,0 paya sahiptir. TPAO’nun proje içindeki payı ise %6,53’tür.
Yılda 100 milyon dolar gelir getirecek olan projenin asıl önemi Türkiye’yi küresel enerji nakliyesinde kilit bir konuma getirmesindedir. Ancak son zamanlarda BTC Konsorsiyumu Türk Hükümetine çeşitli şikayetlerde bulunmaktadır. “Kamulaştırmaların ağır gitmesi, inşaatların beklenen zamanda yapılamaması, yolsuzluklar, BOTAŞ’taki siyasi değişim, BTC direktörlüğünün özerk ve insiyatifli bir yapı olarak çalışamaması” gibi sorunlar gündeme getirilmektedir. Irak’taki gelişmeler BTC Projesini ayrıca tehdit etmektedir. Irak üzerinden Akdeniz’e açılan, BTC Projesine karşı maliyet avantajı olan alternatiflerin ortaya çıkması sözkonusudur. Ürdün, Filistin ve Hayfa üçgeni bu alternatifler içerisinde tartışılmaktadır. Petrol Yasası gibi gerekli yasal düzenlemeler hızla çıkarılarak ve mevcut yasalara işlerlik kazandırılarak BTC Projesi’nin arkasında durmak, Türkiye’nin enerji piyasasındaki stratejik konumu açısından önem taşımaktadır. [2]
[1] ibid
[2] http://www.ntvmsnbc.com.tr, 15.04. 2003