Devlet MemuruKARİYER

1838 – 1923 Döneminde Maaş Rejimi

1838 – 1923 Döneminde Maaş Rejimi

Osmanlı  Devletinde 1938 tarihinden itibaren memurlara aylık verilmeye başlanmıştır. Aynı zamanda memurlar için ödenecek istihkaklar yeniden tespit edilmiştir. Buna göre Sadrazam 100.000, Vezirlere 75000, diğer ileri gelenlere 25-30 bin, üçüncü derece mansıp sahiplerine 15-20’ şer bin kuruş, kalemlerde çalışan memurlara uygun bir maaş ile et ve ekmek tayınları tahsis edilmiş, eyalet merkezi   olan Sancak Valilerine 7500, Katiplere 1500-2000 kuruş maaş ödenmiştir. 1862 yılında tütün Tekel idaresinde çalışan  müdürlere 500-1000; başkatip ,sandık eminlerine ve  merkez memurlarına 200-500 ; katiplere ise  150-300 kuruş  maaş tahsis edilmiştir. (32)

Devlet memurlarının girecekleri sınıf ve dereceleri ile  bu sınıf ve derecelere tahsis edilen aylıkları ilk olarak 1880 tarihli “Maaşat Kararnamesi “nde yer  almıştır. Bu Kararname ile memuriyetler,  görevin ifa  şekli , niteliği, hiyerarşik zincir içindeki yetki ve sorumluluk durumları gözönünde tutularak belirli görev kesimleri halinde sınıflandırılarak  aylık ile daima  bir arada mütalaa edilmiş, her sınıf memuriyet de kendi içinde bir çok derecelere ayrılmıştır. Buna müsteşarlık 3. Genel müdürlük 4, Muhasebecilik 5, Kalem katiplikleri 3, Valilik 3, Defterdarlıklar 3 dereceye ayrılmış, elçiler ise görev yerlerine göre derecelendirilmiş; her dereceye  ayrı aylık bağlanmıştır.  “ 1909 yılı Nisan , Mayıs ve Haziran maaşları ve Haziran gelirleri hakkında  geçici  Bütçe Kanunu ve buna bağlı “Tenkıh-ı  Maaşat Cetveli – Maaşların Azaltılması Cetveli “nde bu tarihe kadar geçerli maaş derecelerinde indirim yapılmıştır. Bu azalma çok yüksek seviyedeki bazı maaş kalemlerinde % 40-50 arasında, orta seviyedeki  memuriyetlerde  %20-25 ve daha aşağı derecelerde ise %10 civarındadır.  Devlet  memurlarına ödenen aylıkların barem cetveli halinde , yeni dereceler itibariyle düzenlenmesi bu dönemde gerçekleşmemiştir. Her teşkilat bünyesindeki memuriyetleri , unvan ve aylığı ile birlikte her yılın bütçe kanunlarına bağlı  cetvellerde göstermişlerdir.

1915 yılına kadar aylıklar 60 kuruş ile  150 lira arasında elliden  fazla derece üzerine dağılmıştır. Birinci Dünya savaşının başlaması dolayısı ile  emisyon hacminin  artırılması hayat pahalılığını arttırmıştır. Bunu karşılamak içinse aylıklara  “ Olağanüstü ödemeler “ adı altında zamlar yapılmıştır. Bu durum  1929 yılında çıkarılan 1452 sayılı “Devlet Memurları Maaşatının  Tevhit ve Teadülüne Dair Kanun”a kadar etmiştir. Ayrıca   devlet  memurlarının  aylığı hak kazanmaları ve görev yerinde bulunmayan memurlar ile boş kadroların görevlerine vekalet etme konularını, 1927 tarihli Maaş Kanununa kadar bazı değişikliklerle birlikte 1874 tarihli Harcırah   Kararnamesi düzenlemiştir. (33)

Bu dönemin sonlarına doğru 15.5.1920  tarihinde Harcırah Kararnamesi ve ayrıca  26.7.1920  tarihinde memur aylık ve yolluklarını belirleyen 108 ve 119 sayılı iki kararname yayınlanmış,ancak tasarruf  gerekçesiyle 2.8.1920 tarihli 9 sayılı yasayla yolluklarda %40 indirim yapılmıştır . (34)

Kaynak:Kamu Personeli Ücret Rejimi

Ömer Köse

Maliye Bakanlığı

Muhasebat Başkontrolörü

SMMM, MSA

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

Bu site, istenmeyenleri azaltmak için Akismet kullanıyor. Yorum verilerinizin nasıl işlendiği hakkında daha fazla bilgi edinin.