Devlet MuhasebesiMALİYE MEVZUATI

ABD Devlet Muhasebesi Denetim Sistemi

muhasebe-16

ABD DEVLET MUHASEBESİ DENETİM SİSTEMİ

 I-GİRİŞ

Amerika Birleşik Devletleri (ABD), elli tane eyalet ve bir tane federal bölgeden oluşan bir federal anayasal cumhuriyettir.

ABD muhasebe sistemi incelenirken; federal hükümet, eyalet yönetimi ve yerel yönetimler noktasında muhasebe sisteminin değerlendirilmesi gerekir.

Amerika Birleşik Devletlerinde devlet bütçesi; federal, eyalet ve yerel devlet kurumlarının gelecek dönemlerdeki mali imkânlarını belirlemek için hazırlanmaktadır.

Amerika Birleşik Devletlerinde, ülkemizde olduğu gibi özel sektör kurumları ve devlet kurumları farklı muhasebe sistemleri çerçevesinde muhasebe işlemlerini yürütmektedirler.

Bu farklılığın nedeni, muhasebe yürütülen ortamların amaç ve hedeflerinin farklı olmasından kaynaklanmaktadır.

Kamu sektörünün kar etme gibi bir amacı yoktur. Özel sektörün amacı ise kar elde etmektedir. Bu noktada özel sektör muhasebesi, bu hedefini izlemek amacı için muhasebe kayıtlarını kullanır.

Devlet kurumlarının ise bütçeye uygun hareket etme ve mali olarak hesap verme sorumluluğu kapsamında hareket etmesi ve muhasebe sistemini bu esaslar çerçevesinde oluşturulması gerekir.

Özel sektörde, bütçe; finansal planlama için bir araçtır ve buna uymak zorunlu değildir

Amerika Birleşik Devlerinde temel olarak iki tane devlet muhasebesi sistemini belirleyen yapı vardır.

Bunlardan biri Federal düzeydeki, Federal Muhasebe Standartları Danışma Kurulu ( FASAB), diğeri ise eyaletler ve yerel yönetimler düzeyindeki Devlet Muhasebe Standartları Kuruludur. (GASB)

II-ABD DEVLET MUHASEBESİ DENETİM SİSTEMİ

ABD’de Devlet ve kar amacı gütmeyen kuruluşların denetimi üç düzeyde gerçekleştirilmektedir.

Bu denetimler;

1-AICPA tarafından çıkarılan GAAS kurallarına göre yapılan denetim,

2-GAGAS kurallarına göre daha geniş kapsamlı yapılan denetim,

3- Tek Denetim Kanuna göre yapılan denetim,

1-AICPA TARAFINDAN ÇIKARILAN GAAS KURALLARINA GÖRE YAPILAN DENETİM

Genel kabul görmüş denetim standartlarına (GAAS) göre yapılan denetim, yetki belgesi olan denetçiler (CPA) tarafından yapılmaktadır. CPA ler, AICPA (American Instituted of Certıfıcated Publıc Accountant) tarafından çıkarılmış olan 202 numaralı kural çerçevesinde denetimleri gerçekleştirmek durumludadırlar.

Genel Kabul Görmüş Denetim Standartları, AICPA tarafından belli maddeler halinde özetlenmiştir.

Bunlar; a)Genel standartlar, b)Çalışma alanına ilişkin standartlar ve c)Raporlama Standartlarıdır.

a)Genel Standartlar

i)Denetim, denetim konusunda yeterli teknik ve yasal lisansa sahip denetim elemanları tarafından yapılmalıdır.

ii)Verilen denetim görevi hangi nitelikte ya da bağlantıda olursa olsun, bağımsızlık denetim eleman için en temel ilkedir.

iii) Denetimin yapılmasında ve raporların hazırlanmasında profesyonel özen gösterilmelidir.

  1. b) Çalışma Alanına İlişkin Standartlar

i)İş yerinde planlı ve çalışmaya uygun ortam hazırlanmalıdır.

  1. ii) Denetlenen birimin varlığı, ortamı yeterli düzeyde anlaşılmalı, iç kontrol sistemi yeterli düzeyde tetkik edilmeli, önemli hatalar tespit edilecek şekilde denetim gerçekleştirilmelidir.

iii) Denetim prosedürlerinden yeterli kanıt elde edilmelidir

c)Raporlama Standartları

i)Raporlar, finansal tabloların GAAP a uygun olarak hazırlanıp hazırlanmadığından bahsetmelidir.

  1. ii) Muhasebe prensiplerinin, dönemler itibariyle uygulanıp uygulanmadığı incelemeli ve tetkik etmelidir.

iii) Bilgi verici açıklamalar, yetersizse raporda bu durum belirtilmelidir.

  1. iv) Raporun geneli hakkında görüş belirtilmelidir. Eğer olumlu görüş verilmemişse neden olumlu görüş verilmediği ifade edilmelidir.

 

d)Denetim Yapılırken Aşağıda Belirtilen Hususların Dikkate Alınması Gerekir

  1. i) Denetim elemanı risk modellerinin gerektirdiği derinlikte denetimi yürütmelidir.

Bu kapsamda, iç kontrol mekanizması dahil, riskli gördüğü alanları özellikle tetkik etmelidir.

Bu noktada, özellikle üzerinde durulması gereken konu, iç kontrol sistemin, idarenin bütünlüğünün bir parçası olduğunun kabulü ve iç kontrol mekanizmasının doğru çalışıp çalışmadığının tespiti de denetimin bir parçasını oluşturmaktadır.

  1. ii) Önemli hatanın (Risk of Material Misstatement) tespiti konusunda kesin ve net bir denetim gerçekleştirilmelidir.

iii)Risk değerlendirilmesi ile, doğal olarak içinde risk barındıran hususların birlikte değerlendirilmesi ve denetim yaparken bu hususa dikkat edilmesi gerekir.

Genel kabul görmüş muhasebe ilkelerinin takip edilmesindeki başarısızlık, denetimde ciddi noksanlıklar doğuracaktır. Bu sonuçlar CPA in lisansını kaybetme sonucuna kadar gidebilecek ciddiyette olumsuz sonuçlar doğurabilir.

 

e)Bağımsız Denetim Raporu Bölümleri

Denetim raporu genellikle aşağıda belirtilen şekilde düzenlenir.

i)Giriş paragrafı: Finansal tabloların hangi üniteler bağlamında denetlendiği ve sorumluluğun yönetime ait olduğu belirtilir.

  1. ii) Kapsam paragrafı: Denetimde kullanılan standartları tanımlar ve denetimin sınırlarını gösterebilir.

iii) Görüş paragrafı: Finansal tabloların doğru bir şekilde hazırlanıp hazırlanmadığını ve ABD genel kabul görmüş muhasebe prensipleriyle örtüştüğü konusunda bilgi verilir. Giriş paragrafında belirtilen denetim birimleri için bu bölümde ayrı ayrı görüş belirtilmelidir. Denetçi farklı birimler için farklı görüş belirtebilir.

  1. iv) Açıklama paragrafı: Denetçinin ilave bilgiler verdiği paragraftır.

Bu paragraf;

Temel finansal raporlarla bağlantısı olmayan diğer bilgileri içerir

Denetim elemanının normal denetim prosedürünü mü yoksa, sınırlı denetim prosedür şekillerini mi uyguladığı konusunda açıklama yapılır.

Denetim elemanının, ilave bilgiler ifade ettiği paragraftır.

f)Denetim Sonucu Verilebilecek Görüşler:

Denetim faaliyeti sonucunda edinilen kanaat dört şekilde açıklanmaktadır.

  1. i) Olumlu Görüş-Şartsız Kabul (Unqualified Opinion):

Olumlu görüş, denetçinin denetim standartlarına ve genel kabul muhasebe ilkelerine göre hazırlanmış bilgi, belge ve mali tablolar hakkındaki uygunluk kanaatidir.

  1. ii) Şartlı Kabul (Qualified Opinion):

Denetçi yaptığı denetim neticesine, finansal tabloların genel kabul görmüş muhasebe ilkelerinden ayrıldığını tespit etmesi halinde, bu ayrılmış olmanın önemli netlikte olması halinde, denetim elemanı şartlı kabul görüşü verebilir.

iii) Olumsuz Görüş (Adverse Opinion):

Yapılan denetim neticesinde, genel kabul görmüş muhasebe ilkelerinde meydana gelen sapmaların önemli nitelikte olması halinde, denetim elemanı olumsuz görüş verebilir.

  1. iv) Görüş bildirmeme:

Eğer yapılan denetim sonucu, elde edilen veriler belli bir görüş ifade etmeye müsait değilse, denetim elemanı görüş bildirmeyecektir. Verilerin görüş bildirmeye müsait olmamasından kasıt ise, evrak ve belgelerin denetime imkân vermeyecek ölçüde karışık ya da bozuk olmasıdır.

Yani muhasebe defter kayıt ve belgeleri, genel kabul görmüş muhasebe ilkelerine uygun olmayacak şekilde tutulmasıdır.

g)Denetlenecek Birimler/Üniteler (Opinion Units):

AICPA tarafından hazırlanan denetim ve muhasebe rehberi, farklı muhasebe üniteleri için farklı prensipler belirleyebilir.

Bu üniteler şunlardır.

  1. i) Devlet faaliyetleri
  2. ii) Özel sektör tipi faaliyetler

iii) Farklı olarak ifade edilen bileşenlerin toplanması

  1. iv) Devletsel ve yatırımsal fonların her biri
  2. v) Bunun dışında kalan fonlar

Denetim elemanının raporunda, yapılan denetim hangi opinion unit te gerçekleştirilecekse, bu üniteye göre bir raporlama ve standardın uygulanması gerekecektir.

 

2-GAGAS DENETİM PRENSİPLERİNE GÖRE YAPILAN DENETİM (DEVLET DENETİM STANDARTLARI)

Devlet Muhasebe Sisteminin ikinci denetim şekli GAGAS standartlarına göre yapılan denetimdir. Bu denetim şekline ilişkin özellik gösteren durumlar aşağıda gösterilmiştir.

a)Devlet Muhasebe Ofisi (GAO)

Denetim Standartları, genel kabul görmüş muhasebe standartlarından çok daha yaygın bir uygulama alanı taşımaktadır.

Bu Denetim Standartları Devlet Muhasebe Ofisi (GAO) tarafından belirlenmektedir.

Government Accountibility Office (Devlet Muhasebe Ofisi); Comptroller General of the Unıted States (Amerika Genel Kontrolörü) tarafından idare edilmektedir.

GAO, ABD kongresine bağlı ve yasama organının bir parçası olarak faaliyet göstermektedir.

Denetim, değerlendirme ve soruşturma yapar.

Bu noktadan bakıldığında, GAGAS a göre yapılan denetimin, normal denetçilerin GAAS çerçevesinde yaptıkları denetim ve yazdıkları denetim raporundan daha kapsamlı bir denetim içeriği sunduğu görülecektir.

Normal denetim elemanlarının yaptığı denetimin (GAAS denetimi), sadece finansal tabloların, muhasebe ilkelerine uygun olup olmadığını denetlerken, Devlet Hesap Verme ya da Muhasebe Ofisi (GAO) nin belirlediği kurallara göre yapılan denetimde, uygunluk denetimi ve ceza kanunlarına göre yapılan denetimi de içine aldığı düşünülmektedir.

Bu noktada cezai soruşturma ve uygunluk denetiminin ABD de devlete bağlı bir kurum tarafından yürütüldüğü görülmektedir.

GAO, Genel Muhasebe Ofisi olarak, 1921 yılında çıkarılan Bütçe ve Muhasebe Kanunu ile kurulmuştur.

Diğer ülke örneklerinde,  bu tarz kurumlar sadece finansal denetim yaparken, GAO, finansal denetime ilaveten performans denetimi ve kriminal denetim de yerine getirmektedir.

  1. b) Sarı Kitap (Yellow Book)

Genel Kabul Görmüş Devlet Denetim Standartları (GAGAS), Devlet Muhasebe Ofisi (Government Accounting Office-GAO) tarafından oluşturulmuştur. Bu standartların, genel kabul görmüş muhasebe standartlarından daha geniş kapsamlı olduğunu ifade etmiştik.

Genel Kabul Görmüş Devlet Denetim Standartları (GAGAS) genellikle Sarı Kitap (yellow book) olarak ifade edilmektedir.

GAGAS; devlet ve devletten kaynak alan kar amacı güden ya da gütmeyen kurumlarda uygulanır.

Burada dikkat edilmesi gereken husus, devlet kaynağı aktarıldığı anda GAGAS kurallarının devreye girdiğinin görülmesidir.

Buna ilave olarak, GAGAS ın uygulanmasıyla ilgili olarak kanun veya sözleşmeyle öngörülmesi halinde, GAGAS uygulanması gerekir.

Yellow Book un ilk basıldığı yıl olan 1972 de, büyük ölçüde, GAAS’a benzese de, sonraki yıllarda yapılan değişikliklerle Yellow Book oldukça genişlemiş bir hal almıştır.

  1. c) Denetim Ve Denetim Sözleşmesi Türleri

i)Finansal Denetim

Bu denetimin temel amacı, finansal raporları okuyan kişilere bağımsız bir görüş tarafından makul garanti (reasonable assurance) verilmesidir. Buna ilave olarak, finansal raporların GAAP ve sair prensiplere uygun bir şekilde adil ve doğru hazırlandığının belirtilmesidir.

ii)Tasdik (attestation) Denetimi:

Tasdik denetimin amacı, inceleme, tetkik etme, gözden geçirme ve mutabık kalma (review, examination and agreed-upon) suretiyle belirli bir konu üzerine tasdik verilmesidir.

Bu kavramları açıklamak gerekirse;

Examination: İnceleme, tetkik etme

Review: Gözden geçirme

Agreed-upon: Mutabık kalma

iii) Performans Denetimi

Yapılan harcamanın etkili, verimli ve ekonomik, iç kontrol uygunluğu ve geleceğe yönelik analiz yapılarak denetimin gerçekleştirilmesidir.

GAGAS performans denetimi, oldukça geniş ve harcama verimliliğini değerlendirilmesini belirtilen kriterlere gore uygun kanıtlara gore denetimi kapsar.

  1. d) GAGAS Finansal Denetim Standartları

 

d1)Genel Standartlar

  1. i) Bağımsızlık
  2. ii) Profesyonel muhakeme

iii) Yeterlik

  1. iv) Kalite kontrol ve güvence

 

d2)Çalışma Alanı Standartları

  1. i) Enformasyon, denetlenen birimle yazılı olarak yapılmalı
  2. ii) Önceki denetimde bulunan tespit ve değerlendir

iii) Denetim, hata ve yanlışların tespit edilmesi noktasında makul garanti sağlamalı.

  1. iv) Denetim neticesinde noksanlıklar tespit edildiği takdirde, prensipler, durum, sebep ve etki açısından bulunan hatalar geliştirilmeli. Bu noktada bulunan hatanın kaynağı, sebepleri, sonuçlar ve neden kaynaklandığı gibi konularda gerekli tetkikler yapılmalı.
  2. v) Yapılan denetim sonucu elde edilen bulgular geçerli evraklarla dillendirilmelidir.

 

d3) Raporlama Standartları

  1. i) GAGAS kapsamında denetim yapılıyorsa, raporlama ve denetim gerçekleştirilmesinde GAGAS prensiplerine uyulmalıdır.
  2. ii) Denetim sırasında iç kontrole ilişkin bulgular elde edilmesi halinde bu raporun bir parçasında ya da ayrı bir raporda mutlaka belirtilmelidir.

iii) İç kontrolün zayıf çalıştığının tespit edilmesi halinde, bütün yolsuzluklar ve kanun dışı eylemler, prensiplerin çiğnenmesi de dâhil önemli problem olarak algılanması gerekir ve raporda belirtilmesi gerekir.

  1. iv) Düzenlenecek denetim raporu; denetlenen birimin finansal durumundan, borçları ödeme durumu vb. önemli durumlardan bahsetmelidir.
  2. v) Finansal raporlarda düzeltme yapılmışsa, denetim elemanı düzeltmenin zamanlaması, yapılan açıklamaların düzeltmeyle uygun olup olmadığı, yapılan düzenleme sonucunda yapılan operasyonun niteliği araştırmalı ve bu konular üzerinde durmalıdır.

vii) Eğer denetim sonucu hatalar tespit edilmişse, bunların düzeltilmesine ilişkin yapılan aksiyonlar raporda belirtilmelidir.

viii) Gerekli olduğu durumlarda, yapılan ihmaller (küçük tutarlı ya da hesaplamaya dahil etmemeler) raporda belirtilmelidir.

  1. ix) Denetim sonucunda hazırlanan rapor, uygun makamdaki kişilere teslim edilmeli ve düzenlenen rapor kamuya açık olmalıdır.

e)Bağımsızlık Ve Etik

GAGAS tarafından belirlenmiş beş tane temel etik kuralı mevcuttur.

  1. i) Kamu bağlantısı yapılan denetimin halk adına yapıldığının unutulmaması ve bu sorumluluk gözetilerek yerine getirilmesidir.

ii)Entegrasyon

iii) Objektiflik

  1. iv) Devlet bilgilerini, devlet kaynaklarını ve imkânlarını uygunsuz olarak kullanmamak
  2. v) Profesyonel davranış

Bağımsızlık, denetim elemanınca en önemli uyulması gereken kural olarak karşımıza çıkmaktadır.

Kamu kurumlarında denetim görevi yapan denetim elemanları, bu görevlerini layıkıyla yürütebilmeleri için merkezi hükümetten gerekli finansal geliri elde ederler.

3-TEKİL DENETİM (Single Audit)

1980 lerin ortalarına kadar, her merkezi otorite, kendi yönetimi altında bulundurdukları birimlerin muhasebesini, raporlamasını ve denetimini kendileri yürütmekteydi. Ve bu nedenle bu birimlerin denetim sistemleri arasında farklılıklar oluşmaktaydı.

1979 yılında, kamu sektöründeki muhasebe, raporlama ve denetim faaliyetlerinin tek elde toplanmasına yönelik çalışımalar başlatılmıştır.

Bu çerçevede Office Of Management and Budget (OMB) denetimin, ödenek bazında değil, organizasyon bazında yapılması gerektiği kararına varmıştır. Buna tekil denetim (Single Audit) adı verilir.

Bu amaçla 1984 yılında, OMB nin önderliğinde, Tekil Denetim Kanunu (Single Audit Act) çıkarılmıştır.

Bu kanununun çıkarılış amacı aşağıda bir kaç cümle halinde verilmiştir.

1-Federal yardım alan eyalet ve yerel yönetimlerin finansal yönetimlerini geliştirmek.

2-Federal yardım alan eyalet ve yerel yönetimlerde bir örnek denetim şekli ihdas etmek.

3-Denetim kaynaklarının etkili ve verimli kullanılmasını sağlamak.

4-Federal bakanlık ve diğer birimlerin, denetim işini ve görevini, Tekil Denetim Yasasına uygun olarak yapılmasını sağlamak.

a)Tekil Denetim Yasası Değişikliği (1996)

Tekil denetim yasasında değişikliklerin yapılması ihtiyacının doğması üzerine, 1996 da Kongre, yasada değişiklikleri öngören yeni bir yasa çıkardı.

Bu yasanın amacı eyalet, yerel yönetimler, Kızılderili kabileler ve kar amacı gütmeyen organizasyonlar üzerindeki denetim yükünü hafifletmekti.

Buna ilave olarak değişikliğin amaçlarına aşağıda belirtilen maddeler de ilave edilebilir.

1-Tekil denetim sınırını 100.000 dolardan 300.000 dolara yükseltmek,

2-Tekil denetimin yasal dayanağını kar amacı gütmeyen kuruluşları dahil ederek yaygınlaştırmak.

3-Denetimlerde risk odaklı yaklaşımları kurmak ve geliştirmek

4-Tekil denetim zaman sürecini ve içeriğini geliştirmek.

5-Denetim sürecine; denetime ilişkin kuralları koyma yetkisini OMB Office Of Management and Budget ye vermek suretıyle, yönetimsel anlamda esneklik ve genişlik kazandırmak

 

b)Tekil Denetim Gerekleri (Single Audit Requirements)

1996 yılında yapılan değişiklik, aşağıda belirtilen hususları gerekli kılmıştır.

1-Federal olmayan birimlerde yıllık denetimler gerçekleştirilmelidir.

2-Federal olmayan birimlerde GAGAS’a uygun, bütün operasyonları ve harcamaları kapsayan bağımsız denetim gerçekleştirilmelidir. Finansal tabloları ve harcamaları kapsamak şartıyla parçalar halinde denetim de gerçekleştirilebilir.

3-Denetim elemanı, finansal raporların GAAP e uygun bir şekilde gösterilip gösterilmediğine karar vermelidir. Buna ilave olarak Federal hükümet tarafından verilen desteklerin GAAP standartlarına uygun şekilde harcanıp harcanmadığına karar verilmesi gerekir.

4-Tüm programlar için denetim elemanı iç kontrol sisteminin uygun bir şekilde işlediğinden emin olması gerekir.

c)Uygunluk Denetimi (Compliance Audit)  

Denetim elemanı, denetlenen birimin, kanunlara ve diğer düzenlemelere, ödenek ve sözleşmelerin gereğine uyup uymadığı konusunda görüş belirtmek durumundadır.

Bunu görüşünü, uygun belli bir temele dayandırmak için gerekli delilleri toplamalıdır. Bu işleme uygunluk denetimi denir.

Uygunluk denetimini gerçekleştirirken denetim elemanı her ana programın, yönetim amaçlarına uygun olarak kullanılıp kullanılmadığını tetkik eder ve inceler.

  1. d) Denetlenenin Sorumluluğu

Denetlenen birimler, alınan ve harcanan bütün federal ödenekleri açıklamak durumundadır.

Denetlenen birimler uygun iç kontrol sistemlerini oluşturmak zorundadırlar. Buna ilave olarak denetlenen birimler, kendileri için risk oluşturabilecek ve kanunlara aykırılık oluşturulabilecek sistemleri kurmak zorundadırlar.

Son olarak denetlenen birimler uygun finansal tablolar, federal ödeneklerin uygun harcama programını hazırlamak zorunda, denetimin uygun bir şekilde yapılması için uygun ortamı hazırlama, tespit edilen noksanları düzeltme konusunda uygun aksiyon almaları gerekir.

e)Tekil Denetim Raporunda Bulunması Gerekenler

Denetim raporları duruma göre 30 günlük ve 9 aylık dönemler itibariyle ilgili makamlara teslim edilmesi gerekir.

Denetleyen ve denetlenen birimler, raporların uygun şekilde hazırlanmasından ve sunulmasından dolayı sorumludurlar.

Rapor paketlerinde bulunması gerekenler aşağıda belirtilmiştir.

1-Finansal raporlar ve federal ödeneklerin harcama takvimi,

2-Önceki denetim döneminde yapılan tespitlerin takvim özeti…(hangi hususlar tespit edildi ve ne gibi aksiyonlar alındı)

3-Denetim elemanlarının raporları,

4-Doğrulayıcı aksiyon planı,

Bunun yanı sıra denetleyen ve denetlenen, denetlenen birimle ilgili olarak bütün verileri kapsayan bir belge ve dokümanları hazırlamak zorundadırlar.

Yukarıda belirtilenlere ilave olarak tekil denetim raporlarında aşağıda belirtilen hususların bulunması zorunludur.

1-Yapılan denetim sonucunda, denetlenen birimin GAAP prensiplerine, harcama takvimine uyup uymadığını, finansal tabloların doğru olarak düzenlenip düzenlenmediğini, federal ödeneklerin doğru kullanılıp kullanılmadığını gösteren bir görüş. (unqualified, qualified, adverse veya disclaim)

2-İç kontrole, finansal raporlara ve ana programlara ilişkin bir rapor.

3-Kanunlara, düzenlemelere, ödenek veya sözleşme şartlarına uyulduğuna dair bir rapor ve görüş.

4-Her bir ana programın mevzuata uygun kullanıp kullanılmadığının raporda belirtilmesi gerekir.

5-Bulunan tespitlere ve sorgulanan maliyetlere ilişkin bir liste.

  1. f) Denetim Sonucu Bulunan Tespitlere Ait Tanımlar

Denetim Bulgusu: Denetim sonucu yapılan tespitleri içerir. Örneğin iç kontrol zayıflığı, muhasebe standartlarına, kanunlara ve sair düzenlemelere karşı uygunsuzluklara ilişin örnekler detaylı şekilde yer almalıdır. Sorgulanan maliyetler, yolsuzluklar, zayıflıklar, ödeneklerin ve anlaşmalara ilişkin sözleşmelerin çiğnenmesi (ihlali) de denetim bulgusu tanımına girmektedir.

Önemli Noksanlık: Bu terim AICPA dokümanlarında,  GAGAS ta ve yellow bookta yer alan bir ifadedir. İç kontrol sisteminin noksanlığını, zayıflığını ve yetersizliğini ifade etmek için kullanılır.

Bu çerçevede iç kontrolün denetimi, tekil denetimin bir parçasını oluşturur.

İç kontrolün eksikliği, finansal raporlama sürecinde önemli problemlerin çıkmasına neden olur. Denetimde dikkatle üzerinde durulması gerekir.

Önemli Zayıflık: İç kontrolün azaltamayacağı risk grubunu ifade eder. ABD denetim teorisinde iç kontrol, önemli riskin bir parçasıdır. Yani iç kontrol tüm risk gruplarını kapsamayıp riskin bir parçasıdır. Bu noktada iç kontrol sistemi, son derece iyi çalışsa bile iç kontrol sistemi denetlenmeli ve bunun dışındaki risklerde denetlenmelidir.

Sorgulanan Maliyet: Bir denetim bulgusudur. Genellikle; kanuna, sözleşmeye ve diğer düzenlemelere aykırı işlemlerden ortaya çıkar.

Yapılan düzenlemeye göre 10.000 doları aşan sorgulanan maliyetler, denetim raporunda yer almak zorundadır.

g)Sarbanes-Oxyley Kanununun Devlet Muhasebesine Olan Etkisi

ABD de, muhasebe ve denetim alanında yaşanan önemli yolsuzlukların ardından, özel sektörde yer alan şirketlerin muhasebe ve denetim sistemini rehabilite etme amacıyla çıkarılan Sarbane-Oxyley Kanununun (SOX) kamu sektörüne ve kamu muhasebe sistemine yansımaları olmuştur. Bu çerçevede Kaliforniya gibi bazı eyaletler, SOX benzeri kanunlar çıkarmışlardır.

Özellikle AICPA, GAAS de benzer standartların çıkarılması noktasında, katkı sağlamıştır.

SOX ın devlet muhasebe sisteminde ortaya koyduğu etkili uygulamalar aşağıda gösterilmiştir.

 

  1. i) Denetim Komitesi:

SOX mevzuatı, özel şirketlerde, yönetim kurulunun altında kurulmasını öngörür…

-Bu noktada denetçi atanması ve gözetim öngörür.

-Yönetim ve denetçiler arasındaki anlaşmazlıkların çözümünü öngörür.

-Çalışanlardan, usulsüzlüklere ilişkin bilgi-istihbarat aktarılması için gerekli ortamın oluşturulmasını öngörür.

-Denetim elemanlarının bağımsızlığını öngörür.

-Denetim raporlarını ve diğer yazılı evrakların kontrolünü öngörür.

  1. ii) İç Kontrol:

SOX ın 44 üncü maddesi etkin bir iç kontrol sistemi kurulmasını öngörür. Yönetim iç kontrol sisteminin doğru olarak kurulmasından ve çalınmasından sorumludur.

OMB (Office Of Management and Budget) de, bu gerekleri tekrar gözden geçirerek kamu kurumları için bu istemlerin kurulması yönünde A-123 sayılı yönergeyi uygulamaya sokmuştur.

Bu yönergenin amacı federal kurumlarda çalışan yöneticiler için, hesap verilebilirlik ve etkililik kurmak, değerlendirmek, doğrulama ve raporlama sistemlerinin kurulmasını sağlamak amacıyla çıkarılmıştır.

III-DEĞERLENDİRME VE SONUÇ

            Dünyanın en büyük ekonomisine sahip olan Amerika Birleşik Devletlerinde, kamu sektörü ekonomik büyüklüğü de oldukça önemli bir yere sahiptir.

Kamu idareleri muhasebesinin denetiminin AICPA standartları, GAGAS standartları ve Tekil Denetim esasları çerçevesinde gerçekleştirilmektedir.

Bu denetimlerden özellikle Comptroller General of The United States (Amerika Genel Kontrolörü) tarafından yapılan denetimlerin, içerik olarak AICPA standartlarına göre çok daha kapsamlı ve nitelik olarak kurumları daha zor durumda bırakabilecek nitelikte olduğu;

Denetimlerin bağımsızlık esası çerçevesinde gerçekleştirilmesinin, uyulması gereken en önemli kural olduğu,

Kamu kurumlarında denetim görevi yapan denetim elemanlarının bu görevi layıkıyla yürütebilmeleri için gerekli finansal desteği aldıkları,

İç kontrol sisteminin de diğer risk alanlarıyla beraber denetime tabi tutulması gerektiği,

Kongre adına denetim yapan Comptoller of Generalin son derece etkili bir konumda olduğu, tüm kamu kurumlarını, eyalet ve yerel yönetim kurumlarını, ABD yurt dışı ordu vs. teşkilatlarını mali açından her türlü teftiş ve denetim yetkisinin olduğu,

Bu çerçevede, devlet muhasebe sisteminin; harcama denetimi, yerindelik denetimi, performans denetimi ve ceza kanunları kapsamında yürütülen denetimlerin üç katman halinde denetlendiği,.

Sonuç itibariyle, dünyanın en büyük ekonomisine sahip olan Amerika Birleşik Devletlerinde, devlet muhasebesinin denetimi, denetim kurumunun teorik alt yapısına tamamen sadık kalınarak ve dünyada kabul görmüş denetim ilke ve esaslarının tam anlamıyla uygulandığı bir sistem içerisinde yürütülmekte olduğu gözlemlenmiştir.

kaynak:Ömer Köse,

Maliye Bakanlığı

Muhasebat Başkontrolörü

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

Bu site, istenmeyenleri azaltmak için Akismet kullanıyor. Yorum verilerinizin nasıl işlendiği hakkında daha fazla bilgi edinin.